Bronnen bij Retorische trucs: prijzen

Een eminent voorbeeld van "prijzen" werd gegeven door Max Pam, naar aanleiding van berichtgeving over de onderlinge slachtpartijen tussen soennieten en sjiieten in Syrië en Irak (de Volkskrant, 18-06-2014, column door Max Pam):
  Met de islam heeft het allemaal niets te maken

In Noord-Irak voert ISIS standrechtelijke executies uit, die sterk doen denken aan de pogroms die door Duitse troepen destijds zijn uitgevoerd aan het Oostfront. Zij die uitverkoren waren om geëxecuteerd te worden, moesten in een kuil gaan liggen. Daarna werden zij met mitrailleurvuur doodgeschoten. ...
    Eigenlijk heeft het optreden van ISIS niets met religie te maken. Het gaat hier om culturele en etnische tegenstellingen. De soennieten tegen de sjiieten. Door het rampzalige optreden van de Verenigde Staten en het treuzelende Westen is een vacuüm ontstaan, waarin deze groepen zijn opgekomen.
    In Nigeria pleegt Boko Haram op grote schaal oorlogsmisdaden. Zo worden schoolmeisjes ontvoerd om verkracht en vermoord te worden. Dat doet denken aan wat schoolklassen Jood-se meisjes in de concentratiekampen overkwam. ...
    Eigenlijk heeft het optreden van Boko Haram niets met religie te maken. Het gaat hier om culturele en etnische tegenstellingen: tegen onderwijs voor meisjes, tegen het dragen van spijkerbroeken en tegen wat zij als 'buitenlanders' beschouwen. Door het rampzalige optreden van de VS en het treuzelende Westen is een vacuüm ontstaan, waarin deze groepen zijn opgekomen.
    In Kenia heeft Al Shabaab de verantwoordelijkheid opgeëist voor aanslagen, waarbij tientallen doden zijn gevallen. Daarbij werden burgers naar voren geroepen om verzen uit de Koran op te zeggen. Als zij dat niet konden, werden zij doodgeschoten. ...
    Eigenlijk heeft het optreden van Al Shabaab niets met religie te maken. Het gaat hier om culturele en etnische tegenstellingen. Omgebracht werden voetballiefhebbers die naar Zwitserland-Ecuador zaten te kijken. Door het rampzalige optreden van de VS en het treuzelende Westen is een vacuüm ontstaan, waarin deze groepen zijn opgekomen.
    Door aanslagen van de Taliban zijn in Afghanistan honderden doden gevallen bij recente verkiezingen. Verschillende kiezers werden de vingers afgehakt. Bovendien is een recordaantal kinderen omgekomen. ...
    Eigenlijk heeft het optreden van de Taliban niets met religie te maken. Het gaat hier om culturele en etnische tegenstellingen. De steden tegen het platteland. Door het rampzalige optreden van de VS en het treuzelende Westen is een vacuüm ontstaan, waarin deze groepen zijn opgekomen.
    In Pakistan, Syrië, Mali, Libanon, de Filipijnen, Tsjaad, Jemen en binnenkort ook in Europa, zijn moslimstrijders in naam van de islam actief. Deze jihad heeft al heel wat levens gekost, maar vergis u niet. Al die vermoorde mensen, al die verkrachte vrouwen, al die kinderen die met een bomgordel naar de vijand zijn gestuurd, die hebben helemaal niets met de islam te maken. Zij vertegenwoordigen in geen enkel opzicht de islam.
    Heus, ik zeg het u, als je al die strijders buiten beschouwing laat en je denkt ook even niet aan al die gelovigen door wie zij worden gesteund, dan is de islam - op zichzelf, ja, an sich - een geweldige religie.

De reageerders zijn zo volkomen getraind in de afwezigheid van moslimkritiek in de Volkskrant, dat het merendeel op deze column reageerde alsof Pam serieus meende dat al dat geweld niet met de islam te maken heeft. Dus voelde Pam zich gedwongen voelde het allemaal expliciet uit te leggen (de Volkskrant, 25-06-2014, column door Max Pam):
  Ironie en sarcasme, kom er maar eens om

...   Vorige week schreef ik onder de kop 'Met de islam heeft het allemaal niets te maken' een stukje over terroristische groepen als ISIS, Boko Haram en Al Shabaab, die een verwoestend spoor trekken door de gebieden waarin zij actief zijn.    ...
    Bij het noemen van elke terreurgroep werd telkens dezelfde mantra herhaald: 'Maar vergis u niet: die misdaden hebben niets met de islam te maken. ....'
    In feite preludeert deze frase op eventuele verontschuldigingen, die je altijd en overal hoort en die telkens terugkeren als ergens in naam van de islam misdaden worden gepleegd. Hoewel in het stukje zelf nergens een mening wordt geuit of een verklaring wordt gegeven, zorgt de herhaling voor een effect waaruit je kunt opmaken dat de schrijver misschien weinig sympathie heeft voor de terreurgroepen.    ...

En nog explicieter:
  ... Dat ironische en aanverwante stijlfiguren langzaam verdwijnen, zou weleens een van de oorzaken kunnen zijn van de ontlezing. De leerling van nu begrijpt eenvoudig niet meer dat je het omgekeerde kunt schrijven van wat je bedoelt.
    Dat je iets neer kunt halen door het ontzettend te prijzen ...

Tja ...

Prijs! Arnon Grunberg uitleg of detail , de meest weerzinwekkende kwal die in Nederland rondloopt inclusief diverse moordende TBS'ers, is het niet eens met Pam - bij Grunberg is de keten "Moslim - Dus immigrant - Dus goed" zo sterk bedraad, dat ook een klievende slag door de schedel met een zware bijl de verbinding niet kan verbreken. Dus wat doet onze originele literator: hij doe het kunstje van Pam na. Op een superieure manier, zal hij zelf ongetwijfeld gedacht hebben (de Volkskrant, 27-06-2014, column door Arnon Grunberg):
  Max Pam

...    Woensdag legde Pam in de Volkskrant zijn column van de week daarvoor uit: het was allemaal ironie. Dat geweld met de islam te maken had of juist niet; de essentie was ironie.
    Dit is een prachtig voorbeeld van grootmoedige integriteit. Menig publicist strooit met ironie en sarcasme en laat zijn lezer voor altijd in onzekerheid: was het ironie? Sarcasme? De atheïstische variant van godsdienstwaanzin?
    Voor zijn oeuvre verdient Pam de P.C. Hooft-prijs. Vindt u dat ook? Sluit u zich aan bij de vereniging Geef Max De Prijs, die ik na het WK zal oprichten.

Een nieuw toppunt van weerzinwekkendheid in een in dat opzicht indrukwekkend oeuvre
    Hetgeen Grunberg nog een vooraf laat gaan door een door het volgende bijna even weerzinwekkend voorbeeld van de op zichzelf al bijzonder stinkende "Ik ben een vriend van ..., maar..." truc :
  Er is geen publicist in Nederland die ik zo hoog acht als Max Pam. Zijn oeuvre is doortrokken van een grootmoedige integriteit, een zeldzaamheid tegenwoordig. Lang heb ik Pam niet gezien, daarom maak ik geregeld een diepe buiging als ik onder de douche sta en dan zeg ik: 'Max, ik maak een buiging voor je.'

Maar Grunberg moet één ding toegegeven worden op het vlak van "Wie kan het beste verpissen?": in de wedstrijd "Wie heeft het meest besneden pikkie?", is hij met afstand winnaar. In feite een zodanig grote afstand, dat zijn pikkie nauwelijks nog groter kan zijn dan de kleine teen van een kabouter met dwerggroei.


Naar Retorica, trucs , of site home ·.

28 jun.2014