TV-recensie: Oprah Winfrey

De Oprah Winfrey show kent twee uitersten: ten eerste zijn daar de gewone celebrity-, mode-, en style-shows, zeg maar de glittercultuur. Die zijn niet erg interessant. Aan de andere kant staan de serieuze uitzendingen, over geldproblemen tot en met drugsgebruik. Altijd vergezeld en begeleid door zeer vaardige en verbale deskundigen, wordt er daarin meer aan volksopvoeding gedaan dan welke cursus dan ook, op school of elders, kan bereiken. De deskundige zorgt voor waardevolle informatie, en Oprah is de brug met het publiek, een rol die ze op onovertroffen wijze vervult, heel vaak alleen door blikken
publiek of camera.

Oprah had al een stroom schrijvers van allerlei psychologische zelfhulpboeken achter de rug, toen ze in contact kwam met dr. Phillip McGraw

, die een dusdanig charismatische persoonlijkheid bleek dat hij een regelmatige gast werd - later kreeg hij een eigen show. De combinatie met Winfrey was echter onovertroffen, waarin zij de rol had als aangever, de emotionele touch, de verwoorder van de stem van het publiek of de gewone man.

Hoogtepunten in deze reeks zijn de uitzendingen over de verschillen tussen mannen en vrouwen, en de Dr. Phil uitzendingen over bijvoorbeeld dik-zijn. Onderstaand een aantal korte aankondigingen van haar programma's, die haar bereik enigszins overbrengen - voor een paar voorvallen eruit, zie hier

. De langere besprekingen, natuurlijk altijd door alfa-intellectuelen, zijn meestal nogal tot sterk kritisch, hoewel men toch ook haar kwaliteiten moet toegeven. De laatste paar jaar zijn die recensies wat gunstiger geworden, zie hier

(VARA TV Magazine, nr. 22-2006, programma-aankondiging (door Floor Overmars)):

Oprah Winfrey, RTL 4, 07-06-2006,15:05-16:00 uur

Aspirine & tongrasp

Pindakaas is kankerverwekkend, om over olijfolie maar niet te spreken. Orgaanvlees: uit den boze! Meer dan één ei per dag? Fataal voor je cholesterolgehalte, vette vis is juist goed en dan met name de goedkopere variant uit blik en een handje frambozen per dag vertraagt het ouderworden en houdt kanker buiten de deur.
De vraag is: wat moeten we geloven van de wirwar van tips? De wizzard van Ozz, eh sorry, wonderdokter Mehmet Oz en zijn collega Michael Roizen bieden uitkomst. Volgens hen is er één ding van écht belang: vanaf je veertigste twee aspirientjes per dag slikken. Zit er kanker in uw familie? Dan begin je daar op je dertigste al mee. Let wel: twee kleintjes zijn beter dan één grote, in verband met maagzweren en -bloedingen.
En leer alles over de tongrasp, hoe uw ontlasting eruit behoort te zien en waarom artisjokken niet in uw dieet mogen ontbreken.

Dr. Mehmet Oz is Oprah's specialist voor medische zaken, dezelfde rol als Dr. Phil vervulde voor de psychologische onderwerpen: een deskundige die niet bang is een nare boodschap te brengen, maar dat op zo'n vlotte en innemende manier doet dat niemand wordt afgestoten. Hoogtepunt van Dr. Oz's optreden zijn de shows waarin hij uitstallingen heeft gemaakt van gezonde en door slechte levensstijl aangetaste organen (in de foto nog verborgen onder de blauwe doeken op de tafel; Dr. Oz onthult ze één voor één). Schokkend, en ongetwijfeld effectiever ter stimulering van een goede levensstijl dan welke voorlichtingscampagne dan ook. Daaraan wordt in niet geringe mate aan bijgedragen door de duo-presentator: Oprah Winfrey, die de rol van het vragen-stellende publiek overneemt, en tegelijkertijd de voor de gewenste emotionele uitdrukkingen van schok, verbazing, en dergelijke zorgt

.
Slot van deze uitzending: aanbeveling voor Dr Oz's boek over gezond leven: You, The Owner's Manual. Alleen zo'n titel al ...

Onderstaand nog twee voorbeelden van de gezonde levenshoudingen van Oprah (VARA TV Magazine, nr. 28-2006, programma-aankondiging (door Joris Henquet)):

Oprah Winfrey, RTL 4, 17-07-2006,16:05-17:00; 23:50-00:39 uur

Oprah houdt van homo's

Zo lang ze televisie maakt zet Oprah Winfrey zich al in voor de acceptatie van homo's. In de jaren 80 maakte zij enkele controversiële shows zoals de uitzending waarin het gehele publiek uit de kast kwam of Oprah's verontwaardigde bezoek aan een dorpje in West-Virginia waar een aidspatiënt werd buitengesloten door de gemeenschap. In de eenentwintigste eeuw - een tijd waarin zaken zoals het homohuwelijk in grote delen van Amerika zwaar ondervuur liggen - strijdt Oprah onverschrokken verder. In de aflevering 'Toen ik ontdekte dat ik homo ben' praten diverse bekendheden over de ontdekking van hun geaardheid.

En (VARA TV Magazine, nr. 28-2006, programma-aankondiging (door Floor Overmars)):

tOprah Winfrey RTL 4,19-07-2006,16:05-17:00 & 23:50-00:39 uur.

Koningin Jojo

Het Montignac dieet, Atkins, The Zone, South Beach - dieetkoningin Oprah Winfrey (1954) probeerde ze allemaal. Inmiddels heeft de talkshowhost al die bestaande dieten afgezworen. Pure oplichterij. Haar nieuwe motto: genoeg bewegen & gezond eten. En met resultaat, want Winfrey ging van dik 100 kilo
minder dan 80. Hoe ze dat geflikt heeft? Elke dag 45 minuten aerobics (drie keer per week aangevuld met een halfuur gewichtheffen) en driemaal per week Pilates. Qua eten: vermijd 'witte dingen', zoals brood, pasta, aardappels, rijst als ook snoep, koekjes, taart. 'Beschouw ze als vergif,' aldus Winfrey. Tot slot: stop met eten drie uur voor je
bed gaat.
Recentelijk tekende Winfrey een contract om haar afslankstrijd op papier te zetten. Het contract levert haar 12 miljoen dollar op - het hoogste bedrag dat ooit in Amerika aan een schrijver van een nonfictie boek is betaald. Niet verwonderlijk dus, dat Oprah een hele uitzending wijdt aan haar dieetgeschiedenis door de jaren heen.

In feite zijn de "maatschappelijke" uitzendingen van Oprah Winfrey een vorm van een campagne voor een gezonde publieke moraal - het is waarschijnlijk dat deze uitzendingen, per uitzending door miljoenen en tientallen miljoenen bekeken, aanzienlijke mate tot een betere maatschappelijke moraal hebben bijgedragen

.

Wat betreft de persoonlijke kant der dingen valt er wel iets te bediscussiëren, maar niet de intenties (NRC-Next, 03-10-2008, door François de Waal, televisiemaker):

Oprahfication

In Hilversum herhaalt iedereen al jarenlang: 'Kunnen we geen Nederlandse Oprah maken?' Het geheim van dat programma is niet het format, niet de toon of onderwerpkeuze maar Oprah zelf. Er is geen Nederlandse presentator die in de buurt komt van de zeldzame combinatie die zij in huis heeft: empathie, intelligentie, openhartigheid, generositeit, ambitie, ijver, moed, zakelijkheid en het belangrijkst: authenticiteit.   ...
    Wat is haar boodschap? De essentie van haar denken en programma is dat van empowerment, eigenlijk haar eigen levensverhaal. Je kan uit de ellende kruipen en zelfs gelukkig worden. Luister
de stem van je geweten, je intuïtie, je ziel, je betere ik, je God. Het maakbare leven; jij bent degene (de enigel) die verantwoordelijk is voor je leven. Ze schrijft in haar boek What I Know For Sure: "Je wordt in het leven wat je gelooft dat je bent, niet wat je graag wil zijn": als je een prinses wil zijn, maar denkt een worm te zijn, word je een worm, ben je tevreden met de baan/relatie van een worm, enz. ...
    Een van de moeilijkste dingen van televisie is authenticiteit. Het beste wat je kan bereiken is jezelf spelen. Jaren geleden bezocht ik in Chicago haar show. Na afloop loop ik met het studiopubliek
buiten. Het gaat langzaam, bij de deur staat iemand die iedereen een hand geeft, net als in de kerk. Als ik Oprah tijdens het handjegeven vertel dat ik uit Nederland kom, vraagt ze of ik in Amsterdam woon. Ze krijgt regelmatig post van een Amsterdams meisje dat diep in de ellende zit. Kan ik het meisje misschien helpen? Na het regelen van een therapeut in Nederland en contact daarover met Chicago krijg ik weken later plotseling een grote portretfoto met lieve woorden en een handtekening.

Wat er te bediscussiëren valt, is het geloof in de maakbaarheid van de je wereld uitgaande van je eigen ik. Typisch Amerikaans. Ook Dr. Phil lijdt aan de kwaal.
Het is natuurlijk in zijn absoluutheid onjuist. Als je tegen je schuld ontslagen wordt, krijg je allerlei problemen die je niet zomaar met je eigen ik op kan lossen.

Naar Literatuur, inleiding

, of site home