TV-recensie: Pride and Prejudice

Er bestaan meerdere verfilmingen en serialisaties van Jane Austen's meest beroemde roman, maar het gaat hier om de BBC-serie uit 1995. Volgens critici is het de beste verfilming ooit , een enkel stellende dat ze beter is dan het origineel. De grote attractie voor blijvend kijkgenot zijn de dialogen, waarvoor de veelgebruikte uitdrukking witty (geestig) lang niet toereikend is.

Het zijn ook die dialogen die de indirecte aanleiding zijn voor de opname van de serie op de website. Want niet alleen in deze serie, of de boeken van Jane Austen, bestaat een belangrijk deel van de attractie uit de dialogen, het is in het Engelse karakter in het algemeen om groot belang te hechten aan conversatie. Dat wil zeggen: het Engelse upper class karakter, want de Engelse lagere klassen worden eerder gekenmerkt door een boertigheid die elders zelden overtroffen wordt, zoals globaal bekend geworden in de uitdrukking hooligan.

Ook is niet geheel en al onbekend is waarom dit talent zo ontwikkeld is geworden: de noodzaak om elkaar te onderhouden in de vele afgelegen estates en countryhouses. Ook in de serie blijkt het grote belang dat men hecht aan het kunnen entertainen - is het niet met conversatie, dan wel met muziek of zang . Dit lijkt wel gezien te worden als de op één na belangrijkste eigenschap waarin iemand zich kan onderscheiden, met op nummer één natuurlijk die eigenschap die men in staat stelt om deze activiteiten te kunnen beoefenen: geld, in de vorm van veel geld, of kapitaal. En op geen enkele wijze wordt in de serie een aanwijzing gegeven dat geld of kapitaal op een andere manier verworven kan worden dan door vererving.

Hier komen deze twee zaken natuurlijk ook meteen samen: wie voldoende geld heeft verworven door vererving om verder de rest van zijn leven daarvoor niets meer te hoeven doen, heeft wat in onze moderne ogen ook snel een leeg leven genoemd zou worden. En iedereen weet waar een leeg leven, ledigheid, toe leidt.

Het is in die ledigheid dat de typische karaktertrekjes die in Jane Austen's romans uitgespeeld worden zich kunnen ontwikkelen, samen te vatten in "overbeschaafdheid": de onderdrukking van emoties, het verhulde taalgebruik, de bekrompen zeden, enzovoort. In Austen's boeken wordt dit natuurlijk eerder in zijn meest positieve, dan in het negatieve licht geplaatst - desalniettemin geeft de oplettende kijker het af- en aanrijden van de koetsjes van bezoekers een blik in eindeloze hoeveelheden ledigheid en verveling die daartussen moeten liggen - want wat in de serie een volgende scène is, is in werkelijkheid meestal weken of maanden later.

Kortom: wat naast een interessante liefdesverhouding ook kan zien, is het morele verval dat veroorzaakt wordt door vererfde rijkdom, door rijkdom zonder prestatie, door geld zonder werk. Het leidt ook weinig twijfel dat deze sociale achtergrond hetgeen is dat geleid heeft tot het verval van het Britse rijk: de ondermijning van haar leidende klasse door vererfd geld. En voor de volledigheid: de bijbehorende ondermijning van haar lagere klassen, door het onderhouden van de strikte klassenscheiding waar dit systeem ook automatisch toe leidt.


Naar Literatuur home , Algemeen overzicht , of site home .