Bronnen bij Denkmethoden: geleidelijkheid
Hier een voorbeeld van de denkmethode van "geleidelijkheid"
in de vorm van een methode van aanpak van een specifieke technische taak, die tevens een voorbeeld
is van hoe de natuur verandering aanpakt.
Het voorbeeld is van deze redactie
zelf. De taak was het vereenvoudigen van het werkingsschema dat de motoriek
regelt, met onderdelen in de hersenstam, de emotie-organen, en de cortex. Het
originele schema staat linksboven in de illustratie onder, het uiteindelijk schema met de onderdelen
in de juiste verticale volgorde (hersenstam helemaal beneden, cortex
helemaal boven) rechtsbeneden:
Pas in de derde zijn de diverse signaal-cirkels goed onderscheidbaar, en pas
bij de laatste is alles correct laag-hoog geordend, met de meeste naburige
elementen het dichtst bij elkaar. Nu zou je kunnen
denken: knip de hele zaak meteen helemaal uit elkaar, en dan kan je ze direct naar betere
posities schuiven. Dat is niet hoe de natuur dit soort processen kan
aanpakken, want dan zou het geheel en langere tijd niet functioneren. En het
organisme niet overleven. De verandering moet plaatsvinden terwijl het
organisme doorleeft, dus met beperkte wijzigingen per stap. Onder het
voorbeeld van de ontwikkeling van het oog bij weekdieren:
Een proces dat zich bij vele diersoorten zelfstandig en op andere wijze
heeft ontwikkelt. Een cruciaal voordeel van deze
geleidelijke boven de "alles in één keer"-benadering is dat deelstappen die
minder gelukkig uitpakken, teruggedraaid kunnen worden.
Maar het proces heeft ook een ernstig nadeel: verandering die meer dan één
of twee stappen tegelijk vereist, zijn niet mogelijk. Met ook weer een
natuurlijke illustratie: de natuur heeft nooit het wiel ontwikkelt, terwijl
de overlevingswaarde van de extra snelheid en dus de evolutionaire waarde
gigantisch is, zie deze grafiek uit een klassieke Scientific American
publicatie (maart 1973
):
De mens-op-fiets verslaat alles in de natuur qua efficiëntie - met een
afstand. Maar misschien is de ontwikkeling van de mens de
oplossing van dit probleem. En dat is weer een redelijk geleidelijk proces,
met vele stappen.
Naar Denkmethodes
, of site home
·.
|