Bronnen bij Het alfa- en bèta-denken: anti-intellectualisme

Dé tegenpool van het intellectualistische leven is natuurlijk het boerenleven. Let op: dit is dus niet het intellectuele leven: je kunt in principe best boer zijn en intellectueel, hoewel het wel wat onpraktisch lijkt. Maar intellectualist én boer, nee, dat lijkt onmogelijk. Het boerenleven is is alles wat de intellectualist niet wil: hier en nu, concreet, in de werkelijke wereld, gestuurd door de natuur, terwijl de intellectualist alles ver weg, abstract, in talloze niet-bestaande werelden en gestuurd door zijn bloedeigen geest wil zien.

Onder een paar artikelen over de de waarden van het boerenleven (de Volkskrant, 23-12-2005, door Berber Paarlberg):
  Akkerbouwer heeft bijna nooit een burn-out

Ooit gehoord van een boer met een burn-out? Boeren zijn zelden ziek of uitgeblust. Wat kan werkend Nederland van de boeren leren?

Boer is een van de gezondste beroepen van Nederland. Volgens het medische onderzoeks-bureau Nivel hebben boeren minder last van acute lichamelijke klachten, infecties, chronische ziekten en psychische aandoeningen. Ze gingen er althans minder vaak mee naar de huisarts.
    Het ziekteverzuim onder boeren is de helft van het landelijke ziekteverzuim en uitval door psychische klachten (zoals burn-out en overspannenheid) is onder boeren wonderbaarlijk laag. Ondanks een waslijst aan energieslurpende beslommeringen als hoge werkdruk, knellende regelgeving, lage prijzen, schaalvergroting, somber toekomstperspectief, opvolgingsproblemen en dierziektes.
    Hoe komt het dat boeren het zelden laten afweten? Esther Hartman, en Marjan Gorgievski deden - onafhankelijk van elkaar - onderzoek:
  1. Boeren hebben geen collega's en chefs. Conflicten met collega's en chefs zijn onder werknemers een belangrijke oorzaak van het psychisch ziekteverzuim.
  2. Doordat boeren vaak voor zichzelf of in een maatschap werken, hebben ze veel autonomie. Ze kunnen zelf beslissen wat ze wanneer en op welke manier doen.
  3. Werken met levende dieren of je planten zien groeien, geeft een extra dimensie, vertelden boeren keer op keer aan Hartman. Ze genieten ervan hun producten te zien groeien.
  4. Boeren zijn opvallend bevlogen en hebben heel veel energie, constateert Gorgievski. 'Ze voelen zich vitaal, raken in een roes en vinden de inhoud van hun werk heel interessant.' 'Het zijn allemaal vakidioten', zegt ook Hartman, 'vaak van vader op zoon. Ze zijn trots op hun bedrijf, ze leven er echt voor.'
  5. Boeren hebben veel variatie in hun werk. Sleur of verveling slaat niet gauw toe.
  6. Het leven op het platteland is idyllisch, minder gejaagd, er is veel leefruimte en rustgevende natuur. Tal van onderzoeken wijzen uit dat een groene omgeving een prettiger gevoel en minder gezondheidsklachten geeft. Volgens het Nivel beoordeelt eenvijfde van de plattelandsbewoners zijn gezondheid als matig tot slecht, van de stadsbewoners oordeelt ruim een kwart negatief over zijn gezondheid.
  7. Boeren melden zich niet om een kleinigheidje ziek. Hartman: 'Doorgaan, niet zeuren - het bedrijf moet toch door?' heb ik veel van boeren gehoord.

Tussenstukken:
Veel boeren nemen een borrel als ruggensteun
...    Slechts 3 procent van de boeren meldt zich voor enkele maanden ziek om psychische redenen. Ondanks een waslijst aan energievretende beslommeringen als hoge werkdruk, knellende regelgeving, lage prijzen, schaalvergroting, somber toekomstperspectief, opvolgingsproblemen en dierziektes. De klachten spelen bovendien alleen tijdens een periode van concrete problemen, daarna zijn ze weer verdwenen, zegt Marjan Gorgievski, verbonden aan de Erasmus Universiteit en gepromoveerd op het welbevinden en de financiën van boeren. Esther Hartman, gepromoveerd op arbeidsongeschiktheid onder boeren, bevestigt dit. Een piek onder de varkenshouders daalde na de varkenspest onmiddellijk weer naar het vertrouwde lage niveau.   ...

'Als ik een rotdag heb, ga ik lekker de polder in'
Wie: Theo van Leeuwen (53)
Is: melkveehouder (35 koeien) en kaasmaker
Werkt: 60 uur per week
...    Wij hebben ook zorgen, maar ik kan me niet voorstellen hoe overspannen zijn voelt. Een boer heeft het geluk dat 'ie lekker naar buiten kan. Als ik een rotdag heb, kan ik altijd wel iets vinden wat ik leuk vind: even de polder in, schapen tellen en geen gelul aan je kop.'
 
Duidelijk.
    Dat dit iets is dat nog redelijk breed beseft wordt, bleek toe de KRO een programma met veel boerenleven op de buis bracht. Vooraf dacht "men", dat wil zeggen: schrijvend en commentariërend dus intellectueel Nederland, niet dat het veel zou worden (let op de eerste kopregel) (VARA TV Magazine, nr. 19-2006, door Cindy Hoetmer):
  Succes zoekt verklaring | KRO's kijkcijferhit

Trekker

Onbeholpen boeren. Echte liefde. Een beetje leedvermaak. Yvon Jaspers. Maar dan nog: waarom doet Boer zoekt vrouw het zo goed?

Een goed idee hoeft in eerste instantie helemaal niet als een goed idee te klinken. Boer zoekt vrouw gaat ongewijzigd het tweede seizoen in. Deze keer hebben zich tweehonderd nieuwe boeren aangemeld, een verdubbeling van vorig seizoen. Boer zoekt vrouw was dus een goed idee. Mijn god, wat was het een goed idee. Maar wie had kunnen bedenken dat dit een kijkcijferkanon zou worden. Het format klinkt bijna net zo onnozel als Dancing with the stars, waarvan ik dacht, stijldansen? Dat is toch wat ze op de bejaardensoos doen. Maar dat ligt waarschijnlijk aan mij, ik had het succes van de flippo, de post-it-memo en de Ketchup Song ook niet zien aankomen.
    Niet alleen was Boer zoekt vrouw het - na sport - best bekeken programma van vorig jaar, men bekijkt het, net als het eerder genoemde Dancing with the stars, graag in groepsverband (ook onderzocht). Tapje uit de Beertender, blokje kaas erbij en gezellig met z'n allen meeleven met de boeren en hun eventueel toekomstige levensgezellinnen. Komt in de beste families voor. Maar waarom vinden we Boer zoekt vrouw zo leuk? Is het uitlachtelevisie?
    Niet echt. Hoewel datingprogramma's het doorgaans wel van een zeker leedvermaak moeten hebben. Zo was (lang geleden) het hoogtepunt van de überdatingshow Op goed geluk, gepresenteerd door Carry Tefsen, altijd het moment dat de winnaars terugkwamen en los van elkaar werden aangemoedigd onaardige dingen over de ander te vertellen. Ik durf te wedden dat uit dit programma nooit een solide relatie is ontstaan, wat volgens mij ook geldt voor de meeste andere datingprogramma's, waar het juist meer lijkt te gaan om ruzie en onbegrip.
    Bij Boer zoekt vrouw daarentegen hebben drie van de tien boeren een vrouw gevonden.
Niet zomaar een scharrelkippetje, maar een De Absolute Ware Liefde. Kom daar maar eens om in het echte leven, zeker als boer. Het zijn namelijk niet zulke goede versierders, boeren. Kort van stof zijn ze. En nogal aards. 'Wat zoek je in een vrouw?' vraagt Yvon er eentje. 'Nou, alles drop en dran en niets te veel,' antwoordt de boer boers terwijl hij een klap geeft op de kont van een van zijn dikbilkoeien. Ze drukken zich onhandig uit: 'Ik voel me aangetrokken tot dieren.' Weer een andere: 'Ik ben de prins op de groene trekker!'
    Desondanks willen de vrouwtjes wel. Het lijkt ze niet te deren dat boeren vroeg opstaan en met mest werken, ze sturen postzakken vol brieven met lipstick kusjes en lopen hard van stapel. Trouwen willen ze. ...
    ... Ze zijn allemaal uit de Nederlandse klei getrokken, zoals we dat graag zien. Maar het unique selling point van Boer zoekt vrouw is dat het echt is. Ontwapenend eerlijk zijn ze. Boeren zeggen het zoals ze het bedenken. Het geheim van een goede relatie volgens een boer? 'Dat je goed met mekaar om kan gaan'.

De intellectueel een gruwel, zo'n laatste zinnetje - zie bijvoorbeeld hier .


Naar Alfa en bèta denken , of site home .

7 okt.2009