Bronnen bij Beslissingen, psychologisch: emotieloosheid

De invloed van de emoties op rationele beslissingen is dermate gewoon, dat het juist het omgekeerde is dat opvalt (de Volkskrant, 11-06-2005, door Simone de Schipper):
  Geld verdienen met een pokerface van binnen

Patiënten met een gestoord gevoelsleven hebben één voordeel: zij gokken beter. Hun berekeningen worden niet gehinderd door emotie. Dat lijkt de conclusie te zijn uit een proef met personen die zo slim mogelijk moesten inzetten.

Wat is wijsheid, het gevoel of het verstand volgen? ...
    Ooit was het duidelijk: belangrijke keuzen diende men rationeel te nemen. Emoties zouden maar een rookgordijn over het heldere denkwerk leggen. Totdat duidelijk werd dat mensen met een stoornis in het gevoel, vaak leven in een aaneenschakeling van vergokt bezit, foute vrienden en gebroken carrières. Het gevoel, zo bleek, weet vaak meer dan het verstand.
    Nu het gevoel als het nieuwe Levenskompas wordt bewierookt en vele handboeken verschijnen over intuïtief leven en razendsnel beslissen, zet de wetenschap echter de volgende stap. Beide zijn nodig, natuurlijk. Soms verdient gevoel de voorkeur, soms verstand, soms een combinatie. De vraag is niet: gevoel of verstand, maar: wanneer is welke mix het best?
    Een nieuwe studie, in Psychological Science van juni, laat in ieder geval zien dat het goede oude verstand zo gek niet is. Soms zelfs winstgevend. Vijftien patiënten die door een hersenbeschadiging niet op basis van gevoel kunnen reageren, verdienden in een gokspelletje meer dan gezonde proefpersonen.
    Het gokspelletje, opgezet door dr. Baba Shiv van Stanford University, het neurologen-echtpaar Hanna en Antonio Damasio van de University of Iowa en enkele collega's, was simpel. Iedere patiënt kreeg twintig dollarbiljetten en kon in twintig ronden telkens één biljet houden of inzetten.
    Zette de proefpersoon het biljet in, dan gooide de spelleider een munt op. Kop betekende verlies, munt was 2,50 dollar winst (de dollar plus 1,50 dollar extra). Aangezien de kans op kop en munt fifty-fifty was, was de gemiddelde opbrengst per inzet 1,25 dollar; meer dan de dollar bij niet inzetten. Inzetten was dus altijd slimmer:
    De patiënten hadden dit goed door, zetten veel in (83 procent van de ronden) en keerden met gemiddeld 25,70 dollar huiswaarts. De gezonde patiënten beurden slechts 22,80 dollar, omdat zij maar in 58 procent van de ronden inzetten. In hun geval legden de emoties inderdaad een rookgordijn over het heldere denkwerk.
    Dat werd nog erger als ze verloren. Direct na verlies van een dollar daalde de gemiddelde inzet van de gezonde personen nog verder naar 41 procent. Pure emotie; winst in de ene ronde heeft immers geen enkel effect op de winstkans van de volgende ronde. Die is en blijft 50 procent.
    De mensen die door een hersenbeschadiging niet warm of koud werden van winst of verlies - mensen met een pokerface van binnen - lieten wijselijk de uitslag geen enkele invloed uitoefenen op hun volgende inzet.
    De patiënten hadden ditmaal geluk. Doorgaans verliezen ze financiële spelletjes, omdat de rekenkracht van de ratio zeer beperkt is. De ratio kan slechts eenvoudige sommen aan. Voor het complexere gegoochel zijn mensen aangewezen op hun emotie, die vele factoren door elkaar roert, alles een eigen gewicht meegeeft en daarna - zonder enig inzicht in de rekensom - de uitslag geeft: het voelt goed of het voelt niet goed.
    Van die grote rekenkracht hebben de gezonde proefpersonen weinig profijt in simpele gokspelletjes als deze. Ook de andere belangrijke functie van het gevoel - het is een feilloze antenne voor gevaar - is in dit geval overbodig.
    Resten slechts de nadelen van emotie. Ze laat zich niet uitschakelen, zelfs niet in een simpel spel dat overduidelijk koel gespeeld moet worden. En ze legt overdreven nadruk op gevaar, uit veiligheidsoverwegingen. Waardoor niet de patiënten, maar de gezonde mensen in deze proef gehandicapt zijn: bang voor teleurstelling of verlies.   ...

Met een aanvulling uit de daadwerkelijke praktijk (de Volkskrant, 10-08-2005, door Douwe Douwes):
  Profiel | Chris Flowers wordt geroemd om zijn kennis van zaken

Een rationele investeerder, maar wel razend ambitieus

Tussentitel: 'Een reuze aardige kerel', zegt Jan Kalff over zijn collega

De nieuwe eigenaar van NIS Capital verdiende zijn sporen bij Goldman Sachs. De manier waarop hij een Japanse bank op de rails wist te krijgen, wekte bewondering bij bankiers. 'Hij is rustig, bedachtzaam, rationeel.'

Dat dit verhaal geen toeval is, blijkt uit de volgende bron (de Volkskrant, 10-08-2005, ANP):
  Emotieloze psychopaat is de beste belegger

Psychopaten zijn de beste beleggers. Een team Amerikaanse onderzoekers heeft ontdekt dat emotioneel gehandicapten de beste financiële beslissingen nemen.
    In een studie naar het gedrag van beleggers werd 41 mensen met een gemiddeld IQ gevraagd mee te doen aan een beleggingsspel. Van hen hadden vijftien hersenbeschadigingen waardoor zij minder emoties kennen. Dit vijftiental bleek beter te presteren dan de anderen. De verklaring is dat ze zich niet door angst laten afschrikken om in te zetten.
De wetenschappers constateerden dat mensen met normale emoties sneller geneigd zijn risico's te mijden, zelfs als logischerwijze de kans op winst groter is dan op verlies. Vooral als de winsten groeien, hebben normale beleggers de neiging af te haken.
    Een van de onderzoekers, Antione Bechara, hoogleraar neurologie aan de Universiteit van Iowa, constateerde dat de beste aandelenbeleggers mogelijk functioneel psychopaat zijn. Volgens mede-onderzoeker Baba Shiv van de Universiteit van Stanford geldt dit evenzeer voor bedrijfsleiders en topjuristen. 'Emoties hebben een toegevoegde waarde in het besluitvormingsproces. Maar er zijn omstandigheden dat ze een potentieel betere uitkomst in de weg zitten.' ...

Oftewel: emoties zitten in de weg.


Naar Psychologische krachten, drie lagen , Beslissingen , of site home .

20 aug.2009