Bronnen bij Neurologie begrippen: tijdsdynamiek

In Neurologie, begrippen  zijn argumenten gegeven voor een globale tijdsdynamiek in de hersenen in de vorm van frames als in een film, en gepaard gaande een zaagtand-achtig verloop van opbouw-en-terug-naar rust-en-opbouw-enzovoort.  Een aanpak die overal in de signaalverwerking voorkomt, en aangezien een groot deel van de taken van de hersenen bestaat uit signaalverwerking, is er dus een uitstekende kans op soortelijke processen hier. Waarvan er nu zeer concrete aanwijzingen zijn, zoals traditioneel, komende uit de sfeer van de pathologie, hier het verschijnsel van migraine (Psyche & Brein,  nr. 1-2016, door Markus Dahlem):
  Het mysterie van migraine

Migraine is behalve een zeer belastende ook een nogal mysterieuze aandoening. In een poging het raadsel eindelijk eens op te lossen, richten onderzoekers hun aandacht nu op de zogeheten aura's -visuele verschijnselen die vaak aan een migraineaanval voorafgaan. Die aura's lijken verband te houden met een golf van elektrische activiteit die door de hersenschors loopt.

Na het middageten kreeg mevrouw Pogge migraine. Migraine is hoofdpijn, ook als je helemaal geen hoofdpijn hebt.' Dat schreef Erich Kästner in 1931 in zijn kinderboek Pünktchen und Anton. Die vileine opmerking bevat zeker een kern van waarheid: zo'n vijf procent van de migrainepatiënten voelt helemaal geen pijn of heeft af en toe een aanval zonder pijn. Maar dat is natuurlijk geen reden om migraine dan maar af te doen als een ingebeelde ziekte, zoals wel eens gebeurt. Kennelijk is de hoofdpijn slechts een symptoom van deze complexe aandoening, waarvan de oorzaken nog altijd niet volledig zijn opgehelderd.    
    Migraine is een volksziekte. Twee op de vijf vrouwen en een op de vijf mannen hebben er minstens eenmaal in hun leven mee te kampen. ...

Met als voor de hand liggende conclusies dat ten eerst het een bij iedereen voorkomend proces in de hersenen betreft, en ten tweede dat het kennelijk zo kritisch staat afgesteld dat het makkelijk uit evenwicht is te brengen. Een evenwicht dat zich in en aantal dagen hersteld, waaruit je kan afleiden dat er het vrijwel zeker een aanzienlijke biochemische component heeft - die tijd is natuurlijk de tijd nodig voor het afvoeren van de afvalstoffen die het gevolg zijn van de aanval. En die aanval is dus vrijwel zeker doodgewoon een kwestie van lokale hyperactiviteit.
    Oké, dat kon eigenlijk iedereen bedenken. Nu de nieuwe informatie:
Soms heeft de patiënt tijdens zo'n aanval ook een vervormde waarneming van zijn/haar eigen lichaam of van de omgeving. In 1995 heeft de arts John Todd daarvoor de term `Alice-in-wonderland'-syndroom gemunt. In de gelijknamige roman van Lewis Caroll (1832-1898) krimpt de titelheldin plotseling nadat ze van een paddestoel heeft gegeten, om even later zo groot als een reus te worden. Men vermoedt dat Caroll, die eigenlijk Charles Lutwidge Dodgson heette en zelf aan migraine leed, zich heeft laten inspireren door een veel voorkomend symptoom van de ziekte: de migraine-aura.    ...
    Normaliter begint een migraine-aura geleidelijk en houdt vervolgens heel lang aan. Zelfs wanneer er meerdere aura's optreden, houdt de aurafase in de regel na een paar uur op en gaat dan over in de hoofdpijnfase. Onderzoekers breken zich al geruime tijd het hoofd over vragen als: Wat gebeurt er tijdens een migraine-aura in de hersenen? Welke fysiologische processen liggen eraan ten grondslag? En welke relatie bestaat er tussen die aura's en andere symptomen, en dan met name de vaak martelende pijn?
    In het geval van visuele aura's verschijnen er vaak karakteristieke vormen in het gezichtsveld. De patiënt ziet plotseling bijvoorbeeld sikkelvormige zigzagpatronen, zogeheten flikkerscotomen ... De typerende zaagtandpatronen van de aura's worden ook wel fortificaties genoemd, omdat ze doen denken aan de verdedigingswerken rondom een vesting.    ...
 

En daar zie je een grote hoeveelheid zaagtandpatronen. De technische verklaring: het door de rest van het brein waargenomen totaalbeeld wordt opgebouwd in een aantal stappen middels een aantal processen/beelden met een gesynchroniseerd zaagtandverloop (zoals dat ook in een televisie gebeurt), en ergens is die opbouw uit zijn synchronisatie gelopen, zodat je de losse processen/beelden in het totale waarnemingsveld krijgt.

Hier nog een vermelding van het verschijnsel (de Volkskrant, 06-03-2017, door Anouk Broersma):
  Waarom zie je vlekken bij een migraineaanval?

Ongeveer eenderde van de mensen met migraine maakt het wel eens mee: ineens zien ze een klein flikkerend of golvend sterretje voor ogen. Dat sterretje groeit in de minuten daarna uit tot een vlek die het grootste deel van het blikveld in beslag neemt en verdwijnt weer. In totaal duurt het zo'n 20 minuten tot een uur. Daarna volgt de hoofdpijn.    ...
    Michel Ferrari, hoogleraar neurologie en migraineonderzoeker bij het Leids Universitair Medisch Centrum ... oorzaak is ... een breinproces dat onderzoekers Cortical Spreading Depression (CSD) noemen. 'Dat begint ermee dat het achterste deel van de hersenen wordt geprikkeld ... Dat is het breingebied waarmee je ziet, vanuit de ogen lopen daar zenuwen heen. ...' ...

Een sterke afkorting van de werkelijkheid: van de ogen gaan de signalen naar kernen in de hersenstam (onder andere de superior colliculli) en daarna via de thalamus en naar de cortex. Dit is van belang voor de tijdschaal waarop de verschijnselen zich afspelen: alles in de hersenstam gaat veel sneller dan in de cortex.
  ... Bij CSD ontladen bepaalde zenuwen in dat hersengebied heel snel, wat zich de minuten daarna uitbreidt over de hersenen.'    ...

Als het gaat over minuten, dan speelt het zich vermoedelijk af in de cortex. In ieder geval is dit aanzienlijk tot veel langer dan de zaagtanden van het eerste artikel.
    Overigens zijn het neuronen die zich ontladen - niet zenuwen.
  ...    De vlekken in het gezichtsveld zijn echter de meest voorkomende voorbode van een migraineaanval. Een enkeling heeft het geluk uitsluitend aura's te krijgen, zonder hoofdpijn. ...

Die laatste observatie is natuurlijk hoogst significant. Het laatste zien dat de twee verschijnselen: migraine en de zicht-verschijnselen, op zich losse processen zijn. Waarbij de ene, de migraine, meestal koppelt aan, getriggerd wordt door, de andere.


Naar Neurologisch, begrippen , of site home ·.

19 apr.2015