Bronnen bij Neurologie, organisatie: connectieloosheid

In het hoofdartikel is uitgegaan, onderbouwd door voorbeelden, van de fysieke en functionele modulariteit van de hersenen, waardoor er een netwerk van verbindingen tussen modules of eenheden ontstaat,  op dezelfde manier als het internet bestaat uit eenheden, routers, die signalen aan elkaar doorgeven. Daaraan verbonden zijn diverse mogelijkheden om dat signaal door te geven, zoals de keuze tussen het maken van een vaste verbinding met bekende tussenstappen en -paden, wat we hier aanduiden met een "connectie", of de methode waarin een bepaalde module zijn signaal doorgeeft aan zijn buurman, ervan uitgaande dat die buurman het dan weer doorgeeft aan de volgende, net zo lang tot de eindbestemming is bereikt. Het is duidelijk dat de eerste methode zekerder is , maar meer voorbereiding en dus meer tijd kost. De tweede is minder zorgvuldig maar sneller. Het lijkt erop dat de natuur in de hersenen voornamelijk gekozen heeft voor de tweede aanpak.

Want een gevolg van de tweede aanpak is dat de ontvanger van het signaal; niet weet waar het vandaan komt. En daarvoor zijn veel aanwijzingen te vinden in bekende werkingen van de hersenen. Al genoemd bij de beschrijving van het proces van slaap is het bestaan van hypnose: de gehypnotiseerde regeert op de signalen van de hypnotiseur alsof het werkelijke ervaringen zijn. Na het schrijven van dat item kwamen meteen twee andere voorbeelden langs (de Volkskrant, 02-07-2011, column door Ronald Giphart):
  Tennis

... De Nederlandse tennisbond KNLTB vroeg vorige week of ik zin had om tijdens het Unicef Open in Rosmalen - een voorbereiding op Wimbledon - ter vermaak van het publiek een uur te spelen tegen tennislegende Paul Haarhuis. ...
    ... Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat kinderen die veel naar een bepaalde activiteit kijken - bijvoorbeeld tennis of basketbal - deze handelingen sneller leren dan kinderen die dat niet doen. Alsof de hersens alvast oefenen met de ogen. ...

De modules die bepaalde combinaties van bewegingen inprenten, maakt het kennelijk niet fundamenteel uit of de signalen die het maken van de bewegingen doorgeven, komen , via-via, van de spieren, of dat ze van het visuele systeem afkomstig zijn, via, vermoedelijk, spiegelneuronen .
    Waarna, na het noemen ervan, ook het hele bestaan van spiegelneuronen kunnen toevoegen aan het lijstje van aanwijzingen voor connectieloze verbindingen. Als de fundamenteel onderscheid maakten tussen de bron van signalen, konden spiegelneuronen, die een soort "nep"-ervaringen afgeven, niet functioneren

En het volgende kan je bijna beschouwen als een algemene term voor dit soort verschijnsel (de Volkskrant, 02-07-2011, boekrecensie door Malou van Hintum):
  Vliegzalf

De ondertitel ...
    Toch is Spijs voor je brein best een aardig boekje. Auteur Gary Wenk, professor in maar liefst vijf vakgebieden, legt uit waarom alles wat we consumeren invloed kan hebben op ons denken en voelen. ...
    Interessant is wat Wenk meldt over het placebo-effect, het stiefkindje van het wetenschappelijk onderzoek. Placebo-effecten zijn lastig te onderzoeken omdat medisch-ethische commissies er vaak geen toestemming voor geven. Maar de positieve verwachtingen die iemand heeft van een nepmedicijn, kunnen de werkzaamheid ervan beïnvloeden op een manier die niet onderdoet voor een 'echt'. Als alleen al de vorm en de kleur van een tablet ervoor kunnen zorgen dat een nepperd net zo goed werkt als een pil met bijwerkingen, zou het goed zijn als we daar wat meer over te weten kwamen.   ...

Want de tennis-ervaring opgedaan via het kijken ernaar kan je makkelijk zien als een placebo-ervaring. Net als dat de signalen van de hypnotiseur een placebo zijn voor werkelijke ervaringen.
    Het verschijnselen van placebo bij de werking van medicijnen laat zien dat het effect van connectieloosheid kennelijk ook behoorlijk basale niveaus kan werken, namelijk daar waar ook meetbare chemische stoffen erbij betrokken zijn. Hoewel die natuurlijk ook het eindproduct kunnen zijn van andere modules, met name de klieren, die signalen van "nep"-bronnen hebben binnengekregen dat ze hun werkzame stoffen moeten afscheiden. En dat, "connectieloos" als ze werken, dan ook braaf doen.


Naar Neurologie, organisatie ,   of site home ·.

2 jul.2011