Bronnen bij Psychologische krachten: associatie, functie-overname

Het verschijnsel dat defecte functionaliteit deels overgenomen kunnen worden is al redelijk bekend. Hier is een voorbeeld (de Volkskrant, 11-07-2012, van verslaggever Mark Mieras):
 

Auditieve hersenschors helpt doven meer voelen

Doven gebruiken hun auditieve hersenschors om trillingen te voelen met hun huid. Normaal verwerkt dit stuk van de hersenen de signalen van het oor.
    Onderzoekers van de Universiteit van Oregon denken nieuw bewijs te hebben dat de hersenen bij doofheid de overgebleven zintuigen combineren om te compenseren.
    Eerder toonde hetzelfde laboratorium al aan dat doven hun auditieve schors ook gebruiken om beter te kunnen zien wat er in hun ooghoek gebeurt en kleine bewegingen op de achtergrond te onderscheiden. Ook dat compenseert hun doofheid.
    Horenden gebruiken hun oren immers om de omgeving te scannen op onraad: op gebrom van een naderend voertuig, of voetstappen van iemand die nadert.   ...

Dit zijn natuurlijk ook allemaal op één of andere manier aangeleerde associaties: plotseling opkomende prikkels van het auditieve stelsel ("lawaai") wordt geassocieerd met de eventuele komst van een roofdier ("gevaar").
 

De Amerikaanse onderzoekers laten met hun proef zien hoe de auditieve schors van een dove de prikkels van ogen en huid combineert om een gevoeligheid te ontwikkelen voor wat er in de omgeving gebeurt.
    In het experiment gebruikten ze een variant van een bekende zintuiglijke illusie voor horenden. Als je horenden een lichtflits toont en tegelijkertijd zeer kort achterelkaar twee geluidspulsen laat horen dan melden ze vaak twee lichtflitsen te zien. De vergissing ontstaat doordat synchrone geluids- en lichtprikkels door de hersenen samen worden verwerkt. Dankzij die combinatie kunnen we iemand beter verstaan op een cocktailparty wanneer we ook de lippen zien bewegen.
    De onderzoekers van het Brain Development Lab in Oregon deed dezelfde test maar nu met één lichtflits en twee pufjes lucht op wenkbrauw en jukbeen. Van de dove proefpersonen meenden een deel twee lichtflitsen te zien. De illusie ging bij hen gepaard met heftige activiteit in de auditieve schors. Veel blinden combineren zien en voelen volgens de onderzoekers zo tot een nieuw multisensorisch zintuig.    ...

Ontdaan van zijn antropocentrische taalgebruik: de hersenen associëren de visuele en auditieve signalen tot een nieuw signaal.
 

Volgens de onderzoekers verklaart dat waarom doofgeboren kinderen die op hun derde levensjaar een elektronisch implantaat krijgen om toch te kunnen horen, vaak toch moeite houden om taal te leren verstaan: hun auditieve schors is al bezet.

Het hersendeel dat de gebruikte associatieve functie vervult, is al in gebruik voor een andere associatieve functie.


Naar Psychologische krachten , of site home .

12 jul.2012