Bronnen bij Cognitieve therapie: algemene semantiek

De band tussen de cognitieve therapie en de algemene semantiek wordt expliciet genoemd in de beschrijving van de algemene semantiek in Wikipedia (Wikipedia.org,opgeslagen aug. 2009):
  General semantics
...
Connections to other disciplines
... Albert Ellis, who developed Rational emotive behavior therapy, acknowledges influence from general semantics. The conceptually related cognitive therapy, developed by psychiatrist Aaron T. Beck, formulates a program that could have been taken directly from the declared intentions of General Semantics ...

En in het volgende artikel wordt de behandeling volgens cognitieve therapie beschreven, en daaruit blijkt onmiddellijk de grote overeenkomst met de methodiek van algemene semantiek (auteur Ad Bergsma is psycholoog en Volkskrant-columnist) (de Volkskrant, 14-02-2009, column door Ad Bergsma):
  Latexseks is ook een hersenziekte

De kernfunctie van wetenschap is de wereld zo te vereenvoudigen dat we haar naar onze hand kunnen zetten. In de psychologie is dat onder meer gelukt door simpele modellen te maken van psychische stoornissen. Zo kan een paniekstoornis voorgesteld worden als een denkfout. Het begint ermee dat de betrokkene voelt dat zijn hartslag iets versnelt. Hij krijgt daardoor het idee dat hij misschien iets aan zijn hart heeft of zal flauwvallen. De onrust neemt toe en daardoor gaat het hart sneller slaan, waardoor de angst verder groeit.
    Een paniekaanval is met andere woorden een verkeerde interpretatie van een lichamelijke gewaarwording die gierend uit de hand loopt. In al zijn kinderlijke eenvoud is dit model een prachtig instrument, omdat psychotherapeuten de paniekstoornissen kunnen genezen door hun cliënten de denkfout af te leren.
    Ook voor andere stoornissen bestaan dergelijke modellen. Een depressie kan voorgesteld worden als een ingesleten denkgewoonte om de wereld, jezelf en de toekomst negatief te bezien. En als je liever een biologische bril opzet, kun je zeggen dat een depressie het gevolg is van een ‘chemische disbalans’ waarbij de hoeveelheid van de boodschappersstof serotonine te laag is. ...
    De modellen zaaien echter verwarring als zij in de plaats komen van de werkelijkheid zelf. Dat is net zoiets als een röntgenfoto maken van je kind en dan tegen iedereen zeggen dat kleine Naomi er ‘in het echt’ zo uit ziet.
    Toch is dat precies wat vaak met de modellen gebeurt. Over verslaving hoor je bijvoorbeeld zeggen dat het een hersenziekte is. Met zo’n uitspraak bedrijf je eerder politiek dan wetenschap. Je hoopt ermee te bereiken dat verslaafden behandeling zoeken of dat ze niet als ruggengraatloos worden afgeserveerd.   ...
    Een soortgelijk misverstand ontstond toen de wetenschapsjournaliste José van der Sman (Elsevier) onlangs op televisie mocht toelichten wat de wetenschap over de liefde te zeggen had. Ze ging toen aan de hand van een röntgenfoto bewijzen dat vaderliefde werkelijk bestaat. Als zijn partner zwanger is, dan gaat een man minder testosteron aanmaken, vertelde Van der Sman, en zo maakt de aanstaande vader zich klaar om te zorgen.
    Je bent dus volgens deze redenering geen liefhebbende vader als je – zoals voor de meeste vaders gebruikelijk – het goede in je kind met vreugde omarmt en het slechte probeert bij te spijkeren, maar wel als je lichaam minder mannelijke hormonen aanmaakt. De politiek achter het verhaal lijkt dat mannen pas goede vaders zijn als ze hormonaal gezien wat meer op moeders lijken. Dat is een vrij stuitende vorm van seksisme onder de vlag van wetenschappelijke objectiviteit.
    Bij de modellen zou eigenlijk een bijsluiter moeten komen die vermeldt dat je ze niet te belangrijk moet maken. ...
    Modellen zijn instrumenten. Zelfs als ze kloppen, moet je blijven bedenken dat ze slechts een klein deel van de werkelijkheid laten zien.

Dit is dus precies wat Korzybski heeft uitgedrukt in "the map is not the territory", en wat een kernidee is van de algemene semantiek .


Naar Psychologische krachten , of site home .

14 feb.2009