Bronnen bij Drugs, waarom: dik in de VS

Uit: De Volkskrant, 06-07-2006, door Jan Tromp

Dikke pret

Zwaarlijvigheid is in de Verenigde Staten de nationale ziekte. Eenderde van de bevolking lijdt eraan. Hoe verhoudt zich dat tot de traditionele hotdog-eetwedstrijd van Nathan’s, deze week gehouden op Coney Island?

...   Ed ‘Cookie’ Jarvis is een zachte massa van twee meter in het vierkant. Nee, Cookie zal er morgen niet bij zijn, bij de traditionele Nathan’s Famous Hot Dog Eating Contest, die enorme, jaarlijkse happening op Coney Island waar twintig ‘atleten’ uit de hele wereld voor een massa van duizenden enthousiastelingen zullen uitmaken wie van hen in twaalf minuten de meeste hotdogs kan wegwerken. Voor het eerst in vijf jaar zal Cookie er niet bij zijn.
    Hij gaat met pensioen. ...
    Hij zweet als een otter. Zijn T-shirt hangt als een kletsnatte doek om het reusachtige lijf van meer dan tweehonderd kilo. ...
    Zwaarlijvigheid is de nationale ziekte van Amerika. Eenderde van alle volwassen Amerikanen – meer dan zestig miljoen mensen – lijdt aan corpulentie. De definitie ervan luidt dat iemand met een normale lengte van 1 meter 75 honderd kilo of meer weegt. Suikerziekte, hartklachten en hoge bloeddruk zijn het gevolg.
    Overal zie je dikkerds. Je ziet dikkerds, zo zwaar dat het de fantasie tart. Schommelend beweegt het zich voort over straat – het is onmogelijk er niet naar te kijken. Wurmend vecht het zich in de vliegtuigstoel – je kunt je ogen er geen seconde van afhouden.
    Ze bewegen niet, Amerikanen. Dat is het eerste probleem – en het geringste. In heel veel Amerikaanse plaatsen, zeker in de kleinere, zijn geen stoepen. Waarom zouden er stoepen zijn? Het zijn onnutte obstakels tussen het grasveld voor je huis en je auto. Je moet naar de bank. Je regelt je geldzaken vanuit de auto, aan het drive-in-loket. Daarna rijd je door naar de apotheek voor je diabetespillen en je cholesterolremmers. Gelukkig kun je blijven zitten en word je aan het loket geholpen. Op weg naar huis haal je je kingsize-hamburgers bij de drive-in van McDonald’s.
    De vreetcultuur van Amerika is het echte probleem. In veel gezinnen ontbreekt het ritme van drie maaltijden per dag. Het komt doordat er onregelmatig gewerkt moet worden of doordat er televisie moet worden gekeken of doordat het geld op is of doordat het zo veel gemakkelijker is op momenten van lekkere trek iets te laten bezorgen door de talloos vele bezorgdiensten.
    Een voorname factor in de voltooiing van de vervetting van een volk is de snackability van het voedsel. Het Amerikaanse eten is in hoge mate teruggebracht tot snacks, tot tussendoortjes en versnaperingen. Het ligt niet op een bord of in een kom. Het kent geen einde, geen bodem. Als vanzelf reikt de hand naar de zak die almaar biedt. Het is een dwingende stimulans voor het gedachteloze eten, het eindeloze malen.
    Er is een enorme gemaksindustrie omheen gebouwd. Niet alleen in het junkfood. Appels bijvoorbeeld hoef je niet meer te schillen. Je hoeft al helemaal niet je tanden erin te zetten, met alle narigheid die je daarbij kunt voorstellen. Appels in Amerika zijn als een zak chips. Het zijn schijfjes die in een reukloze was zo zijn geprepareerd dat ze niet bruin worden, niet slap, niet appelmoezig. Altijd lachen ze je toe vanuit een fijne zak.   ...
    Er zijn bijna driehonderdduizend fastfoodwinkels in de VS, een voor elke duizend inwoners. Maar ze zijn ongelijk verdeeld. In de betere buurten tref je overwegend normale restaurants. In de mindere buurten verdringen de Pizzahutten, de Wendy’s en de McDonald’s elkaar.
    Vorige maand kwam een gemeenteraadslid van New York met een ingrijpend voorstel: het limiteren van het aantal junkfoodwinkels in de buurten waar ‘zwaarlijvigheid een epidemie is geworden’. Hij zei onder meer: ‘Inmiddels sterven meer mensen als gevolg van zwaarlijvigheid, dan vanwege het roken van sigaretten.’
    In New York lijdt 53 procent van de hele bevolking aan overgewicht; 20 procent van de 5-jarigen is al te dik. Het dramatische is dat zwaarlijvigheid in toenemende mate ook een kinderziekte is. Naar schatting negen miljoen Amerikaanse kinderen zuchten onder hun zware lijven, bijna drie keer zo veel als twintig jaar geleden. Er is het verhaal van een meisje uit Cincinnati dat van haar schoolvriendjes te horen kreeg dat ze nooit de hemel zou bereiken: te zwaar om op engelenvleugels naar de hemel te gaan.
    Al meer dan honderdduizend Amerikanen per jaar ondergaan, als laatste redmiddel, een maagverkleinende operatie. Daaronder zijn ook steeds meer jonge kinderen. De frisdrankenindustrie heeft beloofd automaten weg te halen uit de scholen. Maar het probleem is dat scholen delen in de opbrengst, en dat juist de scholen in de arme wijken geen beroep kunnen doen op de ouders om het tekort te compenseren.
    McDonald’s heeft veel aandacht getrokken met de introductie van salades, yoghurt en fruit. Na een paar slechte jaren is de omzet spectaculair gestegen. Alleen al in de VS kwamen in 2005 één miljoen bezoekers per dag méér in McDonald’s restaurants dan in 2004. Wat bestelden zij? Het Dollarmenu, het junkfood van de armen.
    Er lijkt geen kruid te zijn gewassen tegen de epidemie. ....


Tussenstukken:
Zwaarlijvig

Vermoedelijk groeit in de VS nu voor het eerst een generatie kinderen op die jonger zal sterven dan hun ouders. De gemiddelde leeftijd in Amerika ligt op ruim 77 jaar, maar dat zal niet zo blijven.
    De zwaarlijvigheid onder jongeren grijpt om zich heen. Ongeveer 15 procent van de Amerikanen onder de 20 is op een bedreigende wijze corpulent. Voor de zwarte bevolking ligt het percentage op 22.
    Zwaarlijvigheid vergroot het risico op een aantal ernstige ziekten, zoals diabetes, hartkwalen en kanker. Volgens onderzoekers van de universiteit van Illinois zal binnen vijftig jaar de gemiddelde leeftijd in de VS met twee tot vijf jaar teruglopen als de zwaarlijvigheid niet wordt aangepakt.
    De Amerikaanse regering is, mede onder druk van de voedingsindustrie, tot nu toe zeer terughoudend. De centrale gedachte is dat voeding tot de ‘persoonlijke verantwoordelijkheid’ behoort.


Red.:   Nog een illustratie:
 

VARA TV Magazine, nr. 22-2007, door Youp van 't Hek

Bob & Youp

Amerikaans honkbalpubliek. Wat ze op deze foto doen? Ze proberen een in het publiek geslagen bal te vangen. Die mag je namelijk houden. Per wedstrijd verdwijnt er gemiddeld een balletje of tien in het publiek.
    Raar volk die honkbalfans. De wedstrijd lijkt een soort bijzaak. Was begin mei bij de New York Yankees en zag ze verliezen van de Seattle Mariners. Voor honkbalbegrippen was het een redelijk sensationele wedstrijd. Aanvankelijk stonden de Yankees na de eerste innings met 5-0 voor, maar al snel werd het
8-6, nog steeds in het voordeel van de Yankees. In de vijfde innings werden ze helemaal weggeslagen. 8-14! Achter mij zat een mevrouw die pas bij 5-1 binnenkwam. Ze vroeg hoeveel het stond en verdween in de catacomben. Toen ze terugkwam met een groot bord eten en een emmer cola stond het 8-14. Tijdens de zesde innings, waarin niet gescoord werd, zat ze te eten, waarna ze weer vertrok. In de zevende innings scoorden de Yankees 3 punten en de Mariners 1 punt. Gedurende de laatste twee innings gebeurde er niks meer, dus het bleef  11-15. Tijdens de laatste twee innings belde ze met haar man. Hij wasjaloers omdat hij de match gemist had. Zij niet.
    'It was amazing!!!,' kraaide ze in haar mobieltje en zei niet dat ze geen enkel punt live had gezien. Net als de helft van het stadion. Men loopt, zit, eet, drinkt en heel af en toe kijken ze ook nog. Maar echt heel af en toe. Elke keer als ik in New York ben bezoek ik een wedstrijd van de Yankees. Om het honkbal, maar vooral om het volk. Het etende, drinkende en kauwgum kauwende volk. De hele wedstrijd interesseert ze geen ruk. Grappig? Zeer grappig.

Red.:   Middels is ook het punt in tijd bekend waar het allemaal is begonnen:
 

Uit: De Volkskrant, 15-09-2007, door Martijn van Calmthout

Reagan maakte Amerikanen dik

...   Maar het allergrootste probleem, in elk geval voor Scientific American en zijn lezers, is de epidemie van zwaarlijvigheid die in de VS begon en daar nu voluit heerst. Hart- en vaatziekten en suikerziekte grijpen er om zich heen, op steeds jongere leeftijd al.
    In de special wordt één hardnekkige mythe (er is inmiddels een een hele bibliotheek van die strekking) naar de prullenbak verwezen: dat je met licht overgewicht langer leeft dan met het normgewicht. Kul, zo blijkt, omdat de onderzoekers die dat beweren, vergaten dat de dunne mensen in hun statistieken deels dun waren omdat ze ziek waren of stervende.
    Uiteindelijk is de klassieker van matig eten en veel bewegen waarschijnlijk gewoon de beste optie om gezond te blijven. Omdat we nu eenmaal met het lijf en de geest van een jager-verzamelaar zijn toegerust. Zij het in een wereld die is volgestapeld met etenswaar.
    Dat laatste is geen toeval. In de jaren tachtig werden in de VS de supermarkten en restaurants gedereguleerd, waardoor ze porties willekeurig groot mochten maken. Een ramp, blijkt nu. Dik Amerika als late erfenis van Ronald Reagan.

Red.:   Maar dan moet ook nog eerst de keuze voor die grote portie gemaakt worden ...

Naar Drugs, waarom  , Sociologie lijst , Sociologie overzicht  , of site home .