Uit: De Volkskrant, 29-12-2004, ingezonden brief van R.W. Staat (Rotterdam)

Ambtenaren

Het oordeel van de commissie Duivesteijn lag voor de hand: het ligt met name aan de ambtenaren dat Betuwelijn en HSL zo zijn ontspoord. Een wel heel gemakkelijk oordeel.
    Uit de eigen praktijk ten aanzien van de Betuwelijn: er is door veel gewone ambtenaren van Rijkswaterstaat ruim van tevoren gewaarschuwd dat die Betuwelijn het milieu belast en veel te duur is. De grote stromen geld voor de Betuwelijn zijn in mindering gebracht op het gewone onderhoud van vaarwegen. Voor de Betuwelijn is nota bene een alternatief, namelijk vervoer over water.
    Aan de toenmalige minister-president Kok is dat uitgelegd tijdens een werkbezoek aan de Verkeerspost van Rijkswaterstaat te Dordrecht. Kok wilde van niets weten.
    Een van de eerste daden van minister Netelenbos was dan ook een brief aan alle ambtenaren van Rijkswaterstaat sturen met daarin een verbod om met de pers en derden te praten over de Betuwelijn.
    Waarschuwingen van de werkvloer werden door de minister niet op prijs gesteld.
    De politiek heeft te veel de oren laten hangen naar de gemeente Rotterdam. .....
    Ambtenaren, zeker op de werkvloer, zijn dienaren van de staat; dat wil zeggen van de politiek.
    De politiek is akkoord gegaan met Betuwelijn en HSL. Spreek dan de politiek aan en leg niet de schuld bij de ambtenaar.


De Volkskrant, 03-01-2005, ingezonden brief Jetta Hilden (Schoonoord)

G.R. Apjas

Met zijn brief (Geachte redactie, 29 december) toont R.W. Staat prachtig aan hoe het telkens weer mogelijk is dat waarschuwingen van ambtenaren door politici in de wind geslagen worden: ambtenaren verschuilen zich zodra er stelling genomen moet worden.
    De G.R. Apjas die deze brief schreef zou de maatschappij een grotere dienst bewijzen door uit zijn anonieme hol te kruipen én door zijn superieuren net zo lang met de feiten om de oren te slaan totdat niemand meer kan ontkennen dat we hier met een echte K.L. Okkenluider van doen hebben.
    Het kost R.W. Staat beslist zijn baan, maar uit de miljarden die dat de staatskas bespaart in volgende prestige-projecten, moeten onze volksvertegenwoordigers toch op zijn minst een klein fondsje kunnen construeren, zodat R.W. Staat een levenlang in zijn onderhoud kan voorzien?

Uit: NRC webeditie, 02-01-2007, van een redacteur

Red.:   Mr. Pieter van Vollenhoven, de man van Prinses Margriet, heeft de laatste jaren een grote reputatie opgebouwd als voorstander en uiteindelijk voorzitter van een onafhankelijk onderzoeksinstituut voor zaken aangaande de veiligheid. Dat begon met een Raad voor de Transportveiligheid, en is recent uitgebreid tot de Raad voor de Veiligheid. In het kader van deze functie is hij naar aanleiding van de jaarwisseling, en de gebeurtenissen rondom de Raad van het afgelopen jaar die hebben geleid tot de val van twee ministers, geïnterviewd door het NOS-journaal.
     In het interview sprak Van Vollenhoven met grote nadruk over het belang van klokkenluiders als aanbrengers van niet-werkende en daarmee ook onveilige situaties in bedrijven en instituties , en het feit dat ze, in tegenstelling tot de realiteit nu, concrete bescherming verdienen in de vorm van financiële- of baanzekerheid.
    Het is boven al opgemerkt dat steun aan klokkenluiders door de Nederlanders politici en andere machthebbers misschien wel eens met de mond beleden wordt, maar om ze zodra de publiciteit weg is, als een baksteen te laten vallen. De eerste tekenen van dit proces zijn al weer waarneembaar. Zo is deze toch zeer opmerkelijke uitspraak niet verder gekomen dan vermelding in dit bericht op de NRC website (of het in de krant stond in niet bekend), is het niet verschenen bij de Volkskrant, en is het verder op het internet alleen weergegeven in paar "secundaire" bronnen .
    Kortom: het grote verzwijgen lijkt weer begonnen, want  als er natuurlijk één ding is dat gevaarlijk is voor bestaande machthebbers, van welke soort dan ook, politiek, media, en noem maar op, dan zijn het klokkenluiders.

Uit: De Volkskrant, 20-02-2007, door Ferry Haan 

‘Loof beloning uit voor het luiden van de klok’

Wie luidt de klok over een boekhoudfraude? Het is niet de beurstoezichthouder. Het is niet de dure adviserende commerciële bank. Het is ook niet de accountant. De golf van boekhoudfraudes die de aandelenmarkten overspoelde aan het begin van deze eeuw – Enron, Worldcom, Parmalat en honderden andere fraudes – kwamen vooral aan het licht door werknemers van de betrokken ondernemingen: de klokkenluiders.
    De vele professionals die vanuit allerlei rollen toezicht houden, spelen geen rol bij het ontdekken van fraude, zo blijkt uit het onderzoek van de economen Dyck, Morse en Zingales: Who Blows the Whistle on Corporate Fraud?
    De meest opmerkelijke conclusie in dit onderzoek luidt: hoewel de klokkenluider nuttig werk levert, loopt het toch slecht met hem af. Hij wordt ontslagen, gedegradeerd of staat onder grote druk om vrijwillig te vertrekken.
    Toch is de klokkenluider cruciaal voor het ontdekken van fraude. De aandeelhouders van bijvoorbeeld Enron weten inmiddels hoe schadelijk boekhoudfraude kan zijn. Een goed ontdekkingsmechanisme is daarom goud waard voor de financiële markten. De economen stellen voor klokkenluiders beter te belonen.   ...
    Zij wijzen daarnaast op een veelbelovend systeem dat werkt in de gezondheidzorg in de VS. Omdat de zorg vaak met publiek geld wordt betaald, beloont de overheid elke klokkenluider die fraude meldt waaruit een succesvolle rechtszaak volgt. Van het geld dat de overheid op deze wijze terughaalt bij een frauderende onderneming, mag de klokkenluider tussen de 15 en 30 procent houden.
    Dat de maatregel werkt, blijkt uit de statistieken. In de gezondheidszorg wordt bijna 50 procent van alle fraudes via werknemers ontdekt. In de overige sectoren is dat 19 procent van de fraudegevallen. Hiermee verslaan de klokkenluiders wel alle andere bronnen, waaronder de media die 14 procent van de fraudes melden.
    Enron ging in 2002 failliet met een schuldenlast van 50 miljard euro. Met een beloning van 15 procent van dergelijke bedragen, wordt het lot van de klokkenluider ineens een stuk minder verdrietig.

Red.:   Dus ook de effectiviteit van de beloning van klokkenluiders is ook al bewezen. Toch zal het slechts met grote moeite ingevoerd worden in andere sectoren dan gezondheidszorg, zoals het gewone bedrijfsleven en de politiek, omdat in die sectoren de leiding veel meer macht heeft om dit soort dingen tegen te houden.


Naar Houding top VI , Sociologie lijst  , Sociologie overzicht  , of site home .