Bronnen bij Sociologische begrippen: retorica, oordeel
Degenen die veel gebruik maken van retorica, politici, media en dergelijke, en
die er hun brood mee verdienen: economen, sociologen, historici en dergelijke,
spreken natuurlijk positief erover. Degenen die het slachtoffer zijn van dit soort
praatjes niet. Die slachtoffers zijn voornamelijk de wat "gewonere" mensen. De
mensen met "gezond verstand" - die uitdrukkingen gemaakt hebben en aan elkaar
doorgeven als "Goede wijn behoeft geen krans". Ook wel te vertalen als "Een waar
verhaal behoeft geen retorica". Waarbij als regels aangevuld kan worden "Leugens
behoeven veel retorica', en "Veel retorica wijst sterk op leugens".
Omdat de retorici en de leugenaars deze feiten ook wel kennen, wordt het
onderwerp zelden expliciet aangeroerd. Hier is een zeldzame uitzondering (Volkskrant.nl,
Opinie, 09-01-2014, door Jean Wagemans, filosoof en universitair docent
argumentatietheorie):
Eerst meteen maar wat over de auteur. Deze is vaste
columnist op de website van de Volkskrant, vermoedelijk aangesteld in de
hoop dat hij iets zou kunnen doen aan datgene waar Geert Wilders altijd van
beschuldigd wordt: het gebruik van retorica. Dat blijkt totaal niet te werken,
om de simpele reden dat Geert Wilders weinig woorden gebruikt - dat is namelijk
een ander "ernstig verwijt" in zijn richting: "Het enige dat 'ie doet is
twitteren". En het is niet tot de verwijters doorgedrongen dat iemand die weinig
woorden gebruikt, ook weinig kans heeft op het inzetten van retorica.
Het onderwerp van specialist Wagemans is dit keer echter niet
Geert Wilders, maar iemand anders die beschuldigd wordt van diverse foute zaken,
zoals "nationalisme": Thierry Baudet. de schurk Baudet heeft het namelijk
gewaagd, wel met veel woorden, zich uit te spreken tegen verdere Europese
eenwording. Als één van de zeer weinigen uit de elite. En die Baudet
beargumenteerde zijn zaken, hoewel met veel woorden, wel goed.
Dat was uiterst vervelend en irritant. Voor de elite. Zo
vervelend en irritant, dat ze kennelijk het retorische atoomwapen wilde inzetten. Nu had Baudet niets fouts gezegd over Joden of immigranten, zodat de gebruikelijke
atoomwapens van "Antisemitisme!"
en "Holocaust!" niet inzetbaar waren, dus
er moest iets anders gevonden worden:
Gekozen werd dus voor de inzet van het atoomwapen van de censuur. Want een
oproep tot censuur is hetzelfde als het plegen van censuur. De oproep tot
censuur door leden van de elite maakt de censuur namelijk salonfähig. En dat
staat gelijk aan de introductie van censuur, want de neiging tot censuur is
sowieso gigantisch in de media
.
Dat heet namelijk politieke-correctheid
,
en politieke-correctheid is niets anders dan censuur met een rafelig randje.
Ook Wagemans duidt het op die manier:
En vertaal dat 'opinieland' dus maar in "de politieke-correctheid". En wat er
aan de hand is, is paniek. In verband met de Europese verkiezingen over
vijf maanden, schrijvende januari 2014.
Maar omdat Baudet inhoudelijk goed argumenteert, is dat dus
niet aan te pakken. Dus wat doe je dan, even een detail uit de tussentitel
lichtende;
Waarop Wagemans reageert met:
En zich daarna concentreert op dat verwijt van "retoriek".
Dat zijn dus de auteurs die tegen Baudet schrijven.
Onzin. Zo wordt het nooit uitgelegd. Deze overwegingen worden veel meer onder
termen "de kwaliteit van de analyse" of 'de kwaliteit van de presentatie"
geschaard. Wagemans praat hier over een gebruik van de term "retorica" zoals die
in de oudheid gold, maar dat is niet meer het huidige gebruik. Wil je
begrijpelijk blijven, moet je beginnen met de huidige uitleg van de woorden, en
expliciet uitleggen wanneer je afwijkt. Wat Wagemans nu doet, is het huidige
Italiaans presenteren onder de noemer van "Latijns".
Het tweede bezwaar van Wagemans:
Inderdaad. En dat is om een zeer simpele reden, die diverse reageerders op de
website wisten te noemen:
Oftewel: de retorica heeft zo'n slechte naam., omdat de retorica zo vaak
wordt misbruikt. Bijvoorbeeld door de acht auteurs van de censuuroproep,
door de argumentatie van Baudet te bestempelen tot "retorica". Een
glaszuivere retorische truc, met één en slechts één bedoeling: de argumenten
van de andere partij ontkrachten met retorische middelen, omdat het
onmogelijk is gebleken dit op inhoudelijk argumenten te doen. Hetgeen één
van de auteurs, nota bene, op zijn eigen website toegeeft (sywert.nl, 23-12-2013, door Sywert van Lienden,
):
En die argumenten zijn net zo interessant als de
argumenten voor het vergassen van Joden: je hoeft ze niet te horen want je weet
dat ze niet deugen.
In welke reactie deze auteur nog vele keren laat zien waarom
retorica, waar hij goed is is want daarom werd hij razendsnel een geziene gast
in televisie-praatprogramma's die meestal niet meer zijn
televisie-retorica-uitwisselingsprogramma's, zo'n slechte naam heeft:
Eerst de retorische truc van de glasharde leugen of "hondsbrutaliteit"
, gevolgd door die van het Ad verecundiam oftewel: "beroep doen op de autoriteit
of eerbiedwaardigheid van de auteur"
.
Wagemans mag best een pleidooi houden om voor de retorica.
Maar waar hij dan als eerste mee zal moeten beginnen, als hij ook maar enig
succes wil boeken, is het bestrijden van het misbruik ervan. Dat misbruik is
epidemisch (zeer sterk verspreid) tot endemisch (niet meer uit te roeien).
Naar Sociologische krachten
, of site home
.
|