Politiek dagboek

Wilt u  gedurende de verkiezingen onze nieuwsbrief ontvangen;  Wekelijks en zodra er aanleiding toe is?
Stuur een email naar: nieuwsbrief@amerika.nl 
Vul in: subscribe

Dank zij mijn fijne virusbeschermingsprogramma (zeer actief deze week) is de nieuwsbrief van 28 januari bij veel geadresseerden niet terecht gekomen. We proberen de zaak nu beter op te zetten (in een MySQL voor fijnproevers) zodat het wat beter loopt. 
Maar goed, de nieuwsbrief is beschikbaar, klik hier.

29 januari

Rumsfeld en de cijfers

Nou, dat noem ik nou eens nieuws: Rumsfeld wil meer soldaten ter beschikking, 30.000 boven het maximum van 482.000 dat het Congres toestaat. Is maar tijdelijk, zeggen ze. Maar het Pentagon schijnt ook bezig te zijn rotatie van troepen te regelen voor 2005 en 2006 in Irak - en ontkent dat. 
Wat niemand ontkent is dat met name de Army tot het uiterste is opgerekt. Deze maand begon de grootste troepenrotatie sinds de Tweede Wereldoorlog, waarbij 250.000 troepen in en uit Afghanistan en Irak worden gemanoeuvreerd. Het gaat om acht van de tien actieve divisies van het leger. Ook de 165.000 leden van Army National Guard en Reserve worden vervangen - zij dienden al veel langer dan ze hadden gehoeven als tijdelijk soldaten.
Rumsfeld kan nauwelijks volhouden dat zijn strategie van een klein en snel bewegend leger succes heeft. Zou hij blijven zitten tot 2 november?

Dean dumpt zijn campagneleider

Het hielp John Kerry, dus waarom zou Howard Dean niet zijn campagne staf vervangen? Wel, misschien is het te laat. John Kerry ruilde zijn staf in november in voor de machine van Ted Kennedy en wist net op tijd weer leven te blazen in zijn kandidatuur (geholpen door Gephardt en Dean die elkaar in Iowa zaten af kammen). Nu heeft Dean de architect van zijn internet/grass root campagne, Joe Trippi, aan de kant gezet. Dat wil zeggen, hij heeft een prominent Gore staflid aan het hoofd gesteld, iemand die uit de Washingtonse insider groep komt. En Trippi voelde het feilloos aan: hij nam ontslag. Wat ik niet wist, vertelt een artikel in de NYT. Trippi liet zich weinig betalen als campagneleider maar had een stevig percentage in de advertenties die Dean uitzond (15 % commissie via een mediabureau waar hij partner is). Eh, Dean spendeerde 9 miljoen in Iowa en New Hampshire. Reken maar uit.
Trippi krijgt, terecht denk ik, de schuld van de mislukte Iowa en New Hampshire strategie. Daar bleek dat een tapijtbombardement van dure advertenties niet voldoende was om te winnen en dat de organisatie ook niet helemaal deugde (met name in Iowa). Maar het was in feite het uitgangspunt dat kwetsbaar was, namelijk dat door winst in Iowa en New Hampshire de rest van het land vanzelf in Deans schoot zou vallen. Dus werd het grootste deel van het vele geld dat Dean had ingezameld daar besteed en dus zitten ze nou toch met financiële problemen. Tja, als er iets mis gaat met zo'n strategie dan gaat ook alles mis. Ik kom nog steeds veel mensen tegen die denken dat het de scream van Howard Dean was die alles verpeste, maar die mensen vergeten dat hij sinds december in een glijvlucht omlaag verkeerde, om heel andere redenen. Ik blijf bij mijn analyse dat het gebrek aan retail was en te vroeg een landelijke campagne voeren. 

Krijgen doctoren tweede kansen bij verkeerde diagnose?

Is dit voldoende om Dean weer mee te laten doen? Ik heb mijn twijfels. Er is ruimte voor een dwarse campagne, om wat je nou de 'juggernaut' van Kelly kunt noemen, te dwarsbomen. Er is ruimte om Kelly's zwakte, zijn houtenklaas voorstelling, aan de kaak te stellen. Maar of Dean dat kan? Hij zal het moeten uitzingen, met een paar overwinningen en sterke optredens tot Californië, op 3 maart. Daar stond hij, in elk geval in december nog, behoorlijk sterk. 
De eerste orde voor de nieuwe ploeg is besluiten waar geld en energie gespendeerd gaan worden. De komende zeven staten? Michigan (dit is een caucus met veel meer grass root organisatie) en Washington op 7 februari, of Super Tuesday, op 3 maart. Of zou het dan al te laat zijn? Kan Dean wachten tot Edwards en Clark opbranden en Kerry stemmen afnemen en dan zelf weer instappen, of moet hij er vanaf het begin bijblijven? En wat zullen de loyale Deaniacs maken van Trippi's onceremonieel vertrek? Hij was degene die de mensen enthousiast had gekregen met zijn creatieve internetcampagne. Daar ben ik echter niet zo bang voor. De campagne is een middel, Tippi een 'operative'. Het gaat om de kandidaat. Als dit genie de enige reden was voor Deans winst, dan moeten we oppassen. Daar kan het toch niet om gaan.

Clyburne kiest Kerry

Edwards had vandaag een tegenvaller: de zwarte afgevaardigde Clyburn van South Carolina, waar dinsdag voorverkiezingen worden gehouden, heeft zich achter Kerry geschaard.

Irak blijft issue

Een van de andere gedeelde wijsheden is nu dat de oorlog in Irak er niet veel meer toe doet. Dean heeft verloren, dus dat is uit. Ik geloof er niets van. Kijk in de krant en zie hoe Bush en Cheney zich moeten verdedigen tegen klachten dat de oorlog onder valse voorwendsels is gevoerd. Hoor mijnheer Kay voor de Senaat zeggen dat er een onderzoek moet komen waarom iedereen dacht dat die wapens er waren en ze nu allang geleden vernietigd blijken te zijn. Ik denk dat dat onderzoek er ook moet komen. Het Witte Huis is ertegen maar ik kan me niet voorstellen dat de druk niet wordt opgevoerd. Het argument dat het Witte Huis uitstel wil tot de nog resterende onderzoeksgroep in Irak resultaten kan laten zien, is niet overtuigend. Wat daar ook uitkomt, het is duidelijk dat de regering en de inlichtingendiensten verkeerde informatie hadden of doorgaven. Daar kun je nu al een onderzoek naar doen. Zal Kerry ook wel willen - want dat was de reden dat hij was 'misleid' om voor de oorlog te stemmen. De ironie is echter dat ook Saddam zichzelf had laten misleiden over zijn eigen programma's. Kun je het Bush dan kwalijk nemen?
Ik vermoed ook dat de commissie Kean, die van het onderzoek naar 9/11, uitstel krijgt tot juli - de regering kan moeilijk zijn dwarsliggen rechtvaardigen. Kean wil Rice horen, en als het even kan ook Bush en Cheney, over de mate waarin ze in de zomer van 2001 gewaarschuwd waren dat een aanval per vliegtuig eraan zat te komen. Hoe dit ook uitpakt, het zal de besluitvorming rondom de oorlog in het nieuws houden. Kortom, dat spel is nog lang niet gespeeld.

Wat een verrassing: Dowd heeft genoeg van Cheney

Maureen Dowd, de steeds schreeuweriger en steeds minder interessante columniste van de NYT, schrijft vandaag: Dump Cheney now!. U weet, ik vond dat ook verstandiger, maar nu zal het wel onmogelijk blijken. 

Bush en kunst?

Volgens de NYT gaat Bush meer geld uitgeven aan kunstbeleid. Dat is een ommekeer, aangezien de National Endowment for Arts sinds 1992 alleen maar heeft moeten inleveren en sommige Republikeinen het bureau liever helemaal afschaften. Dat kwam omdat ze tentoonstellingen steunden van Mapplethorpe en Serrano (homo erotische en shockerend fotografie), waarna lui als Jesse Helms er vanaf wilden. Nu was het ook stom om aan die foto's geld te geven: ze verkochten zichzelf wel. De stijging in budget van 15 miljoen op een totale begroting van 120 miljoen is procentueel groot, maar stelt verder niets voor. Het is een open doekje voor Bush, aangereikt door mevrouw Bush die de cultuur voor haar rekening mag nemen. Maar volgens mij heeft die Republikein die tegen het hele budget is gelijk. Kunst floreert in Amerika ook zonder overheidssteun en daar valt geen letter op af te dingen.

Politici en privacy

In het kader van het Oudkerk debat over privacy voor politici of niet heb ik een artikel dat ik in mei 2002 schreef op de opiniepagina's geplaatst. Toentertijd stelde ik dat iemand die premier wil worden, in casu Ad Melkert, niet kon claimen een mate van privacy te hebben die inhield dat onwelgevallige informatie genegeerd kon worden. De contekst van die tijd was dat een roddelblad had geschreven over Melkerts vermeende bezoek aan SM clubs. De gezamenlijke 'serieuze' pers had besloten daar geen aandacht aan te besteden. Melkert ontkende noch bevestigde, en dat vond ik raar en slecht. Krampachtig. Enfin, lees het zelf. Klik hier. Ik kreeg er felle reacties op (oa van Paul Witteman, die vorige week Oudkerk zo fervent aan de tand voelde en het leverde een Lagerhuis debat op waar zowat iedereen tegen mijn stelling was - maar toegegeven, dat was best leuk).

28 januari

De nieuwe nieuwsbrief staat on line

Kerry is nu onomstreden front runner. Dat legt een nieuwe druk op de man en we zullen zien of hij er beter tegen bestand is dan Dean. Wat mij opviel was dat in alle verhalen kiezers opdoken met de uitgesproken wens om George W. Bush te wippen. Een dergelijk sterk sentiment heb ik niet gezien sinds de campagne van 1980 toen Ronald Reagan de Republikeinen wist te engageren om er echt tegenaan te gaan. In 1984 konden de Democraten niet genoeg anti-Reagan gevoelens creëren, in 1992 was er vaag ongenoegen dat naar Ross Perot ging, in 1996 konden de Republikeinen de anti-Clinton gevoelens niet kanaliseren wegens een zwakke kandidaat. Dit wordt een harde campagne en ik herhaal het nog maar eens, Bush is kwetsbaar.
Dean zit inmiddels in een moeilijke positie. Niets gewonnen maar wel de toon en teneur van de campagne gezet. Dat is wrang maar zo gaat het. Ik heb de neiging hem af te schrijven. Zijn adviseurs schijnen hem ervan te willen weerhouden om op 3 februari in alle zeven voorverkiezingen serieus mee te doen, maar zich te concentreren op een paar 'gemakkelijke' staten. Hij legt dat advies naast zich neer. Terecht, lijkt me. Dean moet nu voor de all out klap gaan. Verliest hij dan is dat duidelijk en kan hij zich achter Kerry scharen, wint hij dan is Kerry zwakker dan je denkt, maar in elk geval is er dan duidelijkheid. 
Voor Edwards moet de vierde plaats een tegenvaller zijn. Hij heeft aan Iowa niet voldoende momentum ontleend om door te breken tot boven de 20 %. Ik weet het, hij concentreerde zich niet op New Hampshire en kon in die ene week wel enthousiasme maar nog geen overtuiging dat hij ook kan winnen genereren. Maar toch, momentum moet blijven stromen anders is het weg. Hij moet nu South Carolina winnen en toch ook in een paar andere staten goed scoren om te bewijzen dat Kerry in het zuiden niet sterk genoeg is. Gisteren stond er in de WP een artikel dat Kerry het zuiden zou negeren. Hij zou zijn strategie baseren op de staten die Gore heeft gewonnen en proberen die primair te houden en er een paar bij te winnen - waaronder New Hampshire. Lijkt me niet onrealistisch. Ik zie een koele noorderling als Kerry nou niet direct veel zuidelijke of mountain staten winnen. Maar met een zuiderling naast zich (de speculaties over Kerry-Edwards liggen voor de hand, maar twee senatoren is misschien wat al te kwetsbaar, al kan Bush moeilijk roepen dat hij tegen de gevestigde machten in Washington wil ageren) zou hij toch drie of vier staten - en Florida - moeten kunnen afpikken. 
Maar dat is allemaal van later zorg. Als Kerry door de derde februari heenkomt met winst in pak weg 4 van de 7 staten (South Carolina, Missouri, Arizona, Delaware, New Mexico, Oklahoma, North Dakota) en dan op 7 februari Michigan pakt (waar hij de steun kan krijgen van gouverneur Jennifer Granholm, een van de slimme nieuwelingen uit de Clinton-klas) dan kan hij inderdaad zichzelf neerzetten als de man die de Democraten verenigt.

Cheney's charme offensief

Cheney is all over the place vandaag. Interview in de Volkskrant waarvoor de uitstekende buitenlandredacteur Arnout Brouwers, voor de gelegenheid verslaggever, naar Rome is gevolgen. Niet opmerkelijk is dat Cheney eigenlijk niets zegt, dat is het probleem met dit soort interviews. Wel leuk dat zijn kop is dat Cheney niets terugneemt van zijn stellingen over Iraks wapenplannen, terwijl de FT komt met de kop dat 'Cheney  backs away from MWD claim'. Zo te zien hebben ze hetzelfde interview gehad ('een groep van Europese journalisten inclusief ... onze krant). 
Veel significanter vond ik dat ik Bush gisteren overal zich zag verdedigen. Het is een vraag die maar niet weg gaat: wat was nou precies de informatie die de president had die hem Irak deed binnenvallen? Alleen dat Saddam een crimineel was en dat het land beter af is zonder hem, is te mager. Daar komt hij niet mee weg, zeker niet in combinatie met de opgeklopte MWD informatie. Maar wie is er dan aan het kloppen geweest? Heeft Kay gelijk (zie maandag) of was Cheney terecht ontevreden met de informatie van de bureaus?

27 januari

Even geen new Hampshire vandaag. Alle voorspellingen zijn toch crap. Behalve dan vaststellen dat Ryan Lizza van TNR vandaag schrijft dat hij hetzelfde gevoel bij Edwards kreeg dat ik ook had na een paar Cspan performances: dat het wat gemaakt is, niet zo naturel als het geacht wordt over te komen. In Lizza's woorden: 'I wonder how well it would wear'. Net als Lizza had ik het gevoel dat Edwards wat al te tevreden was met een goede toespraak, zijn hoofd 'cocky' draaide en als het ware het applaus afwachtte. Net als Lizza kreeg ik bij Dean het gevoel dat er een natuurfenomeen bezig was. En zoals hij zegt, de kracht van Dean is zijn zwakte, zoals de kracht van Edwards zijn zwakte is. Ik voel me gerustgesteld dat ik in december toch van veraf dezelfde signalen oppikte. Soms moet de waarnemer van verre gerustgesteld worden dat hij ze nog allemaal op een rijtje heeft. Dank.

De commissie die  9/11 onderzoekt is met eerste resultaten gekomen. De mensen die geïdentificeerd zijn als de plegers, waren voor een belangrijk deel overtreders van visa en verblijfsregels en hadden kunnen worden tegengehouden. Eén immigration officer in Miami deed dat door een Saudi zonder retourticket, hotelreservering en een hautaine houding, weg te sturen. Dat zou de 20ste kaper geweest zijn en er wordt gespeculeerd dat zijn ontbreken het mogelijk maakte voor de passagiers van de vlucht die in Pennsylvania crashte om de vier kapers te overmeesteren. Lijkt me erg speculatief, dit laatste. Veel belangrijker was dat de passagiers wisten, door een tijd-gat en door mobiele telefoons, wat er met de gekaapte vluchten vanuit Boston was gebeurd. 
Zorgwekkender is dat de beambte vertelde dat hij enige reservering had toen hij de man wegstuurde (hij dacht dat het een hit man was) omdat over het algemeen Saudi's vriendelijker werden behandeld dan anderen.
Als de commissie concludeert dat 9/11 voorkomen had kunnen worden, zal het een partijpolitieke speelbal worden, mogelijk met schade voor Bush. Dat lijkt me dan onterecht, want ik kan me niet voorstellen dat in de acht maanden dat Bush president was er iets gedaan of niet gedaan is dat niet ook onder Gore was gebeurd.  Zo zegt dezelfde opmerkzame immigratie bambte dat Atta in januari 2001 niet zonder meer binnengelaten had mogen wordne. 
De commissie (commisie Kean) wil meer tijd dantot 27 mei om 9/11 te onderzoeken - ze hebben veel tijd  verloren door pogingen van het Witte Huis om informatie geklassificeerd te houden - maar zowel Huisleider Hastert als het Witte Huis proberen dat te voorkomen. Ze willen niet dat het rapport gepubliceerd wordt, laten we zeggen in augustus, als Bush op zijn conventie in New York van 9/11 een nummertje wil maken. 

Geen verrassing dat het Congressional Budget Office zijn verwachtingen van het begrotingstekort voor dit jaar flink omhoog heeft bijgesteld, van 375 miljard naar 477 miljard. De komende tien jaar zal de overheid 2,4 biljoen dollar in nieuwe schulden opdoen. Het bureau waarschuwt dat de schuld van 4 biljoen (trillion op zijn Amerikaans) kan verdubbelen als de Bush tax-cuts defintief worden. Als de belastingverlagingen verdwijnen (zoals het plan was voordat Bush aankondigde dat hij ze definitief wil maken) zal de begroting in 2014 in balans zijn. 

26 januari

Volgens de Washington Post is het Witte Huis bezig het profiel van vice president Cheney op te poetsen. Hij heeft twee jaar geen interviews gegeven en wordt omschreven als 'reclusive'. De redenering schijnt te zijn dat hij wordt gebruikt als punch bag voor de Democraten en dat ze beter Cheney kunnen definiëren en neerzetten voordat de Democraten dat doen als de duistere macht achter de troon van Bush. Anderzijds verkondigen ze dat Cheney voor veel onafhankelijke kiezers de betrouwbare kracht achter Bush was en dat ze dat opnieuw willen gebruiken. Volgens mij is dit allebei onzin. Cheney is en blijft een geliefd doelwit voor de Democraten. Hij belichaamt alles wat kiezers haten aan Bush, als ze Bush haten. En als een president na vier jaar nog een stille kracht achter zich nodig heeft - en als dat iemand zo controversieel als Cheney moet zijn - dan heeft hij een probleem. 
Ik blijf er van overtuigd dat een ticket zonder Cheney en met een positieve nieuwe kracht meer biedt, althans electoraal, dan een met Cheney. Maar vooralsnog lijkt het Witte Huis voor behoud van Cheney te hebben gekozen , tenzij dit een poging is van de Cheney bunch om hun man in het spel te houden. Want mijn redenering dat Cheney het niet erg zou vinden om te vertrekken als dat Bush zou helpen, heeft wel een zwak punt: zijn staf denkt daar natuurlijk anders over en zal dus alles doen om mee te blijven spelen. Aan de andere kant, als Cheney echt zo sterk en zo aanbaatzuchtig is als hij voordoet, dan besluit hij gewoon zelf. Ik ben nog overtuigd. 

25 januari

Volgens een poll in Newsweek zou Kerry nu zelfs Bush verslaan in een denkbeeldige strijd. Het zijn cijfers waaraan u geen waarde moet hechten. Er moet nog een hele campagne gevochten worden en in dit stadium is er niets duidelijk, noch van Bush', noch van Kerry's campagne. Wel kan dit soort informatie invloed hebben op kiezers in New Hampshire en elders die zoeken naar een kandidaat die Bush kan verslaan en zich daardoor laten overhalen. 
Zoals David Broder in de Washington Post ons in herinnering bracht: in dit stadium, vier jaar geleden, waren een flink aantal Republikeinen elkaar aan het afmaken (herinnert u zich Forbes, McCain, Bauer?) en toch konden ze in de zomer een stevige campagne voeren tegen een kwetsbare zittende vice president. 

Haal de oude Dean terug

Dean is weer in de aanval. Hij heeft twijfels aan het oordeel van Kerry. In 1991 was de senator tegen de Golfoorlog, in 2003 voor de invasie van Irak. Ik deed het omgekeerde, zegt Dean, en ik had het twee keer bij het rechte eind. Kerry antwoordt dat het afgelopen moet zijn met kwaaie aanvallen. Ik geloof daar niets van. Het is nog te vroeg voor Kerry om alles te kunnen afwimpelen met een 'steady hand' en positieve campagne. De enige die dat laatste kan claimen is John Edwards, nu iedereens favoriet voor een upset.
Ik zou Dean adviseren om keihard te vechten, jazeker, ook met kritiek. Want, om zijn favoriet Truman te parafraseren, wie daar niet tegen kan moet maar thuisblijven. Het punt is dat Dean alleen maar kán winnen met zijn stijl van agressieve aanval. Wat hij nu doet, een beetje de presidentiële president uitstralen, helpt niet. Dat kunnen de anderen beter. Maar ik ben geen adviseur en Dean lijkt voor de softe weg te gaan. Overigens heeft Dean groot gelijk als hij zegt dat Kerry's houding in 1991 over de Golfoorlog door de Republikeinen zal worden uitgebuit als 'bad judgement'. Heeft hij er wat tegen bedacht? Kerry's senaatsverleden is sowieso nogal wisselvallig (heel anders dan de zeer betrouwbare senior senator Edward Kennedy, held van de liberals en, dit terzijde, een zeer effectieve senator). Kerry legt dat uit als 'onafhankelijk'. Zo lusten we er nog wel een.

Clark in de aanval

Ook Clark is aanvalspositie. Maar helpt het echt als een generaal een veteraan gaat aanvallen op diens verdienste? Ik geloof er niets van. 

Edwards en de 'schone' campagne

John Edwards heeft zich inmiddels moeten verontschuldigen voor brochures die hij Iowa gebruikte om zijn supporters hard ball tactieken bij te brengen om Dean aanhangers los te weken. Hoe zat dat ook weer met de 'positieve campagne' kandidaat? Overigens vond Edwards in het debat afgelopen donderdag de ultieme variant op het antwoord: dat weet ik niet. Twee keer beantwoordde hij vragen van goed gebriefde gespreksleiders met/ Ik ben daar natuurlijk geen expert in ....' De eerste keer, toen Jennings hem vroeg wat hij wist van het Moslim geloof (alsof Jennigs daarover een referaat kan geven) kwam hij er goed mee weg, bij de tweede over wat in conservatieve kringen de DOMA wordt genoemd (de Defense of Marriage Act, code taal voor de anti-gay marriage act) werd het hem door de vooral conservatieve media verweten. Ik denk dat de gemiddelde Amerikaan geen donder geeft om deze wet waar de Bushies hun achterban mee proberen op te wekken en het heeft Edwards dus geen kwaad gedaan. 

De onafhankelijke kiezer maakt de dienst uit

De kandidaten maken jacht op onafhankelijke kiezers. Dat kunnen in de praktijk zowel Democraten als Republikeinen zijn en kunnen mensen zijn die uit lust naar verrassingsuitslagen stemmen op onverwachte kandidaten - vooral om de front runner te laten struikelen maar soms om bij de andere partij een zwakke kandidaat te steunen. Dit laatste gebeurde bijvoorbeeld in 1992 toen George Bush de Oudere verloor van radicaal Buchanan. Democraten vonden het wel leuk om Bush dwars te zitten. In 2000 ging het iets anders. Toen vonden veel Democratische Onafhankelijken echt dat John McCain (de Dean van de Republikeinen) een betere kandidaat was. Kortom, de verrassing in New Hampshire (en die is er altijd, dat is geen verrassing) zit hem in de onafhankelijke kiezers. Volgens de Secretary of State (de minister van Binnenlandse Zaken van New Hampshire) William Gardner, zij er in New Hampshire 690,159 geregistreerde kiezers, waarvan er 260,021 als onafhankelijk te boek staan, 253,504 als Republikeinen en 176,634 als Democraten. De verwachte opkomst bij de Democratische voorverkiezingen ligt ergens rond de 190.000 mensen. Bij de Republikeinen zullen weinig mensen de moeite nemen. 

Dat iedereen zeurt dat de race veel 'closer' zal zijn dan men denkt, is deel van de 'expectations game'. Front runners willen lagere verwachtingen, treuzelaars willen hoge verwachtingen.

24 januari

Er is een hele zooi re-mixes van Deans Yell op het internet. Ik vond ze wel amusant en niet bijster schadelijk. Klik hier voor een van de aardigste, en hier voor een op basis van Ozzy Ozborne's Crazy Train (kent u natuurlijk - ik niet).

David Kay heeft ontslag genomen als leider van het team dat namens Bush Weapons of Mass Destruction (WMD) moest vinden in Irak. Hij zegt ervan overtuigd te zijn dat er niets is. Ze hadden ze in 1991, zegt hij, maar de wapeninspecties van de VN en eigen besluiten brachten hen ertoe ze te vernietigen. De regering blijft volhouden dat Saddam ze had en dat ze gevonden zullen worden - donderdag heeft Cheney het ook nog eens verkondigd. Kay verwacht dat er na juni, als de Iraki's meer zelfbestuur zullen hebben, helemaal niets meer gevonden zal worden (waarom eigenlijk?). De nieuwe baas, Charles Duelfer, is geen Bush-marionet, en heef nu als opdracht uit te vinden wat er met de wapens die er in 1991 waren, is gebeurd.

Terwijl ayatollah Sistani zijn demonstraten heeft opgeroepen te wachten tot de VN heeft vastgesteld of verkiezingen mogelijk zijn heeft Chalabi bij het American Enterprise Institute (de denktank die de Irak oorlog sponsorde) gesteld dat 'verkiezingen mogelijk [zijn]' Hij stelde dat wat de Amerikanen willen in juni, de caucuses, 'een geheid recept zijn voor instabiliteit'.  Daar zal Bremer blij mee zijn. Maar meent Chalabi het ook? Hij en zijn groep hebben weinig te winnen bij directe verkiezingen. In elk geval was de regering 'geïrriteerd' over wat Chalabi zei. Ook andere leden van de Council hebben opgeroepen tot directe verkiezingen. Wat is hier gaande? 

Oom Dick in Davos

Cheney heeft in Davos even vrij genomen van het skiën om Europa op te roepen mee te vechten tegen terrorisme, op de Amerikaanse voorwaarden dan wel. Ook moet Turkije bij de EU komen, vindt hij, en moet Iran democratisch hervormd worden. De NYT had een Fins parlementslid gevonden dat Cheney militant vond, maar stelde in hetzelfde artikel dat de meeste toehoorders niet veel nieuws hadden gehoord.

Volgens Time Magazine is afgelopen woensdag de grand jury begonnen met het horen van getuigen in de zaak over de gelekte CIA-agent informatie (u weet wel, de vrouw van ex ambassadeur Joseph Wilson die had gemeld dat Bush' stond te zwammen toen hij het had over Uranium levering uit Niger). Dat wist ik niet en Time rept dan ook van 'sources with knowledge of the case'.  Een Grand Jury wordt gebruikt om te beslissen of, na getuigenverhoor, het verstandig is voor het openbaar ministerie om een aanklacht door te zetten. Volgens Time betekent het dat de aanklagers 'duidelijk een idee hebben hoe de zaak zich ontwikkelt'. Daar word ik nog eens wijzer van! Het schijnt dat wie nu gehoord wordt, zeker niet de lekker is. Bovendien, meldt Time behulpzaam, moet een lekker wel geweten hebben dat Plame (mevrouw Wilson) under cover was op het moment dat ze de identiteit onthulden (ik snap dit niet, hoezo, anders is er toch geen onthulling met de duidelijke bedoeling informatie prijs te geven?)

Kerry's negatieve campagne

Terwijl Kerry vanaf december alleen nog maar actief was in Iowa, liet hij flyers distribueren in New Hampshire met negatieve informatie over Dean en Clark (zie plaatjes). Dit werpt een ander licht op de eerste interpretatie van Iowa, namelijk dat negatief campagnevoeren, zoals Dean dat deed, niet werkte. Kijk voor deze analyse op de meestal uitstekende campaign journal van Ryan Lizza van TNR.

 Wat wel heeft gewerkt, kunnen we nu vaststellen, is dat alle Democraten samen probeerden Dean onderuit te halen. Dat schept zoveel onrust en zoveel vermoedens en twijfels dat mensen bereid zijn te switchen. Gecombineerd met deze flyers laat het toch, helaas, weer zien dat negatieve campagnes uitstekend werken - zeker bij ongedefenieerde kandidaten als Dean. De echte les: zorg dat je je zelf helemaal hebt uitgeschetst voordat je tegenstander dat voor je doet (wie in 1988 heeft gezien hoe Bush Dukakis in de pan hakte, nadat Dukakis met een voorsprong van 15 procentpunten uit de conventie kwam, wist dat al). 

Tracking polls

Volgens de Zogby tracking poll stabiliseerde race in NH zich de afgelopen dagen (een trackingpoll neemt drie dagen, voegt steeds een dag toe en laat er steeds een afvallen, waardoor effecten van een bepaalde dag pas later zichtbaar worden). Zo steeg Kerry na Iowa van 23 naar 31, en daalde Dean van 25 naar 22. Grootste verliezer (procentueel) is Clark die daalde van 16 naar 14. Lieberman houdt hier vast aan zijn zeven procentpunten. Ryan Lizza noteerde gisteren een wens onder journalisten om Lieberman op te bouwen als de volgende verrassing ('sleeper') maar daar blijkt hier in elk geval niets van. Ook bij Zogby is te zien dat de Bush negatives de afgelopen weken flink zijn gestegen, wat een plezierig gegeven moet zijn voor de Democratische campagnes. In de strijd om de tweede plaats, cruciaal voor Dean, lijkt de gouverneur van Vermont dus nog een ruime voorsprong te hebben op nummer drie, Clark. In andere polls zou Clark Dean op de hielen zitten - overigens niet omdat Clark stijgt, maar omdat Dean meer daalt.
Op 2 maart is Californië aan de beurt met zijn voorverkiezing - nu eindelijk eens in een positie om iets te beslissen. Daar lag Dean ruim voor op de rest, zoals ik zelf kon constateren afgelopen december. Maar de peilingen zetten hen nu statistisch gelijk. Ik denk dat als Dean terug kan komen, de gut feeling in Californië in het voordeel van Dean kan zijn. Maar ja, misschien is het zelfs al op 3 maart te laat.

Dubbele standaard

Klik hier voor een artikel over de vraag waarom Kerry als front runner niet dezelfde soort vragen krijgt te beantwoorden als Dean kreeg toen hij voorop lag. En welke vragen dat zouden zijn.

Bevolking verstandiger over milieu dan Bush denkt

Een andere interessante poll van Zogby vertelt dat de meeste Amerikanen nog steeds tegen het opengooien van Alaska zijn voor olieboringen. Maar ze zijn een stuk meer sophisticated dan de regering Bush denkt in hun wens om minder afhankelijk van geïmporteerde olie te worden. Meer boren zegt maar tien procent, meer milieuzuinigheid en fuel efficiency zegt 44 % en meer alternatieve energiebronnen zegt ook nog eens 43 %. Zouden mensen zich niet realiseren dat hun SUV's daarmee bedreigd worden? Of zouden ze gewoon verstandig zijn en willen ze dat de overheid hen zuinig gedrag oplegt? In elk geval niet een boodschap die door het beleid van de regering Bush de afgelopen drie jaar ondersteund en een potentieel onderwerp voor de Democraten, zou ik zeggen.

23 januari

Allemaal tegen Bush

Het laatste debat in New Hampshire zit er op. Het scheen nogal tam te zijn, nu iedereen ineens presidentieel wil doen. Dat is toch een probleem: om te kunnen winnen moet je een attack dog zijn, om presidentieel over te komen moet je je keurig, staatsman achtig gedragen. En zoals altijd kiezen Amerikanen iemand om te vertrouwen en moeten ze dus meer weten over wat voor vlees ze in de kuip hebben. Vandaar dat Kerry nu met allerlei ontboezemingen komt. Zou het helpen?
Ik heb het debat niet gezien dus ik moet het met de wijsheid van anderen doen. Andrew Sullivan schrijft Clark af, hij schijnt geconfronteerd te zijn met een stuk in de Engelse Times waarin hij de oorlog in Irak verdedigde. Iemand die van twee walletjes eet. Bovendien is hij door Moore beschreven als iemand die Bush een 'deserter' noemde. Oh jee, zo mag je je president niet noemen. Maar eigen schuld, dikke bult. Wie met Moore omgaat raakt ermee besmet (lezers weten, hoop ik,  dat ik Moore de ultieme Stupid White Male vind). Clark moest zich ook verdedigen tegen zijn Republikeinse verleden. Geen avond, lijkt me, waarin hij zijn neerwaartse trend heeft omgebogen.
Sullivan vond Lieberman goed maar die past ook helemaal in zijn straatje. Maar wat ik van Lieberman was vooral een lijst van dingen die de Republikeinen hem niet konden verwijten. Nou fijn, Joe. Maar dan?
Kerry vond hij saai (ik ook voorzover ik passages hoorde bij de BBC) en Edwards interessant. En Dean? Nou ja, Dean moet overleven. That's all. En dat betekent tweede worden op zijn  minst. 
Erg leuk schijnt de vraag van Peter Jennings geweest te zijn aan Al Sharpton: wie de dominee zou benoemen tot hoofd van de Federal Reserve. Je ziet hem kronkelen. 

Alle kandidaten bezworen dat ze zich niet zouden laten wegzettend door Bush op social issues en belastingen. Daar was ik ook nooit zo bang voor. De vraag is hoe hard ze het hem inpeperen. Heilige Joe liet de uitnodiging om wat moralistische retoriek te uiten aan zich voorbij gaan. 

Voor zover ik heb kunnen zien, was Edwards de enige die het juiste argument maakte: Bush heeft van Amerika een land gemaakt dat compleet verdeeld is, waar de ene helft wordt opgezet tegen de andere. Dat lijkt me de juiste aanvalsstrategie. Tien bonuspunten voor Edwards. Is hij electable, om de vraag van de dag te stellen? Dacht ik wel.

Stand by your man moment

Diane Sawyer (wat doen al die oude lui daar nog bij de Amerikaanse tv) interview mevrouw Dean. De enige goede reden voor de schreeuw van Iowa: hij moest de 3500 jongeren die voor hem in Iowa hadden gewerkt en die teleurgesteld waren een goed gevoel geven. Klinkt goed genoeg. Maar Diane bleef maar doorzagen over zijn 'lifelong issue of temper'. Ik heb het transcript gelezen maar daar wordt je niet vrolijk van. Allemaal non issues. Hij danst goed en hij is slimmer dan mevrouw Dean. Zegt ze. Nou ja.
Het enige wat eraan overhield is dat als je niet houd van televisiekijken, geen dure cadeau's geeft aan je man als hij vijftig wordt, niet om kleding of make up geeft, je niet geschikt ben voor president/presidentsvrouw. 
"Do you feel like a prop, dear?" Dr. Dean asked her on "Primetime."

"No," she responded. "Howard asked me to do this interview, and I did."

En zo zag ze er toch uit als iemand die tegen haar zin opgetrommeld was. Ik begrijp het wel, Dean moest wel, maar hij had het beter niet kunnen doen, denk ik.

22 januari

Volgens een onderzoek van de Harvard Business School hebben de consumenten van de wereld gewoon Amerikaanse producten gekocht, zoals altijd, zonder zich iets aan te trekken van eventueel ongenoegen over Amerikaans beleid. Een onderzoek van 1800 consumenten in 12 landen stelde vast dat mensen toch bekende merken kiezen zoals Coca Cola, McDonald's en Nike. Niks consumentenboycot (net zomin als die opgewonden congresleden hun Franse wijn hebben laten staan, of hun Freedom Fries). Mensen kopen gewoon wat ze lekker, betrouwbaar of goedkoop vinden. Ik vind dat geen grote verrassing. Ik heb altijd betoogd dat er geen sprake is van Amerikanisering maar gewoon van consumentenvoorkeuren. Die trekken zich weinig aan van de vraag uit welk land het spul komt. 

JFK en Harding, two pees in a pod

Professor Lammers wees me terecht. Niet alleen JFK maar ook Warren Harding heeft direct de overgang gemaakt van de Senaat naar het Witte Huis. Ik weet niet hoe ik hem heb kunnen missen. Zat teveel aan zijn gouverneurschap van Ohio te denken. Punt blijft dat het ambt van senator niet direct het opstapje is naar het Witte Huis.

State of Bush II

Algemeen werd de State of the Union als een eerste campagne speech gezien. Verander niet van leider als er oorlog gaande is. Ook de tegenstelling met de bikkelende Democraten werd flink belicht. Dat is echter een tijdelijk fenomeen. Straks staat er gewoon een kandidaat en die mag al of niet leiderschap uitstralen, dat hij in de strijd moest met anderen, zal geen probleem zijn - behalve als hij domme dingen heeft gezegd. 
Bus onderstreepte hoe verdeeld het land is, mede door zijn toedoen. Ik zie het straks de Democraat al vragen: Mr. President, u had gezegd in 2000 dat u een 'uniter' bent, niet een 'divider'. Maar uw beleid heeft de verdeeldheid alleen maar aangescherpt (voer hier Rove en Cheney aan als bewijsmateriaal). ....
Bush noemde geen Democraten met anonieme lieden die 'illusies hebben' of 'verleid zijn te denken dat het gevaar al voorbij is'.  Maar terrorisme is niet zijn sterkste punt. De kritiek is juist dat hij met Irak het anti terrorisme beleid heeft laten sloffen, en als er voor 2 november iets gebeurt, kan dat een hoge prijs hebben. En zou die oorlog tegen niet bestaande wapens (nu had Bush het over programma's om programma's te maken om ze te bedenken - dat is nog eens andere koek dan 45 minuten) niet juist tot meer terrorisme gaan leiden? Zie Irak.
De 'forward strategy of freedom in the greater Middle East' loopt op zijn minst minder gemakkelijk dan Bush had voorspeld. Met dank aan ayatollah Sistani. Over het Israël-Palestijns conflict had Bush het maar liever niet. 
Binnenlands had Bush natuurlijk weinig te bieden - een enorm verschil met Clinton die anderhalf uur volkwebbelde met allerlei kleine plannetjes. Maar ja, Bush heeft geen geld. En dan wil hij de belastingteruggave (zogenaamd bedoeld om de economie te stimuleren) permanent maken. Gaat hij het homo-huwelijk opspelen? Ik betwijfel het. Dat is een typisch verdeeldheid zaaiend onderwerp waarmee je Republikeinse voorverkiezingen wint, maar niet het presidentschap. Als hij op die basis wil verdelen geeft hij de Democraten een sterk argument in handen om hem te dumpen.

21 januari

State of Bush

Ik moet de details nog bestuderen maar op het eerste gezicht lijkt de State of the Union een rauwe vorm van de verkiezingscampagne die Bush straks gaat voeren. De paradoxen zijn legio: succes in de strijd tegen het terrorisme maar we zijn nog steeds in oorlog (wat als er weer een aanval komt? zullen de kiezers dan rond Bush klonteren, of onderkennen dat de veiligheid die hij zo prees, illusoir is?), lagere belastingen die groei moesten stimuleren maar tot een giga tekort leiden. De reis naar Mars is in de prullemand verdwenen, waar hij naar mijn mening ook thuis hoort. Deed niets in de polls en deze rigoreus poll driven regering (verwijt dat nog maar eens aan Clinton, mr Rove), kapte er meteen mee. Bush reutelde over de Leave No Child Behind Act maar zal straks moeten vertellen waarom hij er het geld niet voor heeft gegeven. De Patriot Act moet worden hernieuwd en herzien en de Democraten zullen vechten. Kortom, hij ís kwetsbaar en hij liet het zien. Al was het alleen maar omdat hij zo goed heeft geluisterd naar de redenen waarom Democraten boos zijn.

Lieberman doet wat hij kan

Je moet je steun pakken waar je hem krijgen kunt en Lieberman heeft weinig keuze. De Hampshire Union Leader is een uiterst conservatieve krant, vooral bekend omdat ze van Republikeinse kandidaten altijd de 'no tax pledge' afnemen. De krant noemt Lieberman een 'man van principes' en roept onafhankelijke kiezers op om hem te steunen. Een verstandig woord want de echte Democraten zullen onder de huidige omstandigheden echt niet op Lieberman stemmen. Kerry, Edwards en Dean zijn veel te hot.

Gephardt kan nu echt met pensioen

Gephardt heeft de strijd opgegeven. Dat verbaast niemand. Eigenlijk is het geen nieuws. Het is de bevestiging van iets wat iedereen al zag aankomen. Wel interessant is dat het blijkbaar niet erg helpt, althans niet voldoende, als je de steun hebt van alle vakbonden die er maar te bedenken zijn. Gephardt weigerde vooralsnog iemand te steunen, een teken dat hij ook nog niet weet hoe het uit zal pakken. Hij wil geen 'Gore' lopen, niet iemand steunen die daarna onderuit gaat. Let op wie Afgevaardigde Clyburn van South Carolina gaat steunen - hij is een van de meest vooraanstaande zwarte politici. Mijn gok is John Edwards. Dat zou Edwards erg van pas komen op 3 februari. 

Interview met Kerry?

Ik werd gisteren verleid tot het kijken naar NOVA met de belofte dat er een interview met John Kerry zou zijn. Nou ja, interview! Twan riep hem in de drukte twee vragen toe - de beproefde interview methode van buitenlandse correspondenten - waarvan er één was: kunt u George Bush verslaan? met voorspelbaar antwoord. Het was niettemin een goed item, met goede verslaggeving en wel degelijk een interviewtje met mevrouw Kelly die haar gebrek aan enthousiasme nauwelijks kon verbergen. Maar Twan, ze is niet de erfgenaam van het Heinz kapitaal maar de weduwe van een erfgenaam, die bij leven senator was voor Pennsylvania en een goede vriend van John Kerry. En waarom gebruikt ze haar geld niet en laat ze de arme John zijn Renoirtje veilen? Ze mag dat niet. Privé personen mogen niet meer dan 2000 dollar aan een campagne geven en aangezien mevrouw Heinz-Kerry en mijnheer Kerry vast en zeker niet in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, mag zij ook niet meer dan dat bijdragen. Maar zoals gezegd, goede reportage met die Republikeinse studenten voor Bush. Jammer dat Charles, die ik hoger inschat wat zijn visie op de Amerikaanse politiek en samenleving betreft, bij het journaal niet de ruimte krijgt die Twan heeft. NOS versus NPS, of zoiets, of waar een klein land klein in kan zijn.
In zijn overwinningstoespraak nam Kerry overigens de gelegenheid te baat om de twee kwaaie pieren voor de campagne vast naast Bush te zetten: Cheney en Rove. Ik heb het al eerder gezegd, daar liggen heerlijke aangrijpingspunten voor de Democraten.
De uitbarsting van Dean na zijn nederlaag was, ik kan niet anders dan het toegeven, 'over de top'. Ik weet niet of het onpresidentieel was maar het was in elk geval ongecontrolleerd en in dit stadium niet verstandig. Ik vrees dat hij nu echt hard gaat schuiven. Dat verdient Dean niet, want uiteindelijk is hij het geweest die het schild heeft gebroken en de Democraten de weg heeft gewezen zowel qua thema's als qua fondsenwinning om Bush te verslaan. 
Niet of nauwelijks opgepikt door de pers (of door Tromp en Chavannes die na een dagje Iowa weer op de basis in NY of  DC waren) was de doorbraak van John Edwards. Eén doorbraak was verrassend maar dat er twee senatoren ineens doorschoten, was een mirakel. Volgens de reporters ter plekke was het enthousiasme op Edwards bijeenkomsten zo gegroeid dat hij met een paar dagen meer campagne misschien had gewonnen. Ik moet in elk geval mijn oordeel van december, gebaseerd op een paar Cspan optredens, herzien. Blijkbaar doet hij het beter dan ik inschatte - of, laat ik me verdedigen, is hij het in die laatste paar weken zoveel beter gaan doen dat ik niet wist waar ik het over had.

Bush kwetsbaar

Dat Bush kwetsbaar is, blijf ik herhalen. Wie daar het beste gebruik van kan maken, Kerry of Dean, ik denk dat we het op 4 februari heel aardig weten. Nog maar twee weken.

Oudkerk exit

Doordat ik naar NOVA keek, moest ik ook Oudkerk weer over me heen laten komen, in de hoedanigheid van de fractieleider van de Amsterdamse PvdA. Blij dat ik daar al jaren niet meer op stem. Ja, ik denk dat de geloofwaardigheid van politici iets te maken heeft met hun privé leven, althans dat dit in de weg kan staan aan die geloofwaardigheid. Daarom vond ik dat Clinton moest aftreden in plaats van zijn presidentschap - hem gegeven door kiezers die resultaten wilden zien - te verkwanselen. In die zin moest Oudkerk weg. Ook wegens verregaande incompetentie: door te klappen tegen een columniste van het Parool en vervolgens te roepen dat het allemaal praatjes waren. Maar dat geneuzel, waar Cohen ook aan mee deed, dat het allemaal beheersbaar was totdat de media ermee aan de haal gingen en er een kwestie van maakten - bah. Je bent geloofwaardig of je bent het niet, daar verandert de media aandacht niets aan. Pauw moest ook nog wat olie op het vuur gooien: u verloor de regie, hè? Het is altijd een spel, een theaterstuk dat valt te regiseren. Maar het is het echte leven, zonder regie maar met falende lieden die dan moeten opdonderen. 

20 januari

It's the retail stupid

De kiezers laten zich nooit voorschrijven wie de gedoodverfde winnaar is, we hadden het kunnen weten. Terugkijkend was de steun van Al Gore en het onstuitbare momentum dat Dean leek te ontwikkelen, denk ik de reden voor zijn terugval. Niet alleen vinden kiezers dat zíj het laatste woord moeten hebben, het leidde ook tot het onder het vergrootglas leggen van de kandidaat op een manier waar weinigen tegen bestand zijn. 
En zo waren alle voorspellingen fout. Ik moet eerlijk zeggen dat ik niet had gedacht dat Kerry een comeback zou maken. Zijn timing was perfect. Hij heeft maanden lang onder de radar gevlogen omdat iedereen hem (ik ook) al zo'n beetje had afgeschreven. Wat is er gebeurd dat het omsloeg? Ik weet het niet. Retail campagne speelt zich per definitie in het klein af. Edwards verrast me minder, al had ik niet gedacht dat hij zo goed zou scoren en dat hij zo vroeg zou scoren. Ook hier geldt, denk ik, de kracht van een onopvallende retail campagne. Het is wel duidelijk dat Dean aan het eind niet meer retail maar whole sale bezig was. Ook de voortdurende aanvallen en de counters van Dean die hem negatief deden klinken, ondermijnden zijn aanhang. De boodschap is dat niet alleen kritiek op Bush voldoende is, maar dat je ook met een serieuze tegenboodschap moet komen.

Nieuw spel in New Hampshire

De enige juiste voorspelling was dat Gephardt aan het eind van zijn latijn was. En ook van Lieberman ben ik redelijk zeker. Maar New Hampshire is nu een heel ander spel geworden. Ik denk dat Edwards daar niet veel kan doen, hij kan beter inzetten op 3 februari. Het wordt een make or break voor Dean, zoveel is wel duidelijk. En ik moet eerlijk zeggen dat ik, met het momentum dat Kerry nu heeft en de dynamiek van achteruitgang, de kansen voor Dean wel erg sterk zijn gereduceerd. Aan de andere kant, de kiezers van New Hampshire hebben een geschiedenis van dwarsliggen en zullen zich niet door Iowa laten voorschrijven wie wel en wie niet verder mag.
New Hampshire zal een moeilijke mix worden van Kerry, Dean en Clark, waarbij Dean op dit moment als de underdog beschouwd moet worden. Clark heeft de juiste taktische beslissing genomen door Iowa te laten lopen en zich op New Hampshire te concentreren en het is niet helemaal duidelijk wat dat oplevert. Als Kerry buitenlandse politiek zijn kernpunt  maakt, dan gaat hij direct in de slag met Clark.

Irak

Volgens de FT zouden de Engelsen wel mogelijkheden zien voor verkiezingen inj uni (overigen willen de Sjieten alleen directe verkiezingen voor provinciale raden). Hunplan zou inhouden dat kiezers in stedelijke en provinciale verkiezingen tweederde deel van het Electoral College zouden bepalen dat op zijn beurt gedelegeerden afvaardigt naar een nationale vergadering. Een derde deel van de gedelegeerden zou door de Governing Council (= Chalabi & Co) worden afgevaardigd. Sistani's plan om kiezerslijsten te baseren op rantsoen kaarten was 'flawed' zeiden de Engelsen, maar het kon wel op basis van een mengsel van rantsoen, gezondheids en identiteitskaarten. 
Het zijn de Koerden en de Council die aarzelen (en Bremer natuurlijk) omdat ze bang zijn dat de Sjieten teveel invloed winnen. De Engelsen suggereerden dat de zuidelijke provincies waar toch alleen maar Sjieten zitten, voor een eigen mechanisme konden kiezen. Zoals het artikel aan het einde fijntjes opmerkt: 'De Coalition Provisional Authority in Bagdad heeft een onofficieel beleid dat zelfs lokale verkiezingen niet tolereert'.
Wat de Sjieten werkelijk lijken te doen is niet direct die verkiezingen afdwingen maar hun positie tegenover de Council versterken. Door zoveel druk te zetten, kunnen de autoriteiten niet doen wat ze willen maar moeten ze instemming van Sistani winnen. Zoals een van hen het formuleert: 'Als er verkiezingen zijn, dan kan het nooit zo zijn dat een Soenniet tot president wordt gekozen'.  De VS zijn benauwd omdat de Sjieten de enigen zijn die georganiseerd zijn. Sinds de fatwa van Sistani vorige week is de oppositie tegen de Council (want daar komt het op neer) in een stroomversnelling geraakt. Zondag liet hij de mogelijkheid open voor een VN onderzoek en dat is wat Annan nu overweegt. 

State of the Union

Vanavond mag Bush weer even de aandacht terughalen nadat de hele week Iowa en de Democraten de boventoon voerden. Buitenlandse politiek moet en zal de boventoon voeren maar hij zal toch niet echt kunnen roepen dat de state of the union fantastisch is. Natuurlijk zal hij de vooruitgang in Afghanistan (such as there is), de strijd tegen het terrorisme (zelfs Rumsfeld zet daar vraagtekens bij) en de bevrijding van Irak en de arrestatie van Saddam aanvoeren. Ook Libië en Korea en Iran zullen opgeld doen als voorbeelden van de fantastische resultaten die Amerika bereikt zou hebben. Maar wat zal hij zeggen over de steun van de rest van de wereld, over de VN? Over de binnenlandse agenda? 

19 januari

Oudkerk

Zoals lezers weten ben ik ervoor dat mensen die om ons vertrouwen vragen geen potentieel problematische geheimen in hun privé leven moeten hebben. Oudkerk bewijst dat punt (mag ik in de herinnering roepen dat Melkerts vermeende SM avonturen - inmiddels heb ik vernomen dat die niet zo vermeend waren - collectief werden verzwegen door de grote kranten). 
Wat een zielige man. Hoe hij aan zijn gerief komt, interesseert me niet erg, maar wel dat het een publiek ambt weer te kakken zet. En dan de manier waarop: met een paar borrels op lopen te kleppen tegen zo'n exhibitionist als die Van Royen. Hij moet ontslag nemen omdat hij niet de fijnzinnigheid heeft om zijn kop te houden als het er op aankomt.
Verder was het toch allemaal privé, niet? Vond Nederland dat allemaal niet toen Bill het deed met een stagiaire in het Witte Huis? Je mocht er niet eens moreel verontwaardigd over zijn, dat was niet progressief. Diezelfde Nederlanders hebben geen moeite om Oudkerk voor veel minder af te maken. Wat zijn we weer lekker hypocriet.

Bedelnap

Nog net niet op zijn knieën is Paul Bremer op bezoek bij de VN. Hij wil graag dat de VN 'onafhankelijk' vaststelt dat verkiezingen in juni niet mogelijk zijn. Het plot is nogal transparant. De VS wil legitimatie voor haar versnelde tempo om de Council, waarvan zoals iemand op de BBC nog eens vertelde, 17 van de 25 leden geen Iraaks paspoort hebben, de macht te geven. De VS worden niet geloofd als ze zeggen dat het niet kan en de Sjiieten, die de Council ook niet vertrouwen, willen grotere haast. Nu moet het orgaan dat Bush een jaar geleden irrelevant verklaarde, de rotzooi opknappen.
De grote vraag voor de VN en voor Annan in het bijzonder is of dit plot in de weg moet staan aan het ongetwijfeld goede werk dat de VN in Irak zou kunnen doen. Dat de VS dat wel wat eerder hadden kunnen bedenken is waar, maar mag het een reden zijn om nu terughoudend te zijn? Ik weet het niet. Ik vertrouw die Chalabi en zijn Council niet maar ik weet ook wel dat verkiezingen nogal zinloos zijn zonder kiesstelsel en systeem, en dat vereist weer een degelijke grondwet. Ik ben ook gevoelig voor het argument dat een democratisch stelsel moeilijk in één klap kan worden opgelegd, dat er een civil society moet zijn waaruit het als het waren natuurlijk voortkomt. Zouden Chalabi en de Amerikanen vertrouwd kunnen worden om dit laatste te verwezenlijken in, pak weg, de komende vijf jaar? Ik denk dat de VN wel betrokken moet worden maar niet in het legitimeren van de onmogelijkheid van verkiezingen. Dat moeten de Amerikanen zelf maar opknappen.

Kunst, omdat het ons opgedrongen wordt

Ik geloof niet dat ambassadeurs zich moeten bezig houden met het vernielen van installaties in musea, ook niet als die provoceren. Van Sharon mag alles, dat wisten we al sinds Shatilla. Geen wonder dat hij zijn ambassadeur met de losse handjes steunt (hoe kwam het trouwens dat diens actie was opgenomen op video als het zo spontaan was?).
Maar wat mij het meest opviel in deze rel is de overweldigende platheid van wat doorgaat voor kunst. Een badkuip met rode vloeistof en een bootje met een foto van een zelfmoordenares: het is gefröbel waarvan alleen Rudi Fuchs vindt dat het thuishoort in een museum. Had de ambassadeur maar geprotesteerd tegen de aanval op zijn goede smaak - deden alle bezoekers dat maar, met hun voeten desnoods. 

De kiezers beslissen anders

Iowa schijnt nu totaal onvoorspelbaar te zijn. Opiniepeilingen dumpen Dean en Gephardt maar de echte vraag is of de mensen die hiervan zouden moeten profiteren, Kerry en Edwards, voldoende luitjes in die huiskamers en cafés van Iowa kunnen krijgen. Het lijkt gemakkelijk te voorspellen dat dit Gephardt last stand is. De vraag is of hij erosie kan tegenhouden. Uiteindelijk is er niets dat mensen verleidt tot het stemmen op deze schim uit het verleden dan loyaliteit en als Edwards en Kerry ineens overal opduiken, kan dat snel schuiven.
Zou Howard Dean echt een zelfde lot wachten als Bill Bradley? Goeie campagne, goeie issues maar te vroeg gepiekt en in het grote spel van de verwachtingen afgemaakt? Stel Dean komt in als derde, dan wordt het moeilijk voor hem om New Hampshire te winnen. Daar lag hij al onder vuur van Clark en nu kan Kerry hem pootje haken. En het is dan ook zeer de vraag of het Dean alternatief, Edwards, niet geweldig zal inhakken op Deans basis.
Ik kan niet verhullen dat Dean me als kandidaat wel aanspreekt. Ik wacht al jaren op iemand die de mouwen opstroopt en zich niet door alle adviseurs aan banden laat leggen. Mocht hij struikelen dan zie ik het liefste Edwards doorbreken. Mijn motivatie is eenvoudig: van de Democraten zijn er maar twee die het potentieel hebben om van Bush te winnen op basis van een harde, agressieve campagne die inspeelt op de zwakheden van Bush: Dean en Edwards. Waarom de rest niet? Kerry is establishment en heeft geen charisma. Lieberman is al dood, maar weet het zelf nog niet. Van Clark ben ik niet helemaal zeker maar ik zie hem nog niet voldoende politieke spinkracht oppikken om het af te maken in november.  Bovendien ben ik geen fan van de Clintons en hun apparaat. Daarover hieronder meer. 
Ik zal verder de verleiding weerstaan om nog over Iowa te praten tot de uitslag bekend is. Het is uiteindelijk allemaal gelul in de ruimte want op dit moment weet echt letterlijk niemand wat het zal worden.

De strijd om de macht

Jan Tromp kwam er zaterdag ook weer mee: is die Dean niet te links voor de Amerikanen. Je moet het de bazen van de Democratische partij nageven, ze zijn er wel in geslaagd om Dean in de onverkiesbare liberal hoek te zetten. Wat is hun belang om Dean onderuit te halen? Ze willen hun eigen machtsposities beschermen en die danken ze aan de Clintons.  De partijvoorzitter, de Democratic Leadership Council, ze zouden allemaal aan macht inboeten als een niet-establishment kandidaat als Dean zou doorbreken. 
Ik vermoed dat ze aan John Edwards ook niet veel zouden vinden, maar daar kunnen ze tenminste mee werken, denken ze. En natuurlijk de Clinton kandidaat Wesley Clark. Maar wie een koele machtsanalyse maakt, realiseert zich dat de Clintons geen belang hebben bij een Democratische president in het Witte Huis. In zekere zin werd Al Gore daar al het slachtoffer van (maar die was ook buitengewoon zelfdestructief), zeker toen hij aan het eind van de campagne een populistische draai maakte. Ik weet nog zonet niet of Hillary ooit kandidaat wil worden maar wat daar ook van mag zijn, bij een president Dean is Bill niet gebaat. Dan is zijn leiderschap van de Democraten voorbij. 
Overigens is het opvallend dat Democraten als ze hun draai gaan vinden toch uitkomen op die boodschap van de belofte van Amerika voor meer dan alleen de rijken. Dukakis deed het aan het einde van de campagne, Gore ook. Dean begon er nu mee, en Edwards blaast ook in dat rijtje mee. 
Het gaat allemaal om de macht en de mate waarin kandidaten te beïnvloeden zijn (en om een hoop geld: al die adviseurs moeten ook hun centen verdienen - vraag maar aan Bob Shrum en anderen die nog nooit een kandidaat in het Witte Huis hebben kunnen krijgen - nu steunen ze Kerry). Dean is zijn eigen man. Te links? Onzin. Maar ook Democraten kunnen overweg met de liberal kwast.

18 januari

De NYT komt met een opiniepeiling aan het begin van het kiesseizoen die aangeeft dat Bush er niet slecht voorstaat, vergeleken met andere presidenten in dit stadium. Een paar opmerkingen echter. De 'negatives'  voor Bush zijn dermate hoog dat ik me wel degelijk zorgen zou maken. Als nu al 45 % niet tevreden is, dan heeft hij een probleem. Verder moeten we in aanmerking nemen dat zijn approval cijfers niet zo geweldig zijn als je kijkt dat Carter in dit stadium al met de gijzelaars in Iran zat. CLinton profiteerde van een uitzonderlijk zwakke tegenkandidaat in 1996, en van een derde kandidaat in 1992. Reagan was inderdaad een blow out in 1984, met de Olympische Spelen in Los Angeles nog in aantocht. Kortom, Bush staat er helemaal niet zo goed voor en de Democraten kunnen wel degelijk een poging doen de negatives op te voeren.

The New York Times

Onrust in Iowa

Hoewel iedereen weet dat bij caucuses opiniepeilingen niet echt tellen, hebben de cijfers van de afgelopen week de zaak in Iowa compleet open gegooid. Er valt niets te voorspellen, behalve dat Dean en Gephardt van de collectieve opwinding rondom de opkomst van Kerry en Edwards het meest te lijden hebben. Momentum gestopt is momentum verloren. De onvermijdelijkheid van Dean heeft een knauw gekregen en dat kan in dit stadium dodelijk zijn. 
Volgens de Ryann Lizza van de New Republic heeft Dean zijn toespraken minder negatief gemaakt, op advies van senator Harkin, en klinken ze nu ongedreven en ongeïnspireerd. Dat was natuurlijk niet de bedoeling.

Marsorders

Bush' plan om mensen naar Mars te sturen is natuurlijk klinkkare onzin. Er is geen geld voor. Het is alleen maar een politiek opzetje. Al Gore, die zich zal gaan ontwikkelen als de Democratische houwdegen (let op mijn woorden: hij kan dingen zeggen die de kandidaat niet kan zeggen), heeft volstrekt gelijk. Kunnen de Democraten het tegen Bush gebruiken? Nee, niet echt goed. Hij zal verzet altijd wegzetten als weer typisch zo'n Democratische negatieve houding tegenover het ontwikkelen van Amerika's potentieel. Het enige goede antwoord is dat je niet de ruimte kunt gaan ontwikkelen als je thuis nog veertig miljoen mensen onder de armoede grens hebt. Maar dat is een zwak antwoord. Mijn voorspelling: het zal in de campagne niet of nauwelijks aan de orde komen en de Democraten zullen er hun handen niet aan branden.

17 januari

Reces benoeming

Bush heeft van het reces van het congres gebruik gemaakt om een omstreden rechter uit Mississippi, Charles Pickering, met een ietwat gekleurd verleden in deze door ras gekleurde staat, tot federale rechter te benoemen. Bij een nieuwe Democratische president verdwijnt Pickering weer, anders zal hij blijven. 

Enron

Enron CFO Fastow en zijn vrouw hebben een deal gesloten (zie vorige week, toen het stuk liep op de kinderopvang). Dat betekent dat er kans is dat de grote graaiers van Enron, oa. Kenneth Lay, vriend van Bush, voor de rechter komen. Hopelijk dan wel op tijd om de verkiezingen te kunnen beïnvloeden.

Stijlhandboek a la NRC

Mijn oordeel over de inferieure kwaliteit van de NRC wordt onderstreept door hoofdredacteur Jensma in het nog steeds afgrijselijk ogende nieuwe opiniekatern. Mijnheer van Zwol, correspondent te Moskou, had de nieuwe leider van Georgië een demagoog genoemd. Een lezer beklaagde zich daarover. Van Zwol zegt dat hij eigenlijk populist bedoelde maar dat de nuancering van demagoog weg was gevallen bij het inkorten. Jensma voegt zijn twee cent toe door te concluderen dat Saakasjvili 'enigszins' een demagoog was. Wat een zeldzame lafheid. Demagoog = volksmenner = heel wat anders dan een populist. Geef nou gewoon toe dat je er compleet naast zat een een geladen term gebruikte die ongepast was. Treurig hoor.

16 januari

Volkskrant blues

Periodiek zeg ik de Volkskrant op, zoals ik vandaag heb gedaan. Dan heb ik weer genoeg van een slecht gemaakte en nogal oninteressante krant die zijn energie en geld lijkt te steken in zachte informatie - sfeer en stijlverhalen, mode, pagina's vol dag-in dag-uit keutels. En een ondoorgrondelijk hoofdredactioneel beleid. Nu is het economiekatern afgeschaft. Lijkt me onverstandig, maar goed. Probleem is dat ze de economie nu na het nieuws (pag 2-7) hebben geplaatst en voor de opiniepagina. Het resultaat is drie dodelijk saaie pagina's, inclusief de beursstanden, voordat je komt bij wat het hart van de krant zou moeten zijn. Raar, denk je, totdat je die opiniepagina bekijkt en je realiseert dat de Volkskrant geen hart heeft.
Je realiseert je weer hoe slecht, ongeïnspireerd en onevenwichting die opiniepagina is, vooral gevuld met wat per ongeluk in het bakje komt en met een enkele uitzondering (Schoo) oninteressante columnisten. Zouden ze nog ooitiemand vragen om een stuk te schrijven? Ik denk het niet. Neem vandaag: twee stukken vandaag, een over de filmkeuring (de menig van de keurders zelf, die, geheel onverwacht, zichzelf erg goed vinden) en een pleidooi om de subsidie op popmuziek (hadden we die?) te behouden. Hartelijk dank voor dit denkvoer. Voeg daarbij de boekenbijlage Cicero, waarin vandaag geen enkel lezenswaardige bespreking stond, en ik denk dat de opzegtijd weer is gekomen.
Wat dan? Het is armoe troef in Nederland. De NRC is ook al zo flauw en lichtgewicht,met een opiniepagina waar niets gebeurt. Nieuw katern opinie waarvan ik veel had verwacht ziet er saai uit en is nou niet direct inspirerend (al was Scheffers stuk goed, zij het, als altijd, te lang). Trouw maar weer dan. 
Misschien ben ik te kritisch. Ik lees de Financial Times en de International Herald Tibune 's ochtends en dan valt alles wat verder die dag op de tafel komt nogal tegen. Maar waarom kunnen we in Nederland geen behoorlijk dagblad krijgen? Met een serieuze, levendige opiniepagina die niet door de institutionele kaders en de waan van de dag wordt gevuld?

15 januari

Iowa wordt op het scherp van de snede uitgevochten, zo lijkt het. Gephardt en Dean lijken elkaar de das om te doen, waarom meteen de hele linkervleugel (zowel oud links als nieuw links) is uitgeschakeld. Wie gaan er profiteren: John Kerry en John Edwards. Van Kerry verbaast me dat, Edwards had ik wel zien komen maar nog niet zo snel. Dat is het aardige van Amerikaanse presidentsverkiezingen: je kunt er vergif opnemen dat er verrassingen zijn. En de verrassing van gisteren - de doorbraak van Dean - kan de verrassing van morgen zijn - de ineenstorting van Dean. Hij zal nu moeten bewijzen dat er ook stemmen te halen zijn in een blanke plattelandsstaat. Peilingen zeggen in dit stadium niet veel meer, behalve dat ze een trend aangeven en die is niet voor Dean, zoveel is wel duidelijk. Het wordt nog spannend maandagnacht.

Voor Gephardt is het sowieso voorbij. Hij haalt minder stemmen dan in 1988 en heeft langer dan wie dan ook in de staat rondgebanjerd. Dat alles levert nog steeds niet meer dan 25 % op. Er zit ook geen rek meer in. De mensen kennen hem, hij heeft nietss meer toe te voegen om ze over te halen anders was het al gebeurd. Mijn favoriete dumbo quote van Gephardt is dat hij , als hij eenmaal in het Witte Huis zit, lang en hard zal gaan nadenken hoe hij het leven voor de gewone Amerikaan aangenamer kan maken. Da's fijn te weten. Misschien had hij voor de campagne al kunnen nadenken en een geloofwaardig programma presenteren. 

Carol Mosley Braun heeft besloten de handdoek in de ring te gooien. Niemand begreep al waarom ze meedeed en nu weet ze het zelf ook niet meer. Mooi, opgeruimd staat netjes. Ze heeft haar steun gegeven aan Dean maar ik denk niet dat dat in dit stadium en in deze staat iets uitmaakt - misschien wel in de midwestelijke staten zo rond 3 februari en eind februari, als de strijd dan nog niet beslecht is.

De moord in Den Haag

Murat was stoned en boos. Ouders hadden geen grip op hem. Hij regelde even een pipa, terwijl zijn vriendjes luisterden en niets deden. Vanavond in Nova de vrienden van Murat, die het voor hem opnemen. Alles wat er mis is met Nederland in een notendop. Teveel drugs, ook softdrugs, teveel tolerantie, te weinig gezag en vriendjes die van de gelegenheid gebruik maken om hun gram te halen. Ik kan al voorspellen dat het vanavond in dat item van Nova een tirade tegen integratiebeleid, overheid, racisme en andere dooddoeners gaat worden.
Aardig overigens dat niemand het woord zinloos geweld in zijn mond heeft genomen. Misschien zijn we daar nu eindelijk van af. Maar tegelijkertijd, waarom niet? Wat is er anders aan deze moord dan het doodschoppen van een jongen? Maar begrijp me goed, ik vind het prima. Ik heb nooit gedacht dat er maatschappelijk gezien 'zinvol geweld' bestond dus ik hoef niet zo nodig.

14 januari

Premier Balkenende wordt vaak onheus bejegend. Hij kan voor sommigen niets goed doen. Maar vaak ook maakt hij het ernaar. Zijn reactie (althans) een deel daarvan op het doodschieten van de Haagse leraar: 'Dat is dus een voorbeeld van de manier waarop we niet met elkaar om moeten gaan'.  
Hallo. Bent u daar nog? Ik weet eenvoudigweg niet wat ik van zo'n uitspraak moet denken. Is hij dom, klunzig of kan hij gewoon niet goed formuleren wat hij werkelijk bedoelt. Of zou hij echt schieten als een manier van omgaan zien? 

Dean net als Bush?

Chavannes van de NRC was bij Dean op bezoek. Hij vergeleek diens ik-kom-niet-uit-Washington campagne met die van Bush in 2000 en die van Reagan in 1980. Nu ben ik misschien 2000 al weer helemaal vergeten maar ik meen me toch te herinneren dat Bush al in een vroeg stadium de gewenste kandidaat was van het partij establishment, Washington en de rest. Het was inderdaad een Washingtonian, senator McCain, die zich verzette maar die had weer niet de steun van de rest van Washington. En Reagan in 1980? Dat was meer een anti-Carter campagne waarop Dean zich straks heel goed zou kunnen baseren om Bush pootje te haken, maar het was niet een anti-Washington campagne per se. Kortom ik was ietwat verbaasd. Een grass roots campagne a la Carter of McGovern, of een vergelijking met McCarhty in 1968 (zie gisteren): dat kan nog. Chavannes miskent ook dat gouverneurs altijd enige afstand van Washington hebben. Dat is precies de reden dat ze geloofwaardige kandidaten zijn en vaak gekozen worden (Carter, Reagan, Clinton). 

Nog even O'Neill. Ik denk dat inderdaad Irak al in het begin op de agenda stond, al was het alleen maar omdat de regering Clinton er voortdurend mee bezig was. Dat er later in heel concrete termen over werd gepraat in het bijzijn van O'Neill waag ik te betwijfelen. Ik denk dat hij te weinig werd vertrouwd en dat er te veel achter de schermen gebeurde om een goed inzicht te krijgen. Wel is O'Neill bijtend inde schaamteloosheid waarmee Cheney & Co het begrotingstekort hebben opgejaagd onder het motto: 'Reagan proved that deficits don't matter'. De uitdaging voor de Dems is er een issue van te maken zonder in de Mondale val te trappen.

13 januari

Andrew Pollack, de analist die voor veel kritische Irak oorlog waarnemers de juiste argumenten gaf om een oorlog te rechtvaardigen (klik hier voor een bespreking van zijn boek), heeft nu in The Atlantic een stuk geschreven over de vraag wie wie heeft voorgelogen en hoe het kwam dat de bureaus die daarvoor opgezet waren onvoldoende of slechte informatie hadden. Interessant leesvoer. Ik zal niet alle argumenten hier neerzetten, alleen de conclusie van Pollack dat hij nu concludeert dat de 'case for war with Iraq [was] considerably weaker than I believed beforehand'.  'At the very least we should recognize that the Administration's rush to war was reckless even on the basis of what we thought we knew in March of 2003. It appears even more reckless in light of what we know today.'
Pollack gelooft dat de oorlog zelf toch niet een strategisch fout was, al is hij (niet verwonderlijk) uiterst kritisch over de naloop. Ook moeten we niet vergeten, zegt hij , dat containment in elkaar aan het donderen was. Saddam zou uiteindelijk de vrije hand gekregen hebben. Een van zijn adviezen (net als Carnegie eerder deze week): een onafhankelijk hoofd van de CIA.

Ooops, klein probleempje in Irak. De Amerikanen willen de macht overdragen per 30 juni aan indirect gekozen lui in plaats van de oorspronkelijk aangekondigde directe verkiezingen. Deze laatste werden afgeblazen in november omdat het niet snel genoeg kon (lees: voor ver Amerikaanse verkiezingen). De Amerikaanse zetbazen in Irak, met name neoconservatieve beste vriend Chalabi, vinden dit heerlijk. Dan kunnen zij voordat er verkiezingen zijn de macht (hun macht) consolideren. 
Maar nu heeft een ayatollah roet in het eten gegooid. Ayatollah Sistani, de baas van de 60 % sjiieten in het land, wil verkiezingen en wel nu. Lastig, want vertel nu die Iraki's maar eens dat ze eigenlijk niet moeten vragen om verkiezingen. Staat wat lullig. Sistani weigert verder met Paul Bremer te praten omdat hij niet de indruk wil geven dat hij de Amerikaanse bezetting tolereert of autoriseert. In zijn verklaring zei Sistani ook dat een overeenkomst om de Amerikanen in Irak te laten blijven (na 30 juni) niet kan door een indirecte council of zo maar alleen door directe afgevaardigden.
Wat nu? Er wordt gewerkt aan een herzien plan, zegt de NYT. Alleen is niet duidelijk wat dat zou moeten zijn. Ze hopen de caucuses die eerst volgens een indirect en moeizaam proces zouden worden gekozen nu meer democratisch tot stand kunnen komen, zodat Sistani overtuigd zou kunnen worden. Overigens was het weer een verkeerde inschatting van Bremer, die meende dat hij Sistani wel zou kunnen overhalen. Mooi niet dus.

Mevrouw Dean heeft wel wat beters te doen

NYT had vandaag een artikel over de vrouw van Dean. Ze doet niet mee aan zijn campagne, want ze heeft wel wat beters te doen, namelijk huisarts zijn in Burlington, Vermont. Volgens het artikel is dat een probleem voor de kiezers. Zou het werkelijk? Een 'deskundige' oppert dat aangezien het presidentschap het belangrijkste ambt in de wereld is de vrouw moet laten zien dat ze geïnteresseerd is in de pogingen van haar man om het te bereiken. Stand by your man, Hillary momenten dus. Wat mij betreft breekt mevrouw Steinberg (ah, vreselijk, ze gebruikt haar eigen naam) die stupide gewoontes. Zij is duidelijk niet geïnteresseerd in politiek en dat lijkt me een gezonde situatie. Tijd dat het land volwassen wordt en de werkelijkheid van tweeverdiener gezinnen ook bij politici accepteert - voor zover het tenminste een niet-politica is, want dat je vrouw ook politicus is, dat is veel te normaal.

Gevaarlijke week

In Iowa zit Dean nu in de gevaarlijkste week van zijn campagne. Hij heeft momentum verloren, was defensief en heeft moeite gehad om te schakelen toen hij op alle mogelijke terreinen onder vuur werd genomen. Het doet wat af aan het onbezoedelde grass roots imago. Let maar op, als Dean niet wint in Iowa, krijgen we een stortvloed van verhalen over de open race - ook al zal Gephardt, de waarschijnlijke winnaar dan, niet ver komen. Wie houdt van horse races gaat een leuke week tegemoet. Wie hoopt dat Dean snel en overtuigende de nominatie zal halen zodat de boodschap en de kandidaat kunnen focussen op Bush moet met zenuwen rekening houden. Maar vergeet niet dat Bush zelf New Hampshire zelfs verloor aan McCain en de brave senator vervolgens afmaakte onder een vloed aan artikelen die vertelden hoe dit Republikeinse gevecht de kansen tegen Gore zouden ondermijnen. Een verlies van Dean zou me zorgen baren omdat ik bang ben dat de energieke en enthousiaste grass root kiezers die hij juist weer wakker had geschud niet door de andere kandidaten kunnen worden gemotiveerd. Een van Deans charmes is, denk ik, dat hij, in zeker zin net als Bush, erin kan slagen om de natuurlijke achterban van de Democraten te enthousiasmeren naar de stembus te krijgen. Juist, de strategie van Karl Rove.

Overigens hebben de Dean niet-liefhebbers een indirecte manier gevonden om steeds de boodschap in te wrijven dat hij een opgewonden roeper is. Clinton aanhangers werden Clintonites genoemd, Dean aanhanger Deaniacs. Geen toeval hoor! 

Pratend over Dean hoor je vaak de vergelijking met McGovern. Die is verkeerd. In 1972 was de oorlog in Vietnam zeven jaar oud, het land hopeloos verdeeld, de leugenachtige Nixon vier jaar ver in zijn belofte om de oorlog te beëindigen. in de Weekly Standard komt Andrew Ferguson in een bespreking van een biografie van Eugene McCarthy tot een betere vergelijking. Als Irak al een rol speelt dan is het eerder die van katalysator van de kiezers waarvan McCarthy in 1968 profiteerde dan die van McGovern in 1972.

Eindelijk iemand voor Lieberman

Inmiddels heeft Lieberman de steun gekregen van de New Republic. For what it's worth. Ik vind de New Republic een prima blad, maar de hoofdredactionele stellingnames worden bepaald door Martin Peretz, een vriend van Al Gore en een rigoreuze verdediger van (bijna) alles wat Israël doet. De rechtvaardiging voor de endorsement overtuigt niet, tenzij u denkt dat een gematigde havik die graag praat over moraliseren en dat ook frequent doet, de juiste kandidaat is. Peretz vertegenwoordigt lang niet altijd zijn redactie. Vandaar een artikel in het blad over de dissidenten en alternatieve endorsements voor Edwards en Clark. Dat Dean niet lekker ligt bij TNR wisten we al - een heel artikel vorige week over zijn 'probleem met geloof'. Enfin, laten we Lieberman één klein succesje gunnen. Hij is zo verdwenen. 

SUV's en de lobbyisten

In de contekst van mijn opmerking over al die SUV's die je van de weg drukken, halve tanks, nog dit. De NYT meldt dat Subaru een gewone vier deurs zodanig heeft herontworpen dat hij mag gelden als een truck en daardoor niet onder de milieu eisen valt voor gewone auto's. Wie nog een voorbeeld zoekt van de manier waarop lobbyisten uitzonderingsregels scheppen en vervolgens de uitzondering tot de regel maken, hoeft niet verder te zoeken.

Mars?

Bij gebrek aan beter gooit Bush het maar op Mars. Ik betwijfel of de Amerikanen bereid zijn een hoop geld te verspillen om zich goed te voelen over hun frontier-veroverende president. Maar als ze dat wel doen? Nou ja, dan verdienen ze het compleet uitgekleed te worden door een calculerende president.

12 januari

Vrijhandel

Robert Zoellick, de handelsvertegenwoordiger van Bush, kondigt vanochtend onverwacht in de FT aan dat hij de vastgelopen handelsbesprekingen van Cancun, de zg. Doha Round, weer wil opstarten. We moeten ons herinneren dat de EU en de VS samen in Cancun de zaak frustreerden door landbouwbeleid van de tafel te halen (waarbij het overigens nog steeds de vraag is of de ontwikkelingslanden er goed aan deden om te breken). Zou Zoellick toch de persoonlijke ‘schande’ voelen van falen van Cancun en van het allesbehalve vrije markt beleid van de regering Bush? Realiseert hij zich dat de regionale onderhandelingen op tweepartijenbasis die hij nu voert, geen zin hebben? Is het verkiezingsbeleid? In elk geval gooit hij een uitdaging naar de EU. De VS is bereid delen van het landbouwbeleid te herzien als de EU ook het mes zet in dat belachelijke landbouwprogramma. Wat de reden ook mag zijn, het is een goed initiatief, want niets doen levert ook niets op en alles wat de EU van zijn dure fopspeen af kan krijgen verdient lof.

Tax en promises

In Iowa schijnen Dean en Gephardt tot op het scherp van de snede te gaan, met Edwards een interessante derde. Dean heeft steun gekregen van Harkin, de populaire senator, maar ligt erg onder vuur. Het schijnt echter dat zijn vrijwilligers het sterkst en het best zijn, beter dan de vakbondsleden die Gephardt in moet zetten. De sleeper hier is Edwards, die de steun heeft gekregen van de Des Moines Register, de belangrijkste krant. Dat geeft hem een onverwachte kans om te scoren voor South Carolina, 3 februari. Ik vond Edwards voor zover zichtbaar op C-SPAN tegenvallen maar ik heb gehoord dat hij erg goed is in retail politiek, precies waar het in Iowa om draait. En zijn programma is van alle kandidaten misschien wel het meest uitgewerkt. Ik had hem in mijn lijstje eerst als ‘sleeper’ staan en hem op basis van performance een plaatsje lager gezet. Misschien te snel. Persoonlijk heb ik alleen echt interesse in Dean en Edwards, van al die kandidaten.

Inmiddels is duidelijk dat Clark aan naamsbekendheid wint. Hoeveel zegt een USA Today enquete? Ik weet het niet. Ik moet het nog zien gebeuren met de generaal. Inmiddels buitelen de Democraten over elkaar heen om belasting toch weer een issue te maken. Waarom? Dean (en Gephardt) hebben gezegd de hele tax cut van Bush te willen terugdraaien. Dat durven de Democratische helden niet. De middenklasse moet ontzien worden. Dus moet ook Dean nu met een plan komen en dat doet hij ook. Ik herinner me echter nog Clinton die in 1992 beloofde de middenklasse verlichting te verschaffen. Dat was bull. Hij verhoogde de belastingen en ordende de fiscale rommel en daar hadden de middenklassen het allermeeste baat bij.

Economie blijft wankel

De economie blijft multi interpretabel. De tegenvallende groei van banen (1000 erbij) in december geeft aan dat de verwachtingen na dat absurde derde kwartaal (8,3 % groei) overspannen waren en met name de toename van het aantal mensen dat niet meer zoekt, geeft aan dat er serieuze problemen blijven met de job less recovery. Ondertussen blijven er grote vraagtekens over de mate waarin de tot over zijn over in de schulden zittende consumenten het herstel kunnen dragen. Zij zorgden voor de groei in dat derde kwartaal maar ze hebben al tweede en derde hypotheken op hun huis, en leningen voor van alles en nog wat. Meer kan niet en als de rente gaat stijgen of de baan bedreigd wordt, zijn de poppen aan het dansen. Er wordt nog steeds weinig nieuw personeel ingehuurd en dat zou zo langzamerhand toch moeten gebeuren.

Blijf letten op de groei van banen! De werkloosheid zegt niets. Die nam af in december, met 0,2 procent punt. De reden: 300.000 mensen trokken zich terug uit de arbeidsmarkt. Een aantal artikelen meldt ook de zorg dat veel hoger opgeleide banen tegenwoordig uitbesteed worden, oa in India en dat die banen dus ook niet meer terug zullen komen. Het einde van de kleine recessie was nu 25 maanden geleden, schrijven ze, en in dit stadium zou er veel meer groei in banen moeten zijn. Zou het nog in elkaar donderen voor het einde van het jaar?

Laat ik een deskundige quoten, Robert Parks, professor aan Pace University. Hij had al een hogere rentestand verwacht maar zegt dat Greenspan nog nooit een bubble heeft gezien die hij niet plezierig vond. ‘Tekorten die worden gefinancierd met vers gedrukt geld om belastingverlagingen te financieren, pork barrel uitgaven en enorme uitgaven voor defensie gaan nieuws brengen over scherp oplopende rentestanden lang voordat 2004 voorbij is’, zegt Parks in IHT.

Wraak!

Paul O’Neill, de mislukte minister van Financiën van Bush, haalt zijn gram. In interviews (zie Time) en een boek beschrijft hij Bush als een onbetrokken figuur, ingekapseld door een pretorische garde, die ook al direct na zijn aantreden Saddam in het vizier had. Dat laatste zou best kunnen (de rest trouwens ook) maar de vraag is hoeveel waarde je aan O’Neill moet hechten. Hij is kwaad. Gaf een mooie baan op als baas van Alcoa, leverde miljoenen in om zijn aandelen te verkopen (wat overigens niet onvoordelig uitpakte) en kreeg van de regering Bush nooit ruimte om zinnig beleid te voeren. Dat deden de baasjes in het Witte Huis. O’Neill was ‘gaffe-prone’ zoals ze dat noemen, dat betekent dat hij vaak zei wat hij dacht en dat werkte soms behoorlijk verfrissend. Maar goed hij heeft wat af te rekenen.

Leugens van Bush

In de context van een New York Times die in een scherp hoofdartikel alle recente informatie over regeringsleugens over de wapens van Irak aan elkaar knoopt en oproept tot serieus onderzoek, kan dat nog een hoop problemen opleveren voor Bush in een verkiezingsjaar. Bush heeft inmiddels de 400 man teruggetrokken die nu al zeven maanden in Irak aan het zoeken zijn naar de wapens die er volgens de president zouden liggen. Ze zijn onderdeel van en team van 1400 Iraq Survey Group – kosten honderden miljoenen dollars. Resultaten: nil. Vorige week maakte ook de Washington Post de balans op in een artikel dat in feite concludeerde dat er al sinds 1991 niets meer in Irak was gebeurd.

Democratie en Iran

Laat het over aan de ayatollahs in Iran om te laten zien dat een eigen, authentieke vorm van islamitische democratie niets anders is dan de dictatuur van de mullahs. Wie hen niet bevalt mag niet kandidaat zijn voor het parlement. Zo kennen we ze weer. De kansen dat Iran een voorbeeldregime zou kunnen worden in de het Midden Oosten lijken te verminderen, terwijl die van Irak toenemen. Dat moet schuren.

Stemmen trekken van Hispanics

Vandaag verkeert Bush in Monterey, Mexico, voor een top over Latijns Amerika, het gebied dat de president totaal verwaarloosd heeft. Roger Noriega, de onderminister die ervoor verantwoordelijk is, concentreert zich als vanouds op aanvallen op Castro en onverstandige bemoeienissen met coupplegers in Venezuela. De Council of Foreign Relations heeft de regering al de mantel uitgeveegd over gebrek aan aandacht en resulterende onrust en anti-Amerikanisme. Bush probeerde het vorige week te neutraliseren met het semi-legaliseren van acht miljoen illegale hispanics, maar dat lijkt me niet voldoende om echt stemmen van Hispanics mee te winnen. Die onthouden toch vooral drie jaar van negatief of non beleid. De toegenomen voorkeur voor protectionisme in de VS (zowel van Bush als de Gephardt vakbondsvleugel van de Democraten) kan alleen maar in het nadeel van Latijns Amerika werken. Zo’n ideologische idioot als Noriega begint ook te roepen over de ‘linkse voorkeuren’ van Kirchner, de president van Argentinië. Zijn misdaad: diplomatieke betrekkingen met Castro. Hoe serieus moet je dit soort politici dan nemen?

Enron actie

Een aardige ontwikkeling in de Enron zaak. Blijkbaar waren de openbare aanklagers rond met CFI Fastow en diens vrouw om een plea bargain te maken. Dat zou een doorbraak betekenen en misschien eindelijk Bush’ vriend Ken Lay in de gevarenzone brengen. Fastow zou tien jaar doen en zijn vrouw vijf maanden, maar voordat Fastow naar de bak zou gaan, zodat de kinderen altijd één ouder aanwezig hadden. Dat is gestrand op de weigering van de rechter om zijn beslissingsbevoegdheid uit handen te geven tbv een kinderoppasregeling. Nu doen rechters dat niet vaak maar ze geven dan een signaal af dat ze akkoord zullen gaan met wat op tafel ligt. Dat gebeurde nu niet en bijgevolg trok mevrouw Fastow haar plea terug. Maar de zaak van de aanklagers lijkt sterk genoeg om uiteindelijk toch tot een deal te komen – maar niet zo sterk dat ze Fastow niet per se nodig hebben. Wordt vervolgd.

Krugman schreef dit weekend over de pogingen om excessen in optiepakketten en verkeerde incentives, plus allerlei tax shelters aan banden te leggen, in 1994 en nog eens in 1998. Lukte niet omdat het congres de oren liet hangen naar de lobbyisten en de pogingen om misbruik van shelters te stoppen niet honoreerde. Helden. De grootste held: Joe Lieberman die in 1994 een resolutie indiende om een verandering in de accountregels voor opties die de Financial Accounting Standards Board wilde, tegen te houden. Toen hij erover gevraagd werd zei Joe: het is net als met guns, niet guns kill people, people kill people. Lieberman durft wel. Opties waren niet het probleem, mensen die ze misbruikten waren dat. Ja, hoor Joe, slaap maar door.

Gay populariteit

By the way, iets dat ik vanuit Nederland compleet had gemist maar dat in elk geval in Californië me opviel was de plotselingen populariteit van gay televisie series. Overal las je er wel wat over, de participanten stonden in alle jaaroverzichten en ze kregen aardig wat krediet voor het bijbrengen van o.a. goede smaak aan Amerikanen. En het belangrijkste: de series schijnen behoorlijk populair te zijn. Een rare vaststelling net op een moment dat Bush het gay marriage gaat opspelen als wig-onderwerp. Een nieuw voorbeeld van hypocresie? Of gewoon de laatste veldslag in de culture wars? Ik ben er nog niet uit, maar vreemd was het wel. Of zou het tot Californië beperkt zijn? De anti's hebben het graag over de 'gay lifestyle' en misschien hebben ze meer een punt dan ik zou willen toegeven als ik die publiciteit in Californië zag.

10 januari

De Carnegie Endowment heeft het nu officieel gemaakt: Bush heeft de dreiging van Saddam overdreven en de inlichtingendiensten waren verkeerd geïnformeerd. Mooi, dan kunnen de hearings beginnen. Op zich geen opmerkelijke vaststellingen, maar het is goed om ze nu een beejte meer officieel te krijgen - de Carnegie is voor sommigen te links om dat officieel te maken maar hun reputatie is zodanig dat ze daar weinig last van zullen hebben. De aanbeveling om een soort FED achtige pief te benoemen als hoofd van de inlichtingendiensten zie ik niet zo zitten. Dat levert iedere vier jaar toch een politieke stoelendans op en het garandeert geen betere besluitvorming - kijk maar naar Greenspan en kijk maar naar het huidige CIA hoofd dat door Clinton is benoemd. Als een president of een regering niet wil luisteren en een alternatief kanaal opzet in het Pentagon (Bush is overigens niet de eerste die dat doet) of de vice president inschakelt om bureaucraten de huid vol te schelden als ze niet zeggen wat hij wil - nou ja, daar is geen kruit tegen gewassen.
De conclusies van Carnegie slaan niet zonder meer de bodem weg onder de nieuwe veiligheidsstrategie van preventieve oorlog, zoals Arnoud Bouwens in de Volkskrant meende (de koppenschrijver in elk geval, want het verhaal was genuanceerder). Natuurlijk is het zo dat voor een (gerechtvaardigde) preventieve oorlog de inlichtingen cruciaal zijn maar dat zuks nu niet zo was wil niet zeggen dat je nooit preventieve oorlogen moeten voeren. En als je nooit preventieve oorlogen voert, wil dat niet zeggen dat de inlichtingen als je wacht tot interventie onvermijdelijk is, wel goed zijn. Kortom, ik kan er nog geen conclusie uit trekken. Gezien de nieuwe dreigingen lijkt een of andere vorm van pre-emptie of preventie toch noodzakelijk.
Ik geloof niet dat de conclusie van Carnegie, dat Saddam keurig in toom gehouden had kunnen worden met bestaande middelen, gerechtvaardigd is. Hij valt te verdedigen, zoals hij altijd viel te verdedigen, zij het volgens mij niet geloofwaardig, door tegenstanders van interventie, maar evengoed kun je blijven verdedigen dat de perifde Fransen en Russen Saddam uit zijn isolement verlost zouden hebben en hij onafwendbaar de regio zou gaan domineren. Dat vind ik nog steeds de sterkste argumenten voor interventie, te weinig gebruikt door Bush.
Maar laat de hearings maar beginnen. Straks komt er ook nog het Kean rapport bij over de mate waarin de Amerikaanse regering had kunnen voorzien dat 9/11 eraan zat te komen en dan kunnen we zien wat de schade voor Bush zal zijn. Positiever zal hij er in elk geval niet uitkomen, al moeten Democraten oppassen dat ze niet over de schreef gaan in het proberen hem te pakken te krijgen. Hopelijk houdt Joe Biden die steeds meer de buitenlandse politieke leidt van de Democraten het goed in de hand. Let op hem, trouwens, hij zal een grote rol gaan spelen in de verkiezingen.

Dean & Clark

Ondertussen ligt Dean onder vuur. Dat was te verwachten en hij moet laten zien dat hij dat kan weerstaan. De teneur van veel artikelen in de VS is vergelijkbaar met het 'portret' dat van Hoogstraten in Elsevier schetst: leugens en draaierijen, een gematigd conservatieve gouverneur van een kleine staat die verzet tegen de oorlog gebruikt om zichzelf op te pompen. Misschien moet Van Hoogstraten eens buiten New York gaan kijken en misschien moete Elsevier een portret artikel serieuzer nemen.
Het schijnt dat Clark in New Hampshire oprukt. Dat verbaast me, als het klopt. Het valt te voorzien dat Dean een plateau zou bereiken in de steun. Je kunt niet blijven groeien en het verzet neemt toe. Lijkt me ook nog niet problematisch. Anders dan Bradley in 2000 heeft hij niet te vroeg gepiekt omdat hij al veel vroeger piekte, als u begrijpt wat ik bedoel. Doordat Dean al in juli doorbrak en niet pas oktober is hij al veel beter georganiseerd en is zijn boodschap beter beklijfd dan Bradley (en McCain) overkwam in 2000. Zij braken door en werden meteen afgemaakt. Dat zal Dean niet overkomen.

8 januari

Ik hoor wel het argument dat de Democraten totaal verdwaald zouden zijn, geen regeringsfilosofie en geen kandidaten hebben en als partij geen aanwezigheid. Nog afgezien van het feit dat dit in 1992 ook werden geroepen en geschreven, waarna Clinton de macht overnam, is het volgens mij niet juist. De kandidaat is Dean, die een heel nieuwe stijl en nieuwe werkwijze gaat invoeren. Het programma is: 'America can do better than this'. Oftewel, ja, de tijd van big government is voorbijt, maar de overheid is er wel degelijk voor de burger en met name voor de middenklassen en de lagere klassen. Denk aan onderwijs, ziektekosten, infrastructuur, wegen en veiligheid. Dit zijn de dingen waar burgers zich druk om maken en Republikeinen niet. Die geven alleen maar de kas weg aan de rijken en draaien een begrotingsoverschot van tig miljard binnen drie jaar om in een record tekort dat nog generaties lang zal drukken. 

7 januari

Bij gebrek aan ander nieuws en in een frisse aanval op de frontrunner zijn de media druk met twee dingen: het al of niet beschikbaar zijn van de records van Dean als gouverneur en zijn al of niet oprechte Jezus-vreugde. Wat het eerste betreft heeft Dean gezegd dat de rechter moet beslissen en dat wordt hem door lui die geen records hebben (senatoren bijvoorbeeld die alleen hun mond moeten roeren) nagedragen. Het lijkt me geen probleem. Was alles van Bush de gouverneur bekend? Dacht het niet. Daar kunnen de Reps weinig mee.
Tsja, en dan geloof. Amerikanen blijven in dat opzicht buitenbeentjes. Maar het heeft meer te maken met de voorverkiezingen in South Carolina (3 februari)die de laatste mogelijkheid zijn voor lui als Edwards en de onverdraaglijke zeurreli Lieberman om ergens  te winnen. En in South Carolina, dat weten we, dragen ze de liefde voor Jezus op hun voorhoofd. Wat ik in eerste instantie van Dean hoorde was dat het campagne voeren in dit soort staten hem een nieuw bewustzijn had gegeven van de rol die geloof speelt voor sommige mensen in hun politiek. Een redelijk standpunt. Toen begon hij over zijn favoriete bijbelstukken te melken en maakte prompt een vergissing over de vraag of het Boek Job in het Nieuwe of Oude Testament stond. Nu zal hem die onkunde ongetwijfeld verweten worden door de bijbelgooiende mafkezen die de relitelevisie in de VS runnen, maar laten we wel zijn, dat zijn toch allemaal Republikeinen. Maw. volgens mij valt er voor Dean met Jezusgeslijm niets te winnen en veel te verliezen. Mensen die dit belangrijk genoeg vinden om over te stemmen, kiezen toch voor Bush en Pat Robertson. Voor de andere mensen die nadenken over beleid en geloof privé vinden is dit alleen maar een smakeloos spektakel. Wel is het een probleem als Dean door gedraai en gefleem zijn geloofwaardigheid ondermijnd. In die context is de canard dat hij de Epsicopaalse kerk zou hebben verlaten na een conflict over fietspaden in Vermont vermoedelijk veel gevaarlijker. Wat er ook van moge zijn, het klinkt absurd en dat doet schade. Mijn advies zou zijn om Jezus maar lekker te laten waar hij zit: bij de Republikeinen. 

Bradley

Bill Bradley heeft Dean nu ook gesteund. Het wachten is op de Clinton clan. Dat kan nog wel even duren. Deze lui, gesteund door een blad als de New Republic, die Gore nu openlijk afvallen en hun favoriet Lieberman (de enige joodse kandidaat en de New Republic heeft ook een probleem om geloof, steun aan Israel en politieke correctheid op dit terrein los te maken van capaciteiten - Martin Peretz, de eigenaar, bepaalt zelf wie het blad steunt) dan wel niet oppompen (dat kan nauwelijks) maar de rest ondermijnen, hopen dat Dean faalt. Bradley wordt steeds neergezet als de linkse kandidaat in 2000. Dat was niet zo, net zomin als Dean onversneden links is. Ik heb hier al vaak betoogd dat het onderscheid rechts/links volstrekt betekenisloos is geworden en dat geldt hier ook. Beiden, Bradely en Dean, zijn verstandige, redelijke mensen die een respectabele visie hebben over de VS als coherente samenleving. Dat Dean zowel Gore als Bradley samen weet te krijgen, geeft al aan dat hij helemaal niet zo extreem is als de Clintons willen laten geloven. Zit er een tacktiek achter de DLC/Clinton poging om Dean te laten struikelen? Als pure machtsstrijd zo beschouwd kan worden, dan wel. De Clintonites hebben veel te verliezen bij een nieuwe Democratische president. Veel macht, wel te verstaan. Die zou namelijk meteen de koning zijn in het Democratische domein en zolang Bush er zit zijn de Clintons dat. Ongeacht het antwoord op de vraag of Hillary in 2008 zal meedoen (wat ik nog moet zien gebeuren) is dat de issue van het moment voor hen. Een winst voor Dean zou hun machtsbasis en hun accomodatiestrategie naar de Republikeinen in één klap wegvagen. Dat is het, niet meer en niet minder.

6 januari

Voordat u denkt dat ik alleen maar kan mopperen over drie weken Amerika: er was plenty positiefs te melden. Zo bezochten we met onze technologie geek vriend de studio's van Pixar, waar hij hoofd R&D is  - de makers van Nemo. Ik geef weinig om de film: hij is goed gemaakt en laat nog eens prima laat zien hoe krukkig die vierkante smoelen van de Disney studio's zijn, maar laten we zeggen dat de karakterontwikkeling van de clown fish wat magertjes is. De studio's, een complex net ten zuiden van Berkeley, dragen het stempel van het genius van Steve Jobs, de Apple oprichter en baas van Pixar. Een collectieve werksfeer op zijn best, opgezet rondom een grote open hal waarin de gezamenlijke faciliteiten zijn geconcentreerd - zoals het hoort in Noord Californië, diverse soorten salades en health food, maar ik zag ook moddervette technojunks lunchen met een pizza voor hun neus.
We verbleven in Marin County, in Larkspur om precies te zijn, een typisch plaatsje voor die regio. Daar toont Amerika zich optimaal: plezierig wonen, een dorpsachtige sfeer op een ferry van een van de leukste steden ter wereld, en vooral, natuur op een half uur rijden maximaal. Het is de combinatie die deze regio zowat de enige maakt waar ik zonder meer zou willen wonen - al is het ook hier overbevolkt geraakt.
Nog een observatie van mijn cruise. Meestal ga ik met mijn voor driekwart Amerikaanse gezin in de rij voor US passports. Om dat een of andere reden mocht dat na de cruise naar Mexico niet en moest ik in de andere rij. Dat waren niet buitenlanders, maar de zeventig procent van de cruisegangers die geen paspoort hadden. Altijd goed om je weer te realiseren dat in dit land zo weinig mensen naar het buitenland gaan. Ook interessant om te zien hoe oubollig en klungelig dat eruitziet als mensen met een pak birth certificates rondlopen om hun bestaan te bewijzen. 

Democraten wel degelijk kansrijk

De verkiezingen spelen nog nauwelijks voor de gemiddelde Amerikaan. Alleen mijn politiek ingestelde vrienden waren er al mee bezig. Ze zijn allemaal tegen de oorlog in Irak en dus weinig representatief voor het heartland. Dean had de beste papieren maar als goede Democraten zijn ze bang om weer een McGovern achtig pak slaag te krijgen. Ik ben daar niet zo bang voor. Ik geloof dat Dean een nieuwe ontwikkeling is, of beter gezegd, de eindelijk succesvolle culminatie van een groep politici die al sinds 1980 probeert door te breken. Voor mij vertegenwoordigt hij de Gary Hart, Bruce Babbit, Paul Tsongas, Bill Bradley traditie, met een vleugje McCain erin gestrooid. Lieden die zich niets gelegen lieten liggen aan de vaste mantra's dat Democraten moeten klinken als halve Republikeinen, die recht voor zijn raap zeggen waar het op staat, die een redelijk ontwikkelde filosofie hebben over de rol van de overheid en die niet de gevangenen zijn van het Amerikaanse politieke handjeklap systeem. Tot nu toe werden zij steeds ondermijnd door politieke pragmaten a la Clinton of door eigen falen zoals Dukakis in 1988. Maar ik heb hogere verwachtingen van Dean. 
Plus, het klimaat is veranderd. Roepen om belastingverlaging of waarschuwen voor belastingverhoging zal voor het eerst in jaren geen rol kunnen spelen. Republikeinen hebben de inkomsten van de overheid dramatische gekort zonder dat de burgers er iets voor terug kregen en ze hebben de uitgaven desastreus uit de hand laten lopen. Het gaat in 2004 maar gedeeltelijk om de economie. Ik geloof niet dat Bush veel zal hebben aan een aantrekkende groei in Amerika omdat de negatieve aspecten van het fiscaal beleid en de gebrekkige banengroei dat min of meer neutraliseren. In het slechtste geval (voor Bush) is de groei ook marginaal, moet de rente omhoog vanwege de lage dollar en zullen de  belachelijke huizenprijzen onder druk komen. Kortom, ik geloof dat daar voor Bush weinig te halen valt.
Er is scepsis dat een Democraat de nationale veiligheidskaart kan spelen, zeker een die tegen de oorlog in Irak was. Ik ben niet zo sceptisch. Dean is slim en realistisch genoeg om niet, net als Kucinich direct terugtrekken van troepen te beloven of te eisen. Hij zal wel wijzen op de gevolgen van het Amerikaanse go it alone beleid en de onvrede in de rest van de wereld. Amerikanen zijn daar wel degelijk gevoelig voor. Ze denken hoog over zichzelf maar als Irak niet lekker loopt bijt het wel degelijk dat hun land niet gewaardeerd wordt. Ik vermoed dat de defensie en buitenlandse politiek onderwerpen minder diep snijden dan ooit. Dean gebrek aan ervaring? Dat kan George W. Bush, ex-gouverneur van Texas nauwelijks roepen. Wordt het smerig? Ja, maar Dean kan er tegen.

Overigens is het nog niet zover. Kiezers in New Hampshire hebben de vervelende gewoonte om altijd tegendraads te zijn. Voorspel al te hard dat je gaat winnen en ze straffen het af. Maar als Dean Iowa wint, zal het moeilijk zijn hem te stoppen. 

Ze roepen maar wat

Ik had nog een klein appeltje met Bart Tromp die, ter verdediging van het  maffe pamflet in boekvorm van Van Wolferen, riep dat Bush de slechtst voorbereide president was sinds Harding. Dat Tromp nog steeds zeurt dat Bush niet is gekozen laten we maar even terzijde. Dat hij denkt dat Harding Wilson opvolgde na diens dood, onderstreept dat Tromp (en Van Wolferen) eigenlijk niet weten waar ze het over hebben (Wilson stierf in 1924 - Harding werd gekozen om Amerika terug te leiden naar Normalcy na de oorlog en won dik van Cox - die Franklin Roosevelt als Vp kandidaat had). Maar hoezo weinig ervaring? Kijk naar Truman: een machine politicus uit Kansas met tien jaar betekenisloze Senaatservaring. Kijk naar JFK: acht jaar senator zijn enig wetgevend succes en zonder aantoonbare buitenlandse kunde (hoewel Dallek laat zien dat hij wel veel had nagedacht op dit terrein). Kijk naar Carter: vier jaar gouverneur van Georgia. Kijk naar Bill Clinton: tig jaar gouverneur van armetierig Arkansas. Hoezo Bush de slechtst gekwalificeerde president? Ach, weten zij veel. Ze roepen maar wat.

5 januari 2004

Californië is de VS niet, maar drie weken in de Golden State geven wel de nodige indrukken over de Amerikaanse mind set. Ik verbleef in de Bay Area en in Los Angeles met daartussenin wat gereis door de staat. Zo kon ik de eerste bumperstickers zien voor Dennis Kucinich, een van de minst belovende Democratische kandidaten voor het presidentschap. Maar hij is links, new age, spiritueel en een lieveling van de trendy linkse gemeenschap rondom San Francisco en van de rijke Hollywood new agers in Zuid-Californië. Daar zag ik dan ook de bumperstickers. De enige andere stickers die opvielen waren die van Dean (die toevallig ook net een bijzonder succesvol bezoek bracht aan San Francisco) en van Bush/Cheney (2000). Ik moet toegeven, dit is niet de meest representatieve regio van de VS.
Een (te) overdadig laven aan C-SPAN, de 24 uur politiek/bureaucratie zender, heeft me wel een duidelijker perspectief gegeven over het potentieel van de kandidaten. Voor de duidelijkheid: dat is gebaseerd op mijn inschatting van hun kwaliteiten niet op wat de polls of de experts zeggen.

Edwards een sleeper?

Wat me het meest verraste was de zwakte van John Edwards. Ik had hem steeds beschouwd als een ‘sleeper’, iemand die zou kunnen doorbreken op een onverwacht moment. Hij had een redelijk goed doordacht programma en het aura van jong en slim, plus de zuidelijke credentials (of Californië) die alle presidenten sinds Kennedy nodig hebben gehad om te kunnen winnen. Maar de paar toespraken en optredens die ik zag vielen tegen. Ik weet niet precies wat het was maar Edwards heeft de neiging om na iedere keurig gescripte uitspraak zelfvoldaan in de camera te kijken, met een inderdaad jonge blik van: dat heb ik toch even mooi gezegd! Ik vond het slecht werken, averechts. Ik merkte ook dat hij sprak in inspiratieloze clichés die zelfs bij een vriendelijke groep luisteraars alleen tot spettertjes applaus leidden.

Dean imponeert

Nee, dan Dean. Ik ben nog meer dan tevoren onder de indruk. De zogenaamde experts die denken dat hij alleen negatief of ‘angry’ is, zitten er naast. Hij kan een uur lang spreken in gedreven en enthousiaste taal, met felle en doordachte kritiek op de regering Bush, met grapjes over zichzelf en de kritiek die hij krijgt van andere Democraten (nu Dean de frontrunner is doen de anderen weinig meer dan hem aanvallen). Dean was ad rem, spontaan – of zag er in elk geval zo uit. Zijn beleidsvoorstellen klonken goed, laat ik niet zeggen dat ik ze heb doorgerekend want dat heb ik niet. Wat mij betreft stak Dean met kop en schouders boven de rest uit. Ik zie er naar uit om hem in debat te horen met Bush!

Generaal Clark heb ik alleen een paar keer op de radio gehoord. Dat viel me reuze mee. Hij had een goed verhaal, al kon je (ik althans) horen dat hij gewoon goed gebrieft en gescript was. Maar hij was in staat een zinnig debat te voeren over binnenlandse politiek onderwerpen – terreinen waarop ik had verwacht dat hij kwetsbaar was. Mijn Amerikaanse vrouw vond het ook meevallen maar niet overtuigen – for what it’s worth. Terzijde: luisterend naar All things considered voel ik me weer geheel gerechtvaardigd om uit te varen tegen Radio 1 en zijn mindless zoeken naar zoveel mogelijk jonge luisteraars.

Living dead

C-SPAN is niet altijd de beste manier om kandidaten te zien. Zo moest Gephardt onder andere spreken voor een bijeenkomst van gehoorgestoorden. Dat past in zijn campagne voor steun voor gehandicapten en anderszins benadeelden. Hij ar-ti-cu-leer-de zo duidelijk dat het niet om aan te zien was. Het was gelukkig niet de enig keer dat ik hem zag, maar de algehele indruk was dat de man geen greintje charisma heeft en dat het lijkt alsof hij één, misschien twee stappen verwijderd is van zijn graf. Misschien wint hij Iowa op organisatie maar de man zal niets losmaken, dat durf ik wel te voorspellen.

John Kerry is en blijft een verrassend slechte performer. Sinds Kennedy is geen senator meer tot het presidentschap geroepen en dat zal in 2004 niet veranderen. Ook niet met Joe Lieberman die het weer nodig vond om te zeuren over de rol die volgens hem religie moet spelen in de samenleving: een heel grote. Speelt misschien goed in South Carolina maar ‘pious Joe’ klinkt dan als de oudbakken grandpa die hij is. Ronduit zielig was het verhaal dat ik las over Liebermans pogingen om in New Hampshire in de kroeg een pilsje te drinken met gewone lui. Plaatsvervangende schaamte.

Over Kucinich zal ik op site nog meer schrijven, oa over een bijeenkomst in Los Angeles. De rest speelt geen rol.

Over de kansen van Dean tegen Bush kan ik weinig meer zeggen dan drie weken geleden, maar ik blijf ervan overtuigd – zoals ik hier eerder heb opgeschreven – dat een agressieve campagne meer kans biedt om Bush te verslaan dan een Bush-lite suck-up campagne zoals de Clintonites voorstaan. Het is niet zozeer ‘anger’ waar Amerikanen mee zitten maar ongenoegen over het verdeeld maken van het land. Het disfunctionele congres dat waarschijnlijk in handen blijft van de Republikeinen maken het aantrekkelijker om een Democratische president te hebben - Democraten zijn tegenwoordiger betrouwbaarder met de kas dan Reps!

Let op de speciale aanklager in de lekzaak waarvan Ashcroft nu eindelijk afstand heeft gedaan (teken dat er stront aan de knikker zit). Let op de banen. En let op het onderzoek naar de manier waarop Rep baas DeLay in Texas de staatspolitieke heeft gekocht. Een kleine survey naar de voordelen van Bush’ belastingverlaging en hoe belangrijk die voor hen waren, vertelde me dat het maximum voordeel van de tax cut voor deze middenklassers $ 400 was (gezin met twee kinderen). Alleen als je stevig boven de 80.000 verdiende heb je veel overgehouden aan deze ‘stimulansen’. Ik moet nog zien dat Bush daar veel baat bij heeft in de verkiezingen. Heel belangrijk is ook de mate waarin Dean er al of niet in slaagt om nieuwe kiezers aan te boren. Als hij erin slaagt om meer mensen dan de gebruikelijke 50 % naar de stembus te krijgen (al of niet angry) dan heeft hij de samenleving een enorme dienst verleend.

Wasteful society

In de loop van de week zal ik terugkomen op andere politieke zaken. Wat me dit keer enorm opviel – ik denk deels door het contrast tussen de Bay Area en Los Angeles – was de onthutsende verspilling in de Amerikaanse samenleving. Onze minivan slurpte 35 gallons per keer en werkte daar redelijk zuinig mee. Maar de freeways rond LA (het is erger dan ooit met het verkeer) staan vol gasguzzling SUV’s en zware trucks. Zelfvoorziening in energie is hier geen issue al leggen mensen de link met Irak niet direct.

Bij de supermarkt (er is in Californië overigens een interessante staking gaande onder supermarktmedewerkers die bedrijven als VON en Albertson’s serieuze problemen oplevert – lege schappen e.d.) werden 15 items verpakt in 11 plastic zakken. Fatso’s waren er in grotere aantallen dan ik me ooit herinner te hebben gezien. En geen wonder. In de Albertson is er minstens één hele gang met breakfast cereals, de één al opgepompter met suikers en troep dan de ander.

En Zuid-Californië is natuurlijk een overbevolkt gebied dat vraagt om problemen. Na de branden dit najaar waren het nu mudslides en flash floods, plus een aardbeving.

Cruising along

Deze trip maakte ik ook driedaagse cruise mee, naar een grensplaatsje in Mexico, net onder Tijuana. Niet mijn keuze van vermaak maar de nauw omschreven omgeving van een schip met meer dan duizend Amerikanen biedt ook weer inzichten.
Het was wel duidelijk waarom cruises populair zijn: voor een vaste prijs kun je zoveel eten als je wil. Je hoeft niets zelf te doen, er is vermaak. Je hoeft geen restaurants en hotels te zoeken in rare gebieden. Een soort Las Vegas op een boot - en net zo erg.
Mensen denken te weten wat de kosten zullen zijn van hun vakantie, maar volgens mij kwam er door kosten voor drank (lemonade gratis, soda’s betaald), gokken en tips een hoop geld bij. De fatso’s konden hun hart ophalen. De hele dag was de vreetschuur open en hij werd danig gebruikt. Er werd stevig gezopen, ook al was dat niet gratis. En het eten mocht dan goedkoop zijn, erg goed was het niet. Dat zoveel cruises leidden tot darmklachen verbaast me in het geheel niet.

In Ensenadas, het Mexicaanse plaatsje, was er één hoofdstraat waar alle toeristen heen gaan. Het was een verzameling van zg. Mexicaanse kunst en restaurants (hoewel veel mensen teruggingen naar het schip om te lunchen – gratis!). Wat deprimerend was, waren de talloze fatso’s die door de straat waggelden of, erger nog, geen poot verzetten maar rondscheurden op een golfkarretje dat je kon huren. Voor de Mexicanen is het zowat hun enige bron van inkomsten. Ik gun ze die graag, maar het spektakel was weinig verheffend.

Ik weet het, dit klinkt allemaal als de bekende cliché’s, maar ik kan niet ontkennen dat ze me deze keer bijzonder opvielen.

Wat me ook altijd opvalt is dat er in zo’n dynamische samenleving een flink aantal dingen zijn die nooit veranderen. Comfortabel zijn de klassieke ontwerpen: ik koop altijd mijn notebooks (spiraal dan, niet pc) in Amerika. Honderd jaar onveranderd en onveranderd goed. De Yellow Pad is een van de grote Amerikaanse utivindingen. Ander bekend voorbeeld zijn de postbussen: ongewijzigd sinds Teddy Roosevelt. Maar wat me meer verbaast zijn de bekende gezichten. Toen ik in 1980 in de VS ging wonen werd het nieuws gepresenteerd door nieuwe gezichten: Peter Jennings bij ABC, Tom Brokaw bij NBC, Dan Rather bij CBS en Jim Lehrer bij PBS. En verdomd, ze zitten er nog steeds. Bejaarde factotums die misschien betrouwbaarheid uitstralen maar zeker geen dynamiek. Gold ook voor de radio. Veel bekende namen, ook bij All Things Considered.

Ach, het zijn zo maar wat observaties. Wordt vervolgd.

december 2003

november 2003

oktober 2003

september 2003

juni/juli augustus  2003

April/mei 2003, klik hier

Voor 1 april 2003, klik hier.

Voor 1 januari 2003, klik hier.

Voor 6 november 2002, klik hier

Vòòr 18 mei 2002, klik hier

Vóór 6 februari 2002, klik hier.

Vóór 1 november klik hier

Klik hier voor Marc van Gestels nieuws. 

Recente artikelen:

Hebben politici recht op privacy? Doe er niet zo krampachtig over!

Kerry en de buitenlandse politiek

Portet van Howard Dean

Irak lijkt meer op de Filippijnen anno 1898 dan op Vietnam
Waarom het verkiezingssysteem wel degelijk werkt.

Inside de Dean campagne

Exit Cheney

Howard Dean's doorbraak

neoconservatief, een verwarrend begrip

Het ging nooit om de acute dreiging van massavernietiging: zijn we bedrogen of hebben we onszelf bedrogen? Met reactie van Bart Tromp.

Karel van Wolferen windt zich op over Bush

achtergronden recall

Bush en het Supreme Court

Weblog over Nederlandse politiek: Hans Wansink

Eerdere dagboekpagina's:

december 2003

november 2003

oktober 2003

augustus/september 2003

juni/juli augustus  2003

April/mei 2003

Voor 1 april 2003

Voor 1 januari 2003

Voor 6 november 2002

Vòòr 18 mei 2002

Vóór 6 februari 2002

Vóór 1 november 2001

Vóór 18 juni 2001 incl. Fortuyn

Verkiezingen 2000 en nasleep