Bernard Madoff, ex-baas van technologiebeurs Nasdaq, en megafraudeur.	Richard Fuld, baas van Lehmann Brothers, zakenbank en mega-mega-uitgever van frauduleuze financiën - één van de tallozen die op soortgelijke als Madoff "wettelijk" gefraudeerd heeft	Alan Greenspan, voorzitter van de Amerikaanse financiële toezichthouder Fed van 1987 tot 2006. Heeft de wettelijke fraudeurs geholpen
Bernard Bernanke, voorzitter van de Amerikaanse financiële toezichthouder Fed van 2006 tot heden. Verantwoordelijk voor het laten lopen van de wettelijke fraudeurs.	David Kotz, inspecteur-generaal van de Amerikaanse financiële toezichthouder SEC. Direct verantwoordelijk voor het laten lopen van Madoff. En al die anderen	Milton Friedman, econoom en de ideoloog van het primaat van de financiële markten, en het winst-maken als enige doel van de onderneming.

De tweede lijst komt uit het meer luchtige weeklad Revu - opvallenderwijs is zo'n exercitie, bij beste weten van de redactie, niet ondernomen in dag- of weekladen van de kwaliteitspers, van wie je zulk werk zou mogen verwachten. Maar dat is waarschijnlijk een kwestie van collaboratie :

Uit: Revu, nr.13-2009, door Willem Uylenbroek

De banksters

'Het wordt nooit meer zoals het was.' De voorspellingen over onze economie worden per dag rampzaliger. En wie doen ze? Juist, de mannen die er voor een groot deel verantwoordelijk voor zijn en ons de afgelopen twee decennia wijs maakten dat de bomen tot in de hemel groeiden. Revu rangschikt de tien hoofdschuldigen van de economische crisis in Nederland.

Op 6 augustus 2007 komt de Haagse zakenbank NIBC met een winstwaarschuwing.
Er moet namelijk 137 miljoen worden afgeboekt op beleggingen in de Amerikaanse huizenmarkt. 'Geen gevolgen voor andere Nederlandse financiële instellingen,' is het commentaar van De Nederlandsche Bank. Het ministerie van Financiën nam het bericht voor kennisgeving aan. De AEX sluit het jaar 2007 af met een stijging van 4,7 procent, na jaren van stijgingen tot boven de 10 procent. Teleurstellend maar niks om je zorgen over te maken. De Nederlandse financiële wereld slaapt door. De doodzieke Amerikaanse huizenmarkt met zijn oninbare hypotheken wordt in Nederland gezien als een lokaal Amerikaans probleem dat geen invloed zal hebben op de o zo goed gereguleerde en gecontroleerde Nederlandse banken. In Nederland maakt de bevolking zich op voor het zoet dat nu na het zuur moet komen. Het kabinet meldt dat Nederland en de koopkracht van de burgers er prima voor staat.
De werkloosheid is op een historisch dieptepunt en de enige vrees is dat er komend jaar een tekort aan arbeidskrachten zal ontstaan dat zal leiden tot een loonexplosie. 2008 wordt een goed jaar.
    En dan gaat het allemaal verschrikkelijk mis. De ene na de andere bank in Amerika valt om. Nederlandse banken blijken voor tientallen miljarden onduidelijke financiële producten in hun portefeuilles te hebben die van de ene op de andere dag compleet waardeloos blijken. 25 jaar lenen, lenen, lenen lijkt plots te moeteen worden ingeruild voor een periode van betalen, betalen, betalen. En als we de verantwoordelijken moeten geloven is het niet hun schuld en had niemand het aan kunnen zien komen. Maar dat is een leugen. De tekenen waren overduidelijk. Maar niemand wilde het zien en wie het wel zag weigerde de onheilsboodschap te brengen. En geheel volgens een Nederlandse traditie waren er wel degelijk strenge financiële regels, maar was er niemand die ze handhaafde. En de volgende tien het minst van allemaal.

1  Nout Wellink, president van De Nederlanschse Bank
Als Wellink niet schuldig is wie dan wel?' AFS Capital Managementanalist en BNR-radiocommentator Kees de Kort is er duidelijk over. Als er een persoon in Nederland de crisis had moeten en kunnen verzachten, dan is het Wellink. Sinds de zomer van 1997 is de voormalige topambtenaar al de baas van De Nederlandsche Bank. Een naamloze vennootschap die na een wijziging van de bankwet in 1998, geheel onafhankelijk van haar enige aandeelhouder de Nederlandse staat, volgens het eigen statuut als voornaamste taak heeft: 'het bewaken van de financiële stabiliteit in Nederland (...), veilig betalingsverkeer en soliditeit en integriteit van financiële instellingen.' Een taak waarin de bank het afgelopen jaar jammerlijk heeft gefaald. En is dit de schuld van Wellink?
    Nou, hij heeft in ieder geval niet veel gedaan om het te voorkomen. Terwijl de banken hun maximale krediet uitgaven zweeg Wellink. In plaats van hogere buffers te eisen, keek Wellink lijdzaam toe hoe de bankiers hun buffers alleen maar verder verlaagden. Er was weliswaar een wettelijke eis - het eigen vermogen moest 8 procent van het balanstotaal bedragen - maar banken werden er steeds handiger in die te omzeilen. Ze brachten hypotheken onder in vehikels die ze apart financierden. Hierdoor telden deze schulden niet mee bij het bepalen van het benodigde eigen vermogen.
    Kees de Kort: 'De belegger gaat voor zijn eigen belang, de banken voor hun omzet en het publiek, ach, het publiek stond erbij en keek ernaar en dacht dat het goed was. Maar de toezichthouders, met De Nederlandsche Bank voorop, hebben als enig bestaansrecht juist de plicht om in te grijpen als zaken uit de hand lopen, en dat heeft Wellink compleet verzuimd.'    
    Ook voormalig financieel journalist Willem Middelkoop heeft zijn hoofdschuldige in Nederland standaard paraat. Tijdens zijn afscheidsborrel bij RTL Z kwam hij op zijn gebruikelijk subtiele manier tot de conclusie dat de president van De Nederlandsche Bank 'liever nog gisteren dan vandaag moet aftreden.'
    Middelkoop legt uit dat Wellink tussen 2002 en 2006 voorzitter van de Bank for International Settlements was en daarmee ook internationaal een van de meest invloedrijke centrale bankiers. Maar Wellink keek toe en deed voornamelijk helemaal niks terwijl de internationale kredietwereld zichzelf opblies.

2  Rijkman Groenink, voormalig bestuursvoorzitter ABN Amro
Hij kwam, zag en... helaas hij overwon niks. Toen Rijkman Groenink op 11 mei 2000 werd benoemd tot hoogste baas bij ABN Amro waren de verwachtingen hoog gespannen. Als opvolger van de keurige 'oud geld'-bankier Jan Kalff verwachtten bankwatchers veel van de clan relatief jonge straatvechter Groenink, hij is dan net 50.   ...
    ... 'Uiteindelijk deed Groenink er acht jaar over om het tegenovergestelde te laten gebeuren van wat hij had beoogd: zijn ABN Amro werd opgeslokt. Door Fortis, Royal Bank of Scotland en Santander in de laatste clans van het Grote Geld voordat dat definitief op was. Hoewel, na geen enkel doel te hebben gehaald, verliet Groenink het hoofdkantoor met een mistige vertrekbonus van 22 miljoen euro. Een halfjaar later moest de staat miljarden aftikken om de Nederlandse tak van ABN Amro te redden.

3  Gerrit Zalm, oud-minister van Financiën
Twaalf jaar lang was Zalm de hoogste baas op het ministerie van Financiën en 'loving every minute of it' volgens hemzelf. Gedurende die twaalf jaar hield Zalm misschien wel keurig zijn vingers op de knip van de staatshuishouding, maar opmerkelijk stil was hij over de explosie van kredietverlening in de private sector. Revu heeft lang gezocht in twaalf jaar persberichten, interviews en redevoeringen van de goedlachse VVD'er, maar vond geen enkele kanttekening van Zalm over waanzinnige hypotheekverstrekkers, het grote graaien van bankmanagers of de kunstmatige welvaart middels geldleningen. Na een jeugd als PvdA'er bekeerde Zalm zich in de jaren tachtig tot Reagan en Thatcher, de absolute voorvechters van de vrije markt, voorzien van een kinderlijk optimistisch geloof in de heilzame werking van de vrije markt en een rotsvast vertrouwen in een eeuwige groei. Dat hij na een korte stop bij Dirk Scheringa's bank nu de ABN Amro mag bestieren is op zijn minst merkwaardig te noemen.

4  Michel Tilmant, voormalig bestuursvoorzitter ING
Waar moeten we beginnen? Nou, laten we dan als eerste stellen dat met de vierde plaats van de voormalig topman van ING, Tilmant, direct ook het overgrote deel van de andere bankmanagers worden genomineerd. Het is een generatie managers die carrière hebben gemaakt in een ongekend lange periode van welvaartsgroei. Sinds 1983 is er eigenlijk geen grote tegenslag meer geweest. Masters of the Universe voelden deze alfamannetjes zichzelf. Alles was onmogelijk... dachten ze. Dus lieten ze hun balansen volstromen met financiële producten waar niemand meer van wist wat ze uiteindelijk nou inhielden. Het bleek verbazend weinig, wat niet gezegd kan worden van de nog steeds riante bonussen.

5 Arkadi Kuhlmann CEO ING Direct
Als ING in 2000 Nederland te klein vindt voor haar ambities wordt Kuhlmann aangezocht om de Amerikaanse markt te veroveren voor de bank die uit de schaduw van de ABN Amro wil breken. De onlinebank ING Direct is vanaf dag een een doorslaand succes. In 2007 is ING Direct al de grootste onlinebank van Amerika met 6,6 miljoen klanten die ruim 80 miljard dollar aan spaargeld via telefoon en internet op de rekening van de Nederlandse bank hebben gestort. Tot zover niks aan de hand.
    Maar die 80 miljard moet wel zijn rendement opbrengen en het liefst nog onrealistisch veel ook. Omdat de Amerikaanse wet vereist dat ruim de helft van dat geld in de Amerikaanse woningmarkt moet worden gestoken, kiest Kulhmann samen met zijn internationale team voor een op het oog aantrekkelijke investering: het opkopen van hypotheekakten voor tientallen miljarden. Van wie die hypotheken zijn is onduidelijk, net als wat ze eigenlijk waard zijn.
    De rest is geschiedenis en de rekening ligt nu maandelijks bij Bos op de mat. Met Kuhlmann wordt direct ook de gehele groep bankiers en hun productontwikkelaars genomineerd die koste wat het kost rendementen wilden halen die in de jaren daarvoor slechts voorbehouden waren aan schimmige fondsen en producten als de Palminvests en de Maddofs van deze wereld. De Kort is er duidelijk over: 'Dit zijn de mannen die ons in de problemen brachten en dit zijn de mannen die nu om ons geld vragen.'

6  Wim Kok, ex-premier en minister van Financiën
Toegegeven, hij was de eerste bewindsman die zijn afschuw uitsprak over de 'excessieve zelfverrijking van managers.' Maar hij deed er  vervolgens niks aan. En na vijf jaar ministerschap en acht jaar als premier koos deze voormalig vakbondsman ook zelf voor het geld. 75.000 euro per jaar incasseren als commissaris bij ING zonder ook maar een keer een vraagteken te zetten bij de fantasy-constructies die de ING met name in de VS aanbood. ...

7  Wouter Bos, minister van Financiën
Vriend en vijand waren in de herfst van 2008 vol lof over het kordate optreden van Bos in het redden van Fortis, het terughalen van ABN Amro en de rest van de financiële instellingen van Nederland. Enige minpuntje was de bijna zichtbare zelfgenoegzaamheid die Bos uitstraalde als zelfverklaard Redder des Vaderlands. Veel is van deze glans niet meer over nadat afgelopen weken ook Bos werd meegezogen in de malaise van de zogenaamde poldervariant die momenteel inhoudt dat er te weinig te laat wordt besloten. ...

8  Bert Heemskerk, bestuursvoorzitter Rabobank
De Rabobank zelf houdt de laatste maanden maar niet op zichzelf op de borst te slaan als grote overwinnaar in de financiële malaise. Maar is die houding wel terecht? Volgens Kees de Kort in ieder geval niet. 'Wie heeft de laatste jaren de huizenmarkt in Nederland volledig opgeblazen? Wie is de grootste hypotheekverstrekker in Nederland, wie heeft geprobeerd om voet aan de grond te krijgen in Amerika met discutabele financiële producten die jammerlijk mislukten? Juist, de Rabobank. Dat zij nu doen of ze het allemaal allang aan zagen komen is een gotspe.' Sterker, Revu vraagt zich af of de crisis in Nederland zulke dramatische proporties had aangenomen als met name de Rabobank zich de afgelopen jaren wat beheerster had gedragen bij het verstrekken van torenhoge hypotheken aan modale tweeverdieners.

9  Piet Hein Donner Minister van Sociale Zaken
...Niet alleen speelt Donner voortdurend via opmerkingen richting de pers een spelletje met zijn opponenten, ook houdt hij vast aan achterhaalde ideeën over crisismanagement. In een tijd dat alle economen vragen om extra investeringen door de overheden wil hij de hand op de knip houden. ...

10  Homo economicus (wijzelf dus)
We leren het waarschijnlijk nooit. Afgelopen week publiceerde De Nederlandsche Bank een enquête waaruit blijkt dat een meerderheid van de bevolking gelooft dat de huidige zware economische crisis betrekkelijk snel weer voorbij zal zijn.
    Volgens Kees de Kort is dit niet alleen een enorme misvatting maar ook tekenend voor het gebrek aan besef bij de burger van wat er werkelijk aan de hand is. 'We hebben twintig jaar lang onze welvaart kunstmatig verhoogd door te blijven lenen. Dat kan niet. Maar dat is wel de norm geworden van een generatie die geen tegenspoed kent of duldt.'
    Graaimeester Mark Koster concludeert: 'De grootste schuldige aan de crisis zijn we zelf natuurlijk. De meeste mensen willen niet werken voor hun geld, maar een vastgesteld rendement van 10 procent krijgen op niks doen. Bestaat niet. ... We wilden bedrogen worden, omdat we geen enkele notie meer hebben van de waarde van geld. Deze crisis is een uiting van onze decadentie.'

Tussenstuk:
Top 5  Buitenlandse boeven

Alan Greenspan, voormalig voorzitter Amerikaanse Federale ank
Voorkwam de gehele jaren negentig een broodnodige beperkte recessie door de rente tot een all time low te verlagen. Toen de rente niet lager meer kon en Greenspan door zijn leeftijd ook niet meer, was het nog enkel wachten op het barsten van de bom.

Hank Paulson, voormalig topman zakenbank Goldman Sachs
Werd Amerikaans minister van Financiën in 2006. Zijn besluit om de Lehman Brothers bank failliet te laten gaan wordt nu algemeen gezien als katalysator voor de ineenstorting van de rest van de bankenwereld. Ook zijn 800 miljard dollar-hulpplan dat volgde rammelde aan alle kanten.

Kathleen Corbet, ex-CEO Standard & Poors
Als hoofd van een van 's werelds belangrijkste kredietbeoordelaars was Corbet verantwoordelijk voor het gul en ongefundeerd verstrekken van de maximale AAA score aan veel rammelende financiële instellingen.

Dick Fuld, bestuursvoorzitter Lehman Brothers
Naast de 500 miljoen dollar die hij in eigen zak stak ook verantwoordelijk voor de introductie van zogenaamde toxic debts, oninbare leningen die als obligaties werden doorverkocht.
Slecht voorbeeld deed helaas veel volgen bij andere banken.

Gerhard Bruckermann, ex-directeur Depta bank
Er zijn in bedragen ergere bankiers actief geweest de laatste jaren, maar deze Duitse baas van de Depta bank in Dublin heeft alles in zich wat de bankenwereld de laatste jaren zo doodziek heeft gemaakt. Met waanzinnige en onverantwoordelijke risico's trok Bruckermann de grote Duitse, stabiele bank Hypo Real Estate voor minimaal 92 miljard euro mee het ravijn in.

Red.:   Onder item nummer 10 verwijst dit stuk naar "onze eigen schuld'. Hier geldt in eerste instantie het adagium dat eenieder voor zichzelf hoort te spreken, en in tweede instantie dat het gestelde dus waar is voor hemzelf en de eigen groep waar geciteerde het over heeft: het bovenste deel van de middenklasse - tezamen met de top maximaal een derde van de maatschappij. De overige tweederde heeft aan deze waanzin nauwelijks tot niet aan meegedaan, en draagt geen enkele verantwoordelijkheid. Maar natuurlijk wel een belangrijk deel van de lasten, die, zoals gewoonlijk, door de top naar beneden toe wordt doorgeschoven, in Nederland onder andere door een verhoging van de AOW-leeftijd.
    Maar Nederlanders zijn natuurlijk niet de grootste spelers in dit spel:

Uit: De Volkskrant, 30-03-2009, van verslaggever Jonathan Witteman

Interview John Christensen | De baas van het Tax Justice Network acht de belastingparadijzen mede schuldig aan de economische crisis.

Als de wereldleiders deze week tijdens de G20-top in Londen echt de renaissance van de mondiale economie willen inluiden, dan moeten ze eerst korte metten maken met de belastingparadijzen. Dat zegt John Christensen, baas van het internationale Tax Justice Network, dat sinds 2003 strijdt tegen de ‘offshore’ bankwereld in fiscale vrijhavens als Zwitserland of de Kaaimaneilanden. ‘Banken en multinationals voeren een economische guerrilla door opzettelijk geld weg te sluizen van het ene land naar het andere. Het is een je reinste beggar thy neighbour-politiek.’ Oftewel: de een zijn dood is de ander zijn brood.

U noemt belastingparadijzen een ‘kwaadaardig gezwel’ binnen ons financiële systeem. Waarom?
‘Door de belastingparadijzen is er een parallelle economie ontstaan die zich totaal onttrekt aan het oog van de fiscus. Deze vrijhavens vormen een financiële schaduwwereld waarnaar bedrijven en multinationals onbelemmerd geld kunnen wegsluizen zonder daar rekenschap over te hoeven afleggen. In feite subsidiëren we de rijken door deze praktijken toe te staan. Niemand weet ook precies waar het geld heengaat, behalve dan de masterminds die deze steeds complexere belastingstrategieën uitdokteren. En het treurige is dat we deze mensen moeten blijven betalen en bonussen moeten geven, omdat zonder hen het economische stelsel in elkaar zou storten. Dat is krankzinnig.’

Zijn de belastingparadijzen mede schuldig aan de crisis?
‘Absoluut. Dat de huidige crisis zo diep is, komt in belangrijke mate door het verloren vertrouwen in de banken. Niemand weet meer wat ze doen, waar ze het doen en waarom. De belastingontwijking van de banken brengt bovendien onvoorstelbare risico’s met zich mee. Het stelt banken in staat een scala aan financiële risico’s buiten de balans te houden. Als die risico’s ontdekt zouden worden, dan zouden de aandelen van de banken een duikvlucht nemen, omdat ze er alsnog belasting over moeten betalen.’   ...

Red.:   En wat is het gereedschap van de nieuwe woekeraars:

Uit: De Volkskrant, 07-07-2010, van verslaggever Robert Giebels

DNB moet vaker 'nee' leren zeggen

Het gaat niet om Wellink zelf, veel belangrijker is de weeffout in het bankentoezicht. De bank is zich meer en meer gaan gedragen als de belangenbehartiger van het Nederlandse bankwezen.

Tussentitel: De toezichthouder is meer en meer gaan geloven in de beloftes van financiële innovatie

Met tegenzin wilde Bankpresident Wellink vorige week toegeven dat het ‘meer en beter had gekund’. En pas na lang sjorren door Jolande Sap van GroenLinks was hij bereid excuses te maken voor de steken die DNB had laten vallen. De grondtoon was echter onveranderd.   ...
     Want het gaat natuurlijk helemaal niet om Wellink. Veel belangrijker is de weeffout die in het Nederlandse bankentoezicht zit. Sinds het verlies van zijn monetaire taken aan Frankfurt is DNB zich meer en meer gaan gedragen als de belangenbehartiger van het Nederlandse bankwezen. Groot en winstgevend moest dat worden en dus werden fusies tussen verzekeraars en banken toegestaan, mochten banken hun hypotheekportefeuilles verpakken en verkopen, werden de eisen voor hypotheekleningen versoepeld, mochten roofbankjes als DSB ongehinderd hun gang gaan, werd buitenlandse nieuwkomers als Icesave geen strobreed in de weg gelegd en mochten grootbanken als ING, ABN Amro en Rabobank meedenken over vorm en inhoud van het toezicht.
    Formeel moet DNB alleen zorgen voor financiële stabiliteit. In werkelijkheid heeft DNB vooral de groei van de Nederlandse bancaire sector gestimuleerd. Met alle gevolgen van dien: in twee decennia is een grote kwetsbare financiële sector ontstaan, met activa ter waarde van pakweg vijf keer het bruto nationaal product, die tijdens de crisis voor ruim 80 miljard euro door de staat overeind moest worden gehouden. Zorgwekkender is de gigantische private schuldenberg. Nederlanders hebben per hoofd van de bevolking meer schulden dan Amerikanen, Britten of Ieren en dat heeft alles te maken met een huizenbubbel. Als de huizenprijzen ook maar iets zakken, zijn de gevolgen niet te overzien. En met een recessie in het vooruitzicht zijn ook de kredietwaardigheidbeoordelaars daar huiverig voor geworden.
    Hoe komt dat? Natuurlijk is er gelobbyd en natuurlijk is de toezichthouder voor informatie afhankelijk van de banken waarop hij toezicht houdt. Oftewel de relatie zal altijd innig zijn. Maar dat de toezichthouder op schoot bij de sector is gaan zitten als DNB heeft gedaan, komt volgens mij doordat de toezichthouder meer en meer is gaan geloven in de beloftes van financiële innovatie. Efficiënte markten, gespreide risico’s, hoge rendementen, lage kapitaalkosten en de competitieve voordelen van een groot financieel centrum – daarvoor is DNB vierkant gevallen. Dat de toezichthouder het wereldbeeld van de sector heeft overgenomen, is het echte probleem achter de toezichtaffaires van de laatste jaren.
    Overigens is dat niet alleen in Nederland gebeurd. In Ierland, het Verenigd Koninkrijk, de VS, Luxemburg en zelfs in het Bazelse bankencomité dat Wellink voorzit, was het niet anders: wat goed is voor banken is goed voor ons allen.  ...


Red.:   Die nieuwe vormen van woeker zijn de woekerpolissen van diverse soort, de woekerhypotheken, en de meer abstracte vormen van "financiële innovatie" zoals "credit default swaps", het verpakken van de ene soort risico in het nadere soort risico, en dat dan weer herverpakken, enzovoort. Een bijna perfecte parallel van tulpenmanie uit de Hollandse 17e eeuw.
 

Naar Financiële wereld , Economie, lijst , Economie, overzicht , of site home .