Lofzang op het eigenbelang

Atlas Shrugged, het magnum opus van Ayn Rand (1905-1982) dat vandaag precies vijftig jaar geleden verscheen, is geschreven voor sterke mannen. Het boek is populair onder studenten aan de Amerikaanse MBA-opleidingen, waar de captains of industry van morgen worden klaargestoomd. Alan Greenspan, de voormalig president van de Amerikaanse Federal Reserve, bekende in zijn onlangs gepubliceerde memoires dat de romanschrijfster en filosofe Ayn Rand een van zijn belangrijkste leermeesters is geweest. ...
    Het is de inhoud van die verhandelingen die het wereldbeeld van veel captains of industry heeft veranderd. Want Atlas Shrugged is een moderne parabel over het kapitalisme, met als centrale boodschap dat het nastreven van eigenbelang de enige weg is naar een betere samenleving. Een 20ste-eeuwse variant op Bernard Mandeville's The Fable of the Bees (1705), waarin ook al de deugden van eigenbelang werden bezongen. Daarmee wijkt Atlas Shrugged af van de moderne literaire canon, waarin de ondernemer/zakenman hetzij doodgezwegen wordt, hetzij de gebeten hond is vanwege zijn gebrek aan moraliteit.
    De protagonist in de eerste helft van het boek is Dagny Taggart, een spoorwegdirectrice die de aanleg van een spoorlijn van de Amerikaanse westkust naar de oostkust als grote droom koestert. Maar haar ondernemersplannen worden, evenals die van andere zakenmannen, gedwarsboomd door bureaucraten, armen en andere burgers,.
    De held van het verhaal, John Galt, laat dat niet langer over zijn kant gaan. Hij heeft een motor uitgevonden die draait op statische elektriciteit en de potentie heeft de wereld te veranderen. Maar de arbeiders van zijn bedrijf Twentieth Century Motor Company gaan daarmee aan de haal. Galt overtuigt andere ondernemers ('de Atlassen') hun talenten niet langer voor de samenleving in te zetten en op een geheime schuilplaats - Galts Gulch - in staking te gaan. Bedrijven en winkels moeten daardoor hun deuren sluiten, en voedselschaarste breekt uit.
    Taggart is er in eerste instantie van overtuigd dat de mythische Galt een 'grote vernietiger' is, maar tegen het eind van het boek komt ze tot inkeer: Taggart wordt verliefd op Galt als zij inziet dat haar eigen strijd tegen 'de dieven' en het gepeupel kansloos is en Galts staking het enige nobele alternatief. ...

Red.:   Het grote misverstand is de bewering dat bedrijfsdirecteuren creatief zijn: de directeur in het boek heeft iets uitgevonden. Dat is een aperte leugen: bedrijfsdirecteuren vinden niets uit - hun (technische) personeel doet dat, maar niet de directeur. De directeur, en zijn kornuiten in de top, zijn degenen die er met het overgrote deel van het profijt vandoor gaan, en niet de creatieve persoon, de uitvinder. Net als dat het overgrote deel van de prijs van een landbouwproduct terecht komt bij de handel en niet bij de boeren producent. En iets dergelijks geldt voor schrijvers en musici. Het is zelfs direct op de gezichten van directeuren en creatieven, hier wetenschappers, af te lezen: de directeuren zijn de harde oplichters , de wetenschappers de open en eerlijke mensen .
    Dit misverstand haalt het hele hele boek en haar ideologie onderuit. De theorie van Ayn Rand is een onbeschaamde leugen, die slechts een enkel belang dient: het beschermen van het bezit van de rijken.
    Alan Greenspan doet weer van zich spreken - met het bekende Rand-geluid:

Uit: De Volkskrant, 19-06-2010, van verslaggever Pieter Klok

Greenspan waarschuwt Obama nog eenmaal

Er kan een hoop van Alan Greenspan worden gezegd, maar niet dat hij inconsequent is. De inmiddels 84-jarige oud-president van de Fed, het Amerikaanse stelsel van Centrale banken, toont zich zeer standvastig in zijn overtuigingen. Dat toonde hij vrijdag andermaal aan met een ingezonden artikel in The Wall Street Journal.
    Greenspan waarschuwt de regering Obama daarin voor de laatste maal. Als niet snel fors wordt gesnoeid in de overheidsuitgaven dreigen financiële rampen.   ...
    Vlak na het uitbreken van de kredietcrisis leek het erop alsof Greenspan van zijn geloof was gevallen. Zo bekende hij voor het Amerikaanse Congres dat hij ‘een denkfout’ had gemaakt door te veronderstellen dat de markt zichzelf zou reguleren. Sindsdien heeft hij zich echter weer volledig herpakt en pleit met evenveel vuur als vroeger voor een zo klein mogelijke overheid.
    Zo ontstaat een merkwaardige paradox. Degenen die het financiële systeem hebben opgeblazen, zoals Greenspan, en de overheid dwongen te hulp te komen, staan nu als eerste op om diezelfde overheid de les te lezen.


Red.:   Meer over het Randisme hier .


Naar Kapitalisme, ideologie  , Economie lijst , Economie overzicht , of site home .