Bronnen bij Kapitalisme, ideologie: overheersing


25 aug.2006

Eigenlijk is de overheersing van de de discussie over de maatschappij-inrichting door het kapitalisme een bekende zaak, maar hieronder toch wat bronnen, te beginnen met een exemplaar over een van de meest zuivere vormen: het neoliberalisme:
 

Uit: De Volkskrant, 03-03-2006, van correspondent Cees Zoon

Interview | Vooraanstaand econoom hekelt vrijemarktdenken, dat in Zuid-Amerika vooral de rijken bevoordeeld

'Neoliberalisme is onevenwichtig en stekeblind'

Latijns-Amerika heeft de buik vol van het neoliberalisme. Er waait een linkse wind en terecht vindt econoom Ffrench-Davis.'We kunnen niet hetzelfde model opleggen in totaal verschillende landen. Haïti is geen Finland.'


Tussentitel: 'De vrije markt kan het niet alleen en heeft hulp nodig'

...  'Niet alleen in Latijns Amerika spreken economen hun twijfels uit over het neoliberalisme, ook in de VS gaan steeds meer stemmen op van economen als Krugman of natuurlijk Nobelprijswinnaar Stiglitz. Zelfs bij de Wereldbank hoor ik hoopvolle geluiden. Bij het IMF helaas niet, daar houden mensen als directeur Rato en zijn rechterhand Krüger onverkort vast aan het eenheidsdenken. Maar er is tenminste weer een discussie ontstaan. Het neoliberalisme mocht je jarenlang niet ter discussie stellen, zelfs niet onder collega's.'


Red.:   Dan een voorbeeld uit Nederland, waaruit meteen de breedte van de verspreiding van het kapitalistische geloof blijkt:
 

Uit: De Volkskrant, 02-11-2005, column door Evelien Tonkens

Het zakdoekje van Hoogervorst

...   Onder journalisten, commentatoren en adviesraden is stemming over marktwerking in de publieke sector ook in rap tempo omgeslagen. Associeerden zij marktwerking drie jaar geleden nog met efficiëntie, kostenbeheersing, bureaucratiereductie en klantvriendelijkheid, nu wordt marktwerking meestal op een lijn gesteld met geldverspilling, kostenstijging, toename van bureaucratie en klanten het leven zuur maken. De marktwerking in de zorg in de Verenigde Staten gold eerst als voorbeeld van effectiviteit en efficiëntie, nu wijst men liever op de torenhoge kosten – 15% van het BNP – en de 45 miljoen onverzekerden. ...


Red.:
   Waarmee dus toegegeven wordt dat het drie jaar terug echt heel erg was, omdat het nu nog steeds erg is - die omslag waarvan Tonkens spreekt bestaat maar in redelijk beperkte kring en van nog beperkter omvang.
    Als volgende een bron waaruit blijkt dat een op zijn minst een flink deel van de heersende kapitalistische opvattingen niet gebaseerd zijn op praktische economische feiten, maar op ideologische overheersing. En deze ideologische overheersing stamt voor een flink deel van de foute theorieën van Mandeville, Smith, en navolgers:


Uit: De Volkskrant, 22-04-2006, door Wim Bossema

Over: Is het verzet in Europa tegen hervormingen dom of niet? Door: economen, journalisten. Waar: cepr.net

'Er klopt weinig van de conventional wisdom over Europa'


Tussentitel: 'Economisch is er geen bewijs voor een verband tussen ontslagrecht en werkloosheid'

Voor Amerikanen is Europa steeds weer een continent om je over te verbazen. ...  
   Gezaghebbende kranten schrijven hoofdschuddend over het verzet van de Europese burgers tegen de noodzakelijke hervormingen van de Europese welvaartsstaat, hun blinde angst voor verandering, hun zucht om te behouden wat ze hebben. De Europeanen zetten zich schrap tegen de tijdgeest. Het is opvallend hoe in dit soort analyses psychologische duidingen en metaforen domineren.
    Economisch bekeken klopt er weinig van deze analyses, menen de economen van het Center for Economic and Policy Research in Washington, Mark Weisbrot en Dean Baker. Het CEPR is een van de vele interessante onafhankelijke denktanks die de VS rijk zijn en die het debat aanzwengelen met eigen studies en blogs op websites (cepr.net). Doel: prik de conventional wisdom door....
  Mark Weisbrot neemt het met dezelfde argumenten op voor de Franse jongeren in een column die in een aantal Amerikaanse kranten werd afgedrukt. De conventional wisdom in de VS is dat 'het Oude Europa' dringend hervorming van de arbeidsmarkt, flexibiliteit, behoeft. Dat is economentaal voor makkelijker ontslaan, lagere uitkeringen en lagere loonbelasting, schrijft Weisbrot. De Franse regering denkt dat als werkgevers gemakkelijker jonge werknemers kunnen ontslaan, ze hen ook sneller zullen aannemen, maar 'het bestaande economisch onderzoek biedt weinig of geen bewijs voor dit argument'. In Frankrijk is veel bescherming én een hoge werkloosheid, maar Weisbrot noemt zo vijf andere Europese landen met veel bescherming én relatief lage werkloosheid. Als de hervorming jongeren meer banen zou brengen, oké, maar nu hebben ze gewoon een beter economisch inzicht dan hun politieke leiders, meent hij. ...
    Er is nog iets dat Baker niet zint in de berichtgeving van de Amerikaanse pers: het lijkt wel dat bescherming van rechten van werknemers per definitie slecht is. Inperking van die rechten zou als paardenmiddel voor het scheppen van werkgelegenheid misschien nog aanvaardbaar zijn, maar hoort geen doel op zich te zijn. 'Bescherming van werkgelegenheid is GOED. Mensen hechten waarde aan zekerheid in hun leven.' Daarom verzekeren ze zich voor van alles en nog wat. Als er geen aantoonbaar economisch voordeel is voor de omstreden wetten, is het aanprijzen ervan een kwestie van ideologie, het verspreiden 'van de mythe dat het Amerikaanse systeem beter is'.
    Het is toch vreemd dat de Amerikaanse doemdenkers over Europa twee tegengestelde beweringen doen over het oude, vastgeroeste continent, schrijft Baker in zijn blog over Italië. Crisis 1 is dan: 'Europa's hoge lonen en bescherming van de arbeidsmarkt brengt hoge werkloosheid - te veel arbeiders.' Crisis 2 is de vergrijzing: 'Steeds meer pensioengerechtigden, steeds minder premiebetalende werkenden plus een geboortedaling - niet genoeg arbeiders.' Hoe gaan die beweringen samen, vraagt Baker, daar zwijgen de critici van Europa over met hun 'tegenstrijdige angstverhalen'.


Red.:   Een van de globale instituten in de financiële wereld is het IMF:


Uit: De Volkskrant, 20-02-2010, van verslaggever Frank van Alphen

IMF: intomen flitskapitaal soms nuttig

Pleitbezorger van vrije kapitaalstromen vindt beperken vrijheid soms te rechtvaardigen.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF), fervent voorstander van vrij kapitaalverkeer, onderzoekt of het soms niet handig is wat zand in de raderen van de financiële markten te strooien. Zo zouden verstorende zeepbellen in opkomende markten voorkomen kunnen worden.
    Dit is de denkrichting van een vrijdag verschenen rapport van zes IMF-economen. Het is de eerste keer dat het IMF bekijkt hoe kapitaalstromen kunnen worden ingedamd. Het in Washington gevestigde IMF heeft juist altijd gepleit voor het opheffen van restricties op geldstromen en meer vrijheid voor financiële instellingen. Dit zijn steevast de voorwaarden die het IMF stelt als het arme landen te hulp schiet met noodkredieten.   ...


Red.:   Met dit beleid heeft het IMF dus de wereld vele decennialang gedomineerd. Dat ze er nu enigszins op terug lijken te komen is niet uit vrije wil;

  De critici wijzen op landen zoals Chili, China en Brazilië, die minder last hadden van de kredietcrisis. Deze landen hebben hun kapitaalmarkten deels afgeschermd voor buitenlandse investeerders en hadden daardoor minder last van de uitschieters op de financiële markten.

En daromzien ze nu ineens wat iedereen voorheen ook kon zien:

  veel opkomende landen hebben ondervonden dat flitskapitaal problemen kan veroorzaken. Zo kan de snelle toestroom van veel geld naar een land leiden tot sterke koersschommelingen van de lokale munt. Veel geld uit het buitenland op zoek naar rendement kan ook de prijzen van het vastgoed opjagen. Als de buitenlandse beleggers hun geld weer massaal weghalen omdat een andere markt opeens aantrekkelijker lijkt, storten de vastgoedprijzen weer in, met desastreuze gevolgen voor de lokale vastgoedmarkt.

Maar iets dat ze niet wilden zien, uit ideologische blindheid. Die er nu nog steeds is,natuurlijk:

  De voorzichtige koerswijziging van het IMF is gelardeerd met waarschuwingen. Het invoeren van beperkingen kan leiden tot een ongewenste olievlekwerking. Als steeds meer landen barrières opwerpen tegen buitenlands kapitaal, zal dat het economisch herstel in de kiem smoren, stelt het IMF.

Vrij vertaald: ik weet het wel maar wil het niet zien.
    De marktideologie is, zelfs naar de kredietcrisis, nog dominant in de hele maatschappij:


Uit: De Volkskrant, 10-04-2010, hoofdredactioneel commentaar

Naar de kiezer

Tussentitel: Politieke partijen presenteren programma's met relatieve waarde

Met de presentatie van het VVD-programma vrijdag hebben nu bijna alle politieke partijen bekendgemaakt met welke standpunten ze de algemene verkiezingen van 9 juni in gaan.   ...
    Die coalitie moet ook tot andere bezuinigingen overgaan, inclusief de vergrijzingsopgave structureel ter hoogte van zo’n 30 miljard euro. ...
    Op een groot dossier als de gezondheidszorg valt veel te kiezen. Het is te hopen dat de marktwerking in de zorg, die de voorbije jaren is ingezet, niet wordt teruggedraaid, zoals bijvoorbeeld de SP wil. ...
 

Naar Kapitalisme, ideologie  , Economie lijst , Economie overzicht , of site home .