Uit: De Volkskrant, 15-04-2005, artikel van Jacob Kol, econoom verbonden aan de Erasmus Universiteit en voormalig medewerker van Jan Tinbergen.

Topsalarissen uitvloeisel machtspositie

De Nederlandse Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen toonde het al aan: de beloning van topmanagers staat in geen relatie tot hun productiviteit. Tegen hun zelfverrijking is wel degelijk iets te doen: ontmantel de conglomeraten, saneer de toplaag, zegt Jacob Kol.

Er is 'geen remedie tegen zelfverrijking' van topmanagers, stond woensdag op de voorpagina van de Volkskrant. Het hoofdartikel is al positiever (Forum, 13 april). Genoemd wordt een voorstel van SP-voorman Jan Marijnissen voor een 'morele' koppeling tussen loonstijgingen aan de top en gewone werknemers: het inkomen aan de top zou niet harder mogen stijgen dan op de werkvloer. Gelukkig is een meer fundamentele aanpak mogelijk.
    Het probleem van de zelfverrijking van topmanagers speelt al veel langer en in veel meer bedrijven dan alleen Nuon en Essent. In 1997 sprak de toenmalige premier Kok van 'exorbitante zelfverrijking' in de top van het bedrijfsleven. Hij herhaalde dit in later jaren, maar hij wist niet wat hij eraan kon doen.  ...
    Al sinds de jaren zestig wordt het inkomen van managers onderzocht. In 1977 werd al geconstateerd dat het 'onzin' is de hoge inkomens van topleiders te willen zien als de prijs die de markt wel moet betalen; nee, het gaat vooral om het naar zich toe halen van inkomen vanwege een positie van macht in de bestuurlijke hiërarchieën van grote ondernemingen.
De Nederlandse Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen (1903-1994) heeft dit getest. Voor een aantal westerse landen berekende hij de bijdrage van diverse beroepsgroepen aan het nationaal inkomen. Voor lager geplaatste werkers bleek dit positief te zijn, maar voor het management was het nihil, in vakjargon: niet significant van nul te onderscheiden.
    Daarmee is de claim van topmanagers weerlegd, dat hun inkomen hun toekomt vanwege de markt. Er is immers geen relatie met hun productiviteit. Het is wel degelijk zo dat zij zich hun topsalarissen toeëigenen op basis van hun machtspositie.
    Marktconform inkomen betekent inkomen gerelateerd aan productiviteit. Dit is ook een geaccepteerd beginsel bij het bepalen van de loonruimte voor lager personeel. Het valt niet in te zien waarom dit niet ook zou gelden voor topmanagers, die immers ook werknemers zijn.
Hiermee ligt dan ook de bal bij de topmanagers. Laten ze maar aantonen dat hun productiviteit hun topsalaris rechtvaardigt. Ze zullen het niet kunnen.
    Men wijst erop dat de salarissen ook elders worden getoucheerd. Inderdaad, het is elders ook niet best; het onderzoek van Tinbergen was dan ook internationaal.
    Ook alle andere smoezen om de eigen bevoorrechte positie te rechtvaardigen - weglekken van talent, enzovoorts - zijn allang onderzocht en naar het rijk der fabelen verwezen. Trouwens, welk talent: de toplui bij Ahold, Shell et cetera die frauderen om er zelf beter van te worden?
    De maatschappelijke schade van zulk gedrag en de demotiverende werking op lager personeel, moeten niet worden onderschat. Het genoemde hoofdartikel in deze krant wijst er terecht op dat bonussen in de marktsector managers aanmoedigen op korte termijn de winsten en koersen op te schroeven; het perspectief op de langere termijn raakt daarmee uit het zicht.
    De code opgesteld door de voormalig Unilever-topman Tabaksblat is natuurlijk een wassen neus. Zelfregulering en zelfreiniging door een belangengroep zijn altijd dubieus.   ...
    Uiteindelijk stond  Tinbergen een inkomensverdeling voor ogen gebaseerd op de twee beginselen van productiviteit en rechtvaardigheid, binnen een land en tussen landen. ...

Red.:   Additioneel commentaar is overwoog. Rest alleen de constatering dat dit artikel stamt uit 2005, en er totaal niets mee gedaan is, schrijvende september 2009.
    Het weer vele jaren later, en eindelijk een tweede signaal:

Uit: De Volkskrant, 03-04-2012, van verslaggever Wilco Dekker

Bedrijf lijdt onder hoge beloning top
...
Topmannen verdienen gemiddeld fors meer bij bedrijven waar de commissarissen onverklaarbaar hoge vergoedingen ontvangen. Bij bedrijven waar dat zo is, blijven de resultaten bovendien achter. Dit suggereert dat topman en commissarissen elkaar met het oog op de portemonnee de hand boven het hoofd houden, ten koste van het bedrijf.
    Dat stellen onderzoekers van de Universiteit Tilburg na het bestuderen van de resultaten over 2007 en 2008 van ruim tachtig grote Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Volgens de Tilburgse hoogleraar management accounting Eddy Cardinaels bleek eerder uit internationaal onderzoek al dat er een verband is tussen onverklaarbaar hoge vergoedingen voor commissarissen - gezien de omvang en prestaties van het bedrijf - en relatief riante bedragen voor de topman die ze kritisch dienen te volgen. In Nederland zou dat niet of minder spelen, maar ook hier bijkt er een opvallend verband tussen zakkenvullende commissarissen en topmannen. Volgens de onderzoekers bleef de beloning ondanks de kredietcrisis van 2008 riant. De prestaties van het bedrijf speelden blijkbaar geen rol. ...

Red.:    Net zo duidelijk als het voorgaande. En dit artikel stond wel op de voorpagina, maar het heeft een week later nog geen enkele reactie opgewekt. Geen enkele.

Naar Loon naar werken, top , Economie, lijst , Economie, overzicht , of site home .