Dagblad De Pers, 31-07-2008.

Kijken naar zichzelf

Zelfbewustzijn: voor steeds meer dieren is de spiegel geen geheim meer

Wat denkt een dier als het zichzelf in de spiegel ziet? Menigeen denkt een ander te zien en gaat over tot de aanval. Maar niet elk dier is zo dom.

Dertig jaar geleden bedacht de Amerikaanse psycholoog Gordon Gallup een slimme test. Hij verdoofde een paar chimpansees en voorzag ze van een rode stip op hun voorhoofd, die ze zelf niet konden zien – behalve wanneer ze in de spiegel keken. Eenmaal weer wakker, staande voor de spiegel, bleven ze aan hun voorhoofd peuteren. Daar zat iets dat er niet hoorde te zitten.
    Het was duidelijk: chimpansees weten dat ze zichzelf in de spiegel zien. Ze hebben een begin van zelfbewustzijn – en wie weet zijn ze zelfs wel even zelfbewust als wij mensen.

Opzichtige vlek
Spoedig bleek dat de chimp niet uniek was. Ook gorilla’s en orang-oetans, dolfijnen en olifanten kunnen zichzelf in de spiegel herkennen.
    Recent onderzoek van Onur Güntürkün van de Universiteit van Bochum liet zelfs zien dat ook eksters weten dat ze zichzelf in de spiegel zien. Verf een opzichtige vlek op hun fraaie borstveren, zet ze voor een spiegel, en de eksters doen hun best om die vlek te verwijderen.
    Zijn eksters zelfbewust? Gün-türkün is voorzichtig: ‘Ze reageren op dezelfde manier als chimpansees. En bij deze mensapen wordt dat uitgelegd als een aanwijzing voor zelfkennis.’


Naar Evolutie, lijst , Wetenschap, overzicht  , of site home .