Leids universiteitsblad Mare, 18-05-2006, door Arjen van Veelen

Ondanks kritiek van fracties

Kamer lijkt leerrechten te steunen

Hoewel grote fracties nog bezwaren hebben, zal het leerrechtenplan van Rutte waarschijnlijk een Kamermeerderheid krijgen. Studentenorganisaties zijn teleurgesteld.

Verschillende studentenorganisaties trokken maandag voor een ludiek protest naar Den Haag, waar de Tweede Kamer debatteerde over de leerrechten, die studenten zes jaar lang recht geven een studie te volgen tegen normaal tarief.
    De belangrijkste bezwaren van de studenten tegen die plannen werden voorafgaand aan het debat met een ludiek protest uitgebeeld. De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) presenteerde in samenwerking met het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) bijvoorbeeld een 'rad van onfortuin' en een ganzenbordspel, met als hindernissen bijvoorbeeld een 'collegegeld van vijf tienduizend euro'.
    Het ISO liet heliumballonnen op met daaraan de bèta, de excellente ~ student en de buitenlandse student, groepen die het zwaarst te lijden zouden hebben onder het nieuwe systeem.
    De Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) protesteerde door in strandstoelen te gaan zitten, volgens voorzitter Francien Eppens om te illustreren dat de actieve verenigingsstudent de dupe is van dit plan. 'Je actief inzetten wordt vrijwel onmogelijk gemaakt: Vorige week donderdag boden de studentenorganisaties Mark Rutte al een pyjama en een kussen aan, met als suggestie 'nog eens een weekendje te slapen' over zijn plan.
    De Tweede Kamer nam maandag geen besluit over de leerrechten. Wel was er veel kritiek op de plannen. De Kamer wil bijvoorbeeld dat studenten per maand in plaats van per half jaar mogen veranderen van studie zonder leerrechten te verspelen. Verder vindt de Kamer dat de leerrechten pas mogen worden ingevoerd als de nieuwe wet op het hoger onderwijs is aangenomen.
    Jonathan Mijs is teleurgesteld. 'Ondanks de kritiek van de grote fracties is er toch een Kamermeerderheid voor leerrechten, zij het met aanpassingen. Eigenlijk is er niemand voor de leerrechten te porren,. behalve de Kamerleden. De grote partijen geven toe dat de plannen niet ideaal zijn, maar redeneren dat iets beter is dan niets: Van Roemburg: 'Erg jammer.
Het is bizar dat het politieke spelletje voor inhoud gaat:
    Van Roemburg heeft het gevoel niet serieus te worden genomen:
'Rutte veegt de vloer met ons aan. Hij zei dat wij onze achterban niet vertegenwoordigen, omdat we het niet met hem eens zijn. Een misselijk makende opmerking, vinden we, getuigend van dictatoriale neigingen:
    De organisaties verwachten de plannen zullen doorgaan. Van Roemburg: 'We proberen er voor de student het beste van te maken. Er is een aantal kleinere punten waar nog voor kan worden gestreden. We hebben vrij succesvol kunnen lobbyen om de schade te beperken en zullen daarmee doorgaan.' Als voorbeeld noemt ze de motie die het ISO samen met de PvdA schreef over de koppeling tussen de nieuwe hoger onderwijswet en de leerrechten. In die wet worden bijvoorbeeld de rechtspositie van de student en de medezeggenschap geregeld. Zonder die wet gaan de leerrechten niet door. Mijs: 'Bovendien brengt het Rutte in een lastig parket, want de Raad van State oordeelde zeer negatief over die wet.'
 

Leids universiteitsblad Mare, 18-05-2006, commentaar door Arjen van Veelen

Ruttes rugzak

Kijkt u s.v.p. naar de tekening hiernaast. Drie personen knutselen lustig aan een rugtasje. De een naait er een extra riempje aan, de ander construeert een slim pennenvakje, de derde een handige bidonhouder. Want de tas moet beter.
    Deze knutselpartij vond afgelopen maandag plaats. Toen vergaderde de Tweede Kamer over de leerrechten van staatssecretaris van Onderwijs Mark Rutte; ook wel zijn 'rugzakje' genoemd. Zoals u weet bevinden zich in dat tasje de coupons die de student het recht geven om zes jaar tegen normaal tarief te studeren.
    Het is geen goed plan. Dat weet, vindt en zegt iedereen. Van de Raad van State via de Abvakabo tot de KNAW. En ook de Kamerleden. Maar ze hebben een probleem, dat niets met inhoud, maar alles met spelletjes te maken heeft.
    Het CDA, bijvoorbeeld, kan het plan niet wegstemmen, want die partij bedacht de leerrechten zelf. De PvdA niet, want die zijn voor meer marktwerking in het onderwijs. De VVD niet, tenslotte, omdat het plan een liefdesbaby is van de eigen staatssecretaris. Dus krijgt het slechte rugtasje een meerderheid.
    Gaat het zo simpel? Natuurlijk niet. De Kamerleden zitten in een spagaat: ze moeten het plan steunen, maar ze weten dat het niet deugt. Wat ga je dan doen? Knutselen.
    Dat gebeurde afgelopen maandag en dat leverde 23 amendementen op, waarop het ChristenUnie Kamerlid Arie Slob de droge woorden sprak: 'Geen goed teken: Staatssecretaris Rutte reageerde met een eufemisme op een van de door de Kamer afgedwongen wijzigingen van zijn plan. Hij zei: 'Een charmante aanpassing.'
    Iets vreemds voltrekt zich. Zelden zijn zowel de praktijk als de politiek het zo met elkaar eens dat een plan niet deugt, zelden zat het onderwijs minder te wachten op weer een nieuw onderwijsplan, laat staan een plan dat niet deugt, maar toch lijkt het erop dat het er gewoon komt. Vreemd is ook dat de studentenorganisaties nog steeds faliekant tegen zijn, maar niet meer tegen de plannen zelf lobbyen.
    In plaats daarvan richten ze hun pijlen nu op details ('elke maand in plaats van elk half jaar de mogelijkheid om te switchen!') om zo te redden wat er te redden valt. Daarnaast voeren ze actie. Ludiek.
    Maar nu ze niet meer het plan zelf, maar de details aanvallen, omarmen ze het plan in feite. En zijn ook zij bezig met riempjes, pennenvakjes en bidonhouders in plaats van de tas zelf weg te smijten. Want je kunt daar naar believen geinige smiley-badges op stikken - iets wat begon als rugzak wordt met geen mogelijkheid een zestig liter backpack.
    Gisteren begon de eindexamentijd. Als rijpe vruchten daarvan zien we binnenkort weer schooltassen aan vlaggenmasten hangen. Ergens rond ... die tijd neemt de kamer ook een definitief besluit over de leerrechten.
    Is het wishfull thinking, of is het een visioen, die zonovergoten straat, met trots bungelende schooltassen van vwo'ers, klaargestoomd voor de universiteit, en ergens daarnaast ook een aan flarden gereten rugtasje, wiegend in de wind aan de tak van een treurwilg?
    Het rugzakje aan flarden. 't Zou in ieder geval een charmante aanpassing zijn.

De Volkskrant, 06-06-2006, door Evelien van Roemburg, Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), Jonathan Mijs Landelijke Studentenvakbond (LSVb), en Ed d'Hondt, Vereniging van Universiteiten (VSNU)

Student noch universiteit wil leerrechten

Vandaag neemt de Kamer een belangrijk besluit over het al dan niet invoeren van leerrechten in het hoger onderwijs. Leerrechten zijn persoonsgebonden rechten van studenten op door de overheid gefinancierd onderwijs. Een 'rugzakje' met een periode waarin de student recht heeft op het (lage) wettelijke collegegeld en de universiteit of hogeschool op bekostiging. Meer flexibiliteit, keuzevrijheid, kwaliteit en minder administratieve lasten, dat beoogt het kabinet met deze zeer ingrijpende verandering. Maar worden deze doelen ook bereikt? Universiteiten en studenten menen van niet.
    Universiteiten hebben onlangs het bachelor-mastersysteem ingevoerd. Deze fundamentele verandering legde de basis voor flexibiliteit, vernieuwing en kwaliteitsverbetering. Leerrechten dragen daar niets aan bij: het zet studenten nog meer op rantsoen en werpt tal van financiële beperkingen op. Onder de modieuze vlag van marktwerking wordt studeren steeds meer consumeren en de student onderwijsconsument.
    Met het opleiden van jonge mensen voor de wetenschap, met bevlogen en betrokken docenten of excellent onderwijs heeft dit niets te maken. De zo vurig gewenste kennissamenleving komt er geen stap mee dichterbij. Het resultaat van leerrechten belooft vooral bureaucratie, een systeem van rekenarij waarvan studenten en universiteiten de dupe worden. Het forse aantal amendementen en moties is tekenend voor de complexiteit en de vele losse eindjes.
    Inmiddels lijken de leerrechten er hoe dan ook te komen. Argumenten en waarschuwingen uit het hoger onderwijs en de scherpe kritiek van de Raad van State tellen niet. De afgelopen jaren is het bekostigingssysteem van universiteiten vaker veranderd. Voor het eerst lijkt een systeem te ontstaan dat absoluut niet aansluit bij de manier waarop studenten studeren en keuzevrijheid nodig hebben. Waar is het draagvlak voor deze stelselherziening? Het ontbreekt bij studenten, bij docenten, bij universiteiten. Deze situatie is even uniek als treurig.
Wij hopen dat niet het politieke spel, maar de behoefte van de samenleving de leidraad voor de beslissing wordt.


De Volkskrant, 07-06-2006, van verslaggeefster Marjan van den Berg

Leerrechten maandelijks in te zetten

Kamer voor nieuw financieringsmodel Rutte

Studenten aan de hogeschool of universiteit kunnen hun leerrechten straks maandelijks inzetten. Op die manier kunnen zij efficiënter met hun studieduur omgaan. Dat bleek dinsdagavond in de Tweede Kamer tijdens het slotdebat over de invoering van leerrechten.

In het nieuwe systeem van leerrechten, dat staatssecretaris Rutte van Onderwijs vanaf september 2007 wil invoeren, kunnen studenten onderwijs inkopen tegen het wettelijke collegegeld. Wie langer over de studie doet, moet meer gaan betalen.
    De onderwijsinstellingen ontvangen financiering al naar gelang het aantal verzilverde leerrechten. Op die manier wil Rutte de kwaliteit van het hoger onderwijs verbeteren: indien een ontevreden student vertrekt, voelt de onderwijsinstelling dat in de portemonnee. Nu krijgen universiteiten en hogescholen nog overheidsfin~ciering op basis van het aantal enten dat er is afgestudeerd.
    VVD-lijsttrekker Rutte liet, in wat waarschijnlijk zijn laatste Kamerdebat als staatssecretaris van Onderwijs was, weten akkoord te gaan met maandelijkse leerrechten voor studenten. In zijn oorspronkelijke plannen zouden de leerrechten halfjaarlijks zijn. Dat stuitte op bezwaren van studentenorganisaties en universiteiten. Een student die na twee maanden zou beslissen naar een andere opleiding te gaan, zou vier maanden leerrechten verspillen.
     Op verzoek van een Kamermeerderheid van CDA en PvdA kunnen studenten nu hun leerrechten per maand inzetten, en worden universiteiten en hogescholen tegelijkertijd eens per jaar afgerekend om papieren rompslomp te voorkomen.
    De nieuwe manier van financiering voor het hoger onderwijs, waarvan leerrechten het voornaamste onderdeel vormen, kreeg dinsdagavond de steun van een meerderheid van de Kamer. Coalitiepartij CDA zei dat het wetsvoorstel nog niet ideaal is, maar liet weten voldoende perspectief te zien. Ook de grootste oppositiepartij PvdA onderstreepte dit. De WO vergeleek de nieuwe wet met een 'Darwinistische evolutie' in het onderwijs.

Leids universiteitsblad Mare, 30-11-2006, door Bart Braun (volledig artikel hier )

‘Leerrechten zijn krankzinnig’

Toen hij twintig jaar terug bij de opleiding sociologie ‘het licht moest uitdoen’ was dat ‘een van de grootste teleurstelling van zijn leven’. Nu keert Kees Schuyt terug naar Leiden als Cleveringa-hoogleraar. ‘Onderwijs is niet te vergelijken met een auto kopen.’

Tussentitel: 'Onderwijs shop je niet bij elkaar'

...   Hij werd hoogleraar in Utrecht, en snel daarna in Amsterdam, in zijn oude vak sociologie. Daarnaast was hij columnist bij de Volkskrant en redacteur van een aantal vakbladen. Op het moment werkt hij als lid van de Raad van State, het hoogste adviesorgaan aan de regering. De Raad van State geeft advies over alle wetsontwerpen die van de ministeries komen, voordat ze naar de Tweede Kamer gestuurd worden. En ook over alle initiatiefwetsontwerpen uit de Tweede Kamer zelf. De Raad onderzoekt of het wetsontwerp juridisch correct is, en wat de mogelijke sociale effecten zijn. ...
    Schuyt voorziet veel van zulke onbedoelde bijeffecten bij de leerrechten, een onderwerp dat hem met zijn decennialange docentenervaring nauw aan het hart gaat. ‘Een leerrelatie is niet te vergelijken met het kopen van een auto. Studenten kunnen nu ook al bijvakken volgen aan andere universiteiten, dus daar zijn de leerrechten niet voor nodig. Het verder kunnen opsplitsen van de studies in brokken van een maand, vind ik iets krankzinnigs.’
    ‘Als je dat plezier in de wetenschap zelf weet te wekken, dan zie je dat bij je studenten terug. De lol die ik erin heb, nemen ze over. Daarom is een onderwijssituatie nou typisch geen kooprelatie. Kwalitatief goed onderwijs kun je niet lekker bij elkaar shoppen. Als dat wel moet, dan krijg je slecht onderwijs.’ Het advies van Raad van State over de leerrechten, was dan ook zeer kritisch.
    Hij vervolgt: ‘Enthousiasme voor kennis moet je zelf op een kundige en enthousiaste manier overbrengen. Ook de vervelende onderdelen die wat moeilijker zijn. Als dat dan lukt, en je studenten worden vele jaren later Kamerlid of hoogleraar (16 van zijn 53 promovendi werden professor, red.), dan is dat natuurlijk ontzettend leuk.’

Terug naar Onderwijsbeleid, lijst , Rijnlands beleid , Rijnlands beleid, overzicht  , of naar site home .