De Volkskrant, 19-09-2005, van verslaggever Gerard Reijn

Achtergrond | Het onderwijs is geen aantrekkelijke werkgever meer; er moeten seniors komen experts, die meer mogen verdienen

Vroeger kwam je in schaal 12, nu houdt het op bij 10

Tussentitel: Leraren studeren zich nu de school uit en het bedrijfsleven in

In de avonduren studeren om hogerop té komen én meer te verdienen. Het is er niet meer bij in het onderwijs. Van een echte carrière kun je niet meer spreken, zeggen deskundigen.

Het afgelopen jaar leek de kwestie van het dreigende lerarentekort even van de agenda te zijn afgevoerd. De al jaren kwakkelende economie vernietigt banen in het bedrijfsleven, en dus werd het onderwijs weer interessant. Maar op middellange termijn helpt er geen lievemoederen aan. Het onderwijs is de meest vergrijsde sector in Nederland, en de komende jaren gaan duizenden leraren met (vervroegd) pensioen. In het basisonderwijs zal het meevallen met de tekorten, maar in het voortgezet onderwijs breken alle dijken door.
De regering verwacht in 2015 een tekort van 8 à 10 procent.
     Ofwel: een op de tien à twaalf klassen zit dan zonder leraar. Roel in 't Veld, oud-staatssecretaris van Onderwijs, denkt dat het ten minste voor een deel een geldverhaal is. Het onderwijs is geen aantrekkelijke werkgever meer. Vroeger, zegt hij, kwamen leraren nog wel in schaal 12, maar sinds eind jaren tachtig houdt het met schaal 10 op, constateert hij. Hubert Coonen, hoogleraar innovatiemanagement in het onderwijs aan de Open Universiteit en voorzitter van het Landelijk Platform voor de Beroepen in het Onderwijs, beaamt dit. Het beginsalaris van de leraar ging omlaag en de mogelijkheid om door studie vooruit te komen en meer te gaan verdienen, verdween.
    Vroeger, legt Coonen uit, kwamen mensen van de kweekschool. In de avonduren haalden ze er aktes bij, en dan gingen ze meer verdienen. Dat laatste is niet meer het geval. De leraar kan studeren wat hij wil, maar de 'egalitaire arbeidscultuur' leidt ertoe dat zijn inkomen niet stijgt. Dat betekent niet dat de leraren stoppen met studeren, zegt Coonen, maar zij 'studeren zich de school uit'.
    De leergierigen zoeken een baan in een bedrijf. Heel veel jonge leraren vertrekken al binnen vijf jaar.
    Coonen wijst op de dalende aantrekkelijkheid van de lerarenopleidingen. Tot tien jaar geleden dekten die 100 procent van de behoefte, nu nog maar 25 procent. De rest, 75 procent, zijn de 'zij-instromers' die uit andere sectoren worden gerecruteerd. De leraren-opleidingen zullen niet in staat zijn het aangekondigde tekort aan te vullen. De oplossingen moeten voor een belangrijk deel komen van andere kanten: de leraren die met pensioen kunnen, moeten zo lang mogelijk tot werken worden verleid, en de zij-instroom moet groter worden.
    De slechte concurrentiepositie op de arbeidsmarkt dankt het onderwijs aan veel meer factoren. Coonen noemt de schoolgebouwen die zijn verouderd; dat er nauwelijks met moderne middelen (computers) wordt gewerkt; dat je er als leraar altijd alleen voor staat. 'De platte carrière-opbouw, 'met een anciënniteit op je verjaardag', daar moet een einde aan komen, vindt hij. Naast leraren zouden er senior-leraren moeten komen, en experts. Die telkens meer verdienen. En er moet begeleiding komen voor de docenten. Coonen: 'Minister Van der Hoeven heeft deze agenda volstrekt in beeld, maar de hele politiek moet het nu eens aannemen.'

De Volkskrant, 24-09-2005, ingezonden brief van Rein Bijlsma (Barneveld)

Onderwijs gaat ten onder aan innovatiedrift

Een hoogleraar innovatiemanagement in het onderwijs weet ons te melden dat het onderwijs geen aantrekkelijke werkgever meer is (Binnenland, 19 september). Er is geen geld meer om de simpele docent, of die nou vergrijsd is of niet, een redelijk salaris te bieden. Nou, als simpele docent met een onderwijservaring van ruim 25 jaar wil ik wel wat gratis(!) adviezen en oplossingen geven.
    Als er nu eerst eens een 'total make-over' zou kunnen plaatsvinden die het onderwijs verlost van het waterhoofd, dat bestaat uit innovatiecommissies die zich bezighouden met geldverslindende projecten als kwalificatiestructuren, competentie-gericht onderwijs, tutorschap, de docent als hybride coach en censor, werken aan je portfolio, enzovoort.
    Ik citeer zo maar eens wat modieuze kreten uit het onderwijsland, waar het steeds groter en duurder wordende management, niet gehinderd door enige kennis van zaken, zich de laatste jaren kwijlend van genot en vernieuwingsdrift op heeft gestort. .
    Als men nou toch wil bezuinigen, doe het dan daar, dan blijft er voor de simpele docent misschien een extraatje over, en kan hij of zij weer doen waarvoor hij ooit heeft gekozen: normaal lesgeven.


De Volkskrant, 24-09-2005, ingezonden brief van Marieke Zeegers (Maastricht)

Zij-instromers

75 Procent van de mensen die het onderwijs in gaan zijn zij-instromers (Binnenland, 19 september). Waarom zijn de lerarenopleidingen niet meer in trek terwijl zij-instromers wel het onderwijs in willen?
    Omdat in de huidige onderwijs-CAO is vastgelegd dat zij-instromers wel een schaal 12 (LD-functie) kunnen krijgen terwijl het voor collega's die via de lerarenopleiding het onderwijs in gaan bij schaal 10 (LB-functie) ophoudt. Dat scheelt aanzienlijk!
    Leraren met een eerstegraadsopleiding komen er helemaal bekaaid af, want tegenover alle tijd en geld die zij steken in extra opleiding staat geen enkele financiële compensatie meer.


De Volkskrant, 24-09-2005, ingezonden brief van Piet Hein de Boer (Roermond)

Beledigend

Onderwijsminister Van der Hoeven is niet verbaasd dat de leraren haar - volgens een peiling onder de leden van de Algemene Onderwijsbond - een dikke onvoldoende geven. 'Dat zijn toch meestal PvdA-, GroenLinks- of SP-minnende mensen', reageert ze. Denkt, ze nu echt dat leraren zo kortzichting, zo bevooroordeeld, zo dom zijn? Afgezien van de vraag of het klopt, is het heel beledigend wat ze over haar eigen mensen zegt.
    Bovendien kan ik me trouwens in mijn lange onderwijsloopbaan nog goed herinneren hoe veel leraren te hoop liepen tegen minister Van Kemenade (PvdA) en zijn Middenschool. En de naam Tineke Netelenbosch (ook PvdA) ligt nog steeds niet lekker in de gemiddelde docentenkamer. Kwam dat omdat' de meeste docenten zo VVD-minnend zijn? En heeft het feit, dat Cohen, Hermans en Ritzen in het, onderwijs beter lagen zo veel te, maken met hun politieke achtergrond? Een leraar die zo over zijn, leerlingen denkt als mevrouw Van der Hoeven over haar eigen personeel, die kan het wel vergeten!

Terug naar Onderwijsbeleid, lijst , Rijnlands beleid , Rijnlands beleid, overzicht  , of naar site home .