Bronnen bij Informatie-filter: rol van retorica
De in Informatie-filter
gedane stelling luidt:
Naast de vele specifieke voorbeelden die daarvan verderop worden genoemd, is
er ook een meer algemene factor die een rol heeft gepeeld bij het
ontwikkelen en formuleren van de regel, opgebouwd over vele jaren van
observeren (de Volkskrant, 15-01-2011, column door Paul Brill):
Inderdaad. Ook in Engeland is spreekvaardigheid een essentiële factor voor
een politieke leider.
En de andere kant staat in de vergelijking tussen de
Angelsaksische cultuur en haar tegenhanger, de Rijnlandse, de Angelsaksische
aan de blinde macht, het egoïsme, de glasharde leugens, en al het andere
(zie de lijst) dat men groepeert onder het abstracte woord "Kwaad".
Retorica in de politiek maakt daar deel van uit, zoals George Orwell al
uitvoerig heeft beschreven, niet allen in het fictionele 1984, maar
ook aangaande de echte politiek
(Wikipedia).
Opvallend - direct na het schrijven van voorgaande steun uit zeer
onverwachte hoek (de Volkskrant, 17-01-2011, column door Arnon
Grunberg):
De valse kant is dus dat de retorica gebruikt wordt om gevolgen te
verzachten, en oorzaken te laten dooretteren. Met voorspelbare herhaalde
nare gevolgen in de toekomst.
Overigens is de steun van Arnon Grunberg onverwacht, omdat Arnon
Grunberg als succes-schrijver afhankelijk is van het gebruik van retorica.
Een ondersteuning hiervan (de Volkskrant, 22-01-2011, ingezonden
brief van Joost Corver (Epe)):
Of andere mooie woorden ...
Nieuwe oorlog, nieuwe retorici,
nieuwe leugens (de Volkskrant, 22-03-2011, column door Bert
Wagendorp):
Zo aan te vullen met een schier oneindige reeks. Voornamelijk uit
Amerika.
Met graagte overgenomen door Amerikanofielen in Nederland (de
Volkskrant, 22-03-2011, door Arie Elshout):
Dat is een treffende samenvatting van de retoriek: wij bedrijven een
nobele oorlog. Over wat op zijn best al niets beter is dat het kiezen van
partij in een burgeroorlog (dit gaat over Irak of Syrië).
Een bijna archetypisch geval (de Volkskrant, 25-03-2011, column
door Sheila Sitalsing):
Aanvulbaar met: hoe beter je communicatief bent, hoe makkelijker je kan
liegen. Wat Rutte dan ook ruimschoots doet
(op diverse plaatsen in deze verzameling). Bevestigende de stelling dat hoe
groter iemand retorische gaven, des te groter de kans dat hij staat te
liegen.
Constateert ook (bijna) de volgende columnist (de
Volkskrant, 02-04-2011, column door Peter Middendorp
Bijna. Het volgende stapje: het is erger, omdat
hij een normale mondmotoriek heeft.
Een bron over een afdeling waar dit verhaal misschien mee had moeten
beginnen (de Volkskrant, 13-04-2011, column door Gert-Jan van
Teeffelen, correspondent in Londen):
Dat pr-genie dat inmiddels alom gehaat wordt, vanwege zijn leugens, met
name die over Irak. Terwijl hij in het begin net zo gezien werd als Cameron
nu. Maar het is nu eenmaal een feit dat er een zeer sterke correlatie
bestaat tussen woordvaardigheid en de capaciteit tot liegen.
De reden om de lage plaatsing van deze gevallen te zien als een vorm van
omissie, is dat Engelsen, naar de waarnemingen van de redactie, überhaupt
de beste politieke leugenaars zijn van de hele wereld - op kleine afstand
gevolgd door Israëliërs en Amerikanen. Met als topprestaties zulk soort
uitspraken als: (parafraserend - origineel hier
) "I did not lie - I just have been economical with the truth" ("Ik
heb niet gelogen - ik ben alleen zuinig geweest met de waarheid"), uit de
mond van een Engelse minister die iets had opgemerkt over een zaak met een
gevluchte "spion". En in geen politiek systeem wordt zo veel waarde gehecht
aan welsprekendheid als in het Engelse.
En misschien zijn Engelsen als gehele bevolking wel de beste
leugenaars, gezien het feit dat ze ook hoge ogen gooien naar de positie van
beste acteurs. Want acteren heeft veel met liegen te maken
.
Een concreet voorbeeld. Aanleiding is de eurocrisis in
oktober 2011, ontstaan omdat de Grieken de boel hebben belazerd door het
verbergeren van een begrotingstekort en voor honderden miljarden in het
krijt staan bij de rest van Europa. Zodat de EU-leiders nieuwe dingen willen
gaan doen met verdragen enzovoort, waarvoor ook toestemming van de Engelsen,
niet in de euro, nodig is. Een goede gelegenheid voor de eurosceptici in
Engeland. Cameron heeft een sterk weerwoord (de Volkskrant,
25-10-2011, van correspondent Patrick van IJzendoorn):
Zo sterk, vond ook de Volkskrant, dat ze het als tussentitel
gebruikten.
Maar wacht even ... die zichtbare sterkte zit eigenlijk alleen in de
gebruikte retorica. Maar hoe zit het met de feiten? Dat zit zo: de eurozone
is het huis, en de Grieken hebben één van de kamers. In die kamer hebben ze
fikkie zitten stoken - dat begrotingstekort. De bewoners van de andere
kamers hebben dat fikkie zitten opjagen, door er benzine op te gooien in de
vorm van leningen. En nu staat het huis in lichterlaaie. Vanuit het
standpunt van de Engelsen, niet in de eurozone dus de buren, is het dus niet
zo dat "Het huis van de buren in brand staat", maar "De buren hebben hun
huis in brand gestoken". In het eerste geval ga meteen je helpen - in het
tweede hou je natuurlijk als eerste, tweede en derde prioriteit eerst je
eigen huis nat.
Een uitstekend voorbeeld dus van het gebruik van retorica om een leugen
te verkopen.
En hier iemand die het ook constateert (de Volkskrant,
20-03-2013, door Ewoud Jansen, econoom en publicist):
Wat ze natuurlijk alleen maar konden en kunnen doen dankzij de hartelijk
steun van de media. Die zelf ook tot die praatjesmakers behoren. In
egestelling tot:
En als je langdurig naar werkelijkheid verkrachtende praatjes makers
luistert, gebeurt er dit:
En als het nog verder oploopt, is er maar één enkele oplossing voor dit
vergiftiging van de maag van de maatschappij: die lui eruit kotsen.
Nog iemand die het heeft ontdekt (de Volkskrant, 06-04-2013,
boekrecensie door Suzanne Weusten):
En er is dus maar één recept: wantrouwen jegens dit verschijnsel.
Nog zo'n goede reden om alle retorica uit inhoudelijke discussies te
weren (de Volkskrant, 23-04-2013, column door Arnon Grunberg):
Die reden zijnde dat de hanteerder van retoriek geneigd is, om precies te
zijn zeer sterk geneigd, om het moment dat zijn met behulp van de retoriek
aan de man gebrachte idee de mist in gaat, zijn gebruik van retoriek te
verontschuldigen met "het was heel anders bedoeld". Dat wil zeggen: als het
hem uitkomt. Als het hem niet uitkomt, neemt hij natuurlijk instantaan alles
serieus. Zo kan je met hetzelfde gemak beweren dat het voorstel van Geert
Wilders tot het instellen van een "kopvoddentaks" niets andere dan
"reviaanse", of laten we er "Wilderiaanse" van maken, retoriek was. Net zo
min iets om je druk over te maken als dat 'mild gestenigd'. Maar over dat
"kopvoddentaks" zijn ze nog steeds bezig.
Oftewel: het hanteren van retoriek is het binnenhalen van de volstrekte
willekeur.
Nog eentje van Grunberg, expert in de retorica én het verbaal manipuleren (de Volkskrant, 05-09-2015, column door Arnon Grunberg):
Onzin, natuurlijk. Grunberg
is van het type "cognitief psychopaat"
(als gevolg van ...
... een interne geesteskwaal), dat geen enkele moeite heeft om bij tijd en
wijle zoiets toe te geven:
Dat laatste zijn een ingebakken vorm van Ad verecundiam
. Nog eens een herhaling van het eerste:
Dat laatste vooral ook slaande op psychopaat A. Grunberg, die zijn eigen
nogal ernstige geestesstoringen, vermoedelijk van neurologische aard,
aanziet voor emoties in de normale betekenis van het woord.
Maar A. Grunberg is dan wel een ernstig geval, maar ook bij gewone mensen
treedt het verschijnsel op.
Naar Informatie-filter, algemeen
, of site home
.
|