Bronnen bij Neurologie, slaap: aspecten

De slaap neemt ongeveer een derde van de besteedbare tijd in beslag, en moet dus wel essentiële functies vervullen. Nog aangevuld door het feit dat een mens of (hoger) dier de slaap langdurig onthouden tot de dood leidt. Hieronder wat voorbeelden van die essentiële functies en andere aspecten, zo veel mogelijk in chronologische volgorde om de stroom van de wetenschap te behouden.

Eerst een kleintje dat meteen één van de introductie genoemde aspecten onderschrijft (de Volkskrant, 10-08-2013):

Nachtlicht slecht voor humeur hamsters

Blauwe en witte nachtlampen veroorzaken symptomen van depressie bij hamsters, en mogelijk ook bij mensen. Dat blijkt uit onderzoek van Ohio State University. Zowel het gedrag als de hersenen van de dieren vertoonden tekenen van depressie. Rood licht bleek minder invloed te hebben op het hamsterhumeur. Tekenen van depressie werden het minst aangetroffen als er geen nachtelijke verlichting was.

En neem maar aan dat al dit soort zaken bij mensen, met hun veel grotere en complexere hersenen, veel gevoeliger liggen.

De tweede is een stuk langer (de Volkskrant, 01-03-2013, door Maarten Keulemans):

Dromen lezen terwijl u slaapt

Hebben dromen nut of zijn ze slechts een bijeffect van hersenactiviteit tijdens de slaap? ...

Dat is pas sinds enkele jaren een serieuze vraag - daarvoor was het bijeffect-idee volstrekt prominent:

Over dromen bestaan ruwweg twee theorieën. Ofwel dromen hebben geen betekenis, maar zijn slechts een bijeffect van hersenactiviteit tijdens de slaap, 'zoals een stationair draaiende motor lawaai voortbrengt', zegt Coenen. Ofwel dromen hebben wel nut, en vormen de kanalen waarlangs we wat we overdag hebben meegemaakt wegschrijven op de harde schijf van ons geheugen. Uit eerdere experimenten blijkt bijvoorbeeld dat wie overdag iets leert, dat 's nachts letterlijk nogmaals leert, door dezelfde taak met de hersenen opnieuw uit te voeren.

Dit artikel gaat over onderzoek naar de betekenis, of beter, naar wat er gebeurt:

'Neuraal ontcijferen van beelden tijdens de slaap'; het zijn van die titels die je niet iedere dag in een gortdroog wetenschappelijk vakblad tegenkomt. Toch was dat precies wat een Japans onderzoeksteam deze week optekende in het blad Science. Meer nog: 'Onze resultaten leveren bewijs dat de specifieke inhoud van visuele ervaringen tijdens de slaap kunnen worden uitgelezen uit patronen van hersenactiviteit.' Was getekend: Yukiyasu Kamitani en collega's van het ATR Computational Neuroscience Laboratory in Kyoto.
    ... 'Wat een cool onderzoek is dit', reageert aan de Universiteit van Amsterdam neurowetenschapper Steven Scholte. De droomproeven uit Japan zijn wat je krijgt als je een aantal al bestaande hersenleestechnieken optelt, weet Scholte. 'De resultaten verbazen me derhalve niet. Maar mijn god, wat gaat het op dit moment snel met het relateren van hersenactiviteit aan gedachten!'
    Kamitani en zijn collega's lieten drie vrijwilligers wegdoezelen, terwijl de activiteit van vooral hun visuele cortex werd vastgelegd met een fMRI-hersenscanner. Sloegen de vrijwilligers aan het dromen, dan werden ze wakker gemaakt: de dromer moest dan zeggen wat hij zojuist in dromenland had gezien. Daaruit isoleerden de onderzoekers een aantal simpele, zichtbare objecten: huis, man, tafel, auto. Stap één.
    Vervolgens werd de hersenactiviteit van de vrijwilligers opnieuw gemeten, terwijl ze naar plaatjes keken van dezelfde alledaagse, concrete zaken. De patronen van hersenactiviteit werden bewaard op de computer. Stap twee.
    Voor stap drie mochten de vrijwilligers weer gaan slapen in de scanner: door hun hersenactiviteit te vergelijken met de eerder vastgelegde activeringspatronen, konden de onderzoekers zes tot zeven op de tien keer correct aflezen welke objecten de proefpersonen zagen in hun droom. Heel wat anders dan een echte droomfilm nog, maar niettemin een tot de verbeelding sprekend begin: al toen Kamitani afgelopen herfst de tussenstand van zijn onderzoek presenteerde, veroorzaakte dat een bescheiden mediastorm en speculaties over gedachtenleeshelmen en dromen terugzien op YouTube.    ...

Eigenlijk al volkomen belachelijk ... Dachten ze nou echt dat wat er in dromen gebeurde volstrekte fantasie was ... Het móét nut hebben want anders gebeurde het niet dus het móét een relatie hebben met de werkelijkheid dus het moet werken met beelden uit de werkelijkheid.
Nog een stukje passende informatie:

Tussenstuk:
REM-dromen is zo passé

U weet best: er is zoiets als REM-slaap, de slaap waarin uw ogen draaien, en daarin dromen we. Of niet? 'Tegenwoordig weten we dat de relatie niet een-op-een is', zegt hoogleraar neurofysiologie Ton Coenen. 'Dromen is niet gebonden aan je REM-slaap.' De vrijwilligers uit het Japanse experiment 'droomden' bijvoorbeeld kort nadat ze in slaap waren gevallen: een vorm van dromen die zeer heldere beelden geeft. Dat veel dromen wél in de REM-slaap plaatsvinden, komt waarschijnlijk eerder doordat het brein dan actiever is en de dromen gemakkelijker komen, aldus Coenen.

Wat er ook al op wijst: veel van de nu ervaren en dus bekende verschillen zitten in hoeverre je je later van het bewust bent - niet zozeer in de processen zelf.

In de populair-wetenschappelijke literatuur zijn slaap en dromen ook uiterst populair (Psyche en Brein, nr. 1-2014, door Christof Koch):

Droomtoestanden

Hebt u de recente kaskraker Inception gezien? Wat The Matrix betekende voor ons denken over virtual reality, betekent deze film voor het verschijnsel dromen. Ik hield mijn adem in toen ik zag hoe de bouwkundestudente Ariadne de straten van Parijs als een deken over zich heen vlijde. Deze spectaculaire scène, een hommage aan M.C. Escher, maakte weer eens duidelijk hoe bizar dromen soms kunnen zijn ...

Wacht even, voordat je die kwalificatie 'hoe bizar' gebruikt. Bedenk eerst even hoe bizar iets kan zijn als het niets met de werkelijkheid te maken heeft. Het antwoord, dat u zelf kunt bedenken: het aanbod is dan oneindig maal oneindig enzovoort.
Leuk hoor ... Die vervormingen van Esscher. Maar het zijn doodgewoon vervormingen (bij wiskundigen bekend als affine transformaties).
Maar dit artikel kwam in het begin meteen met een stukje essentiële informatie:

... Wat zijn dromen eigenlijk en wat zeggen ze over ons brein?
De eerste vraag is gemakkelijk te beantwoorden: dromen zijn levendige sensomotorische hallucinaties met een verhalende structuur. We ervaren een droom bewust - we kunnen dingen zien, horen en aanraken in een omgeving die volkomen echt lijkt (maar vreemd genoeg ruiken we nooit in een droom). ...

Want dit zegt ten eerste dat de primaire werkplaats van dromen dezelfde is als die van dezelfde processen als tijdens het bewustzijn, maar met uitsluiting van het geurcomplex. Het geurcomplex haakt aan op een punt in de circuits van de emotie-organen dat wel actief is tijdens de opslag van herinneringen, maar niet tijdens het opnieuw afspelen ervan tijdens de slaap.
Alweer bevestigende het model zoals geschetst in het hoofdartikel

.
Nog wat info:

Iedereen droomt, inclusief honden, katten en andere zoogdieren. Maar uit experimenten in slaaplaboratoria is gebleken dat mensen steevast onderschatten hoe vaak en hoe lang ze dromen. Dat komt doordat dromen zo vluchtig zijn.

Voor geen seconde, dat laatste. Het komt omdat het proces zorgvuldig buiten ons bewustzijn wordt gehouden - zou je het meemaken, werd je er gek van, want het is een vervormde werkelijkheid die zich voordoet even echt als de werkelijkheid.
Dat eerste is niet sterk genoeg: slaap = dromen. Of in ieder geval voor een heel, heel groot deel.

Hoewel we ons onze dromen vaak maar moeilijk kunnen herinneren, heeft ons dromende 'ik' onbelemmerd toegang tot ons verleden. In dromen herbeleven we voorbije voorvallen en vaak ervaren we intense gevoelens van verdriet, angst, spanning of vreugde. Misschien was het vanwege die intense emoties dat Sigmund Freud de hypothese opperde dat in dromen onbewuste wensen worden vervuld. Hoe dat ook zij, het antwoord op mijn tweede vraag - hoe en waarom produceert het brein dromen? - blijft ten diepste een mysterie.

En met wat sciencefictionschrijver en filosoof Jack Vance

opmerkte:

Mysterie is een woord zonder objectieve zeggingskracht, niet meer dan de beschrijving van de beperkingen van de geest. Mensen kunnen zelfs worden gekwalificeerd aan de hand van de fenomenen die zij ieder voor zich mysterieus vinden ... Het mysterie wordt opgelost, de oplossing wordt hen medegedeeld. 'Natuurlijk, het lag ook wel voor de hand!', roept men in koor. Een opmerking over het voor de hand liggende: het ligt altijd voor de hand ... De geest van de massa verwisselt de volgorde, en laat uit het mysterie de oplossing komen. Dit is logica op zijn kop; in werkelijkheid staan mysterie en oplossing in dezelfde verhouding tot elkaar als schuim tot bier ...

"Het brein produceert dromen om te leren van meegemaakte ervaringen, en wel tijdens de fase van het afleren - wat geldt niet en werkt niet - het niet-bestaande of niet-bestaanbare - het bizarre".
"Natuurlijk, het lag ook voor de hand!"
Volgen nog wat relativerende opmerkingen over het verschil tussen REM- en niet-REM-slaap, afgesloten met:

Aanwijzingen dat het traditionele beeld niet helemaal klopt, vinden we ook in een onderzoek dat neuropsychoanalyticus Mark Solms van de Universiteit van Kaapstad heeft uitgevoerd bij mensen met een hersenbeschadiging. Als een deel van de hersenstam - de zogeheten pons of brug van Varol - geheel is vernield, heeft de patiënt geen REM-slaap meer. Maar slechts één op de 26 van dergelijke patiënten meldt dat hij of zij niet meer droomt, en er zijn geen gevallen bekend van mensen die niet meer droomden wanneer de pons gedeeltelijk beschadigd was.

Oftewel: het verschil heeft voornamelijk te maken met de manier waarop wordt omgegaan met het contact met het bewegingsstelsel.
Dit speelt ook een rol:

Verder kunnen medicijnen die de dopaminespiegel beïnvloeden een grote impact hebben op het dromen, terwijl de REM-cyclus volledig intact blijft. L-dopa, het meest voorgeschreven medicijn tegen de ziekte van Parkinson, veroorzaakt meer en levendiger dromen, terwijl mensen die dopamine-remmende antipsychotica slikken juist minder gaan dromen.

Oftewel: deze neurotransmitters beïnvloeden de koppeling tussen de diversen elementen van het proces. Met meteen het extreem van de situatie dat die dromen helemaal bewust worden.
Gunst, en dat is dan een psychose. Of soortgelijke processen.

Weer wat over het essentiële van slaap (de Volkskrant, 25-02-2015, van verslaggeefster Margreet Vermeulen):

Powernap helpt tegen schade korte nacht

Slaap kun je niet inhalen, zo luidt een oude volkswijsheid. Maar een middagdutje blijkt wel degelijk enige bescherming te bieden tegen de schade van een doorwaakte nacht. Een powernap van een half uur herstelt de hormonale balans die helpt stress te bestrijden en het immuunsysteem versterkt.
Dat blijkt uit een studie van de universiteit van Sorbonne, gepubliceerd in het Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. Het is bekend dat chronisch slaaptekort het risico vergroot op suikerziekte, overgewicht, depressie, infecties en hart- en vaatziekten. Hoe dat in het lichaam werkt, is veel minder duidelijk. Met deze studie is, volgens de Amsterdamse neuroloog en somnoloog Hans Hamburger, voor het eerst onomstotelijk vastgesteld dat slaap de stofwisseling beïnvloedt. Dat het een kleine studie is met elf proefpersonen, doet daar volgens hem niets aan af. ...

Whatever ... Het gaat hier om die sterke globale schadelijkheid. Die verder toegelicht wordt in het volgende overzichtsartikel uit het populair-wetenschappelijke topblad Scientific American (Scientific American, oct. 2015, by Robert Stickgold):

Sleep on it!

Your nightly rest turns out to affect your mind and health more than anyone suspects.

Tussentitel: Several studies over the past 25 years have now concluded that poor sleep can, under certain circumstances, lead to depression severe enough to be diagnosed as major depression.

"Do I really need to sleep" As I travel around the world talking about sleep, I am asked this question over and over. The answer has always been clear—yes, everyone needs to do it. Just like hunger, thirst and sexual desire, the urge to sleep is a physiological drive. Exactly what spending a third of our lives unconscious gets us, however, has long mystified scientists.

In acknowledging our lack of an answer, Allan Rechtschaffen, one of the world's foremost sleep researchers, said in 1978, "If sleep does not serve an absolutely vital function, then it is the biggest mistake the evolutionary process has ever made" (emphasis mine). In the 1990s J. Allan Hobson, another leading sleep researcher, quipped that the only known function of sleep was to cure sleepiness.
    Research over the past 20 years has finally begun to provide at least a partial explanation for why we must sleep. The clearest finding is that sleep does not serve just a single purpose. Instead it appears to be needed for the optimal functioning of a multitude of biological processes—from the inner workings of the immune system to proper hormonal balance, to emotional and psychiatric health, to learning and memory, to the clearance of toxins from the brain. At the same time, none of these functions fails completely in the absence of sleep. In general, sleep seems to enhance the performance of these systems instead of being absolutely necessary. And yet anyone who lives for months without sleep will die.

Even this imperfect understanding has taken decades to develop. By the end of the 20th century researchers had replaced ancient notions about sleep—that it was caused by blood retreating from the surface of the skin or by the buildup of warm vapors from the stomach—with detailed measurements of brain-wave activity, breathing patterns, and daily oscillations in the amount of hormones and other molecules in the blood. More recently, investigators have begun identifying the exact aspects of sleep that are important for each of its benefits. Ironically, though, the more researchers uncover about the unconditional necessity of a good night's sleep for the proper functioning of mind and body, the less time 21st-century citizens spend in the soothing arms of Morpheus, the Greek god of dreams.

Fatal Imsomnia
The clearest evidennce of our absolute need for sleep comes from a study published in 1989 by Carol Everson when she was working in Rechtschaffen's laboratory. Everson, now at the Medical College of Wisconsin, found that rats totally deprived of sleep all died within a month. In actuality, all she had to do to achieve this fatal result was to prevent the animals from entering the stage of sleep characterized by rapid eye movement (REM). But a quarter of a century later researchers still cannot explain why the rats died. A series of experiments in the intervening years has only served to eliminate possible causes; it is not caused by, for example, increased stress, excessive energy consumption, or failure of the body's internal heat regulators or the immune system.
    Death by sleep deprivation is not unique to rats. Fatal familial insomnia, first described about 30 years ago, is, as the name suggests, a heritable human disorder that leads first to unremitting insomnia and thence to death. A team of Italian researchers, then at the University of Bologna's medical school, reported it in 1986. The group, led by Elio Lugaresi and Rossella Medori, told the story of a 53-year-old man who died within months of developing intractable insomnia—as had many of his relatives over two generations. Postmortem analysis of his brain showed massive loss of nerve cells in two regions of the thalamus, a structure about the size of a walnut that is found in the midbrain and generally acts as a way station for incoming sensory input. The two particular regions in question, however, are known more for their role in regulating emotional memory and producing so-called sleep spindles, a key pattern of waves found in electroencephalograms of the sleeping brain.
    How this deterioration in the thalamus might lead either to insomnia or to death is unclear. But the immediate cause of the damage itself is now known. In the early 1990s Medori, by then at Case Western Reserve University, and her colleagues determined that a malformed protein, called a prion, was responsible for the destruction. Prions are also known to cause scrapie in sheep and bovine spongiform encephalopathy ("mad cow disease") in humans—though in the case of fatal familial insomnia, the prion is inherited from one generation to the next rather than being ingested from the environment, as in the other two ailments.
    Fortunately, there are no other reported instances of human death caused by sleep deprivation (aside from accidental deaths when, for example, a sleepless driver falls asleep at the wheel). But there are also no other reports of people going several months without sleep. We are thus left with two examples of prolonged and total sleep deprivation leading to death—experimentally induced sleep deprivation in rats and a heritable prion disease in humans—and with no understanding of the exact cause of death in either case. ...

Want wat dit betekent is dat de resultaten van slaap een biochemisch effect hebben, met een schadelijke component. Een component zo schadelijk dat hij essentiële structuren aantast. Zo essentieel dat het leidt tot de dood.
En dit onbekende proces is ook door deze redactie niet ingevuld.

En dan als voorlopige laatste en de aanleiding voor het maken van deze verzameling, een hoogst significante aanwijzing omtrent de globale structuur van het slaapproces (de Volkskrant, 22-07-2017, door Tonie Mudde):

Hoe drumstokjes stemmen temmen

Iris Sommer (46), hoogleraar psychiatrie aan het UMC Utrecht: 'Hij hoorde al járen stemmen, van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. 'De verrassing komt vanavond', zei de stem in zijn hoofd dan, op een dreigende toon die wel duidelijk maakte dat het geen feestpakket zou zijn.
'Steven was een van de proefpersonen bij mijn promotieonderzoek, nu bijna twintig jaar geleden. Ik wilde ontdekken wat er in de hersenen gebeurt van mensen die stemmen horen. ...'

Die stemmen komen natuurlijk voort uit dezelfde modules of processen die betrokken zijn bij de slaap. Wat hieruit blijkt is dat die processen ook hogelijk gestructureerd in onderdelen zijn opgebouwd, waarbij is dit geval de module die het verbaliseer-gedeelte afhandelt degene is die tijdens de bewuste periode nog steeds "aangekoppeld" is. Deze meneer is ook "psychotisch", maar dan alleen in één specifiek onderdeel van het proces.
Met nog een aanwijzing daarvoor:

'Steven drumt in een band, en tijdens die optredens is de stem opvallend stil. ...'

De activiteiten en waarnemingen tijdens het drummen zorgen voor meer activiteit op andere paden, en dat vermindert het beroep dat het pad uit verbaliseer-module op doorgave in het kennelijk bestaande gemeenschappelijk schakelpunt kan doen. In internettaal: als de buren gaan allemaal downloaden via het gemeenschappelijke aansluitpunt, blijft er minder over voor u.

Weer een voorbeeld dat de hier beschreven functies van de slaap onderschrijft (de Volkskrant, 31-08-2017, door Charlotte Huisman):

'Jij moet dood, mama, spring jij maar van het balkon'

Ouders van kinderen met ernstige psychische problemen voelen zich in de steek gelaten door de geestelijke gezondheidszorg. ...

Franca, nu 8 jaar oud, is 5 jaar als haar ouders merken dat ze anders is dan andere kinderen. Ze heeft kennelijk een op hol geslagen fantasie en ziet haar biologische moeder Ingrid en haar pleegvader Tom als 'monsters'. Een psychose, denkt haar moeder. Ook haar biologische vader kampte daarmee. ...
    Het blijkt een voorbode van een lange en moeizame tocht langs instanties ...
    Meer ouders van kinderen met ernstige psychische problemen ...
    Vijf moeders en drie vaders vertellen over hun ervaringen aan de Volkskrant. Over hoe heftig het leven kan zijn met een kind van wie het hoofd net even anders werkt. Over een dochter die op 4-jarige leeftijd tegen je zegt: 'Jij moet dood, mama, spring maar van het balkon.' ...

De simpele verklaring: dit zijn het soort dingen dat bij iedereen, vanaf de jongste leeftijd dus, in het hoofd spelen, horende bij het verschijnsel slaap, waarbij de slaap er mede voor zorgt dat dit soort processen, "gedachten" of "dromen", buiten het bewustzijn blijven. En het is alleen dit laatste proces dat bij dit soort speciale gevallen een storing vertoont. Wat zich voordoet als een storing in de geest, is in feite slechts een storing in het "afsluitsproces".

Een kleine ondersteuning van het gestelde over de twee fasen van het leren door een kunstmatig neuraal netwerk (de Volkskrant, 02-09-2017, door wetenschapsredactie):

Foutloos leren

Kunstmatige intelligentie (AI) leert zichzelf nieuwe vaardigheden vooral door fouten te maken. Maar dit is een riskante benadering voor gebieden waar fouten dodelijk kunnen zijn, zoals de gezondheidszorg en autonome auto's.

En dat heeft de natuur ook "gemerkt", en heeft ervoor gezorgd dat deze vorm van leren tijdens de slaap gebeurt. Met het bewegingsapparaat veilig uitgeschakeld en zonder dat de rest van het apparaat het "weet".

Een verzameling tips voor de slapelozen (de Volkskrant, 19-05-2018, door Ranne Hovius):

Ga toch slapen

Wie niet goed slaapt, wordt ziek, blijkt uit onderzoek na onderzoek. En omdat er legio slapelozen zijn verschijnen er ook legio boeken over het onderwerp. Het nieuwste is Slaap, van de Amerikaanse neurowetenschapper Matthew Walker. Ranne Hovius zet de belangrijkste tips op een rij.

‘Mensen doen altijd of ‘slaaptekort’ iets vreselijks is’, verzuchtte de Amerikaanse uitvinder Thomas Edison. ...

Gevolgd door de soort stoere verhalen die exceptionele figuren die met minder slaap toekunnen uitslaan, niveau: "" Ren 100 meter is 10 seoconden voor eidereen!"
Onzin, zoals boven gezien.

Minder bekend zijn de ernstige gezondheidsrisico’s die aan chronisch slaaptekort kleven, variërend van verhoogde kansen op een hoge bloeddruk, depressies en diabetes, tot het bespoedigen van alzheimer en kanker. Een aanzwellende stroom boeken wijst ons op deze gevaren, gesteund door het in de laatste paar jaar exploderende slaaponderzoek. Een wake-upcall met als strekking: ga slapen!
    Tot de bestsellers van deze boekenstroom behoren het bovengenoemde Nachtrust (2015) van Wiseman en de werken van drie Amerikanen: De slaaprevolutie (2016) van schrijver Arianna Huffington, Waarom je niet slaapt (2017) van neuroloog W. Chris Winter en het zojuist verschenen Slaap van neurowetenschapper Matthew Walker.    ...
    Voor de chronische woeler is het demoraliserend leesvoer en een extra aanleiding voor nachtelijk tobben. Mag je ook nog eens – ook daarover zijn de schrijvers eensgezind en op het fanatieke af duidelijk – geen slaappillen nemen (ze zijn verslavend, hebben nare bijwerkingen en leveren nauwelijks meer slaap op). Maar wat dan wel? Gelukkig is er geen slaapboek zonder tips. De tien meest genoemde adviezen om een goede slaper te worden zijn:

1. Slaap op vaste tijden
Ons lichaam past zich niet snel aan veranderingen aan. Walker: ‘Ga elke dag om dezelfde tijd naar bed en sta elke dag om dezelfde tijd op. Uitslapen in het weekend compenseert niet het slaaptekort dat je in de loop van de week hebt opgebouwd. Als er één advies is dat je moet onthouden, dan is het dit wel.’ Extreme veranderingen kunnen zo schadelijk zijn dat ploegendienst door de WHO (World Health Organization) als even kankerverwekkend genoemd wordt als de giftige dampen van verf.

2. Mijd fel (blauw) licht in de avond
De aanmaak van melatonine zodra het donker wordt, zorgt ervoor dat ons lichaam zich voorbereidt op de slaap. Fel licht, met name het licht van ledlampen, stopt die aanmaak en geeft zo aan het lichaam door dat het nog geen tijd is om te gaan slapen. Dim daarom de lichten in de loop van de avond en ban iedere vorm van licht – vooral tv, laptop, smartphone en tablet – uit de slaapkamer.

3. Gebruik geen cafeïne vanaf de (na)middag
Vanaf het moment dat we wakker worden tot we weer gaan slapen maakt ons lichaam adenosine aan, een hormoon waarvan we slaperig worden. Hoe meer adenosine, hoe slaperiger we worden, tot we letterlijk omvallen van de slaap. Cafeïne blokkeert de opname van adenosine: we maken het nog wel aan maar voelen ons niet slaperig. Een kop koffie is pas na een uur of acht uitgewerkt, dus als je om elf uur wilt slapen, is een kop koffie na vijven geen goed idee.    ...

Door deze redactie al decennis geleden ontdekt: koffie 's avonds: uur laten inslapen.
Maar merk ook op: in de werkzaamheid van eze adviezen zit ook een aanzienlijke individuele component. Er zijn ook gevallen die een halve kunnen leegdrinken en acuut in slaap vallen.
Het is dus in iedere geval ook trial and error.

4. Wees spaarzaam met alcohol
Een beetje alcohol helpt ontspannen, maar veel drinken geeft in de tweede helft van de nacht onrust en verstoort daarmee vooral de remslaap.

5. Doe een KORT middagdutje
Het door onze biologische klok geregelde 24-uurs ritme, vertoont midden op onze wakkere dag een dip. Doe je om die tijd een dutje dan heeft dat gezondheidsvoordelen.
    Wat onderzoeksgegevens: piloten die een middagdutje van 25 minuten doen, zijn daarna 35 procent alerter en geconcentreerder dan niet-dutters. Driemaal per week een middagdutje verlaagt de kans op een hartaandoening met 37 procent.
    Een dutje van meer dan een half uur wordt afgeraden omdat je dan tijdens de diepe slaap wakker wordt en nog lang duf blijft.
    Het beste dutjesmoment: voor drie uur ’s middags. Vroege dutjes voegen toe aan de slaap van de voorbije nacht, late dutjes maken dat je de nacht die komt slechter slaapt.    ...

Dus bijvoorbeeld niets voor deze redactie.

6. Slaap in een koele kamer
Een van de indicatoren voor het lichaam dat het moet gaan slapen is dat de lichaamstemperatuur met een graad daalt. Dat kun je helpen door te slapen in een kamer met een temperatuur tussen de 14 en 19 graden.

7. Neem een hete douche of warm bad voor het slapen gaan
Winter: ‘De kwaliteit van je slaap verbetert als je je lichaam voor het slapengaan flink opwarmt, vooral vanwege de afgifte van warmte en het koeler worden van je lichaam dat daarop volgt.’

8. Beweeg overdag
Ga naar buiten, wandel, fiets, sport. Zonlicht, zeker in de ochtend, is goed voor het reguleren van de dagelijkse slaappatronen. En regelmatige lichaamsbeweging leidt ertoe dat er extra adenosine wordt aangemaakt.

9. Ontspan
Ongetwijfeld het lastigste advies, want juist het niet kunnen ontspannen – het piekeren en stressen – is wat de meeste slapelozen wakker houdt. Wat kan helpen:
    Een paar uur voor je naar bed gaat niet meer werken of sociale media afstruinen, maar relaxen en de lichten dimmen.
    In je slaapkamer investeren: goed bed, lekkere kussens, prettige nachtkleding, lavendelgeur.
    Niet blijven liggen als je al langer dan twintig minuten wakker ligt, maar opstaan, iets drinken en bijvoorbeeld wat lezen tot je weer slaperig wordt.
    Mediteren of ontspanningsoefeningen doen (Huffington geeft een overzicht van geleide meditaties die je kunt downloaden)
    Luisteren naar een van de talloze voor dit doel bedachte – en op YouTube te vinden – muziekstukken die met hun trage tonen je hersenen in het ritme van de diepe slaap proberen te dwingen. (ze kunnen overigens ook mateloos irriteren)    ...

Een aanvullend advies: maak je er niet druk om dat je niet slaapt. Deze redactie heeft ervaren dat je in periodes dat je een beetje lijkt te slapen en voornamelijk wakker ligt, meestal het omgekeerde het geval is: je slaapt veel, en bent af en toe wakker.
    Alleen valt dat laatste op.
    Het eerste niet!
    En denk gewoon aan aangename dingen naar believen.

10. Zoek hulp
Als alle eerdere tips niet helpen, zijn er slaapcoaches en therapeuten die je met een op slapeloosheid afgestemde cognitieve gedragstherapie kunnen helpen. De bewijzen stapelen zich op, schrijft zowel Walker als Winter, dat cognitieve gedragstherapie op alle fronten beter werkt dan slaappillen, en dan ook nog eens zonder de gezondheidsrisico’s van pillen.

Maar als die echt opvallende dingen te melden hadden, stonden ze vooraan in de lijst (à la: geloof nooit belagigngsadviezen van armoezaaiers).
Nog één aanvullende: gebruik geen neuroleptica, neurologische slaapmiddelen, tenzij u op het punt staat aan slapeloosheid dood te gaan (figuurlijk). Dat zijn paardenmiddelen.
Deze redactie gebruikt wel een chemische stof als slaapmiddel indien uiterst onrustig, maar dat is het extract van de wilgenbast, bekend sinds oertijden en verkocht onder diverse namen waaronder aspirine Verkrijgbaar bij iedere drogist.

Even nog een bericht over slaap en tijdstippen waarop (de Volkskrant, 09-11-2019, door Renske Marseille):

Chronobiologie

Altijd zomertijd, Rusland slaapt er nog slecht van

Europa staat voor de keuze tussen zomer- of wintertijd. Rusland zette de klok al eens vast op de zomertijd. Dat liep niet goed af, weet slaaponderzoeker Ljudmila Korostovtseva.

Dat gedraai aan de klok moet maar eens afgelopen zijn, oordeelde de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, vorig jaar. ...
    Hoe die beslissing gaat uitvallen, is nog onzeker. Veel Europeanen neigen naar zomertijd, blijkt uit een enquête van de Europese Commissie die bijna 5 miljoen mensen invulden. ... Allicht beter dan verdrinken in de actuele discussies is kijken of er te leren valt van de geschiedenis.
    Rusland stopte in 2011 al met het tweemaal per jaar draaien aan de klok. De keuze viel op permanente zomertijd, wat gunstig moest zijn voor de gezondheid en de economie. Dat pakte even anders uit, zegt Ljudmila Korostovtseva, telefonisch vanuit Sint-Petersburg. De Russische slaaponderzoeker is 14 en 15 november te gast in Nederland, op het Nationale Slaapcongres in Ermelo.

Wat gebeurde er in Rusland na de verandering naar permanente zomertijd?
'Er waren veel negatieve gevolgen. Uit een van de onderzoeken naar de verandering bleek dat mensen meer stress en negatieve emoties ervoeren en meer aandachts- en slaapproblemen hadden. Voornamelijk jongeren hadden meer last van een 'social jetlag', die slaap, gedrag, stemming en metabolisme kan verstoren. Uit een analyse van noodoproepen naar de ambulance bleek dat die in de eerste maanden na de verandering veel vaker voorkwamen: 11 procent meer voor hartinfarcten en 66 procent meer voor (pogingen tot) zelfdoding. Ook rapporteerden ziekenhuizen meer patiënten met hart- en vaatziekten en problemen met het immuunsysteem en het metabolisme. Daarbij nam het aantal auto-ongelukken in de ochtend toe, omdat het vooral in het noorden van Rusland zo lang donker bleef. Op aanraden van medici en chronobiologen is de verandering naar zomertijd ongedaan gemaakt in 2014.'    ...

Hoe liep het af met de beoogde voordelen voor de economie?
'.... Uit recente studies blijkt dat in elk geval het economische voordeel voor de overheid helemaal niet zo groot is, minder dan 1 procent.'

Is het wel een goed idee om te kiezen voor een permanente tijd?
'Ja, want die halfjaarlijkse wisseling is ook niet goed. Uit enquêtes onder de Russische bevolking bleek dat 56 procent in de dagen na het draaien aan de klok minder energie, motivatie en eetlust had. Ook bleken ze meer fouten te maken tijdens het werk. Voor mensen die hun ritme niet gemakkelijk aanpassen, of meer ontvankelijk zijn voor stressfactoren, vooral kinderen, pubers en ouderen, is een wisselingssysteem slecht voor het lichaam. Het beste zou zijn dat we elke dag op dezelfde tijd opstaan en dezelfde tijd naar bed gaan, zodat je lichaam het perfecte ritme kan vinden. Door een wisseling van zomer- en wintertijd zit je er elk half jaar weer een uur naast.'

Wat is uw advies voor Europa?
'Permanente wintertijd. Op een slaapcongres dit jaar in Sint-Petersburg stemden afgevaardigde chronobiologen van 29 landen voor wintertijd, niet één stem was tegen. Het is gewoonweg beter voor je bioritme om in de ochtend met licht wakker te worden, dan langer licht te hebben in de avond. En hoewel een uurtje verschil niet voor iedereen negatieve gevolgen heeft, moeten we blijven denken aan mensen die wel dat risico lopen. Permanente wintertijd kan ervoor zorgen dat mensen op de meest natuurlijke manier leven.

Maar daar zal dus wel niet naar geluisterd worden, want "Uit Rusland', en "MH17", en dergelijke "goede" argumenten ...

Een klein overzicht van de stand van zaken aangaande de kennis van dromen (de Volkskrant, 29-02-2020, door Erna van Balen):

Hoe ontstaan nachtmerries en hoe kun je ze voorkomen?

Je wilt wegrennen, maar je benen werken niet mee. Je slaakt een gil, maar er komt geen geluid. Als je wakker schrikt, soms badend in het zweet, blijk je het allemaal gedroomd te hebben. Waar komen nachtmerries vandaan en hoe kun je ze voorkomen?    ...
    Inmiddels weten wetenschappers dat je in je remslaap moet zijn om te kunnen dromen. Rem staat voor rapid eye movement: snelle oogbewegingen kenmerken deze slaapfase. 'Maar we weten niet of een droom een toevallig bijproduct is van de remslaap, of dat dromen zo belangrijk zijn dat ze de reden vormen voor de remslaap', zegt Ysbrand van der Werf, onderzoeker slaapstoornissen bij het Amsterdam UMC.
    Dromen zijn volgens Van der Werf vrijwel altijd emotioneel gekleurd, positief of negatief. Als die negatieve emoties ontsporen, kan een droom overgaan in een nachtmerrie. Stress speelt waarschijnlijk mee bij die ontsporing: je hersenen produceren dan een signaalstofje dat eigenlijk niet in de remslaap thuishoort, noradrenaline, waardoor emoties heftiger worden.    ...

Dat adrenaline, bijproduct van de inhoud van de droom, leidt dus indien in ernstige mate tot dat "badend in het zweet": het zweet dat het lichaam al lekker gaat produceren instantaan bij het bemerken/vermoeden van acuut gevaar.

... Slaaponderzoekers weten nog altijd niet wat dromen precies zijn, of waarom je eigenlijk droomt. 'Dat is de million-dollar question', zegt Van der Werf. En zolang we niet weten waarom we dromen of nachtmerries hebben, heeft het ook weinig zin om te proberen de betekenis van dromen te duiden, legt hij uit.

Tja ... Dan moet je meer wten van de werking van neurale netwerken - zie de uitleg hier

... Behalve stress is niet duidelijk waar dromen en nachtmerries vandaan komen ...

Onzin: ook als je niet gestressd bent, heb je dromen en nachtmerries.

Dan de vraag: als je last hebt van nachtmerries, kun je daar dan iets tegen doen?
Ja, vaak wel, met psychotherapie. Daarmee kun je leren lucide te dromen: je bent je er dan van bewust dat je droomt en je kunt je droom zelfs bijsturen. Hoe dat gaat? Van der Werf heeft wel een paar tips, onder meer: bedenk voor het slapengaan waarover je wilt dromen. Als je dan inderdaad droomt wat je bedacht had, weet je dat je in dromenland bent, en daardoor kun je de droom ook anders laten aflopen.
    Je droom opschrijven kan ook helpen. Als je dat een tijdje doet, leer je herkennen hoe een droom eruitziet. Daarna zul je vaak weten dat je droomt en kun je lucide gaan dromen.
    Lukt dat niet? Dan zijn er technische hulpmiddelen. Van der Werf noemt een voorbeeld van een slaapbril met een rood lampje erop. Omdat onderzoekers kunnen voorspellen wanneer de remslaap ongeveer begint, kunnen ze het lampje zo instellen dat dat gaat knipperen als de remslaap begint. Door de oogleden ziet de dromer het lampje en denkt: o ja, dat betekent dat ik droom en dat dit niet echt is.
    Maar voor wie zo'n bril wil kopen is er slecht nieuws: eigenlijk gebruiken slaaplabs ze alleen voor onderzoek. Van der Werf ziet meer in lowtech: leg pen en papier naast je bed. Daarmee zou het moeten lukken van de nachtmerries af te komen. Welterusten!

Nou, niet dus. Wat je eventueel bereikt, is dat je ze je niet meer kan herinneren.

Over het belang ervan (de Volkskrant, 21-05-2022, door Kaya Bouma):

Neurologie | Nachtrust

Slaapt u wel goed?

Weinig slapen als voorwaarde voor succes? Neuroloog Steven Laureys verzet zich in zijn nieuwe boek tegen 'slaapmachismo'. Slaap is een natuurlijk medicijn, waarvan we 'als maatschappij het belang verwaarlozen'.

Vier uur per nacht. Dat is de hoeveelheid slaap waar Donald Trump naar eigen zeggen genoeg aan heeft. Slaap is volgens de voormalig president van de Verenigde Staten voor pussy's. ...
    Het is een schoolvoorbeeld van wat Steven Laureys (53) 'slaapmachismo' noemt. Deze vorm van stoerdoenerij is niet alleen aan Trump voorbehouden, signaleert de Vlaamse neuroloog. In de politiek, in het bedrijfsleven maar ook onder bijvoorbeeld artsen geldt weinig slapen nog altijd als teken van doorzettingsvermogen en veerkracht, niet als het ongezonde gedrag dat het eigenlijk is.    ...
    En nu ligt er een populairwetenschappelijk boek over slaap, Het no-nonsense slaapboek. Daarin maakt Laureys gehakt van de gedachte dat weinig slapen een voorwaarde is voor succes. Alleen 'genetische uitzonderingen' hebben genoeg aan vier uur slaap per nacht, schrijft hij. 'De grote meerderheid van zelfverklaarde kortslapers ontzegt zichzelf slaap die ze echt nodig hebben.'
    Het eigenaardige aan 'slaapmachismo' is dat het ingaat tegen gezond verstand, vertelt Laureys via een videoverbinding - hij woont en werkt sinds een paar jaar in Canada. 'Als we gaan vliegen, willen we geen piloot die onvoldoende heeft geslapen. Ik denk dat dat duidelijk is. Maar waarom willen we dan wel een dokter die niet uitgeslapen is, zoals heel vaak gebeurt, of een politicus die 's nachts een akkoord sluit na urenlange onderhandelingen, of een ceo die in slaap valt tijdens een meeting?'    ...

Het slaapmachismo is een bijproduct van de neoliberale levensvisie.
Neoliberalisme stamt uit de woestijnen van he Midden-Oosten (de Joodse variant), en is het tegenovergestelde van gezond verstand of welke vorm van gezondheid dan ook.

Wat maakt weinig slapen zo ongezond?
'Ik hoor mensen vaak zeggen: slaap is tijdverlies, ik heb het niet nodig. Maar slaap is net zo belangrijk als eten, het is onderdeel van ons bestaan. Je kunt niet zonder slaap, dan ga je gewoon dood. Het is niet voor niets dat het Guinness Book of Records het record zo lang mogelijk wakker blijven niet meer opneemt in nieuwe edities, niet slapen is gewoon te ongezond.
    'Slaap is een van de pijlers van onze gezondheid, net als bewegen, gezond eten en hoe we omgaan met stress. Er is een directe link tussen ons geheugen en slaap, blijkt uit een groot onderzoek in de jaren negentig waaraan ik meewerkte. Wie goed slaapt, onthoudt dingen beter. Slaap is ook belangrijk voor je emotionele evenwicht. De Nederlander Eus van Someren, jullie grote slaapexpert, toonde aan dat slaapgebrek een reeks mentale problemen veroorzaakt zoals angst en depressie.
    'Slaap is een natuurlijk medicijn. Je hoort nu allerlei quatsch over detoxdrankjes, maar er bestaat een echte detox en dat is slaap. Een aantal jaar geleden hebben wetenschappers ontdekt dat onze hersenen beschikken over een glymfatisch systeem, dat is ongelooflijk. Het voert toxische stoffen af. Als dat systeem faalt door slaapgebrek, kan dat leiden tot dementie. In je slaap produceer je ook het groeihormoon waar kinderen van groeien. Bij volwassenen gaat datzelfde hormoon veroudering tegen.'

U zou veel van uw patiënten goede slaap willen voorschrijven, schrijft u in uw boek.
'Maar hoe doe je dat? Dat heb ik niet geleerd op mijn opleiding. Ik heb geleerd om slaappillen voor te schrijven, maar dat is vaak niet de oplossing.'

Krijgen we in Nederland en België te veel slaapmiddelen voorgeschreven?
'Dat is een vaststaand gegeven. Vroeger wisten we niet dat mensen daar verslaafd aan konden raken, dat ze steeds meer en meer nodig hebben en dat er nog een hele reeks bijeffecten zijn. Mijn eigen mama neemt al slaappillen sinds ze 20 is.
    'Het is een makkelijke oplossing voor de arts en de patiënt. Ja, je valt ervan in slaap, maar de positieve effecten van slaap zie je niet. Van een slaappil kom je in een artificieel soort comaslaap. Overigens hebben angstremmers en antidepressiva ook effect op de kwaliteit van je slaap.

Dat kunnen ze dan weer wel, die woestijnlieden: mensen aan de verslavende slaapmiddelen en pijnstillers helpen, zoals het oxycodon van de Sacklers uit Het Rijk van Sackler, Sachs en Soros:

... 'Slaap is zo'n complex proces en zo belangrijk voor je emotionele welzijn en je geheugen dat het eigenlijk onwaarschijnlijk arrogant is dat we zeggen: we repareren slaap alsof het een auto in de garage is die je even kan fiksen. Dat is de klassieke aanpak, maar het heeft geen zin om pillen te slikken om symptomen te onderdrukken zonder dat je het onderliggende probleem aanpakt. Daarom wil ik mijn gewicht als neuroloog in de schaal leggen om te zeggen: we moeten dit anders aanpakken.'

Hoe dan?
'Ik schrijf ook slaapmedicatie voor, maar altijd voor een beperkte tijdsduur en in combinatie met cognitieve gedragstherapie om de achterliggende oorzaak van de slapeloosheid aan te pakken. Ik denk dat het heel belangrijk is dat artsen de tijd nemen om vragen te stellen. Wat is je kwaliteit van slaap? Hoe gaat het op je werk, in je relatie? ...

Die achterliggende oorzaak is dus heel vaak, zo niet bijna altijd, een slechte levenshouding.
Een levenshouding veroorzaakt door neoliberalisme, globalisme, rondreizerij, enzovoort.
Ook weer komende uit de woestijn.

Mensen die 's morgens moeite hebben met opstaan en zich een avondmens noemen, zijn geen aanstellers maar hebben een ander bioritme, schrijft u.
'Ja, we hebben allemaal een eigen ritme. Ik denk dat er andere manieren zijn om ons werkritme in te vullen. Bij ons in het laboratorium zie ik soms mensen op de meest onmogelijke tijdstippen nog aan het werk zijn, dan weet ik ook: die zie ik morgen niet voor de middag.'

Uit uw boek wordt ook duidelijk hoe weinig we eigenlijk weten over slaap. We weten bijvoorbeeld niet veel over dromen, daar wordt nauwelijks onderzoek naar gedaan. Waarom is dat?
'Droomslaap is moeilijk te onderzoeken omdat het zo subjectief is. Als jij naar een slaaplaboratorium gaat, kan ik heel precies meten hoeveel diepe slaap je hebt, hoeveel uren remslaap, maar jij bent de enige die weet wat je gedroomd hebt.
    'Het onderwerp is een wetenschappelijk taboe sinds Freud zich met dromen ging bezighouden. Hij had niet de technologie om slaap te onderzoeken, maar ging heel ver in het duiden van dromen, bracht alles terug op verdrongen seksuele lusten. Sindsdien hoor je je daar als wetenschapper niet meer mee in te laten.
    'Ik heb dat zelf ook ervaren. Ik ben begin jaren negentig naar Luik getrokken om droomslaap te onderzoeken. Daar waren ze toen heel ver in slaaponderzoek, maar ik was de enige die zich met dromen bezig wilde houden en kreeg het niet voor elkaar. Nu zie ik langzaam maar zeker wel interesse in het onderwerp komen.'
    In zijn boek beschrijft Laureys een bijzonder onderzoek naar dromen. In Japan zetten neurologen kunstmatige intelligentie in om dromen te analyseren. Proefpersonen keken eerst urenlang naar YouTube-filmpjes, waarbij de onderzoekers hun hersenpatronen registreerden. Zelflerende algoritmen leerden de patronen koppelen aan specifieke beelden. Tijdens hun slaap kon vervolgens worden afgelezen welke beelden voorbijkwamen in hun dromen: een kasteel bijvoorbeeld, of een papegaai. Laureys: 'Dat onderzoek staat nog maar in de kinderschoenen, maar het is fascinerend.'

Wat is het belangrijkste raadsel over slaap dat opgelost moet worden?
'Voor mij als bewustzijnsonderzoeker is dat droomslaap. We dromen een groot deel van ons leven. Dat we daar als wetenschap zo weinig aandacht voor hebben, vind ik hallucinant. Vanuit wetenschappelijk standpunt is de droom een uniek venster op de menselijke geest.    ...

De richting van die verklaring is hier dus gegeven.

Het schiet niet op met de standaarduitleg van dromen (de Volkskrant, 18-07-2022, door Stefan Kuiper):

Essay | Dromen

Zo veel meer dan ruis

Dromen zijn misschien geen geliefd onderwerp van gesprek, maar het is zonde om er niet over te willen nadenken. Ze kunnen een bron zijn van zelfkennis e inspiratie, waaraan je iets hebt in het wakkere leven, aldus Nachtcorrespondent Stefan Kuiper.

...    Naderende deadlines, verzuimde examens - we konden hier wel spreken van een terugkerend themaatje. Het voelde alsof de auteur van mijn dromen me iets probeerde te vertellen. Alleen die auteur, realiseerde ik me, dat was ikzelf. Probeerde ik mezelf dan iets te vertellen?
    Wat denkt u? Denkt u er überhaupt iets van? 'Ander onderwerp graag, Volkskrant-redactie!', wellicht? Weinig schijnt u namelijk kouder te laten dan andermans droomleven. Enkele jaren geleden belichtte radioproducer Sarah Koenig in de podcast This American Life zeven onderwerpen waarover interessante mensen eigenlijk niet zouden moeten praten. Dromen betrokken daarbij een keurige vijfde plek, direct na onder meer slaap (vierde plaats), dieet (tweede) en menstruatie (eerste). 'Tell a dream, lose a reader', vatte de Amerikaanse schrijver Henry James zijn kijk op dromen ooit handzaam samen, een aforisme dat de heersende opinie over dromen opnieuw goed lijkt weer te geven.
    Ergens snap je het wel, die geringschattende houding tegenover dromen. Lekkere verhalen zijn het allerminst. Ze missen de logica van boeiende vertellingen. ...
    Dromen zijn van niet te onderschatten waarde, zo betoogden meerdere slaapwetenschappers in een reeks populair-wetenschappelijke boeken - en dat vind ik zelf ook. En niet alleen uit gezondheidsoverwegingen. Ze zijn meer dan de natuurlijke nachttherapeut die onze negatieve ervaringen verwerkt, meer dan de interne virtualrealityruimte waarin we ons gevaarloos kunnen voorbereiden op toekomstige uitdagingen: ze heten ook een belangrijke bron te zijn van zelfkennis.
    'Dromen', schrijft wetenschapsjournalist Alice Robb in haar aanbevolen boek Wat onze dromen ons vertellen, 'kunnen ons helpen om onszelf beter te leren kennen, omdat ze diepgewortelde angsten en verlangens omhooghalen, en ons verborgen verwachtingen en spanningen onder ogen doen zien. Ze bieden een venster op de psyche: een droom kan de sleutel bieden om een emotioneel probleem te herkennen.' Daarmee, zou ik hieraan toe willen voegen, zijn ze van grote diagnostische waarde. Hoog tijd voor een herwaardering van de droom en de analyse ervan, kortom.
    Tenminste, zo denken sommigen erover. 'Het interpretatievraagstuk', schrijft de Franse wetenschapsjournalist Guillaume Jacquemont in het eerder dit jaar in Nederlandse vertaling verschenen De wetenschap van dromen, 'is het grootste twistpunt in de droomwetenschap.' Veel neurowetenschappers zijn uitgesproken kritisch over de waarde van droomduiding.
    En sommigen laat het totaal onverschillig. Zij stellen zich op het standpunt van Allan Hobson en Robert McCarley, neurowetenschappers volgens wie dromen weinig meer zijn dan willekeurige reacties op een neuraal proces: de Dick Swaabs van de droomwetenschap. In hun onderzoek, dat eruit bestond dat ze micro-elektroden implanteerden in de hersenstammen van katten, concludeerden ze dat dromen slechts de weerslag zijn van veranderende neuro-chemische balansen die, ik citeer Alice Robb, 'een golf van vervormde signalen uit de pons van de hersenstam [sturen] naar de voorhersenen'. De pogingen van de voorhersenen om uit deze signalen een verhaal te bakken is wat wij ervaren als dromen. Daarmee worden ze gedegradeerd tot biochemische bijproducten, de wolken van de geest.    ...

Een conceptuele warboel.

Nog meer verwarring, met een begrijpelijk motief erbij (de Volkskrant, 22-04-2023, door Kaya Bouma):

Neurowetenschap | Nachtrust

Zo slecht geslapen

Slaap kan ook ongezond zijn, ontdekte slaaponderzoeker ... Eus van Someren. Nu is de hoogleraar op zoek naar een pil tegen die ongezonde slaap.

Op het web stond het zelfs in de kop:

Neurowetenschap

Waarom slaap niet alleen maar gezond is en andere inzichten van de slaaphoogleraar die zelf vaak wakker ligt

En hier de de verklaring van de 'ongezonde slaap':

... slaaponderzoeker (en voormalig gitarist van The Scene) Eus van Someren ...
...
Het lijkt me als slaaponderzoeker extra frustrerend om wakker te liggen. U weet als geen ander hoe ongezond dat is.
‘En met een terugwerkende kracht ga je ook dingen herkennen. Ik ben op een gegeven moment een depressie ingedoken. Dat was in 1997, toen ik nog in The Scene speelde. Ik denk dat het een combinatie was van alles: ik was al geen goede slaper en ik pleegde jarenlang roofbouw op mijn slaap.’ ...

Tja ...

"Ik leidde een zwaar ongezond leven, en nu heb ik last van een ongezonde slaap. Dat vind ik toch zó eigenaardig ... "

Moet je nu gaan lachen of huilen ...
En hoe zwaar ongezond?

‘Ik ben daar uiteindelijk uitgekomen, onder andere dankzij een goede therapeut en door te gaan hardlopen. In het begin heel kleine stukjes: 50 meter, tot aan het eind van de straat. En dan de volgende dag 60 meter.’

Zo zwaar ongezond.
    Merk trouwens op hoezeer wijlen psycholoog Piet Vroon gelijk had met zijn (parafraserend) "Drie blokjes hardlopen rond het pand is beter dan de psychotherapie erbinnen".
    Wat dus geldt zowel voor de slaapstoornissen, als de depressie.
    De "gewone" depressie, dat wil zeggen: die niet veroorzaakt door een aangeboren neurologische onbalans, wordt veroorzaakt door ongezonde levensstijl, zowel lichamelijk maar voornamelijk geestelijk.
    Slechte psychologische en natuurlijk ook socio-psychologsche zelfzorg.
    Het gaan geloven in dingen die niet waar zijn, en leugens, en dergelijke.

Naar Neurologie, slaap

, of site home

·.

Bronnen bij Neurologie, slaap: aspecten

6 nov.2009