Bronnen bij Informatie-filter: belangen, tegen

Voorbeelden van de volgende regel uit het informatie-filter:
  Als iemand iets beweert in een zaak waar hij een min of meer tegengesteld belang bij heeft, zijn de kansen op waarheid en onwaarheid circa 80 en 20 procent, en hoger/lager, tezamen met de mate van eigenbelang.

Het geval (de Volkskrant, 22-08-2011, column door Sheila Sitalsing):
  Voorspelling

Zestien jaar geleden schreef een collega een vlammend opiniestuk in de krant. Waar hij tegen was, ben ik vergeten, maar de legendarische onderbouwing van zijn stelling niet. Die ging zo: 'Het staat in de Grote Winkler Prins encyclopedie, en iedereen weet dat encyclopedieën niet liegen!'
    De collega is inmiddels gepensioneerd, de krant in kwestie bestaat niet meer en van Winkler Prins is sinds Wikipedia weinig meer vernomen.
    Wat wel nog alomtegenwoordig is, is het het blinde ontzag voor en het onwankelbare geloof in een entiteit die dingen weet die jij niet weet. Vooral als het gaat over geld: de eurocrisis, de volgende recessie, Griekse onderpanden.
    Dan worden de mediaeconomen gebeld, de doctoren Clavan van de crisis, wier zogenaamde waardenvrije feiten en voorspellingen als nieuws worden gepresenteerd.   ...

Dit kan gezien worden als een mening van de auteur. Hoe betrouwbaar is dan die mening? Dan moet je volgens de informatieregels dus eerst kijken naar de plaats van de auteur ten opzichte van de groep. Die is bekend: Sheila Sitalsing is van opleiding econoom - dus de maakt deel uit van de groep "economen". haar uitspraak is negatief over de groep "economen'. Dus haar uitspraak heeft een hoge betrouwbaarheidsgraad.
    Dan kunnen we hier, ter controle van het proces, ook nog even kijken of de toepassing van de regel een plausibel antwoord geeft. Nou, dat is niet moeilijk, want wat de auteur beschrijft is in de psycho0logie bekend als het proces van conformisme: een groep mensen met aanverwante bezigheden of belangstellenden die met elkaar communiceren en elkaars mening gaan napraten - en wier meninghen daarom steeds minder voeling met de werkelijkheid hebben. De minimaal tachtig procent wier uitspraken onbetrouwbaar zijn.
    Dat deze regel belangrijk is, volgt uit het wijdverspreid voorkomen van het proces van conformisme. Sheila Sitalsing geeft enkele specifieke voorbeelden;

  Mensen als Arnoud Boot, Lans Bovenberg, Wim Boonstra en de voltallige redactie van The Economist, een Brits tijdschrift dat op Nederlandse krantenredacties gretig wordt geciteerd als brenger van De Waarheid. Altijd dezelfden, al jaren, iedereen heeft dezelfde telefoonlijst.
    ... Je kunt namelijk gerust enige tijd op Mars verblijven, na terugkeer de zaterdagkranten openslaan en - hoera! - lezen hoe beroepsmediaeconoom Sylvester Eijffinger in zowel de Volkskrant als FD.weekend mag uitleggen wat Angela Merkel en Nicolas Sarkozy moeten doen. Deed Eijffinger tien jaar geleden ook al, alleen ging het toen over Gerhard Schröder en Jacques Chirac.

Dit zijn dus allemaal mensen wier meningen waarvan je op zijn allerbeste slechts kennis van neemt, maar die een bijzonder laag betrouwbaarheidsgehalte hebben. De tijd besteed aan het lezen van of luisteren naar dit soort mensen is hoogstwaarschijnlijk beter besteed aan het zelf bestuderen van het onderwerp, en/of het zoeken van meningen van mensen buiten deze beroeps- of belangengroep - als het over een krant gaat, bijvoorbeeld de ingezonden-brievenrubriek, waar meestal zinniger dingen over economie staan dan in de opinie-artikelen van het soort lieden als de genoemde.

De inhoud van bovenstaande stuk heeft betrekking op de Griekse crisis, die een gevolg is van de invoering van de euro. Het volgende stuk gaat over die invoering, en illustreert het enorme belang van de informatieregels in het algemeen, en de hier behandelde in het bijzonder (VARAgids, nr.4-2011, door Johan Faber):
  Eurosceptisch

Zou er - met de kennis van nu - anders zijn geschreven bij de introductie van de euro? Waarschijnlijk wel, zo leert een rondgang langs betrokkenen.

Het was de grootste, duurste en langdurigste overheidscampagne ooit. En dit is wat er van overbleef: ding flof bips.   ...
    ...Alle gevestigde politieke partijen waren voor Europa, en dus ook voor de euro, het kroonjuweel van de Europese integratie. Veel pro-Europese politici hoopten al dan niet openlijk dat de introductie van de euro een doorbraak kon forceren naar de definitieve politieke eenwording van Europa.
    Dat het anders liep, lag zeker niet aan het enthousiasme van de beslissers.
    Het enige tegengeluid kwam van het toenmalige politieke buitenbeentje, de SP. De socialisten zagen in de komst van de euro de triomf van het 'neoliberale Europa'. Op een SP-poster uit die tijd stand het eurosymbool afgebeeld in de vorm van een guillotine.
    Maar behalve de SP was er geen politieke stroming in Nederland die anti-Europese gevoelens vertegenwoordigde. De gevestigde politieke orde stond praktisch unaniem achter de beslissing om de gulden in te ruilen voor een eenheidsmunt. Koningin Beatrix was zo bezield door de Europese gedachte, dat ze zelfs aanbood om haar beeltenis van de Nederlandse euromunten te laten verwijderen (wat uiteindelijk niet gebeurde).    ...

Weer een overduidelijk geval van groepsconformisme. En ook van de veruit de meest voorkomende soort: die waarin de gedeelde mening staat voor een eigenbelang van de groep. Hoe meer Europa, hoe meer oligarchie, en hoe meer er gegraaid kan worden.
    Met in dit soort gevallen vrijwel altijd de hartelijke steun van de media:
  'Het was gewoon propaganda,' zegt Arjo Klamer, die zich destijds als een van de weinige prominente economen openlijk tegen de euro keerde. ...
    ...volgens Klamer heerste er ook bij gezaghebbende media een duidelijke pro-euro stemming. 'Er was wel wat aandacht voor critici als ik, en je mocht weleens ergens aanschuiven, maar je werd toch een beetje als zonderling behandeld. En wat telkens terugkwam was de suggestie van journalisten dat je nationalistische sentimenten voedde door partij te kiezen tegen de euro.'

Arjo Klamer is zelf econoom, behoort dus formeel tot de groep, en zijn mening die zich tegen de groep keert, is dus hoogst betrouwbaar. Ook zijn meningen over de media, als zijnde partijdig. Waarvoor hij ook een recent bewijs heeft:
  De euroscepsis is sinds de Griekse tragedie sterk toegenomen, maar toch ondervinden critici van het eerste uur naar eigen zeggen nog altijd weerstand in de media. Klamer: 'Laatst was ik bijvoorbeeld gevraagd om in De Wereld Draait Door iets te zeggen over de eurocrisis. Maar de redactie koos uiteindelijk toch voor Rick van der Ploeg, die natuurlijk een positief verhaal hield.'

Iets dat nog steeds met grote regelmaat waargenomen kan worden bij actualiteitenrubrieken, en praatprogramma's als Pauw & Witteman en Buitenhof. Vooral dat laatste is, met een uitnodigingsbeleid van vrijwel uitsluitend Europa-aanhangers afgewisseld door kritiekloze half-uur lange interviews met EU-hoogwaardigheidsbekleders, een waar EU-propaganda-programma.
    Overigens, met een uitstapje naar de buurregel, wordt dit door de media zelf natuurlijk grondig ontkend:
  Waren de media opgewassen tegen de miljoenencampagne voor de euro? 'Ik denk wel dat we behoorlijk kritisch waren; zegt Willem Lust, die destijds tekende voor een reeks Nova-reportages over de euro. 'We waren alleen niet kritisch genoeg over de punten waarop het nu mis dreigt te gaan. Onze reportages gingen vooral over de logistieke kant van de omwisseling. Gaat het wel goed met de distributie van eurogeld? Zijn ondernemers voorbereid? Achteraf gezien is dat allemaal redelijk goed verlopen. Waar we meer aandacht aan hadden moeten besteden, waren de fundamentele economische problemen die aan de euro kleefden:   ...
    Willem Lust ontkent op zijn beurt dat Nova pro-euro zou zijn geweest in de berichtgeving. 'Dat soort lijnen werden bij ons niet uitgezet. Wij namen nooit standpunten in. Maar het klopt dat er destijds veel minder scepsis was over Europa dan nu. Iedereen wist natuurlijk dat landen als Griekenland en Italië met veel kunst- en vliegwerk bij de euro waren gekomen. Maar men dacht blijkbaar dat het niet zoveel uitmaakte.'

Waarop de buurregel geeft dat dit een hoogst onbetrouwbare uitspraak is, omdat Willem Lust een positief oordeel geeft over de eigen groep. En bij controle in de werkelijkheid, zoals boven weergegeven, blijkt dat de uitspraken van Willem Lust grove leugens zijn - die ongetwijfeld volkomen representatief zijn voor die in de rest van de media, want ze hebben hun houding in de loop van de jaren niet veranderd. Dit dus ter bevestiging van de informatieregels.

Een voorbeeld dat beide aspecten van het proces laat zien (de Volkskrant, 30-04-2014, van verslaggevers Toine Heijmans en Elsbeth Stoker):
  Demmink wenst geen getuigen te horen in misbruikzaak

Oud-topambtenaar Joris Demmink roept geen getuigen op in de civiele procedure van de Roestige Spijker. ...
    De procedure, die het initiatief is van stichting de Roestige Spijker, had als doel de 'waarheid over Joris Demmink' boven tafel te krijgen. De inmiddels gepensioneerde justitieambtenaar wordt al jaren achtervolgd door verhalen over kindermisbruik. Veel duidelijkheid hebben de verhoren in de Utrechtse rechtbank niet gebracht: de verwarring over Demmink is alleen maar groter geworden.
    Onder meer oud-rechercheurs en oud-ambtenaren deden hun verhaal. Een deel van de getuigen zei niets te weten van de contacten die Demmink met jonge jongens zou hebben gehad. Anderen zeiden juist dat Demmink wél verdachte was in het zogenoemde Rolodexonderzoek, een geheim politieonderzoek naar een elitair pedofilienetwerk in Amsterdam eind jaren negentig. ...

Een paar van de ene kant en een paar van de andere. De verwarring duurt voort, suggereert de Volkskrant.
    Daarvan is absoluut gesprake. Want kijk naar de belangen:
  Dit is door opeenvolgende justitieministers altijd ontkend. Minister Opstelten liet twee weken geleden opnieuw weten nog steeds in Demminks onschuld te geloven.

Oftewel: iedereen met ook enig wens op een carrière in een gevestigd deel van de maatschappij zet dat op het spel door bewijs te leveren dat de minister van Justitie ernstig beschadigd. Als ook maar meer dan een enkele oud-rechercheur of oud-ambtenaar dat doet, kan je al bijna zeker teken voor 80 procent, en als het er drie zijn ligt het over de 90. Die Demmink is betrokken bij iets.

Men zegt dat Nederland gepolariseerd is. Het kan ook zijn dat het deze redactie niet is opgevallen, maar hier is, zeven later later, weer eens een voorbeeld vanuit de door politieke-correctheid gedomineerde media dat lijkt op een enerzijds-anderzijds geval, op een terrein dat er politiek-maatschappelijk toe doet (de Volkskrant, 09-02-2024, door Jarl van der Ploeg (pag. 2)):
  Progressieve politici opgelet: angst is een oergevoel dat je nooit moet onderschatten

Als we iets hebben geleerd van de afgelopen twee maanden, is het wel dat je columnisten van landelijke dagbladen ... schreef Ronald Plasterk in zijn Telegraaf-column dat de formatie een makkie zou worden ...
    En o ja, we weten ook dat Pieter Omtzigt blijkbaar geen probleem heeft

Oftewel: dit gaat allemaal over de kabinetsformatie na de "Wilders op 37"-schok.
    En een rol daarin speelt ...
  ...    Angst, ...

Uh, eerst aanloopje 1.
    En dan ...
  ...    Niet voor niets hebben mensen die angst ...

... aanloopje 2.
    En tenslotte ...

  ...    Progressieve politici daarentegen zijn beduidend slechter met angst. ...

... aanloopje 3.
    En dan komt het onderwerp ... :
  ...    Of kijk naar migratie:

... , en het hete hangijzer.
    En dan gebeurt er iets speciaals:
  ... migratie: dat bestaat al duizenden jaren, waardoor we heel goed weten dat het zowel een bedreiging als een belofte met zich meebrengt.    ...

En daar is het voorbeeld van toepassing op ons onderwerp: de auteur beweert iets ten gunste én iets ten ongunste van de onderwerp.
    Want dat de auteur uitleg of detail een rabiate voorstander is van vrije migratie is al volkomen vastgelegd door zijn bezigheden voor de Volkskrant uitleg of detail uitleg of detail .
    En hierop pas je dus de Informatieregels toe: dat ten gunste van zijn zaak heeft een uiterst lage waarschijnlijkheidswaarde, en dat ten ongunste een uiterst hoge.
    Beide boven het niveau 80-20, meer gaande richting 95-5.


Naar Informatie-filter, algemeen , of site home .

24 aug.2011