Bronnen bij Informatie-filter: nepnieuws

Een term die in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 in zwang is gekomen is "nepnieuws": berichten van niet-officiële nieuwsbronnen die gebracht worden als nieuws, en niet waar zijn. Ten einde de onschuldige ontvanger te misleiden, natuurlijk.

De term werd, zal duidelijk zijn, in eerste instantie gebruikt door de officiële nieuwsbronnen.

Maar waarom zouden de officiële nieuwsbronnen dat doen juist in deze tijd, daar waar het verschijnsel ongetwijfeld ook vooraf al bestond.

(Tip: Pas toe de belangenregel uit het informatiefilter toe)

Oftewel: de reden daarvan blijkt, als je ziet aan welke kant van de verkiezingsstrijd de beschuldigde partijen staan, en aan welke kant de beschuldigenden.

De feiten: de beschuldigde partijen waren allemaal aanhangers van Donald Trump, en de beschuldigende partijen waren allemaal aanhangers van Hillary Clinton.

Dat maakt volgens de regels van het informatiefilter het uiterst waarschijnlijk dat de beschuldigingen onwaar zijn. Dus dat de berichten inhoudende de beschuldigingen onwaar zijn.

Oftewel: de officiële nieuwbronnen waren zelf mede-schuldig aan nepnieuws. Gewoon volgens de informatieregels.

Maar omdat de officiële nieuwsbronnen automatisch de inhoud van het nieuws bepalen en beheersen, werd dat nooit echt duidelijk, en tot dit tijdstip, schrijvende 2019, gaat het nepnieuws over het nepnieuws door.

Hier de eerste bron die iets van het bovenstaande ook constateert en toegeeft (de Volkskrant, 19-01-2019, door Suzanne Weusten):

  Weg met de goedgelovigheid

Luisteren naar Mozart maakt je intelligenter, één glas wijn per dag bekort je leven aanzienlijk, en vleeseters zijn hufters. Zo maar wat nepnieuwtjes die door serieuze media de wereld in werden geslingerd.
    Bij nepnieuws denken we misschien aan uitgebreide complotten, gesmeed door machthebbers of multinationals, maar meestal ligt aan het fenomeen nepnieuws dezelfde dynamiek ten grondslag als aan onze eigen roddels en leugentjes, zo betoogt hoogleraar rechtspsychologie Eric Rassin, die al eerder boeken schreef over de goedgelovigheid van de mens, zoals Waarom ik altijd gelijk heb. Mensen verspreiden verkeerde informatie om problemen te vermijden, uit winstbejag, om hun macht te vergroten, wraak te nemen, of gewoon om er lol aan te beleven. En soms doen ze het niet eens bewust.
    Met de toename van nepnieuws valt het trouwens wel mee. Mensen hebben altijd al gelogen en zich vergist en dus heeft nepnieuws ook altijd bestaan. Alleen valt het ons tegenwoordig meer op, omdat we meer communiceren, meer technieken hebben om nieuws te filteren en omdat we er alerter op zijn.
    'Een manier om radicaal bevrijd te raken van het spook van nepnieuws is om simpelweg de veronderstelling los te laten dat de media ons accurate informatie verschaffen', schrijft Rassin. Afgezien van het feit dat de waarheid soms niet helemaal bekend is, zijn de bronnen en de belangen van de nieuwsproducenten niet altijd duidelijk. Kortom: wees kritisch en wantrouw vooral de sociale media. En vertrouw nieuws pas als het wordt bevestigd door meerdere professionele media.    ...

Helaas, dat werkt op zichzelf staand ook niet: een groot deel van het nieuws verspreid over Donald Trump komt van The New York Times, een 'professioneel medium', en wordt door andere 'professionele media' zonder één enkele controle overgenomen.
    Terwijl The New York Times zich gedwongen voelde direct na de verkiezing van Trump een verklaring te doen uitgaan dat ze hun leven zouden beteren en meer echt nieuws over hem zouden plaatsen (Telegraaf.nl, 12-11-2016, uitleg of detail ):
  New York Times belooft onpartijdige berichten

The New York Times heeft zijn abonnees een opmerkelijke e-mail over de berichtgeving over Donald Trump gestuurd. In het schrijven aan zijn lezers verzekerde de krant voortaan onpartijdig en fair over de aankomende president te zullen berichten.
    De grootste krant van de Verenigde Staten toonde zich in de aanloop naar de presidentsverkiezingen een duidelijke fan van de Democratische kandidaat, Hillary Clinton. The New York Times benoemde Clinton al snel tot favoriet voor de overwinning. De antipathie jegens de Republikein Trump werd in de kolommen niet bepaald onder stoelen of banken gestoken. De e-mail aan de lezers was ondertekend door Arthur O. Sulzberger jr., de uitgever van de krant. over eenzijdige en partijdige berichtgeving’.   ...

Het tegenovergestelde gebeurde.
    Het advies van de auteur:

  Maar kritisch zijn en een open mind houden is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want de meeste mensen hebben een laag afgestelde waarheidsfilter. We gaan ervan uit dat de informatie die tot ons komt juist is, dat is onze standaardinstelling. Het kritisch beoordelen, het 'ongeloven' zoals Rassin het noemt, komt pas later. Bovendien halen we ons nieuws meestal uit dezelfde bronnen - lees: bubbel - en sluiten onze ogen voor het feit dat onze favoriete bronnen het bij het verkeerde eind kunnen hebben.

De alhier opgestelde regels zijn het enige dat lijkt op een manier om dat systematisch aan te pakken.


Naar Informatie-filter, algemeen , of site home .

20 jan.2019