Bronnen bij Retorische trucs: moderne tijd
"Moderne tijd" was de redactie van deze website ;lange tijd ontgaan als
retorische truc, deels omdat hij traditioneel niet als zodanig bekend is, en
deels omdat hij zo vaak wordt vaak wordt gebruikt (de Volkskrant, 16-04-2011, ingezonden brief van Jaap van Veen (Amsterdam)):
Het zal niet helpen ...
Een voorbeeld van het terrein waar het het
laatste decennium het meest gebruikt is (de Volkskrant, 29-04-2011, door Harm Beertema):
Dit soort uitspraken was een oneindig herhaalde mantra van
alle onderwijsbestuurders en bijna alle onderwijsdeskundigen in hun pogingen
hun ideologische ideeën omtrent de inrichting van het onderwijs erdoor te
drukken. het is tevens een uitstekend voorbeeld van de waar van dit
argumenten - en andere retorische trucs: meestal verbergen ze onjuistheden,
waanideeën, ideologie, eigenbelang en dat soort zaken.
Het onderwijs is een populaire plek voor deze truc.
Neoliberaal-ideoloog-econoome Frank Kalshoven, voormalig chef-economie van
de Volkskrant, gebruik hem ook graag, omdat lesgeven door mensen nu
eenmaal duur is, en hij geen belasting wil betalen. Maar ook de betrokkenen
zelf willen er uit gemakzucht wel eens in vervallen (de Volkskrant, 04-05-2012, van de redactie wetenschap):
Kijk, in het middelbaar onderwijs is dit grandioos
mislukt, dus gaan we het in het hoger onderwijs proberen ...
|
Het is de vraag of dat in het echt ook zo werkt, zegt Jules Pieters,
hoogleraar curriculuminnovaties aan de Universiteit Twente.
'Hoorcolleges zijn ook kosteneffectief. Het organiseren van practica en
werkcolleges kan uiteindelijk wel eens minder efficiënt zijn.' Al in
diverse universiteitssteden gingen studenten om die reden de barricades
op als er hoorcolleges werden geschrapt: ze klaagden dat ze minder goede
docenten kregen.
De discussie over het hoorcollege 'is er een die van tijd tot tijd
de kop opsteekt', zegt Pieters. 'Dit zal vast niet de laatste keer
zijn.' |
Zeker niet.
Voorspellende woorden, die laatste, want (de Volkskrant, 02-01-2013, van verslaggever Rutger Bregman):
Hij kan zelf niet boeien en hij kan zelf geen
orde handhaven (gewoon die etende en pratende lui eruit gooien - makkelijk zat,
"want er is toch internet"), dus vervallen we in de smoes van "de moderne
tijd"om er vanaf te zijn.
Een bijzonder navrant voorbeeld (de Volkskrant, 10-09-2013, hoofdredactioneel commentaar, door Xander
van Uffelen):
En hé, kijk er eens: daar staat het,
vermoedelijk per ongeluk, in bijna volle glorie, dat de kabinetsplannen die van
het neoliberalisme zijn: afschaffen van de pensioen. Waar de Volkskrant,
inmiddels ook keihard neoliberaal, het van harte mee eens is:
En wat is het voornaamste argument, direct erop volgend:
Kranten zijn ook niet meer van deze tijd. En journalisten die een normaal
salaris krijgen ook niet. Er zijn genoeg mensen die het voor een minimumloon, en
nog minder, willen doen.
Een bijzonder grappige (de Volkskrant, 11-09-2013, door Adjied Bakas, trendwatcher. Onlangs
verscheen zijn boek The State of Tomorrow):
Een bekende truc, dus. De grap zit in de weerlegging (de Volkskrant, 13-09-2013, ingezonden brief van Patricia Brunklaus,
Raamsdonk Statenlid GroenLinks):
Een futuroloog gepiepeld met betrekking tot de
toekomst ...
De Nederlandse Spoorwegen worden tegenwoordig ook geleid door managers,
in plaats van het (technisch opgeleide) spoorwegpersoneel dat dat voorheen
deed. En die managers kennen de trucs (de Volkskrant, 05-12-2013, van
verslaggever Sander Heijne):
En zo schafte de NS ook al toiletten in de
(stop)treinen af. Want eenmaal op dit traject, is er geen einde aan - dat
traject eindigt pas in Absurdistan, door op volle snelheid door de stootblokken
te lopen en daarna krijsend tot stilstand te komen ...
Het voorgaande voorbeeld is hier gereproduceerd, omdat het
een vrolijk weerwoord ontlokte (de Volkskrant, 28-12-2013, ingezonden brief van Jephte de Miranda,
Nijmegen):
Voltreffer! Midden op het dek van het scheepje
der "moderne tijden".
Iemand heeft een teleurstellende ervaring (de Volkskrant, 13-01-2014, ingezonden brief van Guido Nanninga,
Amsterdam
En bij dit soort rotzooi, is de retorische truc
ook meestal niet ver weg:
Inhoud en kwaliteit is inderdaad niet meer van deze tijd.
Natuurlijk is de neoliberaal Frank Kalshoven
ook dol op de moderne tijd (de Volkskrant, 24-05-2014, door Xander van Uffelen en Jonathan
Witteman):
En wat wil Frank, in plaats van die dingen uit
de jaren 1950, vanwege de "moderne tijd":
Nou, als er iets jaren 1950 is, dan is het wel 60 uur werken in de week.
Die Kalshoven kan je dus van zeggen dat "moderne tijd" niks
meer dan een winkeltje waarin hij selectief wil winkelen. Je kan ook gewoon
zeggen dat hij contradicties uitkraamt. Je kan bij zo'n sterke contradictie
zo dicht bij de kern van zijn betoog ook zeggen dat hij gestoord is.
Cognitief gestoord
, maar nauwelijks minder erg dan de gewone soort. Want straks gaan ze nog
naar hem luisteren (hij is voormalig chef-economieredactie en ze luisteren
in ieder geval daar nog allemaal naar hem - op één na) en worden er
nog meer mensen ontslagen. Dan die 700 duizend die er nu al zijn ...
Een illustratie van één van de doelen van retorische trucs (Telegraaf.nl,
02-11-2014):
Misschien zijn er argumenten tegen een basisbeurs, maar het argument dat hij
uit een andere tijd stamt geldt ook voor studeren zelf - en is dus ongeldig.
Het gaat hier om het verhullen van het feit dat men geen goed argumenten
heeft:
Dit heeft natuurlijk niets met het beurzensysteem te maken. Tenzij men
bedoelt dat er door het beurzensysteem te veel studenten zijn gekomen. Dan
spreekt men zichzelf tegen omdat men tegelijkertijd keihard hamert op de
noodzaak van opleiding. En natuurlijk zit hier de
werkelijkheid van de politieke leugens achter: men wil bezuinigen op de
uitgaven van het beurzensysteem, maar men wil niet doen waarvoor een
beurzensysteem bedoeld is: alleen de lagere inkomensgroepen tegemoet komen in
de hoge kosten van studeren. Want dat noemt men dan "nivellering"
. En dat mag niet, want de rijken moeten rijker worden. Volgens het
neoliberalisme
dat heerst. Achter retorische trucs zit zeer vaak tot
meestal dit soort kwaadaardigheid.
Het onderwijs is duur, dus blijft
maar dit soort kwaadaardigheid aantrekken (de
Volkskrant, 04-02-2016, ingezonden brief van Frans van Haandel,
wiskundedocent bovenbouw voortgezet onderwijs, Odijk):
Exit De Hond. Maar dit soort mensen is
onverbeterlijk, wijst de praktijk uit.
Naar Retorica, trucs
,
of site home
·.
|