Bronnen bij Filmrecensie, Starship Troopers: besprekingen

Starship Troopers dateert van 1997, maar pas zo rond 2005 begon men enig vermoeden te krijgen van de betekenissen die erachter staken. Misschien niet allemaal expliciet door regisseur Verhoeven erin gestopt, maar in ieder geval erin gekomen omdat hij een tijdgeest meenam naar zijn script - en een projectie daarvan naar de toekoms (de Volkskrant, 17-09-2005, televisieaankondiging):
  Onbegrepen

Paul Verhoevens Starship Troopers leidde in Amerika tot veel verwarring. In de film vecht de mensheid tegen buitenaardse insecten, en boze commentatoren zagen in de vormgeving van die strijd veel overeenkomsten met de esthetiek van het fascisme zonder op te merken dat Verhoevens sciencefictionfilm een persiflage is. Een profetische persiflage, bleek later: het hysterische nationalisme in de film heeft veel gemeen met de retoriek van de oorlog tegen het terrorisme. Inmiddels geldt de film als een onbegrepen meesterwerk. De Hollywood Investigator merkte op: 'Het is moeilijk te geloven dat Starship Troopers vóór 11 september 2001 werd gefilmd, maar ondenkbaar dat zo'n film na 11 september zou zijn gemaakt.' (P.K.)

En (de Volkskrant, 17-09-2005, televisieaankondigingen, door Berend Jan Bockting):
  Filmtips
...
Starship Troopers

(Paul Verhoeven, 1997) Hoogst entertainende, politiek bewuste sciencefictionactie van Verhoeven die in Amerika voornamelijk verwarring zaaide. In de film vecht de mensheid tegen buitenaardse insecten, en boze commentatoren zagen in de vormgeving van die strijd veel overeenkomsten met de esthetiek van het fascisme - zonder op te merken dat Starship Troopers een persiflage is. Een profetische persiflage, bleek later: het hysterische nationalisme in de film heeft veel gemeen met de retoriek van Bush' war on terror. Inmiddels geldt de film als een onbegrepen meesterwerk.
Veronica, 20.30 uur.

Van dat 'onbegrepen' bleef in de loop van de jaren, en met iedere hervertoning, steeds minder over (de Volkskrant, 25-08-2011, televisieaankondigingen, door Bert Koetsenruijter):
  Filmtips

Onbegrepen knipoog

'Moeilijk te geloven dat 'Starship Troopers' vóór 11 september 2001 werd gefilmd, maar ondenkbaar dat zo'n film na 11 september zou zijn gemaakt.' Schreef de online tabloid Hollywood Investigator over de retoriek in Paul Verhoevens film.

Het is nu nauwelijks voorstelbaar, maar bij het uitkomen van de vermakelijke sciencefictionfilm Starship Troopers in 1997 had de kritiek in Amerika moeite de film te doorzien. De manier waarop Paul Verhoeven commentaar leverde op zijn nieuwe thuisland, de knipoog waarmee hij verwees naar de films van Leni Riefenstahl; het was aan de Amerikanen nauwelijks besteed.
    Het moet te maken hebben gehad met de casting, een van de opvallendste kenmerken van de film die gaat over een groep jongeren die, in een verre toekomst, na het eindexamen tekenen voor het leger. Dat is een nog patriottischere daad dan normaal. Want de wereld, die in Starship Troopers feitelijk synoniem is met Amerika, is in een intergalactische oorlog verwikkeld met planeten waarop grote en agressieve insecten heersen die zo nu en dan een Amerikaanse stad verwoesten. Voor de hoofdrollen koos Verhoeven jonge acteurs en actrices die op dat moment vooral bekend waren van soaps. En er zo sleek uitzien - glad, verzorgd, blakend - dat je als kijker direct weet dat hier een vette knipoog heerst. En mocht je twijfelen, dan trekt de niet aflatende tandpastalach van Denise Richards je wel over de streep. Voor ons, Europeanen, allemaal ondubbelzinnig, voor Amerikanen blijkbaar moeilijk herkenbaar.    ...

Niet zo verwonderlijk, want naast dat voor de gemiddelde Europese filmrecensent (de juiste vertaling van 'ons, Europeanen', verder te vertalen als: politiek-correcte en neoliberale journalisten) nu naar een decennium wel duidelijk was geworden wat achter die glimlach stak qua waarheidsgehalte, is er nóg iets dat nog steeds niet goed gezien wordt: de huizenhoog er bovenop liggende uitbeelding van de wanstaltigheid van de Amerikaanse samenleving. De wanstaltigheid van het Amerikaanse ideaal. dat ook onder Europese en met name Nederlandse filmrecensenten dat wil zeggen neoliberale journalisten nog een vrijwel vlekkeloos ideaal is .
    Maar in een paar opzichten is dus wel wat voortgang in inzicht geboekt:
  De geschiedenis zou het persiflerende karakter van Starship Troopers kleiner maken: het hysterische nationalisme in de film heeft veel gemeen met de retoriek van Bush' War on Terror - inmiddels geldt de film als een meesterwerk.

Het is inmiddels (schrijvende 2023) ook één van de zeldzame films waarvan de cast reunies houden, zei de filmpjes op YouTube.

Inmiddels zijn we weer wat jaren verder (de Volkskrant, 20-09-2012, door Bor Beekman):
  Cinemaminnaar

De Ier Mark Cousins zeilt in vijftien uur door de filmgeschiedenis in zijn documentaireserie The Story of Film. Grondig, maar niet academisch. Hij legt uit waarom hij het budget bewust klein hield.

...    The Story of Film staat ook uitgebreid stil bij de latere hoogtepunten uit de Amerikaanse cinema, van Scorsese tot Spielberg, en Paul Verhoeven. 'Oja, Paul Verhoeven! Hij ving iets essentieels van het Reaganeske tijdperk, met sarcasme en ironie.'
    Cousins nam fragmenten op uit Verhoevens 'sf-satires' Robocop (1987) en Starship Troopers (1997), waarin clean cut American hero's het opnemen tegen intergalactische insecten. 'Ik ken geen andere film uit de mainstream cinema die zo'n angel in z'n staart verbergt. Bioscoopbezoekers gingen heel ver mee in Starship Troopers, tot ze zich realiseerden dat ze in nazi-sferen waren beland. Zeer, zeer interessant. Critici hadden destijds niet altijd oog voor het vitriool, voor de dubbele betekenissen, maar wat Verhoeven in Hollywood uithaalde met genrefilms was zeer ongebruikelijk.'    ...

Nee, die bezoekers waren niet letterlijk in nazi-sferen beland. Ze waren beland in Amerikaanse sferen. En die Amerikaanse sferen hebben dus heel veel weg van nazi-sferen.


Naar Robocop , Literatuur, inleiding , of site home .