Bronnen bij Menswetenschappen, regels: drempelwaarde

Een voorbeeld van de processen die gepaard gaan met een drempelwaarde is dat impliciet beschreven in de verzameling Westerse organisatie, Noord-Zuid . Daarin gaat het onder andere over de factor corruptie, die gaande van Noord- naar Zuid-Europa steeds meer toeneemt (Dagblad De Pers, 11-10-2007, door& Andrea Vreede):
  Corruptie | Eerst zichzelf verijken, daarna pas het land

Italianen zijn hun politici beu

Regering of parlement, rechts, katholiek-midden of links, het is allemaal een pot nat. Van post-fascisten en ex-christen-democraten tot post-communisten en echte communisten, in Italië denkt iedereen alleen maar aan zichzelf en niet aan het landsbelang. Het is één grote, graaiende, geld verspillende kaste. ...

Nu is er in Noord-Europese landen natuurlijk ook corruptie - geen enkel land kent alleen eerlijke mensen. Terwijl er in landen als Italië en Griekenland ook niet-corrupte mensen zijn:
  De golf van walging en ontevredenheid die het land overspoelt is in mei ontstaan. ...
...     De politiek reageert bedremmeld.  Er komen voorzichtige voorstellen om het aantal parlementariërs te verlagen en de salarissen te bevriezen. Maar om de diepgewortelde corruptie en het cliëntelisme uit te roeien is een radicale mentaliteitsverandering nodig. Nieuwe, jongere politici die Italië grondig willen saneren. Maar ook nieuwe burgers die niet langer hun best doen om als hovelingen rond de troon te zoemen, op jacht naar een stukje van de taart.

Toch is de beschrijving van Italië en Griekenland kwalitatief anders - die worden beschreven als "corrupt", en de landen als Nederland en Duitsland als "integer". Ergens tussen Nederland en Italië is er dus een drempelwaarde overschreden in de mate van corruptie, die maakt dat het ene land de ene kant op valt, en het andere land de andere. 

Het grappige is dat om aan zo'n maatschappijwijd verspreid verschijnsel iets effectief te doen, er kennelijk ook weer de overschrijding van een drempelwaarde nodig is - de drempelwaarde in  de combinatie van het aantal ontevredenen en de mate van ontevredenheid. In 2007 was die drempelwaarde duidelijk nog niet overschreden, als je kijkt naar daadwerkelijke keuze van de Italianen (de Volkskrant, 31-10-2011, door René Cuperus, cultuurhistoricus
  Als de brand in huis Europa is geblust

...    De pyromanen die, naar nu blijkt, de Europese bevolking lichtzinnig een gammele muntunie hebben opgedrongen, zijn dezelfden die momenteel de Grote Sprong Voorwaarts maken in de richting van een Verenigde Staten van Europa.
    Het Europees tunneldenken laat niet toe dat er verantwoording wordt afgelegd voor de puinhopen van de eurocrisis. Laat staan dat men een mea culpa uitspreekt voor het geleden gezichts- en vertrouwensverlies. Men heeft de euro verkocht als toeristische handigheid bij de verdampte staatsgrenzen ('nooit meer wisselen'). Maar bij nader inzien bleek de euro de drager te zijn van een, niet als zodanig ervaren, Europees financiële solidariteitsgemeenschap. Of men maar even garant wil staan voor volkshuishoudingen die types als Berlusconi keer op keer herkiezen, ook al ruïneren zij de openbare financiën.   ...

Want Berlusconi is het vleesgeworden symbool van de corrupte politiek, die de Italianen dus kennelijk blijven kiezen. De hardnekkigheid van een culturele houding.

Maar de crisis die Griekenland doormaakt in 2011 leidende tot een daadwerkelijk faillissement dat op dit moment in november 2011 alle nog moet worden uitgesproken, is een lot dat ook Italië kan treffen. Het lijkt Italië in de buurt van de drempelwaarde van non-acceptatie te brengen (de Volkskrant, 03-11-2011, van verslaggever Iñaki Oñorbe Genovesi):
  Espresso kost politici 30 euro

Al langer zijn veel Italianen niet te spreken over de riante salarissen van hun politici. Maar nu Il Belpaese, het mooie land zoals de Italianen hun vaderland liefkozend noemen, steeds nadrukkelijker zucht onder crisis en bezuinigingen, lijkt die boosheid almaar toe te nemen. ...
    Maar wat de Italianen echt in woede heeft doen ontsteken, zijn de privileges en voordeeltjes waarvan de volksvertegenwoordigers profiteren. Neem het speciale dagmenu dat de Senatoren in het restaurant van het Palazzo Madama in Rome nuttigen. Onlangs lekte uit dat de royaal betaalde senatoren er slechts 7,50 euro betalen voor een bord pasta, een vleesgerecht, een salade, fruit, een toetje en een glas drank. Een kopie van de rekening van het senatorenmenu dat op internet opdook, leidde tot duizenden boze reacties op sociale media als Facebook en Twitter.   ...

In normale omstandigheden natuurlijk een kleinigheid waar niemand zich druk over zou maken. Maar de tijden zijn veranderd, of in sociologische termen: de maatschappelijke balans is verschoven:
  Een Napolitaanse pizzeria-eigenaar ging afgelopen weekeinde een stap verder. Gino Sorbillo besloot parlementslid Sergio D'Antoni van de Partito Democratico 100 euro in rekening te brengen voor zijn pizza. In plaats van de 6 euro die hij andere klanten voor dezelfde pizza vroeg. Volgens Sorbillo omdat hij 'wat politici van de burgers stelen, met geweld wilde terughalen om aan de behoeftigen te geven'.
    Een verbouwereerde D'Antoni betaalde de geëiste 100 euro voor zijn pizza. Maar hij heeft net als zijn collega-volksvertegenwoordigers met verbazing moeten toezien hoe tientallen cafés en restaurants de actie van pizzeria-eigenaar Sorbillo hebben overgenomen. In diverse steden zijn aanplakbiljetten opgehangen met daarop speciale prijzen voor parlementsleden en senatoren. Zo moeten ze 30 euro neertellen voor een espresso, 350 euro voor een broodje en 1.000 euro voor een yoghurtje.

Een drempelwaarde in werking.

Het volgende voorbeeld laat zien dat indien een drempelwaarde niet gehaald wordt, stagnatie volgt. Ergens in de jaren zestig en zeventig begon Japan aan een enorme economische opmars, die aanleiding gaf tot een stroom van artikelen met de boodschap dat Japan de wereld zou overnemen. Ergens eind jaren tachtig of begin jaren negentig kwam die opmars krakend tot stilstand, aanvankelijk door een (lichtere) bankencrisis. Sinds die tijd staat Japan min of meer stil - tot verbazing van velen. Hier is de verklaring (Volkskrant.nl, 09-03-2012, AP):
  Regering Japan verzweeg dat kernramp dreigde

Vier uur nadat een tsunami de Fukushima Dai-ichi-kerncentrale had overspoeld wist de Japanse regering dat de kernen in de reactoren dreigden te smelten. Maar die kennis hield zij maandenlang voor zich. Pas vijf dagen later gaf de toenmalige premier Naoto Kan lucht aan zijn zorg dat de kernramp Tsjernobyl zou kunnen doen verbleken. Dat blijkt uit documenten die vandaag, twee dagen voor de eerste verjaardag van de ramp, zijn vrijgegeven.
    De notulen van de vergaderingen die het door de regering ingestelde crisisteam tussen 11 maart, de dag van de tsunami, en december hield, zijn níet opgenomen. Maar reconstructies tonen de verwarring, het gebrek aan informatie, het gebrek aan daadkracht en de miscommunicatie van de autoriteiten, lokale bestuurders en de medewerkers van de kerncentrale.   ...

Niet expliciet vermeld maar zonder meer hieruit af te leiden: en het gebrek aan initiatief en de capaciteit tot zelfstandig handelen als de gezagslijnen verbroken zijn. kijk maar:
  Terwijl de situatie in hoog tempo verslechterde, verklaarden sommige ministers dat 'niemand de leiding had'. De gereconstrueerde notulen halen een anonieme medewerker aan die uitlegt dat de accu's van het koelsysteem van Fukushima Dai-ichi het niet langer dan acht uur zouden volhouden. 'Als de temperatuur in de reactorkernen na het verstrijken van die termijn blijft oplopen is het mogelijk dat zich een kernsmelting voltrekt', waarschuwde de anonieme medewerker op de eerste vergadering, zo'n vier uur na de tsunami.

Maar ook hier in Nederland heeft men dit niet door. In de schriftelijke versie van dit artikel gaat het voornamelijk over de gevolgen wat betreft het vertrouwen in kernenergie (de Volkskrant, 10-03-2012, door Cor Speksnijder):
  Radicale omslag blijft uit na de catastrofe van Fukushima

De tsunami en de daaropvolgende kernramp in Fukushima, morgen een jaar geleden, hebben van Japan een ander land gemaakt. Of niet? Zeker is dat het establishment zich niet heeft laten inspireren tot vernieuwing.

Met pas aan het einde deze passages:
  'Je ziet geen ingrijpende hervormingen', zegt Japanoloog Henny van der Veer van de Universiteit Leiden. 'Dat neemt niet weg dat er een onderhuidse discussie op gang is gebracht. De regering wordt geconfronteerd met belangengroepen van slachtoffers, met een protestbeweging. Daar moet ze op een of andere manier gehoor aan geven.' In hoeverre de publieke boosheid leidt tot wezenlijke veranderingen in het Japanse politieke bestel is volgens Van der Veer nog moeilijk te zeggen.
    Een geleidelijk proces ligt meer voor de hand dan een radicale ommezwaai. De Amerikaanse politicoloog Richard Samuels van het Massachusetts Institute of Technology bespeurt evenmin een doorbraak in de stroeve economische politieke verhoudingen. Tegen persbureau Reuters zei hij: 'Er is tot nu toe meer over verandering gesproken dan dat er daadwerkelijk is veranderd.'

Wat slechts een reflectie van de onderliggende culturele verhoudingen, natuurlijk. Ook uit het als tussenstuk bijgevoegde website artikel beweegt van het culturele basisprobleem vandaan:
  Tussenstuk:
Regering wist al snel van ernst kernramp
Enkele uren nadat de tsunami vorig jaar de kerncentrale van Fukushima Dai-ichi trof, wist de Japanse regering al dat de schade zo ernstig was dat het gevaar van een meltdown bestond. Dat blijkt uit notulen van het kabinet die gisteren, een jaar na de ramp, werden vrijgegeven..
    ... 'De koeling die nog functioneert, loopt op accu's. Die houden het acht uur vol', staat in een verslag van de eerste crisisvergadering van het kabinet. 'Als de temperatuur in de reactoren langer dan acht uur blijft stijgen, bestaat de mogelijkheid dat zich een meltdown voordoet.' Wie die zei, is niet duidelijk.
    Pas op 14 mei erkende het elektriciteitsbedrijf Tepco dat brandstofstaven gedeeltelijk waren gesmolten. Dat leidde tot de kritiek dat de ernst van het ongeval werd gebagatelliseerd. Uit de notulen van een andere vergadering blijkt dat er grote verwarring en onenigheid heerste. 'Wie leidt de hele operatie eigenlijk?', vroeg de minister van Binnenlandse Zaken tijdens een bijeenkomst op 15 maart. 'Ik krijg te veel onbegrijpelijke verzoeken. Niemand heeft de teugels in handen.'   ...

Maar de meest illustratieve gebeurtenis werd slechts vermeld op televisie, in een reportage over een school waarvan enkele tientallen kinderen waren omgekomen. De staf van de school had een half uur overlegd over wat te doen, nadat de het tsunami-alarm was afgegaan. Want dat is niet het probleem: zolang alles normaal gaat, kunnen Japanners prima organiseren. In plaats van de berg op, had men uiteindelijk gekozen voor een viaduct, waar de groep vanaf werd gespoeld. Een vader wilde geen geld of iets dergelijks, maar wel graag een verklaring en een excuus. Maar verklaring en excuus van leiders komen in deze cultuur ook slechts in twee vormen: of geheel niet, of in de vorm van een diepe vernedering (ook op televisie te zien geweest, waarin directeuren van de centrale-eigenaar, Tepco, een vernederend optreden maakte gepaard gaande met diepe buigingen in een gymzaal vol vluchtelingen).


Naar Menswetenschappen, regels , Menswetenschappen, huidig , of site home ·.

5 nov.2011