Neurologie, herstenstam: VTA

Het het ventral tegmental area, VTA, of ventrale tegmentale gebied is een deel van het middenbrein, op zich weer deel van de hersenstam  . De hersenstam deelt de mens met alle gewervelde dieren, teruggaande tot de visachtigen.

Anatomisch vormt het tegmentum vormt samen met het tectum het bovenste gedeelte van de hersenstam, wat in evolutionaire termen  het middenbrein is, liggende net onder waar de hersenstam zich zichtbaar splijt in linker- en rechterhelft - het groene gedeelte onder:

Er direct onder ligt de pons (het gebied met de bobbel aan de voorkant), en erboven de thalamus (niet weergegeven).

De term "ventral" slaat op de structuur van gewervelde dieren en komt samen met "dorsal" en zijnde de oriëntaties naar buik en vin - ventral bij de staande mens dus de voorkant.

Oftewel: het VTA is de voorkant van het groene gebied, alvast geel gearceerd in de tekening.

Ook alvast weergegeven is het soort functies waarin het VTA een rol speelt: zijnde die van de modulerende neurotransmitters: norepinephrine of noradrenaline, serotonine, acetylcholine en dopamine, dat laatste de specialiteit van het VTA.

Tussen twee haakjes: haar anatomische tegenhanger: het dorsal tegmental area, wordt als term nauwelijks gebruikt, omdat de onderdelen ervan geen (h)erkend gemeenschappelijk thema hebben, maar er liggen wel veel structuren daar die te maken hebben met de verwerking van zichtinformatie, waaronder de kernen die de bron vormen van oog-besturingszenuwen (waarin ook het nabijliggende tectum een belangrijke rol speelt), zie bijvoorbeeld de dorsal tegmental nucleus uitleg of detail (verwerkt de oriëntatie en beweging van het hoofd - merk op dat als je je hoofd draait, je blijft kijken naar hetzelfde voorwerp, oftewel: je ogen draaien ook maar tegen de draaiing van het hoofd in - dit heet "landscape orientation").

Binnen het VTA liggen ook apart benoemde structuren, waarvan de belangrijkste is het substantia nigra of "zwarte stof". Het "zwart" staat voor "enigszins donkerder dan de omgeving", en de donkere verkleuring komt door de aanwezigheid van de stof melatonine in de neuronen die dopamine produceren. Alle stoffen in de zenuwstelsel worden gemaakt, gesynthetiseerd, uit meer basale stoffen, meestal met de nodige tusenstappen, en melatonine is één van de tussenstappen op weg naar dopamine.

Vaak wordt het voorgesteld dat alleen het substabtia nigra dopamine produceert - dat is onjuist: ook andere delen van het VTA doen dat, zie onderstaande (moeilijk te vinden uitleg of detail ) illustratie:

Die illustratie toont tevens een taakverdeling tussen deze gebieden, wat logischer lijkt dan een "één bron voor alles"-aanpak die normaliter wordt gesuggereerd.

Het VTA bevat dus ook gebieden, kernen of andere onderscheidbare structuren, waar geen dopamine wordt geproduceerd. Daarover wordt gemeld (wikipedia.org, opgeslagen 30-01-2019 uitleg of detail ):
  Almost all areas receiving projections from the VTA project back to it. Thus, the ventral tegmental area is reciprocally connected with a wide range of structures throughout the brain suggesting that it has a role in the control of function in the phylogenetically newer and highly developed neocortex, as well as that of the phylogenetically older limbic areas.

Oftewel: de overige gebieden in het VTA dienen als schakelstation. En dat is dan ongetwijfeld als schakelstation voor de afgifte van dopamine.

Wat is dus vermoedelijk zo werkt: van elders in het brein komt er een signaal: "Er is dopamine nodig", en de schakelkernen in het VTA geven dit door, maar pas nadat andere signalen die dit eventueel kunnen blokkeren of verminderen zijn verwerkt. Dit voor de onderlinge coördinatie van de vele onderdelen van het brein.

En er is een ruime kans dat ze deze functie ook vervullen voor het substantia nigra, waarbij de verbindingen daarheen niet direct zichtbaar hoeven te zijn omdat ze naburig zijn, dus geen makkelijk waar te nemen axon-bundels  nodig hebben, maar het met minder zichtbare korte-afstands dendrieten kunnen afdoen.


Naar Neurologie, organisatie  , of site home  ·.

30 jan.2019