Neurologie, herstenstam: VTA
Het het ventral tegmental area, VTA, of ventrale tegmentale gebied is een
deel van het middenbrein, op zich weer deel van de hersenstam
. De hersenstam deelt de mens met alle gewervelde dieren, teruggaande tot de
visachtigen.
Anatomisch vormt het tegmentum vormt samen met het
tectum het bovenste gedeelte van de hersenstam, wat in evolutionaire termen
het middenbrein is, liggende net onder waar de hersenstam zich zichtbaar
splijt in linker- en rechterhelft - het groene gedeelte onder:
Er direct onder ligt de pons (het gebied met de bobbel aan de voorkant),
en erboven de thalamus (niet weergegeven).
De term "ventral"
slaat op de structuur van gewervelde dieren en komt samen met "dorsal"
en zijnde de oriëntaties naar buik en vin - ventral bij de staande mens dus
de voorkant.
Oftewel: het VTA is de voorkant van het groene gebied,
alvast geel gearceerd in de tekening.
Ook alvast weergegeven is het
soort functies waarin het VTA een rol speelt: zijnde die van de modulerende
neurotransmitters: norepinephrine of noradrenaline, serotonine,
acetylcholine en dopamine, dat laatste de specialiteit van het VTA.
Tussen twee haakjes: haar anatomische tegenhanger: het dorsal tegmental
area, wordt als term nauwelijks gebruikt, omdat de onderdelen ervan
geen (h)erkend gemeenschappelijk thema hebben, maar er liggen wel veel
structuren daar die te maken hebben met de verwerking van zichtinformatie,
waaronder de kernen die de bron vormen van oog-besturingszenuwen (waarin ook
het nabijliggende tectum een belangrijke rol speelt), zie bijvoorbeeld de
dorsal tegmental nucleus
(verwerkt de oriëntatie en beweging van het hoofd - merk op dat als je je
hoofd draait, je blijft kijken naar hetzelfde voorwerp, oftewel: je ogen
draaien ook maar tegen de draaiing van het hoofd in - dit heet "landscape
orientation").
Binnen het VTA liggen ook apart benoemde
structuren, waarvan de belangrijkste is het substantia nigra of
"zwarte stof". Het "zwart" staat voor "enigszins donkerder dan de omgeving",
en de donkere verkleuring komt door de aanwezigheid van de stof
melatonine in de neuronen die dopamine produceren. Alle stoffen in de
zenuwstelsel worden gemaakt, gesynthetiseerd, uit meer basale stoffen,
meestal met de nodige tusenstappen, en melatonine is één van de
tussenstappen op weg naar dopamine.
Vaak wordt het voorgesteld dat
alleen het substabtia nigra dopamine produceert - dat is onjuist: ook andere
delen van het VTA doen dat, zie onderstaande (moeilijk te vinden
) illustratie:
Die illustratie toont tevens een taakverdeling tussen deze gebieden, wat
logischer lijkt dan een "één bron voor alles"-aanpak die
normaliter wordt gesuggereerd.
Het VTA bevat dus ook gebieden, kernen
of andere onderscheidbare structuren, waar geen dopamine wordt geproduceerd.
Daarover wordt gemeld (wikipedia.org, opgeslagen 30-01-2019
):
Oftewel: de overige gebieden in het VTA dienen als schakelstation. En
dat is dan ongetwijfeld als schakelstation voor de afgifte van dopamine.
Wat is dus vermoedelijk zo werkt: van elders in het brein komt er een
signaal: "Er is dopamine nodig", en de schakelkernen in het VTA geven dit
door, maar pas nadat andere signalen die dit eventueel kunnen blokkeren of
verminderen zijn verwerkt. Dit voor de onderlinge coördinatie van de vele
onderdelen van het brein.
En er is een ruime kans dat ze deze functie
ook vervullen voor het substantia nigra, waarbij de verbindingen daarheen
niet direct zichtbaar hoeven te zijn omdat ze naburig zijn, dus geen
makkelijk waar te nemen axon-bundels
nodig hebben, maar het met minder zichtbare korte-afstands dendrieten kunnen
afdoen.
Naar Neurologie, organisatie
, of site home
·.
|