Bronnen bij Nut van religie: rituelen
| 25 mei 2010 |
De rol van religie als verstrekker van rituelen is bekend:
Uit: De Volkskrant, 12-05-2006, boekrecensie door Dick Pels
Bidden is buigen
Godsdienst was voor ‘links’ de opium van het volk. Maar er is een ander klimaat
ontstaan sinds de islam zich in het Westen heeft gevestigd en er op alle fronten
wordt gezocht naar zingeving.
... In zijn stijlvol geschreven boek Het krediet van het credo
probeert filosoof en ‘seculiere katholiek’ Ger Groot iets van die onvermoede
hardnekkigheid van de religie te verklaren. Hij verlegt daarbij de aandacht van
het credo (de inhoud van wat de gelovige gelooft) naar het krediet: de
meerwaarde die de geloofspraktijk aan het leven van de gelovige toevoegt. Geloof
bestaat allereerst in wat de gelovige doet, in de ‘gestage ritualiteit’ van de
kerkgang, het bidden, het biechten, het laten dopen of besnijden, het trouwen en
begraven. De illusie (waarin de gelovige zelf misschien niet gelooft) moet
worden gescheiden van de banale alledaagsheid van de letterlijke
godsdienstoefening. Eerst is er de rite, dan pas de mythe. God huist in feite in
deze rituelen. God is er, aldus Groot in een bijna marxistische wending, omdat
er godsdienst is en niet andersom.
Wat deze rituele geloofshandelingen blootleggen is allereerst
het gemeenschaps- en traditiegebonden karakter van de religieuze beleving. God
is een naam voor de collectieve, gedeelde leefwereld. ... In de rituele dans rond
de totempaal viert de groep zijn eigen morele macht en saamhorigheid, en bindt
de afzonderlijke individuen aan het gemeenschapsleven. ...
Uit: De Volkskrant, 08-04-2010, door Benno Barnard
Ook zonder God zijn we christelijk
Woensdag 31 maart zou de Nederlandse schrijver Benno Barnard een lezing
houden aan de Universiteit Antwerpen. Al na zijn eerste zinnen bestormden
radicale moslims het podium. Hier een sterk bekorte versie van de lezing die
Barnard had willen houden.
...
Met God heb ik geen verstandhouding. Toch zijn mijn kinderen anglicaans gedoopt
en staat ons huis in de grensstreek tussen jodendom en christendom. Ik wil dat
ze zoveel mogelijk kennis op dat gebied verwerven, kruisjes leren lezen op de
mentale kaart van Europa. ...
Wat veel godloochenaars niet begrijpen is dat religie geen stelsel
van cognitieve waarheden is, maar een liturgische, rituele praxis, die dient om
niet gek te worden in dit heelal. ...
Uit: De Volkskrant, 23-08-2005 door Pieter Hilhorst
Trieste troost
Overmorgen is het vijfentwintig jaar geleden dat mijn zus overleed. Ze was op
fietsvakantie en werd in België aangereden. Ik was toen veertien jaar en viel
genadeloos van mijn geloof. De dood van mijn zus sloeg een gat in mijn ziel
waarin geen God paste. ...
Als antropoloog kan je zien dat geloof geen individuele
kwestie is. De verwantschap met andere gelovigen is minstens zo belangrijk als
de relatie met God. De regendans van de Hopi-Hopi indianen heeft niet bijster
veel neerslag opgeleverd maar wel bijgedragen aan de hechte banden tussen de
leden van de stam. Ongelovigen missen de verwantschap van de gelovigen. Zij
delen namelijk wel een wereldbeeld, maar hebben geen gezamenlijke rituelen. En
het zijn de rituelen die gelovigen met elkaar verbindt en tot gelovigen maakt.
De gelovige knielt niet omdat hij gelooft. Hij gelooft omdat hij knielt. ...
Rituelen hebben een zeker magie. Dit hebben miljoenen mensen
in vergelijkbare situaties voor jou ook gedaan. Rituelen hebben ook een
wonderlijke overzichtelijkheid. Ze zijn zo het spiegelbeeld van het absurde
bestaan. Ook dat kan troost bieden. ...
Naar Religie, nut
,
Psychologie
lijst
, Psychologie overzicht
, of site home
.
|