Bronnen bij Nut van religie: rituelen

25 mei 2010

De rol van religie als verstrekker van rituelen is bekend:


Uit: De Volkskrant, 12-05-2006, boekrecensie door Dick Pels

Bidden is buigen

Godsdienst was voor ‘links’ de opium van het volk. Maar er is een ander klimaat ontstaan sinds de islam zich in het Westen heeft gevestigd en er op alle fronten wordt gezocht naar zingeving.

...    In zijn stijlvol geschreven boek Het krediet van het credo probeert filosoof en ‘seculiere katholiek’ Ger Groot iets van die onvermoede hardnekkigheid van de religie te verklaren. Hij verlegt daarbij de aandacht van het credo (de inhoud van wat de gelovige gelooft) naar het krediet: de meerwaarde die de geloofspraktijk aan het leven van de gelovige toevoegt. Geloof bestaat allereerst in wat de gelovige doet, in de ‘gestage ritualiteit’ van de kerkgang, het bidden, het biechten, het laten dopen of besnijden, het trouwen en begraven. De illusie (waarin de gelovige zelf misschien niet gelooft) moet worden gescheiden van de banale alledaagsheid van de letterlijke godsdienstoefening. Eerst is er de rite, dan pas de mythe. God huist in feite in deze rituelen. God is er, aldus Groot in een bijna marxistische wending, omdat er godsdienst is en niet andersom.
    Wat deze rituele geloofshandelingen blootleggen is allereerst het gemeenschaps- en traditiegebonden karakter van de religieuze beleving. God is een naam voor de collectieve, gedeelde leefwereld. ... In de rituele dans rond de totempaal viert de groep zijn eigen morele macht en saamhorigheid, en bindt de afzonderlijke individuen aan het gemeenschapsleven.   ...


Uit: De Volkskrant, 08-04-2010, door Benno Barnard

Ook zonder God zijn we christelijk

Woensdag 31 maart zou de Nederlandse schrijver Benno Barnard een lezing houden aan de Universiteit Antwerpen. Al na zijn eerste zinnen bestormden radicale moslims het podium. Hier een sterk bekorte versie van de lezing die Barnard had willen houden.

...  Met God heb ik geen verstandhouding. Toch zijn mijn kinderen anglicaans gedoopt en staat ons huis in de grensstreek tussen jodendom en christendom. Ik wil dat ze zoveel mogelijk kennis op dat gebied verwerven, kruisjes leren lezen op de mentale kaart van Europa. ...
   Wat veel godloochenaars niet begrijpen is dat religie geen stelsel van cognitieve waarheden is, maar een liturgische, rituele praxis, die dient om niet gek te worden in dit heelal. ...


Uit: De Volkskrant, 23-08-2005 door Pieter Hilhorst

Trieste troost

Overmorgen is het vijfentwintig jaar geleden dat mijn zus overleed. Ze was op fietsvakantie en werd in België aangereden. Ik was toen veertien jaar en viel genadeloos van mijn geloof. De dood van mijn zus sloeg een gat in mijn ziel waarin geen God paste. ...
    Als antropoloog kan je zien dat geloof geen individuele kwestie is. De verwantschap met andere gelovigen is minstens zo belangrijk als de relatie met God. De regendans van de Hopi-Hopi indianen heeft niet bijster veel neerslag opgeleverd maar wel bijgedragen aan de hechte banden tussen de leden van de stam. Ongelovigen missen de verwantschap van de gelovigen. Zij delen namelijk wel een wereldbeeld, maar hebben geen gezamenlijke rituelen. En het zijn de rituelen die gelovigen met elkaar verbindt en tot gelovigen maakt. De gelovige knielt niet omdat hij gelooft. Hij gelooft omdat hij knielt. ...
    Rituelen hebben een zeker magie. Dit hebben miljoenen mensen in vergelijkbare situaties voor jou ook gedaan. Rituelen hebben ook een wonderlijke overzichtelijkheid. Ze zijn zo het spiegelbeeld van het absurde bestaan. Ook dat kan troost bieden. ...


Naar Religie, nut  , Psychologie lijst  , Psychologie overzicht  , of site home  .