Bronnen bij Het nut van religie: troost

Een verhaal over de vorm van troost en hoop die religie biedt (de Volkskrant, 23-08-2005 door Pieter Hilhorst):
  Trieste troost

Overmorgen is het vijfentwintig jaar geleden dat mijn zus overleed. Ze was op fietsvakantie en werd in België aangereden. Ik was toen veertien jaar en viel genadeloos van mijn geloof. De dood van mijn zus sloeg een gat in mijn ziel waarin geen God paste. ...
    Zo ben ik terechtgekomen bij de atheïstische oplossing voor het leven na de dood. Mijn zus leeft voort in mijn gedachten. Het is een wrede oplossing, want als ik haar nu vergeet, is dat moord met achteloze rade. ...
    Als je eenmaal van je geloof bent gevallen, worden gelovigen vreemden. Je gaat ze al snel bekijken met een antropologische blik. Hoe komt het toch dat deze stam er deze merkwaardige gewoonte op na houdt? Het geloof krijgt een functie toegeschreven. Het geloof moet iets profijtelijks hebben. De alcoholist verlangt naar een kracht die hem van de fles af helpt. Hij noemt die kracht God en wordt president van de Verenigde Staten. De moslimjongere voelt zich vernederd en knutselt met vrienden op internet een pure islam inelkaar om zijn bestaan zinvol te maken. Gelovigen worden zo patiënten die geen raad wisten met hun eigen tekortkomingen. Geloof is een onbenullig antwoord op een traumatische ervaring.
    Ik ontken niet dat het geloof mensen kan inspireren tot goede daden. Ik heb aan mijn roomse jeugd ook waarden overgehouden die ik koester. Al klinkt dat te streng. Te protestants. Het mooie aan de katholieke morele opvoeding is de blijmoedigheid. Katholieken hebben geen principes. Er zijn alleen dingen die ze in principe liever niet doen. Maar geloof kan net zo goed inspireren tot terreur of homohaat. Theologisch gezien is er geen reden waarom een vriendelijke interpretatie van de overlevering de voorkeur verdient. Wie de waarde van het geloof afmeet aan de wereldse effecten van de geloofsbelevenis heeft sowieso de essentie gemist.   ...
    Toch is de blik van de buitenstaander onbevredigend. Het maakt van het geloof een trieste troost omdat je je verstand ervoor moet opofferen. Het verdoezelt zo de prijs van het ongeloof. Want ik wil ook best het gat in mijn ziel vullen. Ik wil graag meedoen aan rituelen om mijn zus te herdenken. ...

Een tussenvoorbeeld is dat van de moskeeën die overeind bleven staan in sommige steden, als enige gebouwen, na de tsunami van 2005. De moslims zagen er een teken van God/Allah in. Een bijzonder navrante houding, aangezien met hetzelfde gemak die tsunami al een teken van God/Allah kan worden gezien.
     Maar de volgende stap maakt het nog concreter (de Volkskrant, 02-08-2011, column door Diederik van Hoogstraten, correspondent in New York):
  Column | Is het kruis uit de puinhopen van 9-11 aanvaardbaar voor atheïsten?

Ook de nieuwste rel over ground zero gaat over het geloof

...   De zomerrel van 2010 is gaan liggen, maar nog niet opgelost. De vraag of er een Islamitisch Centrum op een steenworp afstand van ground zero mag komen, ligt op initiatief van de opponenten bij de rechter. ...
    Het kruis werd in die vorm uit de smeulende pijnhopen gehaald in september 2011. Sindsdien werd het eerst in de bouwput, en later buiten de katholieke kerk verderop een symbool. Een christelijke bron van hoop en inspiratie voor reddingswerkers en bezoekers.   ...
    Musea zijn er voor de geschiedenis, het kruis is onderdeel van de recente geschiedenis en de rechtszaak is bullshit. Dat is Bloombergs heldere lijn, al weet hij het het expliciete gebruik van het woord bullshit te vermijden. Ten overvloede kwam hij nog met deze observatie over de diepgewortelde menselijke impuls waar de atheïsten schijnbaar niet tegen kunnen: 'Veel mensen zochten na de aanval kracht in het geloof.'

Een gotspe: de aanval zelf was het gevolg van mensen die kracht in het geloof zochten!
    Kortom: de rol van religie qua troost en hoop doet in hoge mate denken aan een oude grap over de waarde van het huwelijk: "Het huwelijk is er om samen de problemen op te lossen die je alleen niet gehad zou hebben".


Naar Religie, nut , of site home .

25 mei 2010