Bronnen bij Belastingmoraal: de beschaving

Het verband tussen de hoogte van belastingen en de mate van beschaving blijkt onder andere uit onderstaande voorbeeld :

De Volkskrant, 12-11-2005, ingezonden brief van Carlos Milas (Rotterdam)

Elite in Latijns-Amerika

In het Betoog (22 oktober) betoogt Michiel Baud het volgende over de regeringen in Brazilië en Chili: 'De twee landen laten een gematigde variant van links zien. Beide landen zijn voorbeelden van de ontwikkeling van een sociaal-democratie in Latijns-Amerika.'
    Ik wil daarbij een kanttekening plaatsen. Grote bedrijven in West-Europa dragen circa 35 procent vennootschapsbelasting af. In Brazilië is dit slechts 15 procent, in Chili 17 procent. De zwakke Latijns-Amerikaanse regeringen beschikken derhalve over onvoldoende middelen om minimale voorzieningen als ziektekostenverzekeringen, pensioenen en sociale uitkeringen in te voeren. Rijke mensen beschikken nog steeds over stukken grond groter dan een Nederlandse provincie terwijl miljoenen arme boeren niets hebben. President Lula heeft tot nog toe twaalfduizend vierkante kilometer grond onder landloze boeren herverdeeld. Dat is ongeveer 0,5 procent van de bebouwbare grond in Brazilië. Ondanks de goede bedoelingen worden de Zuid-Amerikaanse landen nog steeds door machtige conservatieve elites gedomineerd die een systeem van ongelijkheid in stand houden.

Red.:   De uiterst simpele tussenstap is: die hogere belastingen gaan naar de middenberoepen die zorgen voor onderwijs en zorg. Het kenmerk van beschaving is dat je als volk vindt dat dat wel moet:

Uit: Dagblad De Pers, 12-11-2007, door Erlijne Runia

Verkiezingen | Sociale welvaart belangrijk

Denemarken is dol op belastingen

De Denen gaan morgen naar de stembus. De huidige premier Anders Fogh Rasmussen hoopt op nog een termijn economische voorspoed.

Belastingverlaging? Nee bedankt. De Deense kiezer ziet zijn loon liever voor de helft naar de regering gaan. De liberale regeringspartij van Fogh - die een minderheidscoalitie vormt met de Conservatieve Volkspartij overweegt verlaging van de inkomstenbelastingen. Alle linkse oppositiepartijen zijn fel tegen. Gaan de belastingen naar beneden, dan gaan de gratis zorg, scholing en kinderopvang op de schop, voorspelt oppositiepartij De Sociaaldemocraten. Sociale welvaan is het belangrijkste onderwerp voor de Deense kiezer. Economisch gaat het Denemarken voor de wind, daarover valt niets te klagen. De werkloosheid is met 3 procent de laagste in 33 jaar en het gemiddelde inkomen lag in 2006 op ruim 32.000 euro, tegenover een krappe 25.000 in Nederland. ...

Red.:   En de reden dat het Denemarken voor de wind gaat ondanks die hoge belastingen terwijl die landen met lage belastingen als Brazilië dat niet lukt, is een raadsel voor velen, dat simpel opgelost kan worden: het voor de wind gaan van landen wordt veroorzaakt door hoge belastingen.
   Het soort belastingen is ook cruciaal:

Uit: De Volkskrant, 29-11-2008, door Hans Wansink

Interview | Het kapitalisme moet beteugeld worden en werknemers dienen meer invloed te krijgen, zegt Monika Sie Dhian Ho, directeur van de Wiardi Beckman Stichting. En de ‘ijzingwekkende’ kloof tussen hoger- en lageropgeleide burgers moet worden gedicht

'Kredietcrisis is buitenkans voor Europa'

...   Monika Sie Dhian Ho is als politicoloog gespecialiseerd in de Europese Unie. Ze was wetenschappelijk medewerkster van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Sinds 1 januari is ze directeur van de Wiardi Beckman Stichting (WBS), het wetenschappelijk bureau van de Partij van de Arbeid. Ze schrijft mee aan het PvdA-programma voor de Europese verkiezingen van volgend jaar juni.   ...
    Hoog op de Europese agenda staat het vaststellen van regels om het toezicht op de banken te verbeteren. Maar Monika Sie wil het ‘momentum’ ook gebruiken om ‘allerlei dossiers die al heel lang vastzitten’ aan te pakken. Zoals de belastingparadijzen.
    ‘Ondernemingen en hoge inkomens betalen steeds minder belasting. De belastinginkomsten komen in toenemende mate uit de omzetbelasting. Zoals econoom Arie van der Zwan opmerkte tijdens een WBS-debat over de financiële crisis, is dat een kenmerk van onderontwikkelde economieën: afhankelijkheid van omzetbelasting, omdat je niet in staat bent voldoende inkomstenbelasting binnen te halen.’   ...

Red.:    De werkelijkheid is natuurlijk dat die crisis voor precies het tegenovergestelde gebruikt worden: het extra belasten van de lagere inkomensgroepen en het vergroten van de tweedeling. Hetgeen men doet door de inkomstenbelasting, waar het hier natuurlijk om gaat, te verlagen onder het motto van "lastenverlichting", en zodra het kan of moet vanwege het eerste, de btw, de belasting op de lagere inkomens, te verhogen.
    Steeds meer gegevens wijzen op het belang van (inkomens-)belastingheffing voor een gezonde maatschappij:

Uit: De Volkskrant, 18-02-2010, column door Marcel van Dam

Belastingen zijn de prijs voor beschaving

Tussentitel: Op bijna alle fronten doen de Scandinavische landen het beter

In het lijsttrekkersdebat verklaarden de fractievoorzitters van CDA, VVD en PVV, Van Geel, Rutte en Wilders dat de gemeenten de komende bezuinigingen niet mogen compenseren met belastingverhogingen. Dat vinden ze trouwens ook op nationaal niveau. De 35 miljard die men wil bezuinigen, merkwaardigerwijs lijkt iedereen dat als een soort natuurwet te aanvaarden, moeten worden opgebracht door de uitgaven van de overheid te verminderen. Want, zegt Van Geel, ‘het probleem is niet dat de burgers te weinig betalen, maar dat de overheid te veel uitgeeft’. Met andere woorden: de rechtse politieke partijen zijn van mening dat we door moeten gaan met het kleiner maken van de overheid en meer aan de markt moeten overlaten. De neoliberale agenda moet verder worden afgewerkt, ondanks het onheil dat daardoor al over ons heen is gekomen.
Dat het puur ideologische overwegingen zijn, wordt duidelijk uit de argumenten die tegen belastingverhoging worden gebruikt. Het zou slecht zijn voor de economie en de werkgelegenheid. Dat is een keiharde leugen die door iedere politicus van links gemakkelijk te bestrijden is met een CPB-rapport dat eind vorig jaar verscheen onder de titel: Hoe beschaafd is Nederland, Een fiscale kosten-batenanalyse.
In het rapport worden talloze macro-economische cijfers vergeleken voor de verschillende sociaal economische systemen die we kennen. Ik citeer de belangrijkste conclusie van het rapport: ‘Allereerst moet de gedachte dat een hoge belastingdruk de welvaart en het welzijn van een land nadelig beïnvloedt naar het rijk der fabelen worden verwezen. Op bijna alle fronten doen de Scandinavische landen het beter dan de continentale, mediterrane en Angelsaksische landen. De armoede in Scandinavië is geringer, ouderen worden beter verzorgd, er is minder discriminatie, en de gezondheidszorg en het onderwijs staan op een hoger peil.’ Het feit dat de werkloosheid in Nederland zo laag is wordt niet veroorzaakt door een lage belastingdruk, maar door de omvangrijke deeltijdarbeid. Als in landen met een vergelijkbare groei per hoofd van de bevolking dezelfde hoeveelheid werk over hetzelfde aantal personen zou zijn verdeeld, zou Nederland zich nauwelijks onderscheiden van die andere landen.

Red.: Eigenlijk meldt dit rapport alleen op meer systematische wijze wat iedereen al kan afleiden uit de vergelijking tussen de toestand van Noord- en meer Zuid-Europese landen, zie hier .

In Nederland is de collectieve lastendruk afgerond 39 procent van het bruto binnenlands product. In Scandinavië gemiddeld 46 procent. Die 7 procent verschil bedraagt voor Nederland in euro’s van 2009 ongeveer 40 miljard. Als we dat afzetten tegen een op middellange termijn te bezuinigen bedrag van 35 miljard euro (waarvan de noodzaak discutabel is) betekent dit dat die bezuinigen niet nodig zijn als we in de komende 20 jaar de belastingdruk weer zouden opvoeren naar het Scandinavische niveau. Ik gebruik het woord ‘weer’ omdat we begin jaren tachtig op dat niveau zaten.

En Van Dam snijdt nog een specifiek deelprobleem aan:

Een andere benaderingswijze is na te gaan wat de gevolgen zijn geweest van het verlagen van de collectieve lastendruk en de overheidsuitgaven in de afgelopen dertig jaar. Economische voordelen waren er volgens het CPB dus niet. Wat waren de nadelen? Bijvoorbeeld: Van eind jaren zeventig tot 2000 zijn in Nederland de uitgaven voor onderwijs in procenten van het bbp gedaald met ongeveer 3 procent en behoren nu tot de laagste in Europa.
Er is bij mijn weten nooit onderzoek gedaan naar de maatschappelijke kosten van het achterblijven van de onderwijsuitgaven, maar die moeten gigantisch zijn. Slecht onderwijs, vooral voor kinderen die bij het uitdelen van de vaardigheden niet vooraan stonden, houdt achterstand in stand, wat de hoofdoorzaak is van talloze maatschappelijke kwalen, van opvoedingsproblemen tot criminaliteit en alles wat daar tussen zit. We geven jaarlijks miljarden uit aan de bestrijding ervan.

En nu zou je kunnen denken: we bezuinigen op alle collectieve uitgaven behalve onderwijs, maar de praktijk laat zien dat zo'n aanpak nog nooit gewerkt heeft: begint men eenmaal aan het neoliberaal bezuinigen, gaan ook de onderwijsuitgaven eraan.
Naar In het kort, belastingverlaging , Belastingmoraal , Sociologie lijst , Sociologie overzicht , of naar site home .