Bronnen bij Belastingmoraal, de egoïsten: Gaston Sparreveld

Onderstaand een specifiek voorbeeld van de houding van de kleine zelfstandige tegenover belasting betalen. Normaliter hoor je dit soort verhalen alleen op borrels, verjaardagen en in de kroeg, en het enige aparte aan dit verhaal is dat het in druk in verschenen. Er volgen nog een paar opmerking achter:
 

Uit: VARA TV Magazine, nr.28-2004, door Marcel van Roosmalen

Leven van een postcode loterij-ambassadeur. Op pad met Gaston Sparreveld

Hal-loo dan!

Zijn vrouw ('Ha wijffie!') en vier dochters zijn goud voor Gaston, uitdeler van geld en geschenken namens de Postcode Loterij ('het mooist denkbare beroep'). Gaston is positief over alles, behalve over Nederland.

...   Hij besloot met: 'Weet je wat het is? Ik ben gewoon super positief.'
    Voor een super positieve prijzenambassadeur was hij wel wat negatief over Nederland. In een lange monoloog besprak hij achtereenvolgens de benauwdheid, de regeltjes, de oneerlijkheid, de agressiviteit en de verkeerspolitie. 'Het zijn toch allemaal klerelijers daar in Den Haag. Ze weten niet wat er speelt in het land. Ik zit soms tot drie uur 's nachts te klootviolen met schnabbels en dan moet ik 53 procent belasting betalen voor de driekwart die niks doet. ...


Red.:   Dus Gaston is iemand die met het verkopen van mooie praatjes geld verdient - een wat minder flatteuze aanduiding is windhandel. In ieder geval produceert hij absoluut niets van enige betekenis. Deze Gaston krijgt dus dusdanig veel dat hij in de hoogste belastingtarieven valt ('Ik vraag 2150 euro voor vier uurtjes'; dat wil zeggen: in vier uurtjes krijgt een modaal maand-inkomen van een gezin). Om zijn weerzin tegen het betalen van belasting te rationaliseren, verkondigd hij dus twee leugens: ten eerste dat hij geld verdient voor anderen (dat doet hij niet want hij produceert niets, dus hij krijgt geld van anderen; hoe is onbelangrijk), en ten tweede dat driekwart van Nederland niets doet (tenzij hij bedoelt dat driekwart van Nederland hetzelfde soort werk doet als hij, wat wel waar is, maar onaannemelijk als zijnde zijn mening; wat hij bedoelt is dat driekwart een uitkering heeft).
    Gaston is dus een glaszuiver voorbeeld van een egoïst: doet zelf feitelijk niets waardevols, heeft een maatschappelijke positie verworven waarin hij toch betrekkelijk veel inkomen heeft, en heeft daarom een hekel aan belasting betalen (misschien werkt het in zijn hoofd zo dat hij beseft dat hij niets doet, en dus denkt dat dus iedereen niets doet).
    Deze vorm van egoïsme is meestal niet beperkt tot belasting-betalen, maar strekt zich uit tot de opvatting over de maatschappij als geheel - iedere vorm van collectiviteit, zorg voor anderen, en alle symbolen die daarvoor staan (alles met een rood of socialistisch geurtje) wordt principieel verworpen. In de woorden van Gaston:

  ' ... In een lange monoloog besprak hij achtereenvolgens de benauwdheid, de regeltjes, de oneerlijkheid, de agressiviteit en de verkeerspolitie. 'Het zijn toch allemaal klerelijers daar in Den Haag. ... Wat we tekort komen in Nederland zijn mensen die risico's durven te nemen. Politici zouden eens een dagje met mij prijzen uit moeten reiken, want ik kom overal. Laatst ben ik 's nachts - geen kip op de weg - twee keer geflitst door van die gluiperds. Dan denk ik:
wat is het toch een kutland. ...  Ik vraag 2150 euro voor vier uurtjes. Dat vind ik heel netjes in vergelijking met sommige grootverdienende socialisten bij de VARA, die meer vragen.'

Natuurlijk weten ook figuren als Gaston vaak eigenlijk wel beter - verderop in het interview:

  Gaston begon aan een heel betoog over de situatie in Kenia en de goede doelen van de Postcode Loterij. Hij bezocht twee dorpen in het land. Het ene zonder en het andere met waterputten van de Postcode Loterij. 'In dat ene dorp hadden ze helemaal niets. Die gasten wassen zich niet eens, joh. Heel lieve schatten allemaal. ...  In dat andere dorp hadden ze wel schoon water. Dat is een heel verschil hoor. En voor een organisatie die dat mogelijk maakt, mag ik lootjes verkopen. Dat is toch fantastisch. We weten in Nederland niet hoe goed we het hebben. We maken ons druk om drie keer niets.

Meer over de psychologische achtergronden van deze attitudes hier .


Naar Belastingmoraal, egoïsten , Sociologie lijst , Sociologie overzicht , of site home .