Bronnen bij Democratie (hiërarchisch): Afrika

Natuurlijk is het feit dat het in Afrika bij verkiezingen alleen maar om de staatsruif gaat bekend bij iedereen die het nieuws aangaande Afrika en haar dictators volgt: als ze aan de macht komen arme slanke sergeanten, en na een paar jaar rijke vetgemeste generaals. Maar zelden is het zo duidelijk beschreven als onder (de Volkskrant, 14-04-2008, door Kees Broere):
  Nieuwe orde zal 'eten' niet laten in Zimbabwe

In de kroeg werden alvast de banen verdeeld. Onder de aanwezige stamgasten, maar ook onder vrienden die elders waren. De stemming was uitbundig, alsof iedereen een prijs in de loterij had gewonnen. Sommigen stonden al bijna op het punt hun koffers te pakken, want ja, ook op de ambassades kwamen er natuurlijk posten vrij.
    Het tafereel speelde zich eind februari van dit jaar af in de Keniaanse hoofdstad Nairobi. Een dag eerder was bemiddelaar Koft Annan erin geslaagd president Mwai Kibaki en oppositieleider Raila Odinga ertoe te bewegen aan een coalitieregering te gaan werken. Na het ellendige geweld zou het toch allemaal goed komen.
    Niet dus.
    Ruim een maand later was sprake van nieuwe ruzie - en daarmee ook van nieuw geweld op straat. ... Om de inhoud ging het helemaal niet. Het ging om de poppetjes, om de banen.
    Niet alleen in het nieuwe kabinet, maar ook in de ambtenarij en zelfs op de diplomatieke posten. De nieuwkomers moesten een plekje krijgen. Maar zij die voor hen plaats maakten, moesten er zeker van zijn dat hun belangen gewaarborgd bleven. En dan vooral: de economische belangen die voortkomen uit politieke macht.
    Want om die continuïteit gaat het nog veel te vaak in de Afrikaanse politiek. Een volksvertegenwoordiger of minister gebruikt zijn politieke positie om zijn economische toekomst veilig te stellen. Een nieuwe regering is het niet om beleid te doen, maar plat gezegd om de eigen portemonnee.
    Precies dat speelt ook in Zimbabwe, waar eind vorige maand verkiezingen zijn gehouden. Dat de 84-jarige dictator, president Robert Mugabe, nog steeds geen afstand wil doen van de macht, is niet omdat hij zou denken als enige geschikt te zijn om zijn volk te leiden (of te dienen).
    Het gaat om zaken.
    Toen de oppositie In Kenia begin dit jaar mensen opriep om bedrijven te boycotten die nauwe banden hebben met de zogeheten Mount Kenya Maffia rond president Kibaki, schreeuwden regeringspolitici moord en brand. Want juist dat zou hun werkelijke functioneren onmogelijk maken: de verstoring van de politiek-economische continuïteit.
    Idem Zimbabwe, opnieuw. De kliek rond Mugabe, die zelf rijk wordt van de gigantische economische crisis die de bevolking treft, en die bijvoorbeeld grote belangen heeft in de mijnbouwsector, was vooral om die reden mordicus tegen een overwinning van de MDC, de oppositiepartij van Morgan Tsvangirai.
    En daarom ook dat MDC-leden al in een heel vroeg stadium kenbaar maakten dat zij niet uit waren op een bijltjesdag, of met andere woorden, dat zij er alles aan zouden doen om de politiek-economische continuïteit zo min mogelijk te verstoren. ...
    Bij de onderhandelingen over een coalitieregering in Kenia kwam men op zeker moment uit op meer dan veertig ministeries. Plus natuurlijk plaats voor onderministers, nieuwe topambtenaren en ambassadeurs. Over de inhoud van het werk ging het geen moment, enkel over het zog heten 'eten', waarvan veel Afrikaanse machthebbers zelden genoeg kunnen hebben.    ...

Nog een paar voorbeelden van eerdere datum (de Volkskrant, 16-11-2005, door Kees Broere):
  Analyse | Volop verkiezingen in Oost-Afrika, maar van echte democratie is nog lang geen sprake in Uganda, Tanzania, Ethiopië en Kenia

Alleenheerserij, volksverlakkerij en vraatzucht

De president houdt uitverkoop. Gado, de cartoonist van de Keniaanse krant The Nation, beeldde het prachtig uit: In de buitenmuur van het presidentiële werkvertrek is een loket geopend. Wie dezer dagen een hoger salaris wil, of anderszins op een gunst zit te wachten, kan persoonlijk bij Mwai Kibaki terecht.
    De reden van de presidentiële gulheid is een simpele. Op maandag 21 november wordt gestemd over het ontwerp voor een nieuwe grondwet. Kibaki wil graag een 'ja' als resultaat. Dan immers zullen voor hem veel volmachten, waarvan hij nu reeds op een twijfelachtige manier gebruikmaakt, constitutioneel gewaarborgd zijn.  ...
    Moet het land dan niet bestuurd worden? Het blijkt een vraag van ondergeschikt belang, ook bij de politici die driftig, en mogelijk met succes, in de weer zijn om de bevolking 'nee' tegen de grondwet te laten zeggen. Wat telt, is enkel de strijd om de macht aan de top.
En juist daarin schuilt nog altijd een van Afrika's grootste problemen.
    Wie de top bereikt, kan in het continent vaak vrijwel ongecontroleerd zijn gang gaan. Oost-Afrika biedt daarvan op dit moment even illustratieve als ontluisterende voorbeelden. Niet alleen Kenia, maar ook de buurlanden Uganda, Tanzania en Ethiopië: vier 'democratieën', maar vaak nog niet veel meer dan in naam.
    Ethiopië is in de regio het land met de geringste democratische traditie. Alle heersers in de afgelopen vijftig jaar, van keizer Haile Selassie via dictator Mengistu Haile Mariam tot aan Meles Zenawi, de huidige premier, dragen het stempel 'autoritair'. In mei dit jaar echter ging een luikje richting democratie open bij de parlementsverkiezingen. .
    De bevolking stormde massaal door het luikje naar binnen; de oppositie had bij een eerlijke telling van de stemmen wel eens de winnaar kunnen zijn. Dat kon natuurlijk, zo vond Meles, ook weer niet de bedoeling zijn. En dus schoot hij in een stuip, deze man die tien jaar geleden gold als een van Afrika's jonge beloftes en die laatst trots naast zijn Britse collega Tony Blair stond, als een van de hervormingsgezinde leden van de Commissie voor Afrika.
    Het resultaat is bekend. Veiligheidstroepen schoten in Addis Abeba met scherp op ongewapende demonstranten, oppositiepolitici, journalisten en duizenden anderen verdwenen in het gevang, telefoonlijnen werden afgeluisterd of simpel afgesneden, en Meles trok, minstens op het oog, zijn neus op voor de klachten van de internationale gemeenschap.
    Ethiopië is voor die gemeenschap een 'strategische partner', onder meer in de' strijd tegen het terrorisme in de Hoorn van Afrika. Het land kan jaarlijks dan ook, op honderden miljoenen euro's aan ontwikkelingsgeld rekenen. De donoren willen graag werken met een sterk 'maatschappelijk middenveld'. Maar het is Meles, het is de leider, die beslist.
    Voor Tanzania geldt een vergelijkbaar verhaal. Onlangs kwam het in het nieuws door de verkiezingen op de semi-autonome eilanden van Zanzibar. Daar, net als op het vasteland, is al sinds de onafhankelijkheid dezelfde partij, de CCM, aan de macht. En ook daar bleken de heersers tot niet meer bereid dan een vroom prevelen van het gebed der democratie.
    De verkiezingsfraude speelde zich letterlijk onder de neus van diplomaten en de internationale pers af. De meeste waarnemersgroepen echter, die van de Afrikaanse Unj~ voorop, spraken van een 'succes'. Dat zal ook gelden voor de verkiezingen, volgende maand, op het vasteland. De CCM zal, net als alle keren ervoor, de nieuwe president leveren, zo staat nu al vast. En Tanzania is nog steeds een 'donor-darling'.
    Net als Uganda, al heeft president Yoweri Museveni de afgelopen jaren veel ruzie met zijn buitenlandse geldschieters gemaakt. Museveni is al sinds 11986 aan de macht. Ooit gold dat zijn laatste termijn in 2006 zou verstrijken. Maar inmiddels is de Ugandese grondwet veranderd. Als Museveni wil, en hij alleen bepaalt dat, kan hij presidlZnt voor het leven worden.
    Om zijn almachtige positie nog eens te onderstrepen, liet Museveni deze week de uit ballingschap teruggekeerde oppositieleider Kizza Besigye arresteren. Officieel wordt hij ervan verdacht banden te onderhouden met een vage rebellengroep. Maar in Uganda geloven weinigen dit verhaal. Museveni wil vooral een politieke tegenstander neutraliseren.
Het is alles bij elkaar slecht nieuws voor wie gelooft in de zegeningen van de op westerse leest geschoeide democratie. Maar daarmee is niet het hele verhaal verteld. Alle vier genoemde landen in Oost-Afrika maken namelijk ook een periode van economische groei door. Voorzichtig, zoals in Kenia; zeer redelijk, zoals in Uganda en Tanzania; of behoorlijk spectaculair, zoals in het autoritair bestuurde Ethiopië.
    De betekenis daarvan voor de bevolking is groot. Zo'n vijftig jaar geleden was het Bruto Nationaal Product van een land als Kenia vrijwel gelijk aan dat van Zuid-Korea. Anno 2005 heeft Korea het niveau van een welvaartstaat bereikt. In Kenia leeft de helft van de bevolking onder de armoedegrens. Maar ook Kenianen willen natuurlijk hogerop.    ...
    Wat in Oost-Afrika, maar ook elders op het continent, zo enorm ontbreekt, zijn niet de verkiezingen, niet het stembusritueel dat aan een democratie doet denken, maar de zogeheten 'checks and balances' die voor elk democratisch bestuur onmisbaar zijn. Maatschappelijke instituten, die voor de balans moeten zorgen, functioneren nauwelijks. Ook de parlementen, die de regering heten te controleren, zijn tandenloos.   ...
    Het is, zo blijkt uit de voorbeelden, de fraude van moordzuchtige despotie in Ethiopië, arrogante alleenheerserij in Uganda, tomeloze volksverlakkerij in Tanzania en ongegeneerde vraatzucht in Kenia. Aan verkiezingen is dezer dagen in Afrika geen gebrek. Democratie echter moet er haar wortels nog vinden.

En waarom is men zo graag aan de macht? (de Volkskrant, 10-09-2005, AP):
  Zwitsers geven geroofd geld terug aan Nigeria

Zwitserland gaat Nigeria op korte termijn 290 miljoen dollar teruggeven die de in 1998 overleden dictator Sani Abacha op Zwitserse rekeningen had gestald. Dat heeft een woordvoerder van de Zwitserse justitie vrijdag bekendgemaakt.    ...
    De afgelopen jaren zijn al tientallen miljoenen teruggestort. Ook in Groot-Brittannië is beslag gelegd op grote sommen geld die Abacha daar geparkeerd had. Abacha regeerde Nigeria van 1993 tot aan zijn dood, vermoedelijk door een hartaanval, in 1998. Hij roofde ruim twee miljard dollar.    ...

En naar wie gaat dat geld?


Naar Democratie, hiërarchisch , of site home .

14 apr.2008