Bronnen bij Houding top III, verantwoordelijkheden: afschuiven

Uit: De Volkskrant, 23-04-2005 , ANP

Topgeneraal VS vrijgepleit in Abu Ghraib-schandaal

Het Amerikaanse leger heeft de voormalige bevelhebber in Irak, luitenant-generaal Ricardo Sanchez, vrijgepleit in het mishandelingsschandaal rond de Abu Ghraib-gevangenis bij Bagdad. Dat hebben functionarissen van het ministerie van Defensie vrijdag gezegd.
    Sanchez’ collega Jane Karpinski, die het commando voerde over de militaire politie in Irak ten tijd van de Abu Ghraib-affaire, is wel uit haar functie gezet wegens plichtsverzuim. Karpinski werd vorig jaar al op non-actief gesteld, maar niet formeel van haar taken ontheven. Haar wacht een officiële reprimande, maar geen strafrechtelijk onderzoek.
    Amerikaanse media publiceerden een jaar geleden foto's van Amerikaanse militairen die Iraakse gevangenen martelen en vernederen in de beruchte strafinrichting bij de Iraakse hoofdstad. De affaire deed internationaal veel stof opwaaien.   ...
    Mensenrechtenorganisaties hebben scherpe kritiek op de wijze waarop het leger de zaak heeft onderzocht. De legertop en bewindslieden als minister van Defensie Donald Rumsfeld zouden daardoor ten onrechte buiten schot blijven. ...
 

Red.:   De betrokken militairen van lagere rang zijn vervolgd en veroordeeld; zie latere bron:

 
Uit: De Volkskrant, 27-09-2005, AP

Lynndie England: 6 keer schuldig

De Amerikaanse soldate Lynndie England (22) is maandag schuldig bevonden aan zes van de zeven aanklachten die tegen haar waren ingediend wegens mishandeling van Iraakse gedetineerden in de Abu Ghraib-gevangenis van Bagdad. ...
    England kan worden gestraft met een verblijf in de gevangenis van maximaal tien jaar. De definitieve strafmaat zal worden vastgesteld door dezelfde jury van vijf officieren die haar schuldig heeft bevonden.

Red.:   De werkelijke verantwoordelijke zit natuurlijk nog hoger in de top, en die gaat, even natuurlijk, nog meer vrijuit:

Uit: De Volkskrant, 15-11-2006, van correspondent Sander van Walsum
 
‘Foltergeneraal’ Karpinski getuigt graag tegen Rumsfeld

Janis Karpinski sprak tijdens een symposium in Berlijn over het Amerikaanse ‘foltersysteem’. De oud-bevelhebber van Abu Ghraib is kroongetuige in een beoogd proces tegen Rumsfeld.

Tussentitel: ‘Rumsfeld doet er beter aan Duitsland maar te mijden’

Janis Karpinski (53), de voormalige bevelhebber van de Abu Ghraib gevangenis in Bagdad, kan zich ‘als geen ander’ verplaatsen in het verlangen van veel Europeanen om weer van de Verenigde Staten te kunnen houden. ...
...    Gedetineerden voor wie zij verantwoordelijk was, werden onderworpen aan martelpraktijken waarvan Pentagon-juristen meenden dat ze nog net verenigbaar waren met de conventies van Genève. De ‘gitmoïsering’ van Abu Ghraib (‘Gitmo’ is soldaten-slang voor Guan-tánamo) werd stelselmatig opgevoerd. Hetgeen inhield dat de gevangenis het domein werd van harde ondervragers en ontspoorde militairen.
    Formeel was Karpinski verantwoordelijk voor hun doen en laten. Maar feitelijk was zij, naar eigen zeggen, machteloos sinds generaal Geoffrey Miller, die haar eerder zou hebben aangemoedigd de gedetineerden ‘als honden’ te behandelen, het bevel feitelijk naar zich toetrok. ‘Wat doe je als draagster van één ster wanneer een driesterren-generaal je iets beveelt in naam van de minister?’, luidt het verweer van Karpinski.
    Inmiddels is haar duidelijk wat het oogmerk van Miller was: zij moest als zondebok fungeren voor de vergrijpen die op last van ‘het hoogste gezag’ in Abu Ghraib waren gepleegd. En als enige vrouw in een mannenbolwerk leende zij zich goed voor de haar toebedachte rol. Zij werd gedegradeerd, en verliet het leger na een diensttijd van 28 jaar. ....
    ...  heeft haar naar Berlijn gebracht. Want hier licht advocaat Wolfgang Kaleck (46) de strafklacht toe die hij namens twaalf folterslachtoffers bij de Duitse procureur-generaal heeft ingediend tegen minister Rumsfeld en veertien andere vermeende ‘oorlogsmisdadigers’ – onder wie minister van Justitie Alberto Gonzales en voormalige CIA-directeur George Tenet. Als het ooit tot een proces tegen Rumsfeld cum suis komt, zal zij graag tegen haar vroegere meerderen getuigen....


Red.:   Onderstaand nog een voorbeeld uit Amerika, naar aanleiding van de overstroming van New Orleans, door de te zwakke dijken:


Uit: De Volkskrant, 15-09-2005 , van medewerker Diederik van Hoogstraten

Eigenaars verpleeghuis voor rechter

De eigenaars van een verpleeghuis in New Orleans, waar 34 ouderen omkwamen, zijn aangeklaagd wegens doodslag door nalatigheid. Het is de eerste strafzaak in reactie op de orkaan Katrina, die op 29 augustus vier staten in het zuiden van de VS trof.

Volgens de Amerikaanse justitie wisten de eigenaars dat evacuatie noodzakelijk was, en zijn ze verantwoordelijk voor de sterfgevallen nadat de stad was ondergelopen. De gedaagden, die de beschuldiging ontkennen, hebben zich bij de politie gemeld en zijn vrij op borgtocht. Ze kunnen elk vijf jaar gevangenisstraf krijgen.
    Volgens hun advocaat waren de eigenaars zich niet bewust de ernst van de situatie. ‘Het is belachelijk om deze twee mensen te arresteren, als je de problemen met de evacuatie op alle niveaus ziet’, aldus advocaat James Cobb. ...
    In Washington rijst de vraag wie het falen van de federale overheid moet onderzoeken. Senator Hillary Clinton pleit voor een onafhankelijke commissie, omdat het Congres en de regering zichzelf niet kritisch kunnen onderzoeken. Zo’n groep van buitenstaanders zou lijken op de 11 september-commissie, die harde kritiek uitte op het overheidshandelen rond de aanslagen van vier jaar geleden.
    De voorzitter van die commissie, Thomas Keane, toonde zich dinsdag geschokt over het federale falen na Katrina. ‘Het is eigenlijk dezelfde verwarring als degene die je zag na 11/9’, zei Keane. ‘Niemand had de leiding.’

Red.:   De doden zijn veroorzaakt door de overstroming, dus in eerste instantie zijn degenen die primair verantwoordelijk zijn voor de zwakke dijken verantwoordelijk voor alle doden, dus ook die in het tehuis. De eigenaars zijn secundair verantwoordelijk. De schuld wordt door de primair verantwoordelijken naar de secundair verantwoordelijken doorgeschoven. De kans dat er in de toekomst op het primaire niveau ook maar enige verantwoordelijkheid wordt genomen is nihil.
    De afloop van het voorgaande:

Uit: De Volkskrant, 12-12-2008, boekbespreking.

Huiveren over Irak

Geen enkele militair boven de rang van sergeant werd tot gevangenisstraf veroordeeld vanwege Abu Ghraib. En niemand werd aangeklaagd wegens foltering, oorlogsmisdaden of overtreding van de Geneefse Conventies. De door foto's in de openbaarheid gekomen mishandelingen van gevangenen in de Abu Ghraib gevangenis zijn het onderwerp van Standaardprocedure gevolgd - een oorlogsverhaal. De Bezige Bij is vlot met het uitbrengen van de Nederlandse vertaling - van Miebeth van Hom - van het eerder dit jaar verschenen Standard Operating Procedure van onderzoeksjoumalist Philip Gourevitch en documentairemaker Errol Moms. ...

Red.:   Uit het binnenland:

Uit: De Volkskrant, 20-07-2011, ANP

Werkstraf geëist tegen brugwachter

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag een werkstraf van 40 uur geëist tegen de voormalige brugwachter van de Ketelbrug. De 67-jarige man stond in oktober 2009 achter het bedieningspaneel toen de brug tussen Lelystad en Emmeloord zonder waarschuwing openging. Eén auto botste tegen de openstaande klep. Vier inzittenden raakten gewond. Het OM denkt dat de man per ongeluk de verkeerde knop heeft ingedrukt.
 

Red.:   Dit is allemaal zo vanzelfsprekend, dat het volgende de redactie niet was opgevallen:

De Volkskrant, 22-07-2011, ingezonden brief van Jef Wagen, Zevenhuizen

Ketelbrug

De werkstraf die de brugwachter van de Ketelbrug krijgt (Ten eerste, 20 juli), zou eigenlijk moeten worden gegeven aan de ontwerper van het veiligheidssysteem van de brug.
    Het moet mijn inziens toch onmogelijk zijn om de brug te openen als de sluitbomen nog niet dicht zijn.

Red.:   Een aantal verzamelde gevallen naar aanleiding van krantenmagnaat Rupert Murdoch, wiens krant(en) systematische mensen hebben afgeluisterd, maar daarvan niets geweten beweert te hebben:

Uit: De Volkskrant, 30-07-2011, door Xandra van Gelder
 
Gevallen leider voelt zich slachtoffer

Uit angst voor machtsverlies delegeren leiders hun verantwoordelijkheid voor fouten aan mindere goden. Alles beter dan 'sorry' moeten zeggen.

Xandra van Gelder | De auteur is oud-redacteur van de Volkskrant en van het kunsttijdschrift OOG. Het verbaast haar dat leiders in nood liever uitvluchten verzinnen dan publiekelijk te erkennen dat er fouten zijn gemaakt, en dat zij ervan wisten.

Tussentitel: Als een rel uitbreekt, beginnen ze met soeverein zwijgen
                  Excuses zijn meisjesachtig. Wie verantwoordelijk is, moet opstappen

Het geval Murdoch is een treffende illustratie van het gegeven dat leiders zo gehecht zijn aan hun positie dat zij alles doen om die te behouden. Zelfs als dat betekent dat ze als leider mislukken.
    Begin juli was Murdoch nog de arrogante gorilla bovenop de rots. Nu is hij een aarzelende oude man die nergens van weet. Is hij die slecht geïnformeerde bejaarde, of speelt hij die? Als hij toneel speelt, waarom zou hij zich dan zo vernederen? Ik vrees dat het hebben van macht en status zo verslavend is dat het onmogelijk is er afstand van te doen.   ...
    Zo had Murdoch in eerste instantie geen tijd voor een vragenronde in het Britse parlement. Pas nadat hij op de knieën werd gedwongen door de publieke opinie nam hij zijn toevlucht tot het laatste redmiddel: zijn eigen macht en kwaliteiten verloochenen. Hij is niet verantwoordelijk voor dit fiasco, zei hij voor een commissie van het Lagerhuis. De verantwoordelijken zijn volgens hem 'de mensen die ik vertrouwde de tabloid te leiden en mogelijk de mensen die zij vertrouwden'. Kortom: De Anderen. Zeker niet de baas.
    Dat is gek. Want is het niet juist de baas die uiteindelijk altijd verantwoordelijk is? Dan bedoel ik niet de formele verantwoordelijkheid, maar de praktische en morele verantwoordelijkheid om te weten wat in je bedrijf speelt. Een baas hoeft niet elk detail te kennen, maar moet wel in grote lijnen weten welke methoden worden gebruikt om het geld te verdienen. Zeker als daar list en bedrog bij worden gebruikt. Zo was bankman Scheringa ook persoonlijk verantwoordelijk voor de ingewikkelde producten van zijn bank.
    Bij Murdochs roddelbladen telt maar één ding: primeurs. De blootste foto's, de bloederigste details van de scheiding, het diepste leed van nabestaanden en de exclusieve foto's van een societyhuwelijk. ...
    Het is ondenkbaar dat een hoofdredacteur niet weet hoe zijn/haar onderdanen aan een primeur komen. ...
    Alles wat ik gelezen heb over Rebekah Brooks bevestigt het beeld van een ambitieuze, gedreven krantenvrouw met de voor vrouwelijke leiders zo kenmerkende controledwang. Zou zij nooit hebben gevraagd: 'prachtige primeur, maar hoe komen we daar eigenlijk aan?'
    Murdoch, van wie bekend is dat hij hoofdredacteuren van zijn verschillende kranten zeer regelmatig belde met lof of kritiek, wist ook van niets. Zou hij zijn lieve vriendin Rebekah nooit hebben gevraagd hoe ze aan al die primeurs kwam? Vast wel. Als onechte dochter weet Rebekah dat ze papa te vriend moet houden, maar ook moet beschermen. Waarschijnlijk antwoordde ze iets in de trant van 'het is beter voor jou als je niet weet hoe we eraan komen.' Murdoch weet genoeg. De precaire balans tussen weten en niet-weten blijft in stand.   ...
    Nederlandse leiders zijn overigens niet anders. Zij zijn er, net als Murdoch, meester in om wel sorry te zeggen, maar tegelijk de verantwoordelijkheid verre van zich te werpen. Hieronder een kleine bloemlezing van de laatste jaren.
    'Ik zeg sorry voor het feit dat klanten hun vertrouwen hebben verloren' (een lid van de raad van bestuur van ING over de bankencrisis).
    'Tussen schuld en geen schuld aan de crisis zit een groot grijs gebied' (president Nout Wellink van De Nederlandsche Bank).
    'Ik heb een zeldzame immunologische ziekte waarop ik verder niet wil ingaan. Ik dacht niet; ik ga morgen dood, maar ik had veel pijn. Toen heb ik besloten mijn aandelen te verkopen' (Nina Brink over waarom zij haar aandelen World Online verkocht voor de beursgang).
    'Ik kan niet precies zeggen hoe het anders had gekund, maar ik kan wel begrijpen dat het beeld is ontstaan dat het kabinet niet geprobeerd heeft om volledig open te zijn. Dat trek ik me aan' (premier Mark Rutte in het debat over de mislukte reddingsactie in Libië).
    'Ik heb bestuurlijke verantwoordelijkheid en geen operationele' (minister Hans Hillen in datzelfde debat).
    'Waar fouten vermijdbaar zijn, horen ze niet voor te komen' (minister Rosenthal in hetzelfde debat).
    Wat al die leiders in het nauw verenigt, is dat ze zichzelf tot slachtoffer maken. Slachtoffer van de publieke opinie, die zo hard en ongenuanceerd oordeelt. Terwijl er juist bij de schuldvraag zo oneindig veel nuances zijn, althans in hun ogen. Nuances die maken dat er wel eens iets misging, maar toch niet zo ernstig dat zij er op aanspreekbaar zijn. Sorry willen ze wel zeggen, maar liefst voor een onbeduidend detail.
    Beursanalist Kees de Kort, van AFS Capital Management, verwoordt het treffend. 'Excuses zijn zo meisjesachtig. Wie echt verantwoordelijk is, moet gewoon opstappen.'

Red.:   De waarheid is natuurlijk dat voor de topman het begrip verantwoordelijkheid totaal verdwenen is. Dat hoort bij het elders geconstateerde fenomeen van psychopathie .
    Een voorbeeld uit een andere groep:

Uit: De Volkskrant, 30-07-2011, hoofdredactioneel commentaar, door Peter Giesen
 
Een doodziek ziekenhuis

Het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis slaagt er maar niet in om een begin te maken met het herstel van vertrouwen.

Wie laat zich opnemen in een ziekenhuis dat in opspraak is gekomen? De afgelopen weken zegden 150 patiënten een operatie af in het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam, waar 27 patiënten overleden na besmetting met de multiresistente bacterie Klebsiella pneumoniae. ...
    Een definitief oordeel kan pas worden geveld als deze onderzoeken zijn afgerond. Maar het beeld dat uit de media oprijst, en dat bevestigd wordt door artsen en ziekenhuisbestuurders, is onthutsend. De arts-microbiologen van het ziekenhuis wachtten twee maanden alvorens ze de besmetting bij de directie meldden. Ze ruzieden met de hygiënisten over de beste manier om verdere besmetting te voorkomen, waardoor geen adequate maatregelen werden genomen. Het protocol voor omgaan met besmettingen werd slordig nageleefd. De directie handelde te traag en meldde de kwestie te laat bij de inspectie. De inspectie stelde het ziekenhuis vervolgens onder verscherpt toezicht.
    Bestuursvoorzitter Paul Smits reageerde in eerste instantie laconiek. Hij zei van niets te weten. Als er fouten waren gemaakt, lag dat aan zijn personeel. Als verantwoordelijke maakte hij daarmee geen sterke indruk.   ...

Red.:   Een sterk eufemisme, dat laatste. Ook in de top van publiek organisaties is het afschuiven op het lagere personeel vrijwel universeel. Dit is één van de zeldzame gevallen waarin de situatie in het bedrijfsleven enigszins gunstiger is - daar valt ook in de top nog wel eens een ontslag, onder druk van tegenvallende financiële resultaten.
    Nog eens maar een voorbeeldje uit de vijver die een oceaan is gevist:


Uit: De Volkskrant, 09-04-2013, van verslaggever Merijn Rengers en Ianthe Sahadat

Rapport als mosterd na de maaltijd

Vrijdagmiddag werd het eindverslag van het inspectierapport over Codarts publiek gemaakt. Uit het rapport komt een onthutsend beeld naar voren van de gang van zaken bij de Rotterdamse kunsthogeschool. Er staat onder meer in dat het ministerie van Onderwijs in november 2011 aangifte deed van fraudevermoedens tegen de oud-bestuursvoorzitter van Codarts, politica Jikkie van der Giessen (D66). ...
    Bij de klokkenluiders overheerst een ander gevoel. 'Natuurlijk zijn we blij dat Van der Giessen weg is,' zegt een van hen. 'Maar vergeet niet dat ze nog een jaar is doorbetaald na haar opstappen, en dat ze nu op wachtgeld zit. De raad van toezicht die overal bij was, zit er nog steeds. De medebestuurder die altijd wegkeek, zit er nog steeds. Idem dito voor het management van de opleiding. Dus zoveel is er ook weer niet veranderd.'


Red.:   Bestuurders en leidinggeven ontspringen bijna altijd de dans.
    Wat natuurlijk in extremum geldt voor die sector waar de algemene moraal in extremum slecht is:


Uit: De Volkskrant, 09-11-2013, door Yvonne Hofs

Alleen de onderknuppel wacht celstraf

De kleine jongens verdwijnen achter de tralies, maar de topbankiers ontspringen vrijwel altijd de dans. Hoe komt dat toch?

Fotobijschriften: Jürgen Fischen, bestuursvoorzitter van Deutsche Bank, verdacht van meineed, ging vrijuit
Larus Welding, voormalig topman van de IJslandse bank Glitner, kreeg negen maanden cel
Miguel Blesa, oud-directeur van de Spaanse bank Caja Madrid, werd vrijgelaten

...    Het ene na het andere bankschandaal haalt de krantenkolommen. De lijst van bankiersmisdrijven leest als het strafblad van een doorgewinterde crimineel: witwassen van drugsgeld, steun aan terreurorganisaties, belastingontduiking, verduistering, overtreding van financiële wetgeving, oplichting, misleiding, kartelvorming, fraude, meineed, handel met voorkennis, omkoping, corruptie. Dit zijn niet alleen verdenkingen, maar grotendeels bewezen feiten.
    Desondanks zijn sinds 2008 weinig bankiers vervolgd voor zulke misstanden. Nog minder bankiers zijn veroordeeld. Degenen die celstraf kregen, waren bijna allen 'kleine vissen'. De topmannen worden soms gedwongen af te treden, soms moeten ze bonussen inleveren of een boete betalen, maar ze gaan steevast als rijk man met pensioen. ...


Red.:   In die corrupte financiële wereld komt slechts op één manier verbetering, weet inmiddels iedereen met enig gezond verstand: door een aantal van die luit op te hangen. Passend bij de ellende die ze aanrichten zou zijn een portie marteling vooraf, maar die zou een redelijk mens ze dan maar schenken.
    Een aardig voorbeeld omdat alledrie de rangen erin acteren:


Uit: De Volkskrant, 14-03-2016, van verslaggever Mac van Dinther

Haaksbergen blijft buiten schot

Twee partijen staan maandag terecht voor de dodelijke stunt met een monstertruck in 2014. De gemeente die de vergunning gaf, zit daar niet bij - volgens velen is dat onrechtvaardig.

Stuntman Mario D. en de stichting Sterevenementen Haaksbergen moeten zich verantwoorden voor hun aandeel in het ongeluk op 28 september 2014, waarbij een monstertruck het publiek inreed. Drie mensen werden gedood en 28 toeschouwers raakten gewond, van wie een aantal zeer ernstig. Maar er is een derde belangrijke partij in het geding die vandaag buiten schot blijft. Dat is de gemeente Haaksbergen die de vergunning voor het evenement had afgegeven.
    Aan die vergunning schortte van alles en nog wat, oordeelde de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De vergunning was afgedaan als een stempelstuk, ambtenaren hadden zich nauwelijks verdiept in de risico's van stunten met een truck van 1500 pk op een dorpsplein. Op de dag zelf was er nauwelijks controle. Iedereen had zitten slapen.
    Maar overheden kunnen in Nederland niet worden vervolgd voor publiekrechtelijke taken, zoals het verlenen van vergunningen. Een jarenlange poging om die immuniteit op te heffen strandde onlangs in de Eerste Kamer.   ...


Red.:   Hier is het dus zelfs institutioneel: de lagere klasse krijgt starf, de middenklasse een standje, en de hogere klasse blijft buiten schot. Zie ook de Enschedese vuurwerkramp.

Naar Houding top III , Sociologie lijst , Sociologie overzicht  , of site home .