Uit: De Volkskrant, 18-12-2006, column door Max Pam

Beste Rik

Omdat er op de laatste maandag van het jaar in Nederland geen krant verschijnt, is dit onze laatste aflevering. Als afsluiting wil ik graag over Hongkong schrijven, de stad vanwaar ik naar Nederland ben teruggevlogen en die ik heb ervaren als een van de mooiste steden ter wereld. Hongkong hoort thuis in het rijtje New York, Parijs, Venetië en Rome. En het heeft ook nog een aangenaam klimaat!
    Alleen al het woord Hongkong, dat “Geurige haven” betekent, vind ik erg mooi. Vanuit mijn hotelkamer had ik een panoramisch uitzicht over Victoria Harbour, waar de schepen, veerponten en vissersbootjes bedrijvig heen en veer varen. Omdat juist Chinees nieuwjaar werd gevierd, was er elke avond vuurwerk. Dat ging eindeloos door in een veelkleurige orgie van licht. Mijn raam was mijn eigen huisbioscoop, waar altijd wel iets opmerkelijks werd vertoond. Je moet wel een schep geld meenemen: 450 dollar per nacht, en het kan nog veel duurder. ...

Red.:   Wie kent Hong Kong niet: een grote verzameling torenflats die op elkaars stoep staan. En zo weinig ruimte dat de landende vliegtuigen letterlijk langs de ramen moesten vliegen (voordat een nieuw vliegveld in zee werd aangelegd). Het echte alfa-ideaal. Het ideaal van de elite, waartoe het schrijvende deel der natie zich ook rekent. En die neerkijkt op het gewone plebs dat niet de gelegenheid heeft van megapool naar megapool te reizen. En dat dat bijvoorbeeld in Hong Kong een bestaan leidt als geïllustreerd onder:

Uit: De Volkskrant, 11-04-2008, door Carien Overdijk

Hoeveel ontworteling we aankunnen

Verstedelijking, het thema van deze Maand van de Filosofie, is ook het thema van Welkom in Megapolis, een bundel prikkelende essays van de filosoof Jan-Hendrik Bakker.

...   Niet minder kritisch beziet Bakker de rijke, centrum minnende kosmopolieten, wier levensstijl ‘een duurzame ontwikkeling van de persoonlijkheid ondergraaft’. Hun eclectische consumentisme in nóg lossere sociale verbanden past bij het neoliberale marktdenken, waarin flexibiliteit voorop staat.
    Bakker citeert zijn befaamde Duitse tijd- en vakgenoot Sloterdijk (‘kosmopolitisme is het provincialisme van de verwenden’)   ...
 

Uit: VARAgids, nr. 17-2009, door Twan Huys

Starchitect

Hoe en waarom architect Rem Koolhaas het in zijn hoofd haalde om voor China een televisiegebouw te ontwerpen.

Hij heeft een bloedhekel aan de term maar toch, als het over de beroemdste architecten ter wereld gaat staat Rem Koolhaas zij aan zij met Frank Gehry en Frank Lloyd Wright in de eregalerij van starchitects. Zijn spectaculairste gebouw in aanbouw is natuurlijk dat van de Chinese staatstelevisie in Peking. Het gigantische complex kost bijna 600 miljoen euro. ...
    ... Altijd gehaast en ver vooruit op zijn tijdgenoten trekt kosmopoliet Koolhaas zich weinig aan van kritiek. ... Gelukkig zei Koolhaas 'ja' tegen een uitnodiging voor Nova College Tour. Dat is zeldzaam. ...
    ... Koolhaas dendert alweer verder. Europa moet uit het slop. Hij zit in een raad van wijzen en adviseert de Europese Unie, want volgens Koolhaas 'gaat het belachelijk goed met Europa'. 'Niemand is bang voor ons, en toch zijn we mateloos populair.'

Red.:   Twee directe verbanden: kosmopoliet en Europeaan, en kosmopoliet en megalomaan. Met ter illustratie van hoe weinig Koolhaas van de wereld begrepen heeft: het feit dat Europa mateloos populair is, is niet ondanks het gebrek aan angst voor ons, maar dankzij.
    Een archetypisch voorbeeld:


Uit: De Volkskrant, 02-01-2013, column door Rens van Tilburg, econoom

Monumenten van hoogmoed

Tussentitel: De komende jaren vallen de gebouwen pijnlijk uit de toon

...    Dat de tijdgeest snel en drastisch kan veranderen weten ze ook aan de Amsterdamse Zuidas. Eind jaren negentig zette het nieuwe ABN Amro-hoofdkantoor daar de toon. Waar economen doorgaans ondernemers zien als de motor van economische ontwikkeling en de bankier (in de woorden van Schumpeter) als 'de brug waar de ondernemer overheen loopt', ontdekten bankiers in die jaren juist de ondernemer in zichzelf. Het ABN Amro-hoofdkantoor belichaamde het nieuwe ontketende bankieren. De uit zwart natuursteen opgetrokken hoekige torens herinneren nog aan de statige en betrouwbare bank van weleer. Uit die strenge torens ontsnappen golven van grijs kunststof en glas, symbool van de ontembare ambitie om meer te zijn dan 'een brug'.
    Een ambitie die de samenleving de bankiers graag gunde. In 2005 kroonde Elsevier Rijkman Groenink tot 'Nederlander van het Jaar'. In 2006 bereikte hij de vierde plaats op de Volkskrant-top -100 vanwege de talrijke nevenfuncties die de topman van een topbank toekomen, zoals het voorzitterschap van de Raad van Toezicht van het Stedelijk. Een museum dat hoognodig eens moest uitbreiden, liefst een beetje opvallend.
    En zo kijken de Amsterdammers nu aan tegen twee ongemakkelijke iconen van een tijd die te mooi was om waar te zijn. Voor het Stedelijk geen glitter, glamour en internationale erkenning, maar vernietigende kritieken, ontslagen, gesteggel over subsidies en openingstijden. Aan de Zuidas straalt de staatsbank niet de dienstbaarheid uit die ze stelt na te streven.
    De komende magere jaren zullen de gebouwen pijnlijk uit de toon vallen. Monumenten van de hoogmoed die leidde tot de financiële crisis, zoals overal in de westerse wereld lege kantoorgebouwen en niet afgebouwde villawijken dat zijn.
    In Madrid staat de 'Poort van Europa': twee scheve wolkenkrabbers, een technologisch hoogstandje, symbool voor de ongekende investeringsmogelijkheden van het nieuwe Spanje. Daarin probeert nu Bankia, de grootste Spaanse probleembank, zich met veel Europese steun staande te houden.
    Over vijftien jaar zullen de subprime- en eurocrisis nog slechts begrippen zijn uit een ver en haast vergeten verleden. Nieuwe financiële innovaties bieden dan weer ongekende groeimogelijkheden. Bankiers zullen bezweren dat het die keer echt anders is, dat schulden dit maal best tot ongekende hoogte mogen stijgen.
    Anders is in ieder geval dat de Nederlandse bankiers en hun toezichthouders elke ochtend worden geconfronteerd met de in grijs kunststof en glas vereeuwigde gesneefde ambities van weleer. 's Avonds, bij het verlaten van het Concertgebouw, zien ze de van hoogmoed overlopende badkuip aan de overzijde van de straat. ...


Red.:   Waarmee meteen de naadloze verbinding tussen de ene kosmopolitische walgelijkheid en de andere is geschetst.

Naar Kosmopolitisme , Sociologie lijst  , Sociologie overzicht  , of site home .