Bronnen bij Westerse cultuur: gezinscultuur

Een van de grote verschillen tussen de (moderne) Westerse cultuur en die van de meeste andere culturen is de veel lossere familiestructuur. Het sociologische teken daarvan is het steeds meer verloren gaan van allerlei specifieke aanduidingen van familiebanden. Een stuk als onder is een typisch Westerse stuk (de Volkskrant, 28-03-2009, door Sabine Gieben):
  De horror van familie-uitjes

Met lange vrije weekends als Pasen en Pinksteren in aantocht, dreigt weer dat ene door velen gevreesde telefoontje van (schoon)moeder: ‘Het is weer tijd voor een familie-uitje!’ Meestal denken we ‘nee’ maar zeggen ‘ja’, ook al weten we dat oud zeer onherroepelijk zal opborrelen. Er is een troost: het kan altijd erger.

Net als je tevreden zit te bedenken dat je je leven eigenlijk wel aardig op de rails hebt, gebeurt het. De telefoon gaat. Het is je moeder of schoonmoeder. Ze zegt: ‘Het lijkt ons wel een leuk idee om, voor mijn 70ste verjaardag/onze gouden bruiloft/Henks pensionering, iets gezelligs te gaan doen met de hele familie.’
    Onmiddellijk steken angstige voorgevoelens de kop op. In één eindeloze seconde dienen de meest sinistere scenario’s zich aan. Allemaal op een kluitje in een lullig vakantiehuisje: je zwagers met hun zweetsokken, je zuster met haar drankprobleem, en je (schoon-)moeder, die niet kan verkroppen dat haar (schoon-) dochters een vrijer leven hebben dan zij ooit gehad heeft. Gezeur van en over de kinderen. Smurfenliederen over de luidsprekers in het zwemparadijs.
    Het vernisje van beschaving blijkt bij zo’n gedwongen samenzijn maar al te dun; doorgaans geciviliseerde volwassenen vallen te midden van hun familie terug in onuitstaanbaar pubergedrag. Maar het móet gezellig zijn, koste wat kost. Dat lukt vrijwel nooit. Vroeg of laat wordt de spanning te groot. Oud zeer borrelt op, als onwelriekend gas in een giftig moeras, en barst uit in een kanonnade van verwijten over en weer. Het ruimen van de emotionele scherven zal naderhand vele uren bij de therapeut vergen.
    Eigenlijk wil je bij zo’n visioen ‘Nee! Alsjeblieft niet!’ krijsen en met kracht de hoorn op de haak gooien, maar dat kun je niet maken. ...
    Familie-uitjes. Ze zouden verboden moeten worden. ...
    ‘Zo’n rol is nu eenmaal voor jou bedacht, en je zult ’m spelen ook, tegen wil en dank’, verzucht Peter, die thuis bij zijn ouders in een onhandige stoethaspel verandert.
    Peter was optimistisch over een skivakantie met zijn familie en zijn nieuwe vriend, maar al op de heenreis bleek overduidelijk dat zijn ouders niet blij waren met zijn partnerkeuze. Uitgesproken werd er niets. Moeders mond stond steeds strakker, ze werd kortaf en smeet met het bestek. Iedereen voelde de spanning oplopen met als gevolg dat sommige familieleden last kregen van ernstige spierkrampen. De sfeer werd om te snijden. Peter liet een stapel borden uit zijn handen vallen en barstte in tranen uit. Zijn vriend kon het niet langer aanzien. Hij kocht treinkaartjes voor Peters verbaasde ouders en scheurde alleen met Peter in de auto terug naar Nederland. Peter: ‘We reden gillend het dal uit, letterlijk en figuurlijk. Wat een bevrijding!’
    Na zo’n familiebelevenis kun je alleen nog maar verbijsterd fluisteren, als Kolonel Kurtz in Apocalypse Now: ‘The horror! The horror!’

Om verdere verwijdering tussen de geïnterviewden en hun familie te voorkomen, zijn op hun verzoek hun namen gefingeerd.

Eindeoos veel variaties van bekend. Bijvoorbeeld een hele rubriek "Hoe overleef ik het Kerstdiner?"

Ook als de verhoudingen normaal zijn, kunnen er zaken tussen komen (de Volkskrant, 15-04-2010, door Malou van Hintum):
  'Vergeven doe ik niet, vergeten kan ik niet'

Een ziekenhuis gaat de gisteren vrijgesproken Lucia de Berk liever nooit meer binnen, zegt ze in dit vraaggesprek. ‘Stel je voor dat er een patiënt overlijdt als ik langsloop?’

...    De kwestie heeft twee gebroken families opgeleverd. ...
‘Ook de familie Derksen is verscheurd door deze zaak. Dat vind ik verschrikkelijk.’ Metta de Noo en haar broer Ton Derksen raakten betrokken bij de zaak doordat hun schoonzus als chef de clinique in het Juliana Kinderziekenhuis de medische gegevens had aangedragen, die aan de basis lagen van de rechtszaak tegen Lucia – gegevens die zij onderuit haalden. Dat leidde tot een brouille in de familie.   ...

Nu zijn er overal ter wereld redenen te verzinnen voor ruzie in de familie. Maar met inzet van rechtvaardigend met betrekking tot een volstrekte buitenstaander, iemand die helemaal niets met de familie te maken heeft, dat is toch typisch westers.


Naar Westerse organisatie , of site home .

25 apr.2009