Westerse organisatie

In Westerse rijkdom uitleg of detail is aangetoond dat de bron van onze rijkdom is gelegen in ons gebruik van wetenschap en techniek. Aldaar is ook opgemerkt dat dat niet de enige factor is die maakt dat wij in het westen zo veel rijker zijn dan andere delen van de wereld. Een ander belangrijk verschil is hoe wij de arbeid en de rest van de maatschappij georganiseerd hebben - hoe wij in onze maatschappij met elkaar samenwerken.

De meest voorkomende vorm van samenwerking is de historische: die tussen bloedverwanten. Met dit als basis kan men een hiërarchie van samenwerking maken op grond van de mate van verwantschap: eigen gezin, naaste familie, verre familie, stam, clan, enzovoort . Deze hiërarchie van samenwerking naar verwantschap is zo natuurlijk, dat het eigenlijk vreemd is dat het ergens op een ander manier wordt gedaan. En toch is dat hetgeen dat gebeurd is, in de vorm van de Westerse manier van samenwerking .

De afwijkende van de westerse vorm van samenwerking lijkt het duidelijkst uit de hiërarchie erbinnen: eigen gezin, vrienden/vereniging, stad, land . Als je dit vergelijk met het natuurlijke model, zie je dat er na de identieke eerste stap, het gezin, het westerse model meteen afwijkt - in het westen ziet men familie voornamelijk op visites, maar de dagelijkse omgang is met vrienden, of in groepen met een gezamenlijk doel als vrijwilligersorganisaties en andere verenigingen . In de natuurlijke vorm van samenleving leeft men vaak ook met de verwanten in dezelfde buurt - in het westen is dat zelden het geval. En na deze fundamentele afwijking van het patroon, zijn de hogere organisatievormen vaak functioneel van aard.

Dit fundamentele verschil bepaalt in hoge mate de ontwikkelingsmogelijkheden van een maatschappij. Als banden beperkt blijven tot genetische, dan is er een natuurlijke limiet aan de kwaliteit en kwantiteit van de arbeid die men kan ondernemen: als jij een goede timmerman bent, wil het niet zeggen dat je broers of neven goede timmerlui zijn, dus als je een schip wilt bouwen waarvoor een paar dozijn goede timmerlui nodig zijn, kom je niet toe met je familie. Want hier komt de tweede factor om de hoek kijken: die natuurlijke, genetische groepen zijn ook redelijk beperkt in omvang. Dit verschil is zo fundamenteel, dat je het zelfs theoretisch kan herleiden . Waaruit volgt hoe maatschappijen zich zouden ontwikkelen, wat bewezen wordt door de praktijk van veranderende maatschappijen . En wat je ook terugziet als je gaat proberen niet-verenigingsmensen in verenigingen te stoppen .

Historisch zijn er twee belangrijke voorbeelden van de noodzaak tot grotere samenwerking: gebouwen en schepen. Hieruit is af te leiden dat de westerse organisatievorm historisch niet uniek is - overal waar er grote historische monumentale gebouwen staan, had men een soort  samenwerking die er op lijkt. Niet noodzakelijkerwijs dezelfde want er is nog een factor die de vorm van samenwerking bepaalt, en dat is de soort band die de genetische vervangt: dwang of vrijwilligheid: op zijn minst een aantal historische gebouwen zijn gebouwd door slaven (het gebruik van slaven door de Grieken was standaard), en dat is natuurlijk niet wat we bedoelen. Maar van de grootste, de piramides van Gizeh, staat inmiddels wel vast dat ze gebouwd zijn door professionals en vrijwilligers - in ieder geval niet door slaven.

Wat betreft de aandrang om te komen van monumentale werken zijn er ook twee hoofdfactoren: religie en veroveringsdrang - vaak samengaand.

Vanuit ons westerse gezichtspunt is de constructie van monumentale bouwwerken begonnen in de Middeleeuwen, met de bekende kathedralen. Uit die tijd kennen we ook het ontstaan van de eerste beroepsorganisaties: de gilden. Het gilde is een verzameling mensen die gebaseerd op etniciteit, maar op professie. Het kenmerkende verschil is dat er onafhankelijke normen waren voor toelating: je werd geen meester-timmerman door zoon te zijn van een meester-timmerman, maar door te slagen voor het meester-timmerman examen. Het Middeleeuwse gilde kan men zien als een voorloper en inspirator van het westerse organisatiemodel, op dezelfde manier als het ook aan de geboorte van de westerse wetenschap heeft gestaan .

De religie als inspiratiebron verdween aan het eind van de Middeleeuwen. Ze werd vervangen door ontdekking en verovering, door middel van het zeeschip. Kennelijk een soort natuurlijke historische ontwikkeling, want ze ontstond in diverse landen vrijwel tegelijk, met Portugal, Spanje, Holland, en Engeland als de meest prominente. Op dat moment was al sprake van een unieke ontwikkeling - de Perzen, de Arabische wereld, de Chinezen, allemaal hebben de periodes van grote bloei gekend, maar nooit zijn de West-Europese kusten bezocht door Perzische, Arabische, of Chinese schepen. En oh ja: ook die schepen werden niet bemand door familieleden, maar door professionals: laaggeschoolden als duvelstoejagers, middengeschoolden als kok, chirurgijn, timmerlui, en hooggeschoolden als de stuurman en de kapitein (navigeren was een hooggeschoolde professie).

Deze mate van ontwikkeling van de grotere professionele organisatie bestaande uit mensen die vrijwillig voor hun beroep kozen, en vertrouwden op professionele kameraden in plaats van vertrouwen in familie, kan gezien worden als de moderne "westerse" organisatie. De organisatie die aanleiding heeft gegeven tot de moderne westerse cultuur, tezamen met die andere grote stap die in Europa werd gemaakt: de wetenschappelijke revolutie .

De combinatie van de westerse, functionele, organisatie met wetenschap en techniek heeft geleid tot een hooggeorganiseerde maatschappij, met een hiërarchie van groepen en interacties binnen en tussen die groepen. Bijvoorbeeld: voordat de productie van een automodel begint, heeft een groep marktverkenners de toekomstige vraag onderzocht, een team designers een uiterlijk ontworpen, een leger ingenieurs het geheel en de verschillende onderdelen ontworpen en een fabriekslijn samengesteld, zijn PR mensen begonnen met een reclamecampagne, en dat alles onder coördinatie van een aantal managers.

Dit alles is alleen mogelijk als binnen en tussen de groepen een aanzienlijk hoeveelheid samenwerking en vertrouwen is uitleg of detail uitleg of detail . De ingenieurs zullen een minder product afleveren als ze geen vertrouwen in het design hebben. De arbeiders zullen geen goed werk leveren als ze geen vertrouwen hebben in de managers - en andersom: de managers zullen geen goed leiding geven, als ze geen vertrouwen hebben in de arbeiders. En dat geldt op alle gebieden van de maatschappij.

Een belangrijk aspect van deze samenwerking zit in de vorm en de verdeling van het gezag. Hierbij dient men als eerste een onderscheid te maken tussen gezag en macht, waarbij een goede samenwerking op termijn alleen mogelijk door gezag, en niet door macht uitleg of detail . En één van de redenen dat gezag essentieel is, is dat gezag veel gemakkelijker gedelegeerd kan worden - in organisaties die steunen op macht, die dan meestal in de hand van enkelen of zelfs een enkeling is, kunnen beslissingen alleen door die enkeling(en) genomen worden uitleg of detail . Dit plaatst een natuurlijke beperking op de omvang van de omvang van de organisaties die dit model hanteren.

Een treffende illustratie van de kracht van de samenwerking is de wederopbouw van Duitsland en de Sovjet-Unie na de Tweede Wereldoorlog. In beide landen was een groot aantal steden vrijwel volledig met de grond gelijk gemaakt. In Rusland was bovendien ook de kleinere steden en dorpen getroffen door de wederzijdse tactiek van de verschroeide aarde. Duitsland had maar een ruim decennium nodig om weer een volledige economie op te bouwen. De Sovjet-Unie was na twaalf jaar in staat de eerste aardsatelliet te lanceren. Kenmerkend zijn de beelden van ketens Duitse burgers, merendeel vrouwen, die het het puin afvoeren, baksteen voor baksteen aan elkaar doorgevend, om de goede stenen weer opnieuw te kunnen gebruiken voor de wederopbouw uitleg of detail - even illustratief is het geval van wateroverlast uitleg of detail .
        Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van Japan en andere Zuid-Oost Aziatische landen in de jaren zeventig en tachtig. Die hebben in het westen ontwikkelde technologie gebruikt, en dat gecombineerd met de hun eigen vorm van maatschappelijke cultuur, die wel anders is dan in het westen, maar ook een hoge samenwerkingsgraad kent. Of het meer recente voorbeeld van India en China uitleg of detail .

Dit wat betreft de historische ontwikkeling van het begrip "westerse organisatie". Men kan het ook van de hedendaagse kant bekijken, volgens een proces dat een beetje lijkt op het proces uit de sterrenkunde, in dat door de tijd die het kost voor licht om door het heelal te reizen, we verder in het verleden kijken naarmate de sterren verder weg staan.

Wat voorbeeldjes. Is er ver weg weer een grote overstroming of aardbeving geweest, dan zie je ieder voor zich zijn eigen goedje proberen te beredderen. In vele van die verre landen is het zo dat handwerk wordt beschouwd als een minderwaardig iets, iets voor vrouwen. Er zijn zelfs streken waar oplichting als een eervollere bron van inkomsten wordt gezien dan gewoon werk - een nabijer voorbeeld is Albanië, met bekende uitingsvormen als wapensmokkel, mensensmokkel, piramidefondsen, en maffiapraktijken in het algemeen uitleg of detail . Voor flinke delen van Afrika en de creoolse volken die elders over de wereld terecht zijn gekomen is de belangrijkste drijvende factor die van het respect ("I want respect, man" uitleg of detail ). Werk doen samen met een ander is geen bron van respect; je stelt je bloot aan het risico dat die ander misbruik van je maakt. Ook illustratief is de rol van de creoolse man in het huwelijk: weinig samenwerking met de moeder in de opvoeding van de kinderen.

Voor wie dit nog niet genoeg is, zijn er twee grote verzamelingen van voorbeelden gemaakt.  Dat eerste speelt binnen Europa, en de tweede tussen Europa als geheel en daarbuiten.

Binnen Europa zijn er twee richtingen: noord-zuid en west-oost. Gaande zuidelijker en gaande oostelijker zie je hetzelfde verschijnsel, namelijk dat naarmate je verder weg komt, de mate van westersheid van de samenleving, in de zin van nadruk op functionele samenwerking en niet-familiair vertrouwen, steeds verder af neemt, en vervangen wordt door de maatschappelijke methodes horende bij het genetische, etnische, denken: familiepolitiek, vriendjespolitiek, corruptie, maffiapraktijken en algeheel verval van professionele waarden uitleg of detail .

Hetzelfde speelt in nog sterke mate als je het Europese continent verlaat, zie de nog grotere verzameling hier uitleg of detail .

Waar het duidelijk is dat het westerse organisatiemodel datgene is dat ons vooruit heeft gebracht, wil dat niet zeggen dat het dus in het westen een statisch gegeven is. Vanwege de natuurlijkheid ervan, liggen de krachten van het genetische en clan model voortdurend op de loer. De meest basale vorm is dat persoonlijke belang wordt verweven met functionele belang - bijvoorbeeld door het uitoefenen van macht binnen een organisatie voor persoonlijk belang. Een van de woorden daarvoor is "corruptie", en corruptie is een gevaar in elke maatschappij, dus ook de Nederlanders - het is iets dat je altijd moet bestrijden, vanwege de besmettelijkheid ervan uitleg of detail .

En een tweede en groeiend gevaar vanuit het genetische en clan model is dat van de directe import. Met de komst van immigranten uit de landen waar het clanmodel heerst, komt ook dat clanmodel zelf binnen, want het clanmodel ziet niet aldaar in de grond, maar in de mensen. Zelfs het migratieproces op zich is er een voorbeeld van, want het betreft vormen van kettingmigratie waarbij het vooral familie en bekenden zijn van mensen die al Europa waren, die het grootste deel van de nieuwe immigranten uitmaken. Deze mensen worden vanwege hun afwijkende integratiegedrag, hun slechte inpassing, allochtonen genoemd, en een van de redenen van dit verschil is hun clangedrag - hun cultuur met familie-, clan- en etnische en religieuze banden uitleg of detail . Je kan dit illustreren door de westerse vorm van samenwerking voor te stellen als een lijn van tien mensen die iets aan elkaar doorgeven, net zoals de Duitse Trümmerfrauen uitleg of detail , en ertussen plaats je iemand die het product niet doorgeeft aan de volgende, maar aan een familielid: de lijn der samenwerking wordt doorbroken, en als dat ongecorrigeerd blijft, stoppen op de duur ook de andere mensen met doorgeven - meer daarover hier . Een ander voorbeeld is dat van het maken en nakomen van afspraken uitleg of detail .

Concluderend kunnen we stellen dat de rijkdom van het westen geen toeval is. Het is het resultaat van twee processen: wetenschap en samenwerking uitleg of detail . Een overeenkomst tussen deze twee is dat beide een objectivering betekenen ten opzichte van de processen waar ze van af stammen. Wetenschap is de meest objectieve manier om onze wereld waar te nemen. De westerse vorm van samenwerking is een objectievering van het begrip samenwerking van het specifieke familie geval naar het meer algemene geval van alle mensen in de samenleving. Om die reden is samenwerking gekozen als een de basisprincipes van deze website.

Waar samenwerking de basisvoorwaarde is voor een goed functionerende maatschappij, is er een basisvoorwaarde voor het ontstaan van samenwerking, en dat is vertrouwen . Dit lijkt een puur psychologisch begrip, maar het verband met maatschappelijk functioneren is even duidelijk als dat met samenwerking zelf, zie hier .

Het algemene Westerse model heeft ook zijn weerslag in de deelprocessen - de beschrijving van de economische aspecten ervan gaat verder hier . Meer over de bredere Westerse cultuur hier .


Naar Westerse rijkdom , Competitie en samenwerking , of site home .

29 aug.2002; 5 aug.2008