Bronnen bij Allochtonen en moslim debat, juli 2005: oude politieke correctheid

Uit: De Volkskrant, 10-06-2005, interview door Martin Sommer

'Over Marokkaanse criminelen mocht je het niet hebben'

Sinds 25 jaar bestudeert Hans Werdmölder jonge Marokkaanse criminelen in Nederland. Zijn conclusies botsten lange tijd met het politiek correcte denken. Ook zelf worstelde hij ermee: 'Je hebt een censor in je hoofd.'

... Een eerste cliché kegelt hij in de inleiding al omver. We denken tegenwoordig dat alles over tafel gaat, dat er even openlijk als snoeihard wordt gesproken over Marokkaanse wetsovertreders. Nee hoor, vindt Werdmölder, de politiek-correcte reflex is springlevend. In zijn Utrechtse universiteitskamer legt hij uit: 'Ikzelf heb ook lang het idee gehad: sociaal-economische factoren zijn beslissend voor crimineel gedrag. Noem het de voedingsbodemtheorie. Ze kunnen er niks aan doen. Dat hele discours bestaat nog steeds. Eerst werd de criminaliteit ontkend, toen gezegd dat het maar een klein groepje was, vervolgens dat het wel meevalt, dat het weer overgaat en dat het maar 10 procent is, dat je moet kijken naar de mensen waar het wél goed mee gaat, dat ze in de hoek worden gezet.
'Langzamerhand realiseert men zich wel dat er een reëel probleem is dat al twintig jaar beslaat. Niettemin bestaat het beeld nog steeds dat er sprake is van een negatief stigma. In 2003 werd een onderzoeker van de VU, Jaap Noorda, teruggefloten toen hij een hard rapport publiceerde over Marokkaanse bendes. De politie zei: wij herkennen dit helemaal niet, de problemen zijn allang opgelost. Tegen mij zei Noorda: de waarheid mag niet aan het licht komen. Omdat de overheid vertrouwen moet uitstralen, en dus niet kan erkennen dat ze de zaak niet in de hand heeft. ...
    In zijn boek legt Werdmölder ook persoonlijk rekenschap af. Al die tijd worstelde hij met de manier waarop bij over Marokkanen en criminaliteit moest berichten. 'Een groot taboe.' En nog altijd vindt hij dat in de wetenschap de blik vertroebeld is, als het gaat om verklaringen van crimineel gedrag. Jarenlang had de sector het niet over misdaad, maar over 'marginale levensstijlen', over 'grijze en zwarte hossels'. Werdmölder belandde van de antropologie in de criminologie, een tak van kennis die door Paul Cliteur als de 'wetenschap van de verhulling' werd getypeerd. Dat ligt genuanceerder, zegt Werdmölder : 'Ik zou zeggen dat men in de criminologie gevoelig is voor de publieke opinie.' Hij herinnert wel aan de Buikhuisen-affaire: criminaliteit mocht heel lang uitsluitend aan de sociale omstandigheden worden geweten, en nergens anders aan.
    De gedachte dat de criminaliteit van de Marokkaanse jeugdboefjes iets met de wantrouwige traditie uit het Rifgebergte van doen heeft, is dan ook nog altijd een taboe, vindt Werdmölder . 'Men is gevoelig voor het feit dat de wetenschap kan bijdragen aan racisme. De reden ligt voor de hand, criminologen houden zich bezig met criminele feiten, en als die gepleegd worden door minderheden, dan is dat geen prettige boodschap. je voelt die druk wel. Dat geldt toch ook voor journalisten? je hebt een censor in je hoofd, en in mijn eerste boek heb ik niet in detail over criminele handelingen gesproken. Ik heb het geprobeerd te weerstaan, ik heb een worsteling doorgemaakt.
    'Dat heeft in het verleden wel geleid tot wat we noemen defining deviancy down. Afwijkend gedrag wegredeneren, wegmasseren. Altijd is de nadruk gelegd op de sociale positie. Dat moet je niet wegpoetsen, maar de vraag dringt zich toch op: waarom zijn Turken dan zoveel minder crimineel dan Marokkanen? In die Riffijnse cultuur is verdeeldheid troef, dat zie je in Nederland terugkomen. Er is een hoog eergevoel, veel schaamte en een dubbele moraal. Met als gevolg: de ontkenning van criminaliteit. Voor alles moet de vrede in de eigen kring worden bewaard. En als die ontkenning niet langer valt vol te houden, dan worden de problemen gebagatelliseerd, in de sfeer van: waar heb je het eigenlijk over.'...


Naar Allochtonendebat juli 2005 , Hiërarchie allochtonen  , of site home .