Cultuurverschillen en onoverkomelijkheden

De Volkskrant, 05-03-2005, column van Marjolijn Februari

Moeten welkom en gastvrijheid niet gratis zijn?
...
Deze week luisterde ik naar de ervaring van journaliste Marcia Luyten, die een drankje wilde bestellen in Paradiso en merkte dat Paradiso voor de duur van een zondagmiddag was drooggelegd: er werd geen alcohol geschonken. Ze was te gast bij de multiculturele manifestatie Ben je bang voor mij?, waartussen Marokkaanse en Nederlandse Nederlanders werd gedebatteerd over de vraag hoe samen te leven. Doel van de manifestatie was wederzijds begrip, openheid, vrijheid om anders te zijn en meer van dat al. Maar wat is die vrijheid om anders te zijn waard als ik in Paradiso alleen fris mag drinken?, vroeg Luyten zich af.
    Niet dat ze ook alcohol zou willen drinken in een moskee of Marokkaans buurthuis. En ze zet islamitische gasten geen varkensvlees voor. Maar een drooggelegd Paradiso?, dacht Luyten. 'Ik realiseer mij dat ik weliswaar ben uitgenodigd, maar dat de gastvrijheid niet op mij is toegesneden. De ontmoeting slaat geen brug, maar trekt een streep. Ik nodig je uit op een plek die jij zo goed kent, ik stel regels waarvan ik weet dat ze jouw vrijheid inperken, en dan vraag ik je: zeg, ben jij bang voor mij?' ...

Red.:   Waar Luyten op stuitte (volledig verslag hier ) was een onoverkomelijkheid. Men kon tijdens de manifestatie vrijblijvend van mening verschillen, maar het is niet mogelijk een beetje geheelonthouder te zijn, vrij naar het aloude "het is niet mogelijk een beetje zwanger te zijn".En waar ze impliciet bezwaar tegen maakte is dat die onoverkomelijkheid ten haar nadele werd toegepast op wat ze haar terrein beschouwt, namelijk de openbare instelling De Balie. De vraag waar Februari liever niet aan wil is: mag ze dit zo zien? Ten eerste: in normale omstandigheden is De Balie het terrein van Luyten, oftewel er gelden autochtone normen. Bij een besloten moslimgebeuren is De Balie het terrein van de moslims, en gelden hun normen. Maar nu is er een bijeenkomst waarbij beide groepen samenkomen. Wiens normen krijgen dan de overhand. In dit geval: die van de moslims: Luyten stond droog. Als voorbeeldfunctie is dit duidelijk: waar moslim en niet-religieuze opvattingen stuitten, krijgen de moslims de overhand. De vraag of dit angstwekkend is, is een vraag over terminologie. Het is verontrustend.
    Het impliciete antwoord van Februari is: je moet gastvrij zijn. Dat is een filosofenargumentatie: pak een principe, en pas het toe. Hier is het onzorgvuldig toegepast. Want de definitie van gast is: iemand die even langs komt, en weer vertrekt. Daar slaat Februari's bed and breakfast voorbeeld op. Allochtonen en moslims in Nederland zijn geen gasten, zelfs geen loge's, maar inwonend. Die hebben, naar hetzelfde soort principes als Februari gebruikt, zich te gedragen naar de regels van het huis. (Februari heeft een reactie gehad en een aanvulling gegeven, zie hier )

De volgende twee onoverkomelijkheden zijn treffend samengevat in een cartoon van Collignon (de Volkskrant, 08-03-2005):
 

In beide gevallen zijn de personen die tegen het probleem aanliepen beschuldigd van opzet, discriminatie en stigmatisering. Deze emoties worden veroorzaakt door het besef dat het onoverkomelijkheden gaat: je kan niet een halve hand of een beetje orgaan geven. Het zijn letterlijk cultuurbotsingen.

Naar Cultuurverschillen , Hiërarchie allochtonen   , of naar site home .