Bronnen bij Moraliteit van rijkdom
| 9 jan.2007 |
De voorbeelden van de amoraliteit van rijken zijn talloos - voor wie ze wil
zien. Alleen dat laatste is enigszins een probleem in onze maatschappij, waarin
de minder ernstige uitspattingen van de rijken tot bewonderenswaardig zijn
verheven. Maar er blijven er nog genoeg voorbeelden over - we beginnen met een
van de meest basale drijfveren:
Uit: De Volkskrant, 27-09-2008, interview door Steffie Kouters
Manfred Kets de Vries
Hij dankt zijn wereldfaam aan het ontleden en adviseren van organisaties en
leiders. Zichzelf laat Manfred Kets de Vries (66) wat minder makkelijk kennen.
'Ik kan me erg extravert gedragen, maar ik ben vrij introvert. Dat bleek mee te
vallen.
Een investeringsbankier, multimultimultimiljonair, tekende op verzoek van
Manfred Kets de Vries zijn zelfportret. Op de plaats van zijn hart schilderde
hij een kluitje dollartekens. 'Manfred', vroeg de man later, 'hoeveel geld is
genoeg? Hóéveel?'
Ja, de bankier vroeg het serieus, geen spoort je ironie. 'Hij zal
nooit genoeg geld hebben', zegt Kets de Vries, Nederlands vermaardste
managementdenker. ...
Red.: Maar aangezien geld op zich geen uiterlijk heeft of iets
doet, moet het op andere manier getoond worden. Voor dit soort mensen kan dat
maar op één manier, de decadente:
Uit: VARA TV Magazine, nr. 7-2007, door Mirjam Bosgraaf
Rijk en ranzig
Het begon met de verdorven bekentenissen van
de manager van een vijfsterrenhote1, en nu is er geen Babylon dat nog geheimen
heeft voor onthuljournaliste Imogen Edwards-Jones.
'You've seen too much', zegt een gast in Hotel Babylon 2 tegen het geschokte
hotelpersoneel. En dat is de spijker op z'n kop. De manager van de Engelse
schrijfster/journaliste Imogen Edwards-Jones kende iemand die al twintig jaar in
een Londens vijfsterrenhotel à la The Ritz werkte. Hij was er opgeklommen van
keukenknecht tot manager en had zo vaak gemerkt hoe rijke hotelgasten in de
do not disturb-beslotenheid van hun crèmekleurige suites alle perken te
buiten gingen met spuiten en slikken en meer, dat het hem te veel werd. Het
moest eruit, dit moest de wereld weten.
Imogen Edwards-Jones ontmoette 'Anonymous', 'we clicked' en onder de belofte van
strikte geheimhouding praatte hij urenlang. Imogen noteerde zijn biecht tot en
met elke komma en verwerkte alles in Hotel Babylon.
Die roman werd vermaakt tot een tv-serie, en nog een tweede (met o.a. Tamzin
Outhwaite, nieuw bij de BBC deze week). De manager werkt nog steeds in hetzelfde
hotel, trouwens.
'Iedere hotelmedewerker weet hoe het er aan toe gaat,' zegt Imogen Edwards-Jones,
'alleen het publiek niet. En zo zal het ook blijven. ...
Mocht de kijker naar Hotel Babylon 1 & 2
(in maart is de herhaling van 1 bij Net 5) denken dat de schrijvers zich wel erg
hebben laten meeslepen in ongeloofwaardige slaapkamerverhalen, toch is alles
waar gebeurd. Imogen Edwards-Jones: 'Een lastige rockdiva, wat vreemdgangers, dat
is het wel, dacht ik van tevoren, maar waar het hotelpersoneel allemaal mee te
maken krijgt, grenst aan het ongelooflijke: porno, vieze naalden, gebruikte condooms, poep op het tapijt, mannen die in de whiskyflesjes uit
de mini bar plassen, een leger escortgirls.
En het zijn de kamermeisjes en de rest van het personeel, veelal arme illegalen
die moeten opruimen. Ik ben een cynisch mens, maar ik was diep geschokt dat mensen zich zo
slecht gedragen in hotels. Ik dacht altijd als je 4500 euro kunt betalen voor
een suite dan behandel je het hotelpersoneel wel met respect. Niet
dus.' Ze voegt er aan toe: 'Wist je ook dat hotelkamers populaire plekken zijn om
zelfmoord te plegen?'
Sinds Hotel Babylon (het boek is uit 2004) heeft
Imogen Edwards-Jones zich als onderzoeksjournaliste gespecialiseerd in de
rouwrandjes van luxe werelden, rijk en ranzig, bladgoud van buiten, modder van
binnen.
En zij is de biechtmoeder, haar vertellen ze alles wat niet verteld mag worden.
Fashion Babylon is haar nieuwste roman, over de 'ongelukkige' modewereld. De
bladzijden krullen op van de coke, champagne tot het je oren uitkomt,
levensgevaarlijke antipuistcrèmes 'en modellen, die ziektes verspreiden omdat de
jurkjes van kont naar kont gaan'. Het kan niet lang duren of deze roman wordt ook
weer verteleviseerd, Britain's next top model, the real thing.
Imogen Edwards-Jones is intussen bezig met een nieuw project, over resorts, luxe
vakantieplaatsen op de Seychellen of in Dubai. 'Iemand die op zo'n plek werkt
zei het mooi: "jullie paradijs is mijn Alcatraz." '
'Dit zijn de werelden die de
moeite waard zijn om te onderzoeken', zegt Edwards-Jones.
'De menselijke misère, de grote extremen. Zoveel luxe en toch zo cynisch en
ongelukkig zijn.' .
..
Uit: De Volkskrant, 27-09-2008, interview door Steffie Kouters
Manfred Kets de Vries
Hij dankt zijn wereldfaam aan het ontleden en adviseren van organisaties en
leiders. Zichzelf laat Manfred Kets de Vries (66) wat minder makkelijk kennen.
'Ik kan me erg extravert gedragen, maar ik ben vrij introvert. Dat bleek mee te
vallen.
...
Hoe is het, om Russische miljardairs te coachen die niet meer weten wat ze
met hun geld aanmoeten?
'Moeilijk, erg moeilijk. Ik begeleid er twee. En ik ben een van de weinigen die
tegen ze kunnen zeggen: 'You're full of shit'. Met een van hen wandel ik
geregeld. In Parijs soms zelfs zonder de lijfwachten die er in Moskou altijd bij
zijn. Ik heb wel eens gezegd: 'Waarom heb je die krachtpatsers eigenlijk? Als ze
ons willen neerschieten, schieten ze ons neer.' Soms denk ik dat ze die
lijfwachten vooral hebben tegen de eenzaamheid.
'De laatste keer dat ik op bezoek was bij een miljardair in
Moskou, lag ik in een overdekt zwembad van 20 meter. Hij zat in een jacuzzi,
samen met zijn nieuwste jonge trofee. Gaan we uit eten in Moskou, dan laten zijn
medewerkers van tevoren een deel van het restaurant afzetten. En altijd, altijd,
zijn er een heleboel vrouwen bij de etentjes met de oligarchen.
Zit je naast een van de Russische missen. Vaak spreken ze slecht Engels. Maar ze
zijn leuk om naar te kijken.' Schaterlach. ...
Red.: De geldlust zorgt zelfs voor grote schade in de iegen
rangen:
Uit: De Volkskrant, 03-01-2007, door Peter van Ammelrooy
Boedelscheiding rijken kan zonder bloedbad
Gesmijt met het porseleinen servies, een leger aan advocaten, compromitterende
foto’s en ten slotte het vonnis van een rechter die het zat is: een
echtscheiding verloopt zelden zonder strubbelingen. Dat is helemaal het geval
als er veel geld te verdelen valt, zoals het onverkwikkelijke gebekvecht laat
zien tussen de oud-Beatle Paul McCartney (persoonlijk vermogen: 1,2 miljard
euro) en zijn toekomstige ex-vrouw Heather Mills. ...
De allerrijksten gaan zelden in vrede uit elkaar, constateert
de Amerikaanse zakenkrant. ‘Als je dit niveau van welvaart bereikt, grijpt de
hebzucht om zich heen’, beaamt de Newyorkse advocaat Bill Zabel. Hij bemiddelde
bij de scheiding van miljardair en filantroop George Soros in 2004 en
vertegenwoordigde een jaar eerder Jane Beasely Welch bij de beëindiging van haar
huwelijk met de oud-topman van General Electric, Jack Welch. ...
Red.: Deze vorm van strijd is volkomen nodeloos en
contraproductief, want in alle gevallen is de hoeveelheid geld die men overhoudt
voldoende voor een volkomen zorgenvrij luxeleven. Maar de primitieve drift van
de geldzucht is op dit niveau veel te sterk voor zelfs de meest nuchtere van
feiten
Uit de volgende bron is alleen de kwalificatie die hier
een rijke van zijn eigen groep geeft overgenomen, maar het origineel geeft ook
een opmerkelijke blik op zijn carrière in de financiële wereld en de manier
waarop het wereldje van het grote geld werkt: van de ene mislukking naar de
andere, gebaseerd op een al dan niet terechte reputatie van vertrouwen, en
mooipraterij:
Uit: De Volkskrant, 13-08-2005, door verslaggever Merijn Rengers
Achtergrond | Klanten en vrienden rekenen René van den Berg fouten uit het
verleden niet aan
'Wij weten allemaal dat we woekeraars zijn'
René van den Berg kan tot 15 september niet stuk bij zijn oude vrienden en
klanten. Want wist René niet ook enorme verliezen bij zijn vorige werkgever
Kredietbank in het voordeel van de klanten te regelen?
'Ik ken René al twintig jaar, en hij is een voorbeeldige zakenman. Hij heeft tot
nu toe altijd zijn woord gehouden', zegt Willem Goedhart. De 64-jarige telg uit
een slagersgeslacht te Loosdrecht verkocht in 1994 zijn slachterij, en is
sindsdien rentenier.
Van den Berg verzorgt al meer dan tien jaar de beleggingen
van Goedhart. ...
'René gaat er ook in 2005 voor zorgen dat het in orde komt',
zegt de slachter in ruste. 'Maar lukt dat niet, dan hoor je mij niet zeuren.' En
dat zouden volgens Goedhart de andere klanten van Van den Berg ook niet moeten
doen. 'Wij zijn natuurlijk allemaal woekeraars. ...
Uit:
De Volkskrant, 20-11-2007, door Peter de Waard
Champagne gaat op de bon wegens populariteit
... Champagne lijkt wereldwijd op de bon te gaan. Er is te veel
geld. De producenten van de beroemde bubbels kunnen de vraag van de rich and
famous al lang niet meer bijbenen. In Engeland kondigden de importeurs
maandag aan dat een distributiesysteem voor champagne wordt opgezet. ...
Een van de oorzaken van het tekort is de snel stijgende vraag
naar champagne in landen als Rusland en China. De nieuwe miljonairs in deze
landen schenken het even gretig als de oude en de nieuwe rijken in Europa en de
VS. Miljonairs kopen vooral de hele grote flessen, zoals de methusalems, waarin
ruim 6 liter zit, en de Nebuchanezar van 15 liter.
Red.: Er moet gewoon eens flink uitgedund worden in het
miljonairsbestand.
De tolerantie ten opzichte van dit soort lui is
verbazingwekkend hoog, maar soms is er wat tegengeluid - onderstaand leidende tot
een aantal van de foute rechtvaardigingen:
Uit: De Volkskrant, 11-12-2008, van verslaggever Wouter Keuning
‘Ze weten van gekkigheid niet wat ze met hun geld moeten’
Tegenstanders van de Miljonair fair protesteren vanavond bij de opening van het
evenement. De organisator is zich van geen kwaad bewust.
Samen met onder meer de Amsterdamse SP en de Bijstandsbond protesteren de
Internationale Socialisten vanavond bij de opening van de Miljonair Fair in
Amsterdam. ‘Als je naar een beurs gaat waar je gouden wc-brillen kan kopen, weet
je blijkbaar van gekkigheid niet meer wat je met je geld moet. Wij hebben wel
wat ideeën voor ze. Laat de rijken de crisis betalen’, zegt woordvoerder Maina
van der Zwan (30).
‘Ik zou ook graag willen dat de welvaart op de wereld anders
is verdeeld’, zegt organisator van de beurs Yves Gijrath (41). ‘Maar de kritiek
is aan het verkeerde adres. Ik ga daar namelijk niet over.’
De demonstrant, Maina van der Zwan
Wat is jullie kritiek precies?
‘Dat exorbitante rijkdom en exorbitante armoede twee kanten van dezelfde
medaille zijn. De verdeling van geld in de wereld is ontzettend scheef. Kijk
naar de toestand in de wereld. Gisteren nog maakte de VN bekend dat er al bijna
1 miljard ondervoede mensen zijn ter wereld.’
Heeft u iets tegen miljonairs?
‘Zolang er nog dagelijks mensen sterven door ondervoeding, en zolang er geroepen
wordt dat er geen geld is om pensioenen te indexeren en leraren een normaal
salaris te betalen, heb ik wat tegen het fenomeen miljonairs, ja.’
Veel van de mensen die op de beurs rondlopen zijn ondernemers die met elkaar
voor veel werkgelegenheid zorgen.
‘Dat argument zegt mij niets. De oorlogsindustrie zorgt ook voor werk. Moeten we
die daarom ook maar steunen? Op de beurs lopen precies dezelfde mensen rond die
nu massaal hun werknemers ontslaan omdat er zogenaamd geen geld meer is. Dan is
het toch erg vreemd dat ze naar een beurs gaan waar je luxueuze jachten,
eilanden en andere onzinproducten kunt kopen.’ ...
De organisator, Yves Gijrath
Kunt u zich iets voorstellen bij de kritiek?
‘Jawel. Ik zou ook graag willen dat de welvaart anders is verdeeld, maar ik ga
daar helaas niet over.’
De mensen die protesteren, noemen de beurs een symbool van het systeem dat
die scheve verdeling in de hand werkt.
‘De metafoor begrijp ik wel en deze beurs is natuurlijk een slim moment voor hen
om van zich te laten horen. Ik vind de kritiek alleen heel ongenuanceerd.’
Waarom?
‘Dé rijken, die volgens de demonstranten de crisis moeten betalen, bestaan niet.
Iemand als oud ABN Amro-topman Rijkman Groenink vind ik een asociale man, die
een dief is geweest van zijn eigen bedrijf.
‘Zo denk ik ook over al die topmannen van andere bedrijven
die hun bedrijven kapot hebben gemaakt voor hun eigen gewin.
‘Maar de grap is dat dat nou juist niet de mensen zijn die op
onze beurs rondlopen. Daar lopen aspergeboeren rond of types als Aad Ouborg;
ondernemers die met keihard werken hun geld hebben verdiend en op die manier ook
nog eens ontzettend veel werk hebben gecreëerd. ...
Dat miljonairs in tijden van grootschalige armoede en honger een pervers
verschijnsel zijn, vindt u onzin.
‘Dat is marxistische praat. Laatst werd mij gevraagd wat ik vind van de
hyperinflatie in Zimbabwe. Wat heb ik daarmee te maken? Als we niet uitkijken
wordt er zometeen nog geprotesteerd tegen de Louis Vuitton-winkel in de PC
Hooftstraat en daarna tegen de Bijenkorf.’
Red.: Aspergeboeren kunnen natuurlijk ook alleen maar rijk
worden door hun werknemers te onderbetalen, en/of armoedzaaiers uit ander landen
te laten overkomen en de lasten daarvan (onderdak, onderwijs) af te wenden op de
staat. En er zijn vast wel wat rijkaards die hard gewerkt hebben of echt iets
nieuws en nuttigs bedacht hebben, maar dat zijn de uitzonderingen. En dat soort
mensen zie je zelden of niet op dit soort evenementen.
Uit:
De Volkskrant, 12-12-2008, rubriek Tijdgeest door Olaf Tempelman
Sigaartjes en wierook
Het is een van Nederlands laatste mooie taboes: het flink etaleren van rijkdom
en succes, vergezeld van geklop op de borst. Steenrijken zijn er, crisis of
niet, zat. Ze hebben niet de gewoonte messianistische boeken te schrijven waarin
ze de mensheid zichzelf ten voorbeeld stellen. In de VS is dat anders.
Vastgoedtycoon Donald Trump is daar behalve een van de rijkste mannen ook een
van de vruchtbaarste auteurs. ...
In Nederland bleef het bij pogingen. Een ervan was het zal
niemand verbazen afkomstig van supermakelaar Harry Mens. Een jaar of tien
geleden kwam hij met het zichzelf bewierokende Als een Mens wat wil. Het
werd geen bestseller, en ik vind dat voor dit land spreken. Thomas Lepeltak,
Telegraaf-societycoryfee, ziet dat anders. Als de Hollandse rijken te timide
of te discreet zijn, of te gebukt gaan onder schuldgevoelens van calvinistische
origine, dan moet je ze een handje helpen. In Zo werden wij rijk (Boom; €
15.-) tekent hij de levensverhalen op van twaalf Hollandse selfmade ondernemers.
Het mogen gerust hagiografietjes heten. De wierook zit al in de hoofdstuktitels:
'Aad Ouburg: van mislukt student tot wereldondernemer'; 'Hennie van der Most:
van pompbediende tot directeur met een eigen helicopter'; 'Sylvia Tóth: van
typiste tot zakenvrouw van het Jaar'. Afstand stond niet op Lepeltaks
ingrediëntenlijst. Dat was wellicht ook te veel gevraagd van een auteur die zijn
onderwerpen persoonlijk kent en graag met ze op de foto gaat, sigaartje erbij.
Voor inzicht in hun carrières zijn we afhankelijk van de
ondernemers zelf. Ik moet zeggen: als je net Donald Trump en Ted Turner hebt
verteerd, zijn de meesten de nuchterheid zelve. Ze vertellen hoe ze hebben
moeten knokken om hun plekje te veroveren. Plekje, een verkleinwoord - kom daar
maar eens om bij Trump. Willem van 't Wout ('Van Rotterdams boefje tot
nikkelkoning') komt ook nog met aardige anekdotes over het nikkelparadijs Cuba
en de eigenlijk helemaal niet zo socialistische Castro. ...
Red.: In dat 'hun plekje veroveren' zit ook meteen de clou:
het gaat helmaal niet om ondernemen, het gaat om dat plakje- het gaat om rijk
worden. De genoemde Aad Ouburg is een prima voorbeeld: hij verkoopt
huishoudelijke apparatuur (merk "Princess"), maar dan van het opgesmukte type:
haardrogers met robijnen, en dergelijke. Het maakt dus helemaal niets nieuws.
Wat hij doet is voldoen aan een emotionele behoefte, en dan nog eentje van de
zeer materialistische en laag-bij-de-grondse soort. Het soort behoefte dat aan
de ken staat van ons consumentisme - het verval van onze planeet.
Dit soort rijkdom is rijkdom ten koste van de huidige
medemens, en van de toekomstige generaties. Hoogst verderfelijk, allemaal.
Nog een terrein waarop dit blijkt:
Uit:
De Volkskrant, 27-04-2010, van verslaggeefster Carien ten Have
Rijke Nederlanders geven meer, maar relatief minder
Rijke Nederlanders geven bijna tien keer zo veel geld aan goede doelen dan
mensen met minder geld. Jaarlijks schenken ze zo’n 2.275 euro weg, terwijl
gemiddelde Nederlandse huishoudens zo’n 293 euro aan goede doelen doneren. Toch
geven ze naar verhouding niet meer.
Dat blijkt uit een onderzoek van de werkgroep filantropische studies van de
Vrije Universiteit Amsterdam (VU), dat maandag gepresenteerd werd. Nederlanders
met een investeerbaar bezit van meer dan vijf miljoen euro geven weliswaar meer
geld weg aan goede doelen, maar in verhouding tot hun inkomen geven ze minder
dan de gemiddelde Nederlander. ...
De meeste donaties gaan naar organisaties op het gebied van
kerk en levensbeschouwing (850 euro) en internationale hulp (629 euro).
Opvallend is dat rijke Nederlanders minder geld geven aan goede doelen die te
maken hebben met gezondheidszorg. Ze doneren gemiddeld 184 euro, terwijl de
gemiddelde Nederlander zo’n 250 euro geeft.
De onderzoekers spreken van ‘een enigszins somber beeld’ als
het gaat om de relatief lage donaties van rijke Nederlanders. Vrijwel alle
gefortuneerden, 94 procent, geven geld aan goede doelen, maar het bedrag is laag
vergeleken met wat ze te besteden hebben. Vaak lijken ze zich daarvan niet
bewust te zijn. Onderzoekers van de VU hielden voor het onderzoek interviews met
vijftien rijke Nederlanders, met een vermogen tussen de vijf en vijftig miljoen
euro. Ook ondervroegen zij via een enquête 66 mensen met een inkomen en vermogen
van minimaal zestigduizend euro. Het onderzoek loopt vooruit op een grote studie
naar het geefgedrag van 10.000 vermogende Nederlanders, dat volgende maand
begint.
Red.: Ze houden er ook zeer meritocratische opvattingen op na
over wie ze met hun gunsten bedelen:
Uit:
De Volkskrant, 06-07-2010, van correspondent Ariejan Korteweg
Belastingzaak rijkste Française (87) brengt regering aan het
wankelen
Voor de Franse oppositie is het prijsschieten: telkens duiken nieuwe details
op in een bizarre affaire die ook een minister raakt. ‘De Republiek is
bezoedeld.’
De Franse regering wankelt onder een krankzinnige affaire, waarin de rijkste
dame van het land een onvrijwillige hoofdrol vervult. Bijrollen zijn er voor
haar wat droeve dochter, een fotograaf met dubieuze bedoelingen, de minister van
Arbeid, diens vrouw en een overijverige huismeester. Inzet: de
pensioenhervormingen, een tropisch eiland en een belastingvoordeel van 30
miljoen.
Wat begon als een fait divers rond het grootste privékapitaal
van Frankrijk, is uitgegroeid tot een zaak van landsbelang. ...
Een jaar geleden werd in Frankrijk met ongeloof gereageerd op
het nieuws over Liliane Bettencourt. Deze 87-jarige erfgename van
cosmeticagigant L’Oréal bleek over een periode van tien jaar een miljard euro te
hebben geschonken aan François-Marie Banier, een aanzienlijk jongere fotograaf
met wie ze bevriend was geraakt. Het deed hem in de Forbes-lijst van rijkste
mensen ter wereld belanden, op plaats 937 (zij staat op nummer 17). De zaak kwam
aan het licht toen haar enig kind, dochter Françoise, haar moeder verminderd
toerekeningsvatbaar wilde laten verklaren.
Aanvankelijk was dit nieuws voor de societypagina’s. Dat
veranderde toen de huismeester van Bettencourt bij de politie cd’s inleverde met
twintig uur opnamen van telefonische gesprekken, gemaakt tussen mei 2009 en mei
2010. Die opnamen bevatten gevoelige informatie over dubieuze
belastingpraktijken van de miljardaire. Ze bleek niet in Frankrijk aangemelde
rekeningen in Zwitserland te hebben, maar ook in het geheim eigenares te zijn
van het eiland Arros, dat deel uitmaakt van de Seychellen; de geschatte waarde
ervan ligt tussen de 300- en 500 miljoen euro. ...
Red.: En de ware aard komt natuurlijk het beste boven als het
toevallig eens wat minder gaat:
Uit:
De Volkskrant, 21-09-2010, column door Paul Krugman (The New
York Times) Het leed van de woedende rijken
Boosheid raast door de Verenigde Staten. Toegegeven, de gemiddelde Amerikaan
deelt niet in deze hoog oplopende woede. Maar de boze minderheid is wel echt
heel boos. ... Ik heb het over de rijken.
Veel mensen in dit land hebben het moeilijk. Als gevolg van
de economische crisis is er meer ernstige armoede. Miljoenen mensen zijn hun
huis kwijtgeraakt. Jongeren kunnen geen baan vinden, ontslagen 50-plussers zijn
bang dat ze nooit meer aan de bak komen.
Maar echte politieke woede, van het soort dat ervoor zorgt
dat mensen president Obama gaan vergelijken met Hitler, zul je niet aantreffen
bij deze arme sloebers. Nee, daarvoor moet je bij de zeer welgestelden zijn:
mensen die zich geen zorgen hoeven te maken om hun baan, hun huis of hun
zorgverzekering, maar die compleet door het lint gaan als ze iets meer belasting
moeten betalen.
De woede leek eerst beperkt te blijven tot Wall Street. Zo waren er
frauderende zakenmannen die zichzelf hadden afgekocht met behulp van
belastinggeld, maar het vervolgens onrechtvaardig vinden dat in ruil voor deze
borgsom de bonussen een halt moeten worden toegeroepen.
Miljardair Stephen Schwarzmann, hoofd van een
investeringsfonds, maakte het wel heel bont: toen de regering van Obama een
belastingconstructie wilde verbieden die alleen zeer rijken bevoordeelt,
vergeleek hij dit voorstel met de bezetting van Polen door de nazi’s in de
Tweede Wereldoorlog. Dat een miljardair als Schwarzmann iets geks roept tijdens
een etentje, is tot daaraantoe. Maar als Forbes Magazine, een
toonaangevend zakenblad, president Obama vergelijkt met een ‘Keniaans opperhoofd
in de jaren vijftig’ is elke logica zoek.
Voorstanders van belastingverlaging deden altijd alsof ze vooral
het doorsnee Amerikaanse gezin van dienst wilden zijn. Zelfs belastingverlaging
voor de rijken zou uiteindelijk de economie sterker maken voor iedereen, was de
redenering.
Deze retorische inspanning blijft nu achterwege.
Republikeinen gooien het over een andere boeg: mensen die vier of vijf ton (in
dollars) per jaar verdienen, zijn eigenlijk niet echt rijk. Kijk maar eens naar
de uitgaven die ze moeten maken: de hoge onroerendgoedbelasting, het schoolgeld
voor de privéschool van hun kinderen, enzovoorts. Eigenlijk komen ze nauwelijks
rond!
Onder de puissant rijken doet zich een soort
zelfrechtvaardiging voor: het is potverdorie ons geld. Je kunt erom lachen, ware
het niet dat de kans groot is dat deze goudhaantjes hun zin krijgen. Bijna alle
Republikeinen en zelfs enkele Democraten willen snoeien in hoge
belastingtarieven, zelfs al hangt daar een prijskaartje aan van 700 miljard
dollar.
Daarmee is duidelijk dat de rijken anders zijn dan u en ik:
ze hebben meer macht. Jaarlijks storten ze enorme bedragen in de partijkas.
Bovendien brengen politici veel tijd door met deze zeer welgestelden. Dus als
deze rijken 3 of 4 procent van hun inkomen extra kwijt zijn aan belasting, dan
voelen politici hun leed veel directer dan de ellende van gezinnen die hun baan,
hun huis en hun hoop verliezen.
Als de belastingoorlog voorbij is, kun je er zeker van zijn
dat dezelfde politici nieuwe bezuinigingen eisen op sociale zekerheid en
werkloosheidsuitkeringen. ‘Amerika moet harde keuzes maken’, zullen ze zeggen.
‘We moeten allemaal offers brengen.’ Maar als ze zeggen ‘we’, dan bedoelen ze
‘u’. Offers brengen is alleen voor arme mensen.
Red.: Een sterke versie in de vorm van een goede grap.
Eerst de feiten waar het om gaat:
Uit:
De Volkskrant, 18-01-2011, van de buitenlandredactie
'Vrouw dictator nam op vlucht 1,5 ton goud mee'
Vlak voordat de Tunesische presidentsvrouwe Leila Trabelsi met haar man, de
oud-dictator Zine al-Abidine Ben Ali, op het vliegtuig wilde stappen om het land
te ontvluchten, wilde ze nog even langs de bank om 1,5 ton goud op te halen, zo
meldt de Franse krant Le Monde, die zich zeg te baseren op informatie
afkomstig van geheime diensten.
De bankdirecteur zou aanvankelijk haar verzoek geweigerd
hebben. Daarop zou ze haar man hebben gebeld, waarop ze uiteindelijk wel
toestemming zou hebben gekregen. De familie is er uiteindelijk met goudstaven
ter waarde van 45 miljoen euro vandoor gegaan. ...
Red.: De reactie die ook de redactie in gedachten had:
De Volkskrant, 19-01-2011, ingezonden brief van Ruud Schoppema (Grave)
Gouden handdruk
De vrouw van de Tunesische dictator Ben Ali, nam op haar vlucht 1,5 ton goud mee
(Buitenland, 18 januari).
Wellicht meent ze gewoon recht te hebben op deze gouden
handdruk. Net zoals vaak het geval is bij bepaalde lieden hier in Nederland, na
onbehoorlijk bestuur en gegraai.
Red.: Er is eigenlijk weinig tot geen verschil tussen
deze dictatorsvrouw en de graaiers van de kapitalistische wereld: ze nemen
tonnen goud waar ze geen recht op hebben op grond van verrichtte arbeid. De
dictatorsvrouw ging naar Saoedi-Arabië, de kapitalistische graaiers gaan naar de
Kaaimaneilanden en dergelijke.
In China zijn nu ook rijken. Die zich ook de
rijken-mentaliteit aanmeten. China weet er ietsje beter raad mee:
Uit:
De Volkskrant, 08-06-2011, van een correspondent
Rijkeluiszoon stak lastige gewonde dood
Yao Jiaxin reed vorig najaar met zijn nieuwe Chevrolet Cruze een jonge moeder
op de fiets aan, en toen hij zag dat de lichtgewonde vrouw naar zijn kenteken
keek stak hij haar dood. De misdaad kostte Yao, een 21-jarige student aan het
conservatorium van de miljoenenstad Xian, uiteindelijk zelf het leven.
Dinsdag werd hij met de injectiespuit ter dood gebracht,
nadat het beroep tegen zijn doodstraf was verworpen.
De zaak maakte veel discussie los in de Chinese samenleving.
Het was het zoveelste voorbeeld van wangedrag van een generatie die als 'de
kinderen van de eerste rijken' wordt aangeduid. Deze jongeren worden vaak
beschouwd als onuitstaanbaar verwend en gespeend van fatsoen. Yao was enig kind
van ouders die een goede positie hebben bij een militair staatsbedrijf.
De student verklaarde tegen de politie dat hij de 26-jarige
Zhang Miao acht keer had gestoken omdat hij bang was 'dat die boerenvrouw wel
eens lastig zou kunnen worden'. ...
Red.: Een duidelijk geval van "Opgeruimd staat netjes". Let
overigens ook op de pogingen van verhulling en verzachting van "onze
correspondent", die ongetwijfeld de vaste China-correspondent Hans Moleman
is: 'Deze jongeren worden vaak beschouwd als onuitstaanbaar verwend en gespeend
van fatsoen.' Hetgeen zonder manipulatie door Moleman ongetwijfeld zou moeten
luiden: "Deze jongeren zijn vaak onuitstaanbaar verwend en gespeend van
fatsoen."
En klein doch schrijnend geval:
Uit:
De Volkskrant, 21-06-2011, van correspondent Patrick van IJzendoorn
Feestje bij zoon Blair (11) kost klasgenoten 10 pond
Een schoolfeestje bij de Blairs thuis! De klasgenoten van Leo Blair verheugen
zich op het bezoek aan het monumentale landgoed van Tony en Cherie. Tot hun
teleurstelling hangt er wel een klein prijskaartje aan, van 10 pond, ruim 11
euro. Dat viel niet bij elke ouder in goede aarde, temeer omdat de Blairs
multimiljonair zijn. Wel beloofde de voormalige premier dat kinderen van
mindervermogende ouders, na overleg met de hoofdonderwijzer, gratis mee mogen.
De ouders kregen te horen dat het geld nodig was om het
vervoer naar het 7 miljoen euro kostende buitenhuis te financieren. Er was
immers een bus nodig omdat de beveiligingsdienst het niet toestaat dat
onbekenden met hun auto in de buurt van de zwaarbewaakte woning komen. Het
optrekje, waar vroeger de beroemde acteur Sir John Gielgud woonde, bevindt zich
in de buurt van Oxford, een goed uur rijden van Londen waar de 11-jarige Leo op
een katholieke school zit.
Aan geld ontbreekt het de Blairs niet. Sinds zijn vertrek als
premier vier jaar geleden heeft Blair naar schatting 28 miljoen euro verdiend
met zijn memoires, lezingen en adviseurschappen. Zijn vrouw Cherie verdient een
paar ton per jaar als topadvocaat. Het echtpaar bezit ongeveer 16 miljoen euro
aan onroerend goed.
Red.: Nog een gevalletje China:
Uit:
De Volkskrant, 20-09-2011, van correspondent Hans Moleman.
China heeft buik vol van arrogante rijkeluiskinderen
Toen de 15-jarige Li Tianyi uit zijn gepimpte BMW stapte om samen met zijn
vriend Su Nan (18) twee argeloze medeweggebruikers in elkaar te slaan, dacht het
tweetal geen moment dat ze er last door zouden krijgen. Het liep anders.
'Wie durft de politie te bellen?!', schreeuwde het duo tegen omstanders die
getuige waren van het incident dat zich vorige week afspeelde in een buitenwijk
van Peking. Li, zoon van generaal-majoor Li Shuangjiang, China's meest befaamde
militaire zanger en specialist in oude revolutionaire liederen, besefte
kennelijk niet dat je tegenwoordig sneller tegen de lamp loopt. Je bent niet
altijd meer onaantastbaar omdat je vader een 'hoge' is in de partij, het leger
of de politie.
Al ben je een kind van China's geprivilegieerde partijkaste,
het risico is reëel dat je wandaden via een smartphone op het internet aan de
grote klok worden gehangen. Op Weibo, de Chinese variant van Twitter, zoemde dus
al snel de verontwaardiging rond over Li en Su. Zelfs de staatsmedia zwegen
niet.
Er heerst grote afkeer van de arrogante 'tweede generatie
rijken', zoals de zoontjes en dochters van de Chinese elite worden genoemd. De
betrokken jongens waren dan ook ver over de streep gegaan: ze reden in auto's
zonder kenteken en Li had als minderjarige geen rijbewijs. Maar het ergste was
de meedogenloze mishandeling: minutenlang sloegen de jongens in op een man en
vrouw die naar het oordeel van de twee te langzaam een inrit indraaiden. Het
kind van het echtpaar zat op de achterbank, totaal overstuur.
De affaire is in enkele dagen een nationaal schandaal
geworden. Talloze Chinezen hebben hun woede over het wangedrag van het kroost
van de partij-elite geventileerd op sites als Weibo. ...
Red.: De van de westerse maatschappij bekende wanstaltigheden
- het gaat niet om de maatschappij, het gaat niet om de partij, het gaat om de
rijkdom.
Misschien is er in China nog een beetje hoop:
Correspondent Moleman is zijn westerse roots nog niet vergeten:
Precies. Hetzelfde soort gewetenloze graaiers als degenen die het westen
besturen - middels het "partijbureau" genaamd de financiële wereld.
Nog een positief teken in China:
Die fase moet hier nog bereikt worden ... Hier worden rijken nog gezien als
een soort bewonderenswaardig en edel volk waaraan speciale televisieprogramma's
worden gewijd - eentje hunner die een kamermeisje in een hotel heeft verkracht
(Dominique Strauss-Kahn) , werd zojuist (september 2011) vrijgelaten.
Weer een fraai voorbeeld:
Uit:
De Volkskrant, 25-05-2012, The New York Times
In het arme Griekenland voelt de rijke zich
onzeker
Griekse kinderen lijden honger, maar scheepsmagnaten zijn nog altijd van
belasting vrijgesteld.
Terwijl het geld de Griekse banken uit stroomt en Europa debatteert over de
vraag of Griekenland zijn volgende kapitaalinjectie krijgt, laten degenen die
misschien in de beste positie verkeren om de financiën van het land op orde te
krijgen zich niet zien.
Zij zijn de rijksten onder de Grieken. Scheepsmagnaten - die
volgens de Grondwet zijn gevrijwaard van het betalen van belasting - en diegenen
die die rijk werden in de olie-, gas-, media-, bank- of cementsector.
Deze geslepen investeerders zijn niet van zins de schatkist
een handje te helpen. Ze hebben ook maar mondjesmaat bedragen geschonken aan de
liefdadigheidsorganisaties die de toenemende sociale problemen het hoofd
proberen te bieden die zijn ontstaan door de economische ineenstorting. Ze
hebben voornamelijk gedaan wat Grieken, van rijk tot diegenen met een bescheiden
inkomen, altijd hebben gedaan: zo min mogelijk belasting betalen.
Wat de waarde is van de Griekse private sector is bijna
onmogelijk te bepalen. Veel vermogen bevindt zich op Zwitserse bankrekeningen of
is geïnvesteerd in vastgoed in Londen of Monaco. Vorig jaar alleen al stond 8
miljard euro aan inbare belastingen nog open, bijna de helft van het Griekse
begrotingstekort. ...
Red.: Rijken zijn doodgewone
ordinaire parasieten. Want als je ze wel zou belasten:
Sprinkhanen.
En je hebt grote en kleine:
De Volkskrant, 01-06-2012, ingezonden brief van Peter Nierop, Purmerend
Graaiers
Het gegoochel met miljoenen bij NRC Handelsblad laat maar weer eens
zien dat mensen die eenmaal geld hebben, er altijd voor zullen zorgen dat zij
het houden (Economie, 31 mei). Dat zoiets ten koste van anderen gaat, boeit hen
kennelijk helemaal niet. 'Het valt binnen de afspraken', zegt Sauer. Viel het
ook binnen de afspraken dat 30 mensen hun baan verloren? En is het normaal om
geld uit een bedrijf te halen dat er kennelijk niet is? 8 miljoen lenen, een
schuld van 23 miljoen, maar wel 12,5 miljoen uitgeven.
Ach, zal Sauer denken, dan ontslaan we er straks toch gewoon
nog 40.
Eens een graaier, altijd een graaier.
Red.: Rijken worden ook duidelijk populairder ...
Het populair-wetenschappelijke blad Quest zocht wat
onderzoeken bij elkaar. Met natuurlijk ook deze kenmerken van rijken (met moreel
neutrale als: je moet man zijn, lang, en lang leven):
Uit:
Quest, juli 2012, door Berry Overvelde
Route naar rijkdom
Boeken genoeg met tips om rijk te worden. Maar werken doen ze zelden, behalve
voor de auteurs. Daarom: de rijkaard in 10 eigenschappen ontleed. Doe er je
voordeel mee.
...
3 Doe onaardig
Houd jij rekening met een ander? Houd daar dan onmiddellijk mee op! Want rijkdom
en onaardig gedrag gaan hand in hand, aldus onderzoekers van de Universiteit van
Californië, Berkeley en de Universiteit van Toronto eerder dit jaar. Zij voerden
een reeks experimenten uit. Zo lieten ze proefpersonen in een rollenspel
sollicitatiegesprekken voeren als personeelsmanager. Belangrijk detail: de
functie waarvoor de sollicitanten opdraafden, zou binnenkort verdwijnen. De
'personeelsmanagers' mochten zelf kiezen of ze deze informatie met de
sollicitanten deelden. Wat bleek? Hoe welvarender de proefpersoon, hoe kleiner
de kans dat hij eerlijk was tegenover de sollicitant. In een andere proef
speelden proefpersonen een dobbelspelletje. Rijkere proefpersonen speelden
daarin vaker vals (door te liegen over hun score) dan minder vermogende
proefpersonen. En in weer een andere proef bleken rijkere automobilisten vaker
voor te dringen in het verkeer. Hoe rijker, hoe onaardiger dus.
En dat zit diep in iemand persoonlijkheid, als je onderzoekers van onder meer de
Cornell Universiteit mag geloven. In 2011 bekeken zij vragenlijsten van zo'n
10.000 mensen, uit verschillende langetermijnstudies. Daaruit bleek onder meer
hoe hoog iemands inkomen was, maar ook hoe hoog iemand scoorde op 'agreeableness'
(een van de 5 persoonlijkheidskenmerken uit de psychologie, dat grofweg aangeeft
hoe meegaand en hoe aardig iemand is). Mannen die onder gemiddeld scoren op
agreeableness, bleken 18 procent meer te verdienen dan de bovengemiddeld aardige
mannen. Bij vrouwen was dit verschil 5 procent. Verklaring van de onderzoekers?
Hoe onaardiger, hoe meer iemand denkt aan zijn eigenbelang.
...
6 Kies voor geld
Rijk worden is een keuze. Dat klinkt als een uitspraak van een gladde
zelfhulpboekenschrijver. Maar ook een serieuze psycholoog als de Israëliër
Daniel Kahneman, winnaar van de Nobelprijs voor de Economie, zegt dit. Volgens
hem leidt rijk willen worden vaak echt tot rijkdom. In zijn boek Thinking, Fast
and Slow (2011) verwijst hij naar 'Monitoring the Future'. Dat is een
Amerikaanse langetermijnstudie van de Universiteit van Michigan, waarbij sinds
1976 jongeren worden ondervraagd over van alles en nog wat, om op latere
leeftijd nogmaals aan de tand te worden gevoeld. In 1976 werden bijvoorbeeld
12.000 beginnende studenten geïnterviewd over de doelen in hun leven. Hoe
belangrijk vonden ze het om ooit rijk te zijn, op een schaal van 1 ('niet
belangrijk') tot 4 ('essentieel')? 20 jaar later werden 597 van hen (destijds
beginnende medicijnenstudenten, nu meestal medici) opnieuw ondervraagd. Wat
bleek? Elk extra punt dat zij in 1976 aan het belang van rijkdom gaven, kwam 2
decennia later overeen met 14.000 dollar extra jaarinkomen. Medicijnenstudenten
die in 1976 zeiden geld onbelangrijk te vinden, verdienden 2 decennia later dus
gemiddeld een halve ton minder dan zij die rijkdom 'essentieel' noemden.
Kortom: poen belangrijk vinden maakt je misschien niet automatisch miljonair,
maar het maakt je in elk geval rijker dan je niet-geldgeoriënteerde
leeftijdgenoten.
Red.: Kortom: onaangename mensen. Maar dat
wisten we al.
Niet genoteerd hier zijn alle affaires rond Silvio
Berlusconi. Te gewoon. Hier eentje dat wel opviel:
Uit: De Volkskrant, 19-06-2013, van correspondent Peter Giesen
'Prostituee annex stijlicoon verleidde Benzema en Ribéry'
Het proces tegen de Franse internationals Franck Ribéry en Karim Benzema is
uitgesteld tot januari. Gisteren stonden zij in Parijs terecht omdat zij seks
zouden hebben gehad met een minderjarige prostituee. Volgens de advocaat van
Ribéry was de wet die seks met minderjarige prostituees verbiedt niet precies
genoeg geformuleerd. Dat bezwaar zal nu eerst bestudeerd worden. .
Ribéry en Benzema waren gisteren zelf niet aanwezig in de
rechtszaal, evenmin als hun veronderstelde slachtoffer, de nu 21-jarige Zahia,
die tegenwoordig carrière maakt als lingerie-ontwerpster en stijlicoon.
...
Het gerechtelijk onderzoek geeft in elk geval een
schilderachtig beeld van een moderne demi-monde, bevolkt door zakenlieden,
pooiers, tv-sterretjes, voetballers en prostituees die per limousine of
vliegtuig naar dure hotelsuites worden aangevoerd. Een universum van nieuw geld
en valse glamour, waarin nachtleven en prostitutie naadloos in elkaar over
lijken te lopen.
In 2008 zou de toen 16-jarige Zahia Karim Benzema hebben
ontmoet, na de uitreiking van de Franse 'Oscars van het voetbal'. Ze zouden naar
zijn hotelsuite in Parijs zijn gegaan, om seks te hebben tegen een tarief van
duizend euro. Na een nummertje van amper een kwartier zou de spits slechts 500
euro hebben afgerekend. Benzema ontkent alles. ...
Red.: Enzovoort.
Diverse bronnen in één artikel:
Uit:
De Volkskrant, 07-08-2013, rubriek De kwestie, door Peter de Waard
Waren treinrovers kruimeldieven?
Komende nacht is het vijftig jaar geleden dat twaalf mannen de posttrein van
Glasgow naar Londen tot stoppen dwongen en een berg geldzakken met in totaal 2,5
miljoen pond (nu zo'n 60 miljoen euro) meenamen. ...
Bruce Reynolds, het brein achter de overval, zei zelfs bewust
voor een dievenbestaan te hebben gekozen om daarmee te ontsnappen aan een saai
burgermansleven. Hij voelde zich niet schuldiger dan bonusbankiers of andere
rijken die binnen enkele jaren de status van multimiljonair bereikten. 'Achter
elk groot fortuin schuilt een grote misdaad', citeerde hij de Franse
romanschrijver Balzac.
Helemaal ongelijk heeft hij niet. De Amerikaanse socioloog
James Petras doet al tientallen jaren onderzoek naar de wijze waarop grote
privéfortuinen tot stand komen. Naast zakelijk en technisch inzicht schuilt er
altijd ook een crimineel kantje aan. Bijna alle personen die in korte tijd rijk
zijn geworden, hebben dat te danken aan succesvol lobbywerk waarbij soms via
smeergeld overheidsinstellingen voor hun karretje kunnen worden gespannen.
Daarnaast worden regels omzeild of gebroken. En ten slotte worden door
marktmanipulatie fusies en overnames bewerkstelligd die tot monopolieposities
leiden. Veelal weten ze te profiteren van crisissituaties bij andere personen of
bedrijven. Wereldwijd zijn er inmiddels niet voor niets 1.462 dollarmiljardairs,
twee keer zo veel als in 2006. Daarnaast zijn er 12 duizend mensen die meer dan
100 miljoen bezitten en 13,8 miljoen mensen die zich miljonair mogen noemen.
Sinds de crisis weet iedereen dat er op veel grotere schaal
wordt geroofd. Alleen veel subtieler en achterbakser. Vergeleken met de 65
miljard dollar (50 miljard euro), die Bernie Madoff stal, waren de treinrovers
slechts kruimeldieven.
Red.: Rijken zijn dieven, en rijkdom is
diefstal. Uitzonderingen daargelaten.
Het proces werkt twee kanten op:
Uit: Z24.nl, 13-02-2014, door Ewout Lamé
Wetenschappelijk bewezen: van geld word je rechts
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat loterijwinnaars rechts worden.
...
Andrew Oswald, hoogleraar economie aan de universiteit van Warwick, en Nattavudh
Powdthavee, wetenschappelijk onderzoeker in Melbourne, hebben onderzoek gedaan
naar de relatie tussen geld en politieke voorkeur. Het is bekend dat rijke
mensen vaak rechts zijn, maar ben je rechts en word je daarom rijk, of andersom?
...
Powdthavee en Oswald hebben daarom gekeken naar de verschuivingen in politieke
voorkeur van loterijwinnaars. Het gaat om honderden personen die aanzienlijke
geldbedragen wonnen.
“We zien dat hoe groter het gewonnen bedrag, hoe groter de neiging van de
betrokken persoon om zijn of haar politieke voorkeur te wisselen van links naar
rechts”, rapporteren Powdthavee en Oswald.
De onderzoekers zeggen dat ze ook bewijs hebben dat loterijwinnaars vaker achter
de stelling staan dat gewone mensen “al een eerlijk deel van de rijkdom van de
samenleving krijgen”. Winnaars worden dus ook minder geneigd om hun rijkdom te
delen.
Red.: Voor de gewone rijken, dat wil zeggen,
degenen die door een niet-willekeurige oorzaak rijk zijn geworden (loterij is
natuurlijk een vorkomen willekeurige oorzaak van rijkdom), is de immoraliteit
van rijkdom dus een zelfverzekerd proces: om rijk te worden moet je in een
zekere minimum mate immoreel zijn, en als je eenmaal rijk bent, wordt je nog
immoreler, zodat je het nog makkelijk vindt om de stelen van anderen en nog
rijker te worden.
Een briefschrijver zegt het op een manier waarvan de redactie
het graag eender had gedaan:
De Volkskrant, 23-04-2013, ingezonden brief van Han Snijders, Eindhoven
Buitensporig
Thomas Piketty heeft het plan om het geld van de rijksten terug te doen vloeien
naar de overheid (Economie, 19 april). Die gedachte is niet nieuw, maar meer dan
ooit actueel. Ik wil niets afdoen aan het initiatief en de werklust van
succesvolle ondernemers.
Maar aan de prestaties van individuele rijken gingen, en
gaan, voor een groot deel prestaties van een democratisch georganiseerde
overheid vooraf; noem het het collectief. Geboden wordt een beveiligd en
rechtszeker speelveld. Alsook het aanleveren van een arbeidspotentieel, compleet
opgeleid.
Het verzorgen van diverse infrastructurele voorzieningen voor
bijvoorbeeld vervoer en voor energie. Mogelijkheden voor subsidies. Het vrijwel
probleemloos beschikbaar gesteld kunnen krijgen van grondstoffen terwijl die
uitputtelijk zijn.
Een te buitensporige beloning ten gunste van individuen is
daarom onevenwichtig.
Red.: En maak van dat laatste dus maar meteen
immoreel.
Naar Moraliteit rijkdom
,
Economie lijst
, Economie overzicht
, of site home
.
|