Media, historischHet eerste massamedium was de krant. De eerste exemplaren waren gericht op de hogere klassen, omdat de lagere klassen te druk bezig waren met overleven. Dat veranderende met de voortdurend toenemende welvaart, en er ontstond een spectrum aan kranten, in eerste instantie gebonden aan verschillende maatschappelijke stromingen als politieke partijen en vakbonden.Deze ontwikkeling bereikte haar hoogtepunt in de middelste decennia van de vorige eeuw. Ze werd nauwelijks verstoord door de opkomst van het tweede massamedium: de radio. Radio is altijd voornamelijk gebruikt voor amusement, en informatieverspreiding had een tweede plaats. Een mogelijke reden is dat de informatie uit de mond van een spreker moet komen, en luisteren een van de capaciteiten is die het minst ontwikkeld lijken. Maar er is ook een mogelijke objectieve reden: wie informatie krijgt van een spreker, kan zijn informatie alleen opnemen in het tempo van de spreker. Voor velen zal de spreker te snel gaan, voor anderen te langzaam, vooral in inhoudelijk opzicht. Het is algemeen bekend dat mensen die lezen, een groot deel van het gedrukte woord overslaan, omdat de hersens in staat zijn hetgeen dat overgeslagen wordt zelf in te vullen. Lezen kan dus veel sneller gaan, voor wie dat wil en kan. En het kan ook veel langzamer, wie dat nodig heeft of wenst. Met de opkomst van de televisie werd dit allemaal anders. De belangrijkste nieuwe waarde van de televisie is het "met eigen ogen zien". Gevraagd door een buitenlandse journalist aan Joeri Gagarin tijdens een persconferentie in Moskou naar aanleiding van de eerste bemande ruimtevlucht, waarom het nodig was om mensen de ruimte in te sturen, als het ook met onbemande satellieten kan: "Omdat mensen de dingen nu eenmaal met hun eigen ogen willen zien. U bent toch het hele eind hier heen gevlogen om deze persconferentie zelf bij te wonen, terwijl u ook had kunnen volstaan met het gepubliceerde persbericht?" De krant is een massamedium in de zin dat ze massaal gemaakt en verspreid wordt, maar niet een echt massamedium in culturele zin, omdat het de capaciteit tot lezen vereist. Er zijn nog steeds aanzienlijke delen van de bevolking die niet, slecht, en met tegenzin lezen, hetgeen de krant effectief een medium voor midden- en hogere klassen maakt. In Engeland werd dat duidelijk in de tweedeling van de kranten in broadsheets, wat wij kennen als krantenformaat, en tabloids, wat wij kennen als tijdschriftformaat. De broadsheets zijn de standaard, "beschaafde", kranten met het nieuws en opinies gescheiden, althans dat is het streven. De tabloids onderscheiden zich door schreeuwende koppen nieuws en opinie door elkaar, veel meer foto's, soms meer dan tekst, en de foto's' van mooie en vaak blote vrouwen. De Engelse broadsheets worden gekocht door de hogere klassen, de tabloids door de lagere. Het met eigen ogen kunnen zien, tezamen met het feit dat de televisie al snel door vrijwel iedereen, werd bekeken, maakte dat haar invloed al snel die van de kranten oversteeg, te beginnen bij het grote publiek. Algemeen aanvaard als kantelpunt is het televisiedebat tussen presidentskandidaten Kennedy en Nixon. De opinie was dat Nixon beter lag in het politieke establishment en men vond dat hij de zaken organisatorisch ook beter voor elkaar had. In het debat bleek Kennedy beter te communiceren over het visuele medium televisie. Kennedy won met een nipte voorsprong. Sinds die tijd is de televisie het voornaamste slagveld in de strijd van de gunsten van de kiezer in het bijzonder, en het geheel van de bevolking in het algemeen. De kranten en opinietijd-schriften zijn sinds die tijd nog meer een zaak van de midden- en hogere klassen geworden. Toch hebben ze een hoge mate van invloed behouden, omdat de maatschappelijke elites ze zijn blijven gebruiken. Een communis opinio in de kranten beïnvloedt niet zo snel de bevolking in het algemeen, maar wel de politici en meningmakers. Bij de meningmakers zijn er ook die voor de televisie komen, de journalisten en commentatoren. Die beïnvloeden met hun uit de kranten afkomstige mening weer op bewuste of onbewuste wijze de berichtgeving op de televisie, waarna het bij het algemene publiek terecht komt. Terug naar Media, economie, politiek
|
