De elitaire irrepresentativiteit
Een van de basisoorzaken van politieke misverstanden, de kloof tussen politiek
en stemmers, en vele andere maatschappelijke misstanden is de, meestal
onbewuste, aanname van de elite, en speciaal het intellectuele deel ervan, dat
hun groep en de bijbehorende houdingen representatief is voor de hele
maatschappij.
De oorzaak van deze misverstanden is de relatieve scheiding tussen de
maatschappelijke klassen. Kinderen van de intellectuele elite gaan naar vwo en
gymnasium, en later naar de universiteit, en gaan automatisch denken dat dit de
norm is. Uit ervaring weet de redactie van de redactie dat het besef dat de VWO en
gymnasium bevolking maar 15 procent van alle middelbare scholieren uitmaakt
vrijwel volkomen afwezig is. Laat staan dat ze weten dat circa 60 procent naar
het vmbo gaat. Dat laatste cijfer is de laatste tijd wat bekender geworden, door
de vele problemen rond het vmbo, maar de conclusies eruit moeten nog doordringen
tot de algehele bewustwording.
De intellectuele elite is niet een homogene groep, een GroenLinks intellectueel
is heel anders dan een VVD-intellectueel, maar het is wel mogelijk een lijst van
eigenschappen op te stellen, die de leden van die groep ieder in hun eigen mate
bezitten, maar die de groep als geheel sterker heeft dan de rest van de
bevolking: zelfstandigheid, individualiteit, breed inzetbare capaciteiten,
vrijzinnig denkend, tolerant, multicultureel, wereldgericht, initiatiefrijk,
creatief, mondig, in idealismen denkend, onpraktisch, elitair, egoïstisch,
hypocriet, cynisch. Natuurlijk benadrukt de groep zelf de positieve
eigenschappen uit deze reeks, maar de vraag of het totale maatschappelijke
effect van al deze aparte eigenschappen positief of negatief is, is een kwestie
die nog open is voor discussie.
Het grote probleem op dit moment is dat politici en andere maatschappelijke
leiders, die meestal ook tot de hoger opgeleide elite behoren, hun beleid en
besluiten laten leiden door het idee dat hun groep representatief is voor de
hele bevolking. De sterke nadruk van het kabinet Balkenende ligt op de termen
mondige burger, zelfredzaamheid, flexibiliteit, zelf keuzes maken, eigen
ondernemerschap, autonome burger, eigen verantwoordelijkheid, of in een vrijwel
allesomvattende term: de bv-Ik. Al deze termen slaan op eigenschappen die boven
opgesomd zijn als kenmerkend voor de intellectuele elite, of de maatschappelijke
elite in het algemeen.
Het grote probleem is dat deze terminologie niet van toepassing is op het
overgrote deel van de bevolking. Iedereen die niet in de beschermde omgeving van
de elite is grootgebracht kan dit weten, en ook degene die wel dat nadeel hebben
kunnen het weten, door hun intellectuele ogen open te doen. Om hierbij te
helpen, onderstaand een paar citaten uit onderzoeken die de betreffende feiten
uit de maatschappelijke werkelijkheid hebben opgediept. Uit die citaten blijkt
ook hoe het misverstand zo lang kan bestaan: de eenzijdige aandacht van de media
voor de elite en haar houdingen. In een aantal opzichten is die aandacht
natuurlijk, maar in een aanzienlijk aantal andere niet, met als belangrijkste de
onwilligheid van de intellectuele elite om zich in verstaanbare taal uit te
drukken
.
Uit:
De Volkskrant, 24-06-2005, door Peter Giesen
De veelheid van Europa
Als de Europeaan al bestaat, is hij een tamelijk conservatief mens die het
uitzicht op zijn eigen kerktoren koestert. Zoveel wordt wel duidelijk uit de
Atlas van Europese Waarden. Maar Europa is vooral een optelsom van landen die
sterk verschillen.
... De Europeaan hecht aan huis en haard. Vooral in grotere
landen zeggen burgers dat hun loyaliteit allereerst bij hun eigen stad of dorp
ligt, daarna bij de regio en pas daarna hij hun land. 'Dat vind ik wél een
verrassende uitkomst, na tweehonderd jaar nationalisme'.
zegt Arts. `Wij hadden ook verwacht dat mensen tegenwoordig zo mobiel zijn dat
ze minder sterk aan hun woonplaats hechten.' Kennelijk kunnen veel Europeanen
het uitzicht op hun eigen kerktoren niet missen, alle retoriek over
internationalisering ten spijt.
Uit: De Volkskrant, 04-06-2005, door Peter Giessen
Sociologie | Buiten Amsterdam is het gezin onverminderd de basis van het
bestaan, blijkt uit de Netherlands Kinship Panel Study
De Familie Doorsnee gaat zijn gangetje
Individualisering? In het moderne Nederland willen mensen nog steeds gewoon
een gezin, wijst een nieuwe verkenning uit.
Tussentitel: Het Bridget Jones-type is een kleine groep maar krijgt veel
aandacht van de media
De eerste conclusies zijn opmerkelijk. De Familie Doorsnee
heeft de individualisering goed doorstaan. ...
De variëteit in relatievormen neemt weliswaar toe, maar lang niet zo sterk als
de onderzoekers verwachtten toen ze in 2000 aan de studie begonnen. De
'gewoonheid' van het Nederlandse familieleven heeft ze toch een beetje verrast.
'Misschien hebben we ons wat laten meeslepen door de media
die geneigd zijn de extremen te belichten', zegt projectleider dr. Pearl Dykstra,
onderzoeker bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI)
en hoogleraar verwantschapsdemografie aan de Universiteit Utrecht.
`Waarschijnlijk heeft het ook te maken met het kringetje
waarin wij zelf bewegen: hoog opgeleid, in het westen van het land. Het mooie
van onze studie is dat zij heel Nederland bestrijkt, van Zuid-Limburg tot de
Waddeneilanden. Dan krijg je een heel ander beeld, veel minder spectaculair. ...
De Bridget Jones-en met hun chaotische liefdesleven bestaan
wel, maar ze vormen een heel kleine groep. 'Het is een erg grootsteeds fenomeen,
dat in Nederland vooral in Amsterdam voorkom. Het is wel een groep die
gemakkelijk toegang tot de media heeft en voor een deel ook zelf in de media
werkt. Mede daardoor krijgen zij veel aandacht', zegt Dykstra.
Naar Anglicisme vs Rijnlandmodel , politiek
,
Angl. vs. Rijnl. lijst
,
Angl. vs. Rijnl. overzicht
, of
site home
.
|