Uit: De Volkskrant, 10-04-2010, door Suzanne Weusten

Interview | Massapsycholoog Jaap van Ginneken

'We zijn online aan het beleggen met het brein van een Neanderthaler'

We denken dat we verstandig omgaan met geld, maar in feite zitten we boordevol illusies. Massapsycholoog Jaap van Ginneken schreef er een boek over.
...
Helpt de kennis van het scheve geldbrein een nieuwe crisis te voorkomen? .
'Laten we het hopen. De neuropsychologie en de massapsychologie hebben allang de ingrediënten geleverd om financiële zeepbellen door te prikken. Maar ze worden steevast niet geloofd. Kennis alleen is niet genoeg, we moeten ook kritisch denken. Elk bedrijf zou eigenlijk een afdeling artillerie moeten hebben met geen andere taak dan voortdurend kritische vragen stellen en illusies doorprikken.'

Red.:   Ook volgt het doodgewoon uit de beschrijving van de feiten:

Uit: De Volkskrant, 27-08-2010, door Nico de Jong, Harry Cox en Paul Wouters, respectievelijk bestuurder van het Cals College te Nieuwegein, managing consultant bij CPS, en organisatieadviseur

Geef schoolleiding onderwijs terug

De directies van middelbare scholen zijn vooral bezig met het uitvoeren van door de politiek bedachte taken, en komen zo niet toe aan hun eigenlijke opdracht: zo goed mogelijk onderwijs.

... De reflex is nu om weer alle macht te leggen bij de vakman (m/v) en alles wat naar management en beleid ruikt besmet te verklaren onder het motto ‘handen af van de leraar voor de klas!’ Maar zijn de leraren die nu onze scholen bevolken allemaal de vaklui die we nodig hebben? En voor zover ze dat zijn: hoe kunnen we hen in die hoedanigheid behouden en belonen? Voor zover ze dat niet zijn: hoe kunnen we ze zover brengen? En als dat niet mogelijk blijkt, hoe krijgen we dan mensen op hun plek die het wel waarmaken?
    Zijn dit niet de essentiële vragen die op het bord van de schooldirectie zouden moeten liggen? Formeel liggen ze daar ook, maar in de praktijk dient de directeur te manoeuvreren in het land der verworven rechten, dat wil zeggen: zo behoedzaam en traag als een olietanker. Stap een school binnen en informeer eens naar de kwaliteit van het lerarenbestand. Grofweg zijn er drie categorieën: 1. de goede tot excellente leraren; 2. de middenmoot die ‘voldoende’ presteert of nog ondermaats is, maar zich wel ontwikkelt en 3. de hopeloze gevallen. De derde categorie vormt 10 tot 35 procent van het totaal. Niet deze vaststelling is alarmerend, maar het feit dat het de directie ontbreekt aan middelen om daar op korte termijn iets aan te doen.   ...

Red.:    Het is misschien moeilijk, maar er kan door de leiding wel het nodige gedaan worden.
    En nu de andere kant op:

Uit: De Volkskrant, 27-08-2010, ingezonden brief van Henk Egberts  (Roden)

Opdracht van schoolleiders is simpel

Een vermakelijk bericht op de opiniepagina van vrijdag 27 augustus onder de treffende titel: ‘Geef schoolleiding onderwijs terug.’ Wat een wanhoop. Stap een lerarenkamer binnen en informeer eens naar de kwaliteit van het schoolleidersbestand. Grofweg zijn er drie categorieën schoolleiders:
  1. de goede;
  2. de goedbedoelende;
  3. de hopeloze.
Het probleem is eenvoudig op te lossen. De opdracht waarmee schoolleiders belast zijn, is namelijk zo ingewikkeld niet.
    Een schoolleider zorgt ervoor dat de goede klassen op het juiste moment in de goede lokalen zitten en dat het huishoudboekje klopt. De schoolleider blijft bij deze werkzaamheden bescheiden op de achtergrond en laat de ontwikkeling van de leerling aan de leraren over. Van schoolleiders in de categorieën 2 en 3 hoeft niemand het bezit van welke visie dan ook te vernemen.   ...

Red.:   De professionals moeten dus ook een mogelijkheid krijgen om die ondeugdelijke managers te verwijderen. En zolang dat niet gebeurt, moet de macht van die leiders beperkt worden. Want nu blijkt die macht zodanig groot te zijn, dat het leidt tot systematisch misbruik:

Uit: Volkskrant.nl, 05-10-2010, Novum

Schoolbesturen schakelen regelmatig over op intimidatie als leraren het niet met het beleid van de school eens zijn. Dat blijkt uit een onderzoek van bureau Actis dat eind deze week openbaar wordt, schrijft Trouw.
    Actis onderzocht twintig conflicten die zijn voorgelegd aan de landelijke geschillencommissie op het gebied van medezeggenschap. Daarvoor sprak het bureau met alle partijen.
    In negen van de twintig onderzochte conflicten probeerde het schoolbestuur of de directeur de medezeggenschapsraad te intimideren. Een directeur laat bijvoorbeeld aan een leraar doorschemeren dat hij wordt overgeplaatst als hij zijn kritiek niet inslikt. Ook wordt gedreigd taken af te nemen als een leraar niet uit de medezeggenschapsraad stapt.
    De onderzoekers ...vrezen dat het slechts om het topje van de ijsberg gaat, omdat lang niet alle conflicten voor de landelijke geschillencommissie komen. Tegen de tijd dat een conflict bij die commissie belandt, is het vaak al geëscaleerd tot een heuse ruzie. Bijna altijd zou de geschillencommissie er niet meer in slagen die ruzie op te lossen.

Red.:   Er was niet meer detail over deze zaak te vinden - de Volkskrant achtte het zelfs niet interessant genoeg voor een printversie. Niettemin is het uiterst belangrijk, want dit proces zet de bijl aan de wortel van een gezonde organisatie, namelijk door de uitschakeling van de niet minder dan essentiële terugkoppeling. Dat zal dus door overheidsmaatregelen afgedwongen moeten worden.
    Wat pas zal gebeuren als er een ander soort overheid is, dat wil zeggen: een ander soort maatschappij. Want bij hogeschool-"bedrijf:" InHolland hebben de managers er een dusdanig zichtbare puinhoop van gemaakt, dat de toestand echt onhoudbaar is geworden. In plaats van de simpele oplossing: opsplitsing in normale scholen, wordt er een nuttige idioot aangesteld om de bestaande structuur te handhaven met nieuwe mensen van het soort machtswellustige graaiers:

Uit: De Volkskrant, 23-11-2010, van verslaggevers Merijn Rengers en Ianthe Sahadat

Het bestuur van InHolland stapt per direct op als gevolg van een serie affaires bij de hogeschool. Ook wordt de voltallige raad van toezicht vervangen. De huidige voorzitter van de HBO-raad, Doekle Terpstra, gaat het komende jaar puinruimen bij de school.   ...
    Op korte termijn wordt ook de raad van toezicht van InHolland aan de kant geschoven. Hiervoor wordt een extern bureau ingehuurd, dat een profielschets zal samenstellen en nieuwe toezichthouders voor de geplaagde instelling gaat zoeken.   ...

Red.:   Die externe bureaus, instellingen als Hay Consultants, zijn degene die die graaiende machtswellustelingen al enkele tientallen jaren aan hun baantjes helpen, en ook verder het Angelsaksische bestuurs- en managementmodel, dat van het wantrouwen, verspreiden en propageren. Waartoe Terpstra ook behoort:

Uit: De Volkskrant, 23-11-2010, door Robin Gerrits

Interview | Doekle Terpstra, nieuwe topman InHolland

‘InHolland wordt een lastige klus’

Doekle Terpstra gaat orde op zaken stellen bij de hogeschool, waar de laatstejaren ‘heel veel’ is gebeurd. ‘Ik ga de school als een CEO leiden.’

Krijgt u speciale volmachten?
‘Ja. Ik ga de hogeschool werkelijk als een CEO (bestuursvoorzitter, red.) leiden. Het gekozen model om in een jaar tijd orde op zaken te stellen kan alleen werken als ik echt de baas ben.’
...
U bent commissaris bij onder meer Grontmij, Unilever, Aegon, voorzitter van schaatsbond KNSB. Houdt u al die nevenfuncties?
‘Ja. Het zijn functies voor de langere termijn, en dit is echt maar voor een jaar. ...

Red.:   Dit soort dingen gelden dus ook voor diverse andere lagen van bestuurders en deskundigen:

Uit: De Volkskrant, 29-09-2010, ingezonden brief van André Wijnand, docent economie havo en vwo sinds 1977 (Uithoorn)

Ach, dacht ik voor het lezen van het artikel ‘Onderwijs, dat doe je zo’ (Jong, 28 september), laat ik eerst eens kijken wie zitting hebben in het ‘Panel van wijzen’.
    Gelukkig zit er ook dit keer geen enkele docent uit het voortgezet onderwijs in om te vertellen hoe het er werkelijk voor en in de klas aan toegaat. Ik was al bang dat wij als docenten echt mochten meepraten. Stel je voor dat wij als ervaringsdeskundigen meer zouden weten dan deze ‘wijzen’. Dat zou toch wel heel erg triest zijn. Aan alle adviseurs zeg ik: ga het eerst eens zelf proberen en dan niet voor even. Nee, een paar jaar met volle klassen voor je neus en dat bij een volledige betrekking, inclusief de bijbehorende vergadercultuur en andere verplichtingen volgens het jaartaakformulier. En kom dan eens terug. Lesgeven leer je door het te doen.

Red.:    Als het om geld gaat, wordt dit natuurlijk nog erger:

Uit: De Volkskrant, 03-09-2010, van verslaggever Jonathan Witteman

Werknemers SNV komen in opstand

De top van ontwikkelingsorganisatie SNV ligt onder vuur bij de eigen werknemers om de hoge salarissen van de directie. De werknemers laken de beslissing van de Raad van Toezicht om geen gehoor te geven aan de oproep van minister Verhagen (Buitenlandse Zaken) om het jaarsalaris van SNV-directeur Dirk Elsen - naar eigen opgave 160 duizend euro - te verlagen.
    Dat blijkt uit interne documenten die in bezit zijn van de Volkskrant. Volgens verontruste werknemers brengt de SNV-leiding het imago van ontwikkelingssamenwerking schade toe door zich doof te houden voor de maatschappelijke kritiek op de topsalarissen in de sector. ‘Het lijkt alsof de top geen begrip heeft voor de huidige politieke en de publieke opinie in Nederland ten aanzien van ontwikkelingsorganisaties en SNV’, zegt een van de werknemers. ‘Ik weiger SNV zo naar de knoppen te zien gaan.’
    Een ‘bescheiden’ houding zou beter passen bij een organisatie die afhankelijk is van rijkssubsidie, aldus de werknemers. SNV, een grote adviesorganisatie voor ontwikkelingswerkers, ontvangt jaarlijks circa 90 miljoen euro van het ministerie van Buitenlandse Zaken. ‘Doe wat je predikt’, zegt een van hen. ‘In de ontwikkelingslanden verliezen onze mensen hun banen, terwijl op het hoofdkantoor nog steeds riante salarissen worden betaald.’    ...

Red.:   Normale pogingen tot correctie helpen niet:

En wat zou moeten gelden als toezicht, hoort tot dezelfde sociologische topgroep, dus kan ook niet corrigeren:

Omdat ze zelf graag tonnen verdienen:

En met degenen die het er niet mee eens zijn:

Ongetwijfeld gepaard gaande met opmerkingen over carrièrekansen, en dergelijke. Want die woordvoerder "verdient" ook lekker mee.
    Een puur technologisch voorbeeld laat zien dat een sterkere terugkoppeling vanaf de werkvloer ook extra resultaten geeft. Het gaat over het ontwerp van raketmotoren en vliegtuigen, wat normaliter gaat op de manier van "ingenieurs maken volledig gedetailleerde ontwerpen achter hun bureau en technici op de werkvloer voeren precies uit wat er in de ontwerpen staat". Hieronder een alternatieve aanpak:

Uit: www.wired.com, nummer 9.12, december 2001, door Richard Martin

From Russia, With 1 Million Pounds of Thrust

Why the workhorse RD-180 may be the future of US rocketry.
...
The Russians devised a number of other simple but ingenious strategies to increase reliability and keep costs down. They applied special coatings to internal machine parts to protect them from extreme heat, and routed kerosene around hot rocket nozzles to cool them down. More important, they emphasized what's known as "producibility," handing off designs early in the process to the engineers who were actually going to be building the stuff. "It's a European design philosophy," Ford explains. "Over there, engineers are trained to produce things that work." ...

Red.:   Let op, dit is Amerikaans: 'engineers' zijn geen "ingenieurs", maar technici.
    Oftewel: de Russische aanpak heeft een andere terugkoppelingcyclus, eentje waarbij de praktische mensen van de werkvloer (meer) input hebben in het ontwerpproces. Het resultaat was in dit geval een raketmotor waarvan de traditioneel werkende (Amerikaanse) ingenieurs dachten dat het niet mogelijk was, zie het volledige artikel hier  .
    Hoe groter en ingewikkelder organisatie en hoe concreter het werk dat gedaan moet worden, dus te duidelijker komt het belang van communicatie vanaf de werkvloer naar voren:

Uit: De Volkskrant, 09-12-2010, van verslaggeefster Yvonne Hofs

Winterproblemen | Treinen die niet rijden roepen grotere ergernis op dan files op de wegen

NS-top krijgt nu de wind van voren

Volgens het NS-personeel zijn het vooral de managers die het laten afweten. Ze luisteren niet en ze besluiten niet.

Onder het lagere personeel van NS en ProRail heerst grote onvrede over de bedrijfstop. De recente problemen op het spoor zouden grotendeels te wijten zijn aan gebrekkige interne communicatie van besluiteloze managers.
    De FNV bracht vlak voordat de winter inviel een zwartboek uit onder de titel De kou uit de lucht. Daarin wijst het technisch personeel van de spoorbedrijven erop dat de nieuwe Sprinter, de metroachtige trein die de oude stoptreinen vervangt, zeer storingsgevoelig is. In de nieuwste generatie treinen zit veel meer elektronica dan in de oude treinstellen. Dat maakt de treinen erg kwetsbaar voor vocht.
    De afgelopen dagen lieten vooral de Sprinters en nieuwe dubbeldekkers het afweten. Er gebeurde exact wat bezorgde monteurs al hadden voorspeld: door inlopend smeltwater raakte de elektronica in de treinen van slag. Dit terwijl de NS had toegezegd het afgelopen jaar alle dubbeldekkers te reviseren. Dat was een van de met veel fanfare aangekondigde maatregelen om het spoor 'winterhard' te maken.
    FNV-woordvoerster Jacqueline Lohle hoorde van het personeel dat het programma om de wissels en de treinen winterbestendig te maken, niet op tijd gereed was, terwijl NS en ProRail dat wel hadden toegezegd. 'Ze zijn er gewoon te laat mee begonnen. De technici zagen de problemen aankomen, maar er is niet naar hen geluisterd', aldus Lohle. 'Er gaan 36 mailtjes overheen voordat een boodschap van de werkvloer door de leiding wordt opgepikt.'   ...

Red.:   Het kan niet duidelijker gemaakt worden: managers luisteren volstrekt onvoldoende tot geheel niet naar de werkvloer, en de consequenties zijn desastreus voor de organisatie.
    De reden is een volkomen verkeerde geesteshouding bij het management:

Dot wordt veroorzaakt door de vooropleiding van de (meeste) managers, namelijk allerlei abstracte studies en studieprojecten, en volstrekt onvoldoende of geen praktische werkopleiding binnen het bedrijf. Dit is dus een structureel probleem dat zich in vrijwel alle huidige grotere bedrijven en organisaties in diverse maar vaak sterke mate afspeelt.
    Bij het optreden van problemen op de werkvloer, zoals in dit geval storingen met treinmaterieel en de treinenloop, weten ze te weinig van de praktijk om oplossingen of oplossingsrichtingen te kunnen aanbieden, met het logische gevolg:

    Wat met name van belang is voor diverse technische aspecten:

Uit: De Volkskrant, 24-12-2010, van verslaggeefster Yvonne Hofs

Sprinter blijkt watje in sneeuw

De problemen van de NS met het winterweer houden aan. Vooral bij de nieuwe generatie Sprinters doen zich veel problemen voor.

Tussentitel: 'Onderhoudsbedrijf is nauwelijks betrokken bij de besteding'

De NS heeft een enorm probleem met de nieuwe stoptreinen. De Sprinters zijn volstrekt niet bestand tegen sneeuw. De afgelopen weken zijn er 67 kapot gegaan. ...
    Bij Nedtrain heerst onvrede over het aankoopbeleid van de NS, stelt Maenen. 'De NS heeft het onderhoudsbedrijf nauwelijks betrokken bij de aanbesteding van de Sprinter en de VIRM (de nieuwe dubbeldekstreinen, red.). Er zaten onvoldoende technici aan tafel.' Onder het Nedtrainpersoneel gaat een cynisch grapje: 'Als een trein nieuw is, heeft hij kinderziekten en meteen daarna ouderdomsverschijnselen.'
    De VIRM was vorige winter nog het grote probleemgeval. Filters op het dak bleken wel bestand tegen regen, maar niet tegen stuifsneeuw. Van een groot aantal VIRM's zijn de filters vervangen. ...


Red.:   Managers hebben geen verstand van techniek, en willen er toch besluiten over nemen ... Hopeloos.
    In het onderwijs is weer het zoveelste bewijs van disfunctioneren naar buiten gekomen. Columniste Aleid Truijens die bijna in haar eentje het gezonde verstand bij de Volkskrant vertegenwoordigt en onderwijs in haar "portefeuille" heeft zitten, weet natuurlijk hoe je de zaken wel werkende krijgt:


Uit: De Volkskrant, 14-03-2015, column door Aleid Truijens

Laat direct betrokkenen het onderwijs besturen

Toch nog maar even over de almacht van de onderwijsbesturen. Ze zitten er immers nog, de demonstranten in dat met spandoeken behangen Maagdenhuis, ook al heeft Louise Gunning deemoedig erkend dat haar College fouten heeft gemaakt. Of nee, 'iets heeft geleerd'.
    Het bekostigingssysteem dus, de lumpsum. ...
    Zolang de weeffout van de autonome, door beroepsbestuurders geleide, maar geheel door de overheid betaalde onderwijsinstellingen blijft bestaan, schreef ik vorige week, blijven we ontsporingen houden, zoals kartelvorming, duurbetaalde bestuurders met kantoren vol hofhouding, gerommel met vastgoed, de baantjescarrousel, het gretig inhuren van bevriende adviseurs, het gul diploma's uitreiken, slecht betaalde en onbevoegde leraren, steeds meer eisen aan en minder vrijheid voor de docenten en het almaar slinkende deel van het onderwijsgeld dat in de klas terechtkomt.
    Wel de lusten van de vrije markt, maar niet de tucht, dat werkt niet. Het is na twintig jaar ondernemertje spelen in het onderwijs, en een overheid die bij elke misstand de armen wanhopig ten hemel heft - 'Wij gáán er niet meer over!' - hoog tijd voor iets nieuws.
    ... denk ik wel dat de docenten onder de knoet van hun eigen bestuurders en de 'raden' met hun grote macht en schimmige status, slechter af zijn is dan bij hun oude werkgever, het ministerie. De salarissen daalden, de werkdruk steeg, de speelruimte van de leraar werd kleiner, het ziekteverzuim door burnout en arbeidsconflicten liep op.
    Dat betekent dat niet dat we terug moeten naar 'staatsonderwijs'. ...
    Waarom zouden onderwijsinstellingen niet bestuurd kunnen worden door mensen die er direct bij betrokken zijn en in eigen kring worden gekozen? Docenten in de eerste plaats, en ouders, en in het hoger onderwijs studenten? Geen fulltime banen, maar redelijk betaalde nevenfuncties.
    Groepen kunnen dan nieuwe scholen oprichten, vernieuwend of traditioneel, hoogtechnologisch of ecologisch, elitair of ambachtelijk. Duizend bloemen bloeien en ouders en studenten hebben weer wat te kiezen. Zo was de vrijheid van onderwijs bedoeld: vrijheid om scholen op te richten die met publiek geld worden betaald. Maar het ontaardde in een quasi-markt waarbij de macht kwam te liggen bij besturen van monopolistische mammoetinstellingen, waardoor er steeds minder te kiezen viel.
    Het is een goed idee dat, áls de bestuurlijke macht in handen komt van de betrokkenen, er tegelijk een wet komt die kartelvorming verbiedt, de overheid weer zeggenschap krijgt over de salarissen en de bevoegdheden, en de inspectie grotere macht krijgt om slechte scholen te sluiten. Meer vrijheid, maar ook hardere grenzen.
    Ik kan het idee op één zonnige donderdagmiddag niet gedetailleerd uitwerken, maar ik weet dat er meer mensen oren naar hebben. Onderwijssocioloog Jaap Dronkers, bijvoorbeeld, zette een dergelijk plan al in 2007 uiteen in zijn boek Ruggengraat van ongelijkheid. De tijd is er nu rijp voor.


Red.:   Maar dat betekent opgeven van macht door de managertypes. Dit zal dus voorlopig niet gebeuren.

Naar Psychologische krachten  , Psychologie lijst , Psychologie overzicht , of site home .