Uit: De Volkskrant, 09-04-2009, van verslaggeefster Carlijne Vos

Nieuwe vorm van praktijkonderwijs slaat aan bij leerlingen en scholen

Vol passie met je handen werken

Het Edison College in Apeldoorn leidt leerlingen op voor technische beroepen in een vakcollege. ‘Het lijkt erop dat we de juiste snaar hebben geraakt.’

‘In de schuur van mijn vader was ik altijd al met mijn handen bezig. Toen ik hoorde dat je hier op het vakcollege tien uur per week techniek krijgt, wilde ik er meteen naartoe.’ De 13-jarige Dennis Groenhof werkt op de werkbank ijverig aan de montage van een gefiguurzaagd kompas terwijl leraar Menno de Vree uitleg geeft over luchtdruk op een door hem zelf geknutseld apparaat.
    ‘Leroy, beschrijf eens wat we hier aan het doen zijn?’, vraagt De Vree. ‘We maken een negatieve mal van een schroevedraaier’, vertelt Leroy trots. Vandaag is het ‘materialendag’, legt De Vree uit. ‘Dat houdt eigenlijk in dat ik een bakje met verschillende blokjes hout omkieper en de leerlingen vraag welke houtsoorten het zijn. Daarna moeten ze opdrachten maken over de eigenschappen en toepassingen ervan.’
    De vijftien jongens en één meisje in het technieklokaal vormen de eerste lichting leerlingen op het vakcollege aan het Edison College in Apeldoorn. Deze nieuwe onderwijsvorm is een initiatief van een aantal partijen uit het onderwijs en het bedrijfsleven (zie inzet) met als doel meer jongeren op te leiden voor technische beroepen – het bedrijfsleven kampt met een schreeuwend tekort aan technische vaklui. ...
    Het vakcollege is een doorslaand succes, constateert initiatiefnemer Hans Kamps, voorzitter van de MOgroep Jeugzorg. ‘We zijn dit schooljaar begonnen met dertien scholen en andere scholen staan in de rij om te beginnen. Nu zijn er 1.500 eersteklassers gestart, volgend jaar komen er 4.500 bij. En de formule leent zich niet alleen voor techniek, maar ook bijvoorbeeld voor zorg en welzijn.’ Vooral de samenwerking met het bedrijfsleven maakt deze formule uniek, denkt Kamps. ‘Werkgevers zoeken vaklui en wij moeten onze leerlingen aan de slag zien te krijgen.’
    Het Edison College biedt volgend jaar ook een vakcollege toerisme en horeca. Daarnaast gaat de school ook in het theoretische vmbo meer praktijk aanbieden. ‘Dit is bedoeld om leerlingen beter en gemotiveerder te laten kiezen voor een beroep’, zegt Stoelinga. ‘Kinderen hebben vaak geen idee van wat een vak of een bepaald beroep echt inhoudt, waardoor ze vaak de verkeerde beroepskeuzen maken wanneer ze naar het mbo gaan.’ Gevolg is dat ze voortdurend van opleiding switchen of helemaal afhaken. Per jaar verlaten bijna veertigduizend leerlingen het mbo voortijdig zonder diploma.
    Door de nivellering in het onderwijs is er te weinig ingespeeld op de individuele behoeften en interessen van kinderen, denkt Stoelinga. ‘Sommige kinderen zijn meer gebaat bij praktijkonderwijs dan bij theoretische kennis. Met het vakcollege lijken we echt de juiste snaar te hebben geraakt.’
    Leerling Romon Stol lijkt het levende bewijs. ‘Ik kan niet met boeken werken, dus...’, zegt hij terwijl hij enthousiast verder zaagt aan zijn auto. ...


Tussenstuk:
Vakcollege dicht kloof tussen vmbo en mbo

Het vakcollege is een initiatief van een aantal vertegenwoordigers uit het onderwijs en het bedrijfsleven, waaronder Hans de Boer (oud-voorzitter Taskforce Jeugdwerkloosheid), Hans Kamps (kroonlid van de SER en voorzitter van de MOgroep) en het Platform Bèta Techniek. Doel is om technische opleidingen nieuw leven in te blazen en om de kloof tussen vmbo en mbo, waarin veel leerlingen dreigen weg te vallen, te dichten.
    Het Edison College in Apeldoorn is een van de dertien scholengemeenschappen die het vakcollege aanbiedt. In de eerste twee jaar krijgen de leerlingen tien uur per week techniek. Vakken als taal en natuurkunde worden ook toegesneden op techniek. Er zijn ook veel excursies naar bedrijven. In het derde en vierde jaar komen er ruim dertig stagedagen bij en in de laatste twee jaar van de opleiding, die in samenwerking met het mbo worden verzorgd, gaan de leerlingen drie tot vier dagen werken.
    Doel is om alle jongeren mét een diploma af te leveren.
    De animo bij scholen én leerlingen voor het vakcollege is groot. Volgend jaar beginnen ten minste nog zeventien scholen met het concept.

Red.:    Het is allemaal zo vanzelfsprekend. De verbijstering over de huidige toestand wordt nog eens benadrukt door de eerste zin in de koptitels: 'Een nieuwe vorm van praktijkonderwijs ...' - iedereen die nog goed onderwijs heeft gehad (de pre-Mammoetgeneraties) herkenen onmiddellijk wat dit is: dit is de aloude ambachtsschool! Waar men het trouwens al eerder over gehad heeft:

Uit: De Telegraaf, 25-06-2007, door Herman Stam en Roelien Wierstra

Ambachtsscholen in ere hersteld

De ouderwetse ambachtsschool maakt zijn rentree. Het zogeheten vmbo-vakcollege moet het antwoord vormen voor de nijpende tekorten aan technisch personeel.

Dit jaar al wordt een proef gestart in een tiental plaatsen, waaronder Rotterdam en Ede. Het doel is om vanuit de regio jaarlijks 3500 jongeren aan een baan te helpen. De vakscholen gaan opleidingen voor diverse beroepen zoals metselaar, fietsenmaker of loodgieter bieden. De leerlingen krijgen na vier jaar opleiding de titel 'technisch gezel'. Na een korte vervolgopleiding kan daar ook nog de graad 'technisch meester' aan worden gevoegd. De moderne ambachtsscholen worden ingepast in vmbo-scholen door het hele land. ...
    De komende jaren wordt een tekort van 100.000 technici verwacht. De nieuwe opleiding haakt in op dat probleem.
    ... "Veel jongeren zijn praktisch ingesteld, maar krijgen juist een hoop theorie op de middelbare school over zich heen gestort", zegt Hans de Boer, de scheidend voorzitter van de Taskforce Jeugdwerkloosheid.

Red.:   Hier is gekozen voor de Telegraaf-versie van dit bericht, omdat de redactie toevallig ook de lezersreacties onder ogen kreeg. Hier zijn de eerste tien:

In het bedrijf leert de meester de gezel het vak

Het beroepsonderwijs in Oostenrijk is een succes met een systeem dat is geënt op het oude gildensysteem. Verdient dat navolging bij ons?

Tussentitels: Hier leer je tussendoor en dan leer je veel meer - Robert - leerling elektrotechniek
Je raakt vast wel een paar leerlingen kwijt aan een studie filosofie - Rudolf Riegler - Fabrikant elektromotoren

In het trappenhuis van de fabriek hangt een ingelijste afbeelding van een adelaar die eruitziet alsof hij standrechtelijk wordt geëlektrocuteerd - het nationale wapen van Oostenrijk. 'Uitstekend Leerbedrijf' staat eronder, een zeldzame onderscheiding.
    De firma Riegler fabriceert en repareert al generaties lang motoren en generatoren in een loods op een industrieterrein in Linz. Het is een van de 35 duizend officiële leerbedrijven in Oostenrijk, maar dus niet zomaar de eerste de beste.
    Meer dan de helft van de Oostenrijkse beroepsbevolking komt uit 'Die Lehre', de twee tot vierjarige beroepsopleiding die je een vak leert in dienst van een bedrijf. Iedereen van 16 jaar en ouder mag solliciteren naar een leerplek, een middelbare-schooldiploma is niet nodig. De leerlingen gaan tien weken per jaar naar school, voor lessen vaktheorie, Duits, Engels en maatschappijleer.
    Voor Robert (17), een diep in zijn zwarte sweater weggedoken elektrotechnicus in opleiding, zitten die tien weken er net op. Gelukkig. Want hij was nou juist een vak gaan leren om niet op school te hoeven zitten. Veel liever zit hij hier in de loods, waar sigarettenrook de binnenvallende zonnestralen marmert en de lucht dik is van het mannenzweet - van de vijftig medewerkers bij Riegler is er welgeteld één vrouw. 'Hier leer je tussendoor', zegt Robert. 'En dan leer ik veel meer dan als iemand zegt: ik ga je nu leren hoe je een elektromotor repareert.'
    Maar schoolschuwte is geen noodzakelijke voorwaarde om een ambacht te leren. Alexander (17), die naast Robert motoronderdelen sorteert, combineert zijn vakopleiding met een vwo-diploma, 'zodat hij daarna alle kanten op kan, zelfs naar de universiteit'.
    Vraag aan een willekeurige Oostenrijker of hij trots is op het onderwijs in zijn land en zijn hoofd kleurt van schaamte zo rood als zijn vlag. Oostenrijk zit achterin de Europese middenmoot op de PISA-ranglijsten en heeft een opvallend laag percentage afgestudeerden aan een universiteit of hogeschool: 26,3 procent tegenover 42, 3 procent in Nederland.    ...


Red.:   En natuurlijk wordt hier niet vermeld dat een ruime meerderheid tot een overgroot deel van die afgestudeerden afgestudeerd is in één of andere pret- of zelfs fopstudie. Die slechts relevant is voor twee dingen: het eigenste ikje en de werkloosheid.