Bronnen bij Rijnlandmodel en communisme: diversen

Uit: De Volkskrant, 13-05-2005, van correspondent Jan Hunin

'Bijna alles in Polen is het werk van Gierek'

Steeds meer Polen denken met weemoed terug aan Edward Gierek, ooit de sterke man van Polen. Er is zelfs vlees met zijn naam op de markt gebracht. 'Hij verdient een monument.'

'Gierek heeft in zijn vaderland veel monumenten', vertelt Jozef Sompolski, een van de tweehonderd aanwezigen op het oprichtingscongres van de Beweging van Economische Heropleving. Het boegbeeld van de Beweging is de in 2001 overleden Edward Gierek, tussen 1970 en 1980 de communistische sterke man van Polen.
    Het grootste deel van Polen is volgens Sompolski het werk van Gierek. 'Je loopt naar het raam en je ziet de woonblokken die onder Gierek gebouwd zijn. Ga naar de winkel en je loopt door de straat die onder Gierek is gebouwd. Je kinderen en kleinkinderen breng je naar school, ook een monument van Gierek. Met de wagen rij je langs wegen die onder Gierek zijn
aangelegd. Bijna heel Polen is een monument van Gierek.'
    Sompolski komt uit Wloclawek, een provinciestad ten westen van Warschau. In de jaren zeventig vond hij er werk in een nieuwe meubelfabriek. Hij is er Gierek nog altijd dankbaar voor: 'In de jaren negentig kwam ik tot de conclusie dat we het in de jaren zeventig eigenlijk zo slecht niet hadden.' Van de communistische partij is Sompolski naar eigen zeggen nooit lid geweest.
    Sompolski staat in Wloclawek aan het hoofd van de Edward-Gierek-Vereniging: 'A'e willen eer betuigen aan de man die tijdens de naoorlogse periode liet meest voor Polen heeft gedaan. Gierek verdient een monument, vinden we.' Om de kosten te drukken wil zijn Vereniging het bestaande gedenkteken Voor de Mensen van de Arbeid, zelf een erfenis uit de jaren zeventig, decoreren met vier opschriften: werk, ontwikkeling, huis en hoop. 'Onder Gierek werden in Polen 13,5 miljoen woningen en 567 fabrieken gebouwd', verduidelijkt medelid Stanislaw Nowicki. 'je stond 's morgens op en je wist dat je niet bang hoefde te zijn om je werk te verliezen.'   ...
    Dezelfde heimwee naar de tijd dat de communistische partij het alleen voor het zeggen had was zaterdag aanwezig tijdens het congres van de Beweging van Economische Heropleving. Aan de muur hing een spandoek met de boodschap: 'Gierek. kom terug'. De meeste aanwezigen, overwegend mannen van gevorderde leeftijd hadden een exemplaar van Trybuna bij, de opvolger van Trybuna Ludu (De Volkstribuun), ooit de communistische partijkrant. De toespraken werden om de haverklap door applaus onderbroken. Gestemd hoefde er niet. Alle resoluties werden bij acclamatie aangenomen. Alleen de rode vlaggen ontbraken.
    'Naar het communisme willen we niet terug', beklemtoont voorzitter Pawel Bozyk, in een ver verleden nog economisch adviseur van Gierek. `Ons voorbeeld zijn de welvaartsmaatschap-pijen van Noord- en West-Europa.' Volgens Bozyk is Polen teveel in de ban van het kapitalisme: 'De verschillen tussen arm en rijk zijn groter dan in de Verenigde Staten.' Om iets te doen aan het werkloosheidscijfer van 18 procent, kan het soms geen kwaad naar het verleden te kijken, meent hij. Met sociale woningbouw zijn volgens Bozyk miljoenen banen te scheppen.   ...

Uit: De Volkskrant, 14-03-2005, door Sander van Walsum

Russische rijken

De Bondsrepubliek Duitsland is, niet zonder reden, erg ruimhartig bij de toelating van joden uit de voormalige Sovjet-Unie. Zozeer zelfs, dat ook vele niet-joden van deze Wiedergutmachung-regeling gebruik hebben gemaakt. Om hoeveel mensen het precies gaat, is niet bekend. Maar op een zeker moment ontging het zelfs de beoogde doelgroep niet dat er wel erg veel Russen, Oekraïners en Abchazen met hen mee naar Duitsland liftten - om op de plaats van bestemming een beroep te doen op tal van welkomstpremies.
    Het gros van deze `Russen', zoals ze in de wandeling worden genoemd, heeft zich in Berlijn gevestigd. Hun voorkeur gaat uit naar de betere buurten in het westelijk stadsdeel. Hier hebben zij inmiddels een zo beroerde reputatie, dat de joodse gemeente van Berlijn haar warme instemming heeft betuigd met het streven van de regering de immigratie uit het oosten te beperken.   ...
    Een schooldirectrice bekrachtigde dit argument met een verwijzing naar de weelde waarin die Russische kinderen zouden baden. Ook zij kende de herkomst van die veronderstelde rijkdom niet, maar naar haar bescheiden mening lagen relaties tussen de Russen en de mafia voor de hand.   ...
    Navraag bij de beminnelijke directeur leerde dat de donateurs van het schoolfonds aan deze investeringen hebben bijgedragen. Er staan nog meer verfraaiingen op de rol. Zo zal de aula worden gerenoveerd. Maar of deze ingrepen vooral mogelijk zijn gemaakt door de Russen? Het lijkt twijfelachtig. Want de Russische ouders manifesteren zich doorgaans op een andere wijze. Zij drijven de overige verkeersdeelnemers tot wanhoop door hun terreinwagens in de smalle straat voor de school te keren. Zij roepen vanachter het hek hun kinderen luidkeels enige instructies toe (of zijn het verwensingen?). En zij lijken geen belang te stellen in het gezelschap van niet-Russen.   ...

Uit: De Volkskrant, 17-02-2005, van correspondent in Berlijn

DDR boekt toch nog zege met Ampelmännchen

Vijftien jaar na haar bijzetting op de mestvaalt van de geschiedenis, heeft de DDR een symbolische overwinning op het Westen geboekt: het Ampelmännchen - het goedmoedige figuurtje op de voetgangerslichten in het oosten - is ook in West-Berlijn ingevoerd. Alle voetgangerslichten die aan vervanging toe zijn, worden voortaan voorzien van het DDR-symbool bij uitstek.
    Vlak na de Duitse hereniging dachten de nieuwe machthebbers dat de DDR-burgers van alle stoffelijke restanten van hun vroegere vaderland verlost wilden worden. Dus ook van dat oubollige, misvormde - zij het niet onsympathieke - mannetje dat de voetgangers tot stilstaan of doorlopen maande. Maar dat bleek een vergissing. De meeste Oost-Duitsers wilden hun Trabantjes best inruilen. Ook maakten ze zich de spelregels van de parlementaire democratie graag eigen. Maar er waren grenzen aan hun veranderingsgezindheid. Zo wilden zij hun Ampelmännchen niet laten vervangen door het steriele, spichtige figuurtje waarmee de voetgangerslichten in het westen waren uitgerust.
    Het olijke mannetje groeide zelfs uit tot symbool van Oost-Duitse eigenwaarde. De DDR was tenslotte niet alleen een staat vol onvolkomenheden.
    Het Ampelmännchen, dat deze 'goede DDR' belichaamt, begon dan ook al snel na de Duitse hereniging aan een commerciële zegetocht. Het siert bekers, sleutelhangers, pennen en badhanddoeken. En het is de naam van een populair snoepje.  ...
 

Naar Rijnlandmodel en communisme , Rijnlandmodel, lijst , Rijnlandmodel, overzicht , of site home .