Gebrek aan innovatie is een mentaliteitskwestie, zegt Gerard Kleisterlee. Het ambitieniveau in Nederland moet omhoog.

'Nederland heeft een nieuw Philips nodig'

Tussentitel: Aziaten hebben niet meer in hun mars; ze zijn gretiger

U bent president van de multinational Philips, maar u zit ook in het strikt Nederlandse innovatieplatform. Waarom?
'Philips is natuurlijk een wereldspeler. Wij hebben meer werknemers in Amerika en China dan in Nederland. Maar in Nederland liggen je wortels. Daar staat je hoofdkantoor. Daar woon je en daar groeien je kinderen op. Daar wil je bijdragen aan het benodigde elan om wereldwijd mee te spelen.'
...
Vooralsnog domineert de angst voor China en India.
'Er doen te veel partijen mee aan het creëren van angst. Er zal best werk verhuizen. Dat gebeurt al decennialang. Maar er zijn voor Europa, en dus ook voor Nederland, kansen genoeg op hoogwaardige arbeid. Wij zijn goed op gebieden waar meerdere disciplines samen komen. Wij hebben veel kennis en een efficiënte infrastructuur.
    'Maar we moeten in Europa wel accepteren dat we competitief moeten zijn. We moeten onze kinderen niet op de lagere school al bijbrengen: verhef je maar niet boven het maaiveld. Een collega is onlangs met zijn jonge gezin in Amerika gaan werken. Ik vroeg hem: wat is het grote verschil? Hij zei: als je in Nederland je kinderen van school haalt, hoor je ouders zeggen: voorzichtig dat je je niet bezeert op het speeltoestel, kijk uit. In Amerika staan ze bijna te juichen: jij kunt dat, jij bent goed. Zij brengen kinderen van jongs af aan bij dat er voor iedereen iets is waarin je kunt excelleren en wat je maximaal kunt ontwikkelen.'
...
Sommigen zeggen: Europa kan maar het beste zoveel mogelijk Chinezen hiernaartoe halen om te profiteren van hun inzet. Ze lijken meer in hun mars te hebben dan wij.
'Nee, ze hebben niet meer in hun mars, ze hebben meer ambitie. Ik ben na de oorlog opgegroeid. Mijn ouders deden hun best om zover mogelijk te komen, ze leerden bij. Ze wilden dat hun kinderen het beter zouden hebben dan zij zelf. In India en China zie je hetzelfde. Ouders die hard werken, sparen, hun kinderen de best mogelijke opleiding geven. Die dynamiek wil je hebben. Wie zijn de meest briljante studenten op de Amerikaanse universiteiten? Aziatische migranten.
    'En onze kinderen hebben het goed. Waarom zouden die een moeilijke wiskundestudie doen als je toch ook een heel aardige baan kunt krijgen met een wat makkelijker gammastudie? Ik zeg dit niet om te dreigen en angst te zaaien. Het gaat mij om de prikkel om meer te bereiken.'

U bent bewust positief. U benadrukt de kansen. Werkt dat?
'Kom in Eindhoven maar eens bij ons op de campus kijken. We hebben onze campus doelbewust opengesteld voor andere partijen, omdat we geloven in het belang van samenwerking. Daar zitten nu allerlei starters die willen doorgroeien. Er gebeuren veel positieve dingen, vooral in de regio. In de driehoek Eindhoven - Leuven - Aken hebben we universiteiten, overheidsinstellingen en bedrijfsleven samengebracht. Het resultaat is dat er nieuwe, kleinschalige, jonge bedrijvigheid ontstaat met groot innovatief elan. Daar moet je er gewoon veel van hebben. En dan komt daar misschien wel een Nederlands Microsoft of Nederlandse Google uit.
    'Technologische vernieuwing is de basis van echte vernieuwing. Dat leidt tot nieuwe bedrijvigheid en meer productiviteit. In het Amsterdamse is de creatieve industrie sterk ontwikkeld. Maar een multimedia-industrie kun je je niet voorstellen zonder internet, zonder draadloze communicatie of mobiele telefonie. Er ligt altijd de technologische component onder.'

Dus het zou een ramp zijn als Philips zich niets meer zou aantrekken van zijn Nederlandse wortels?
'Het zou een ramp zijn als Nederland geen nieuwe bedrijvigheid op basis van technologie zou kunnen creëren. Nederland moet het in dat opzicht niet van Philips hebben, Nederland moet het van het nieuwe Philips hebben, van het volgende Philips. De Nederlandse multinationals zijn allemaal al heel oud. Ik ben heel benieuwd hoe het zo'n TomTom zal vergaan. Het zou hartstikke mooi zijn als we in Nederland eens een nieuwe globale speler zouden ontwikkelen.
    Voor mij is het helder: je moet al je kaarten op onderwijs zetten. Zorg dat je al van jongs af aan kinderen leert hun talenten te ontwikkelen en zelf de verantwoordelijkheid te nemen om met die talenten iets te doen. Zorg dat leerkrachten in het onderwijs gerespecteerd en gehonoreerd worden. Wij sturen onze kinderen vijf dagen in de week zes tot acht uur naar school, en daar worden ze gevormd. Door leerkrachten die we onvoldoende betalen en die weinig respect krijgen. Het belangrijkste wat je als overheid kunt doen, is investeren in de toekomst. Dat is investeren in het onderwijs.' ...

Red.:   Wat betreft dat laatste: dat investeren in onderwijs heeft dus alleen zin als die kinderen ook in de richting van de innoverende bèta-vakken willen gaan studeren. Overigens heeft Kleisterlee over andere aspecten van de maatschappij uitgesproken ideeën, die wat minder progressief zijn dan die over innovatie, en die alle ideeën over innovatie teniet doen.


Naar Innovatie, bèta-tekort , Innovatie lijst , Wetenschap lijst , Wetenschap overzicht , of site home .