Uit: De Volkskrant, 07-10-2006, van verslaggever Jan Pieter Ekker

Al Gore op onheilstournee

‘Ik ben geen expert op het terrein van dijken, maar ik heb de indruk dat ze zijn ontworpen en gebouwd op basis van de dreiging uit het verleden. Onze beschaving botst frontaal met het ecosysteem. Alle bevroren gebieden van onze planeet destabiliseren. ’
    Al Gore, voormalig vice-president van de VS, is in Nederland. Vrijdagavond bezocht hij een bijeenkomst over klimaatverandering, aansluitend was hij eregast in de Amsterdamse bioscoop Tuschinski op de première van An Inconvenient Truth (een ongemakkelijke waarheid), de documentaire van Davis Guggenheim op basis van de lezingen en diashows waarmee Gore als een onheilsprofeet van zaal naar zaal trekt. ...
    Hoe druk hij ook is, Gore draait geen standaardverhaaltjes af. ... ‘... We nemen onze verantwoordelijkheid niet. Wij denken: na ons de zondvloed. Maar dan laten we onze kinderen een verschrikkelijke erfenis na.’
    Toch is Gore niet pessimistisch. Hij heeft er vertrouwen in dat vaste patronen doorbroken kunnen worden. ‘Ik ben optimistischer dan veel wetenschappers. Zij hebben meer kennis over het ecosysteem dan ik ooit zal vergaren, maar ik weet één ding over politiek dat zij misschien niet weten: dat het politieke systeem in een belangrijk opzicht op het klimaat lijkt. Processen lijken zich allemaal tergend langzaam te voltrekken, maar als eenmaal een bepaald punt is bereikt, gaat het razendsnel. Ik denk dat we dat punt bijna bereikt hebben. Mensen krijgen in de gaten dat ze een morele verplichting hebben voor de toekomst.’


Uit: De Volkskrant, 07-10-2006, door Ronald Ockhuysen
 
Interview | De mens is geneigd de grootste dreigende rampen te negeren, zegt Al Gore, verkondiger van ‘de ongemakkelijke waarheid’ over het milieu. Door Ronald Ockhuysen

‘Leiden komt onder water’

Tussentitel: ‘Onbegrijpelijk dat in Nederland, met zijn strijd tegen het water, het
                   broeikaseffect geen dagelijkse zorg is’

Heel even neemt Al Gore de pose van een ijdeltuit aan. Hij knippert overdreven met de ogen, en plaatst de rechterhand onder de kin. De voormalige vice-president van de Verenigde Staten doet alsof hij De Denker van Rodin is.
    De inleiding tot het toneelstukje was een eenvoudige vraag. Of het hem moeite had gekost om in de documentaire An Inconvenient Truth zichzelf te spelen? ‘Dat viel me ontzettend mee’, zegt Gore, nadat hij zijn gebruikelijke houding weer heeft aangenomen. ‘Ik reis met deze lezing al jaren de wereld rond. Regisseur Davis Guggenheim heeft mij overtuigd dat de lezing met enkele ingrepen naar een film was te vertalen. Daarover heb ik eigenlijk geen seconde getwijfeld. Dit was de mogelijkheid mijn dringende boodschap aan een miljoenenpubliek over te brengen.’
    Vrijdag bracht die ‘dringende boodschap’ Al Gore naar Amsterdam, waar hij de Nederlandse première van An Inconvenient Truth bijwoonde, en deelnam aan een discussie over klimaatverandering. Ook kreeg hij de Nederlandse versie van zijn boek Een ongemakkelijke waarheid (Meulenhoff) uitgereikt.
    Eerder dit jaar was hij ook al op de rode loper van het filmfestival van Cannes te zien. Daar deed Gore in niets denken aan de houterige presidentskandidaat van 2000, die meer stemmen kreeg dan George W. Bush maar door het Amerikaanse systeem van kiesmannen de verkiezingen verloor.
    In Cannes kon het in een oogopslag worden geconcludeerd: Gore is terug, en ditmaal is hij rolvast. Als een beschaafde variant op James Bond voert hij een nieuwe missie uit: het redden van de wereld. Hoewel zijn onderwerp bloedserieus is – Gore is ervan overtuigd dat de wereld door het broeikaseffect regelrecht op een catastrofe afdendert – hanteert hij een luchtige toon: ‘Ik ben Al Gore, en ik was de volgende president van de Verenigde Staten’, zegt hij tijdens de kennismaking.
    Ook in de film die Gores missiewerk begeleidt, oogt hij als een stand up comedian. In de documentaire is te zien hoe Gore voor een zaal van 800 mensen de effecten van klimaatveranderingen nader verklaart. Tijdens het hoorcollege sluiten wetenschappelijke feiten, literaire citaten, en oneliners een licht verteerbaar pact. Wie hem zo bezig ziet, denkt onherroepelijk terug aan die woeste weken in 2000; hoe had de wereld eruit gezien als Gore toch president was geworden?
    Natuurlijk – die vraag komt altijd weer bovendrijven, erkent hij ook zelf. Om vervolgens te benadrukken dat zijn eenmansactivisme geen middel is om zijn politieke blazoen te zuiveren. ‘Het broeikaseffect is een onderwerp waarmee ik mij al sinds het begin van mijn politieke carrière bezighoud. Na 2000 heb ik een keuze moeten maken. Hoe moest ik nu mijn tijd invullen? Ik heb besloten mijn ervaring in te zetten om mensen bewust te maken van deze naderende catastrofe.
    ‘Het broeikaseffect is een onderwerp waarvan velen gehoord hebben zonder er verder acht op te slaan. Zo functioneert de mens; de grootste crises worden bij voorkeur genegeerd. Terwijl er stapels onderzoeken beschikbaar zijn die uitwijzen dat wij ons ernstig moeten voorbereiden op de effecten die de reusachtige groei van de wereldbevolking de komende honderd jaar op ons klimaat en daarmee op onze leefomgeving zal hebben.’
    Voor Gore lijdt het geen twijfel: het is vijf voor twaalf. Op vanzelfsprekende toon somt hij nog maar eens de situatie op die volgens hem bovenaan elke politieke agenda behoort te staan. Over de uitstoot van broeikasgassen gaat zijn betoog, over hoe die in de dampkring een warme deken om de aarde leggen met als gevolg dat de gemiddelde temperatuur op aarde stijgt. Daardoor zullen de ijskappen in Groenland en het westen van Antartica smelten en zal de zeespiegel gaan stijgen.
    ‘Het is onbegrijpelijk dat het broeikaseffect in uw land, met zijn rijke traditie van vechten tegen het water, geen dagelijks gespreksonderwerp is. We hebben het hier niet over een Zuiderzee die onrustig wordt, maar over de mogelijkheid dat grote delen van Nederland volledig worden weggespoeld. Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Leiden en al die andere steden in het westen van het land zullen verdwijnen als er nu niet wordt ingegrepen. Dat geldt ook voor andere delen van de wereld. Van San Francisco tot Shanghai. Op de plek van het World Trade Center zal straks helemaal geen Freedom Tower staan. New York ligt dan onder water.’
    Voor alle duidelijkheid: Gore heeft het hier over een ramp die het einde van de beschaving kan betekenen. ‘We hebben alles om deze crisis op te lossen. Behalve de politieke wil. De politici steken de kop in het zand, vanwege de complexiteit van het onderwerp en de impopulaire maatregelen die de aanpak ervan eist.
    In An Inconvenient Truth is te zien hoe Gore tijdens zijn studie aan Harvard les kreeg van Roger Revelle, de eerste wetenschapper die het CO2-gehalte in de atmosfeer in kaart bracht. Guggenheim toont ook archiefmateriaal van de 28-jarige Gore, net gekozen tot lid van het Huis van Afgevaardigden. In die rol stelt de jonge Gore vragen over de effecten van de klimaatveranderingen. ‘Ik heb daar met de filmmaker lang over gesproken. Ik was bang dat het ijdel zou overkomen, en tegen me zou gaan werken – zo van: daar is die betweter weer. Davis hamerde erop dat de film alleen zou slagen als ik duidelijk kon maken dat ik recht van spreken had.’
    Om soortgelijke redenen zitten in An Incovenient Truth ook persoonlijke mijmeringen. Zo haalt Gore herinneringen op aan het ongeluk van zijn zoon, en de onzekerheid over diens leven die er was toen de jongen op de intensive care van het ziekenhuis lag – het moment in Gores leven waarop hij besefte dat er meer is dan persoonlijk gewin.
    Al Gore: ‘Ik heb me aanvankelijk stevig tegen die passages verzet. Maar ook hier heb ik me laten overtuigen. Bij een lezing voor een zaal ontstaat er als vanzelf contact met het publiek. In een film zijn sterkere middelen nodig om een verbond te sluiten. De bioscoopbezoekers moeten met de hoofdpersoon kunnen meeleven om hem te accepteren.’   ...
    Hij herhaalt het nog maar eens: voor de wetenschap is het een uitgemaakte zaak dat de mensheid zijn eigen aarde naar de filistijnen werkt. Daarom moet bewustzijn over het broeikaseffect groeien, stelt hij. ‘Dat is de kern. Dat iedereen inziet waarover dit gaat. Ik bedoel: zelfs de president van Amerika begint niets als het Congres geen thuis geeft.’ Hij refereert aan de onderhandelingen van het Verdrag van Kyoto in 1997, waarin hij als vice-president een grote rol speelde. ‘Ik kwam terug uit Japan en maakte met mijn staf een optelsom. Hoeveel van de honderd senatoren kon ik mee krijgen? Nou? Wat denkt u? Een. Welgeteld een senator.’
    In die zin kan hij in zijn huidige rol meer betekenen dan in het Witte Huis. Hij richt zijn pijlen nu niet meer op de politieke arena maar op de gemeenschap, en hoopt dat vervolgens de democratie haar werk zal doen. ‘Ik zie mezelf als een man die met een renovatie bezig is. Mijn gereedschap bestaat uit mijn boodschap. Daarmee vertimmer ik het collectieve bewustzijn. Dat vraagt veel tijd en energie, maar de effecten zijn tastbaarder dan in de 30 jaar die ik in de politiek zat.’

Tussenstuk:
Tips van Gore

Op zijn site climatecrisis.net geeft Gore tips om zelf iets te doen tegen het broeikaseffect.
1. Sta erop dat politici van alle politieke gezindten het broeikaseffect tot hun grootste prioriteit maken.
2. Denk goed na over uw eigen handelen: rijd minder auto, vlieg minder, recycle meer, houd uw autobanden goed opgepompt, gebruik minder heet water, gebruik een waslijn in plaats van een wasdroger, isoleer uw huis, vermijd producten met veel verpakking, zet uw thermostaat 2 graden lager, plant een boom, zet elektrische apparatuur helemaal uit wanneer u er niet bent.
3. Wees een bewust consument als u iets koopt of als u ergens in investeert: schakel over op groene energie, koop lokaal verbouwd eten, bij voorkeur organisch geteeld, verkies vers eten boven diepvries, koop minder vlees.
 

Uit: De Volkskrant, 07-10-2006, door Wim Bossema

Het debat in: het Westen | Over: verstomt het debat of het broeikaseffect bestaat? Door: lezers, journalisten, deskundigen Waar: The Economist

Het broeikaseffect is geen bangmakerij meer

Tussentitel: Is kernenergie hét middel tegen uitstoot van broeikasgassen?

‘Sir – In 1997 maakte u het broeikaseffect belachelijk als ‘‘De moeder van alle milieu-bangmakerij’’ en beweerde u dat lieden die ‘‘handelen in ecologische rampen’’ het ‘‘zonder uitzondering fout’’ hadden’, schrijft lezer Yoram Bauman (Seattle) aan het Britse weekblad The Economist. Het is een steek onder water naar aanleiding van een speciale bijlage van het nummer van 9 september met als strekking: al weten we niet precies hoe het zit met dat broeikaseffect, we moeten er toch iets tegen doen. Inderdaad, ook The Economist is om.
    Met Al Gore aan het hoofd van een wereldwijde publiciteitscampagne, Hollywood-style, en nu zelfs president Bush begint in te zien dat de olieconsumptie in de VS omlaag zou moeten, kan het ook moeilijk anders. Opeens hebben de broeikas-sceptici het tij tegen. Het invloedrijke The Economist geeft het voordeel van de twijfel niet meer aan hen, maar aan de tegenpartij.
    Want wie echt gelijk heeft, blijft ongewis, schrijft Emma Duncan in het openingsverhaal van de bijlage. Aan de ene kant staan milieuactivisten als de Britse wetenschapper James Lovelock, die overdreven waarschuwt dat de mens Moeder Aarde naar de knoppen helpt, aan de andere figuren als ‘de hyperactieve Deense statisticus’ Bjørn Lomborg die beweert dat wetenschappers met cijfers goochelen om mensen bang te maken. Dat debat komt niet ver omdat er inderdaad zoveel onduidelijk is. De berekeningen van de milieueffecten en de economische gevolgen hebben te maken met zo veel factoren dat iedere rekenaar met andere uitkomsten komt.
    Maar er is wat veranderd in de afgelopen tien jaar volgens Duncan: er is toch onder kenners overeenstemming ontstaan dat het broeikaseffect bestaat en dat het leidt tot opwarming van de aarde (de broeikasgassen leggen een deken om de aarde waardoor de warmte van de zon minder kan wegkaatsen). De ijskap bij de Noordpool smelt onverwacht snel. Overstromingen en zelfs de toename van het aantal orkanen lijken toch wel te maken te hebben met de klimaatverandering onder menselijke invloed.
    Het oude argument ‘waarom geld steken in een probleem waarvan je niet zeker weet of het bestaat’ gaat niet meer op. Als het risico groot genoeg is, stop je wel degelijk geld in ondernemingen met onduidelijke uitkomst, schrijft The Economist in het hoofdcommentaar, en zo ver is het nu. Bovendien blijken economen te becijferen dat efficiënte maatregelen helemaal niet zulke fortuinen hoeven te kosten. Bedrijven zien er zelfs een goede pr in, stelt het blad enthousiast vast (milieubewuste advertenties van Shell en Toyota bevestigen het). Het principe (zoals in het verdrag van Kyoto) om de schade die je aanricht ergens anders weer te herstellen, vindt het blad bijvoorbeeld een goede methode. De milieukosten van de bijlage (drukken, reizen per vliegtuig en auto van verslaggevers, et cetera) zijn ‘geneutraliseerd’ door ongeveer 900 euro te betalen aan het opvangen van methaan uit een Amerikaanse mijn.
    In de brieven die The Economist kreeg (zie: economist.com en het nummer van 30 september), schrijft een Amerikaanse hoogleraar dat het blad niet weet dat de warme golfstroom door de wind wordt voortgedreven; een Amerikaanse onderhandelaar bij het verdrag van Kyoto (1997) vindt dat het blad te weinig aandacht geeft aan het grote belang van herbebossing en een lezer uit Londen vindt dat The Economist het belang van minder auto rijden bagatelliseert (want ‘slechts’ verantwoordelijk voor 13,5 procent van de uitstoot). Maar wezenlijke kritiek uit het kamp van de sceptici is niet te vinden.
    Over de herwaardering van kernenergie (bijna geen uitstoot, terwijl in de VS en Groot-Brittannië kolencentrales de grootste boosdoeners zijn) organiseerde The Economist vorige maand een debat in Londen. Op de website valt die discussie te beluisteren.
    Een aantal vooraanstaande Groenen is sinds kort voorstander geworden van kernenergie, maar veel milieuactivisten blijven de gevaren van het radioactief afval te groot vinden, ondanks technologische verbeteringen, stelde discussieleider Vijay Vaitheeswaran van The Economist. De stelling: ‘We moeten kernenergie omarmen om het broeikaseffect op te lossen.’ Patrick Moore van de milieuorganisatie Greenspirit is voor. ...
    Caroline Lucas, politica van de Britse Groenen, diende hem van repliek. Kernenergie leidt juist af van de werkelijke oplossing: een combinatie van duurzame energie, hergebruik en verminderde consumptie. ...
    De hoogleraar Tim Jackson, lid van de officiële commissie voor duurzame ontwikkeling, vertelde dat zijn commissie alle voor- en nadelen zoveel mogelijk had doorgerekend en dat kernenergie zelfs bij een groot bouwprogramma met een verdubbeling van het aantal Britse centrales maar 8 procent reductie van de uitstoot zou opleveren. ...
    Vaitheeswaran peilde de stemming in de zaal: voor de discussie was een ruime meerderheid voor kerncentrales, achteraf nog een paar meer van deze Economist-lezers. Maar niemand twijfelde aan de noodzaak actie te ondernemen tegen het broeikaseffect.

Uit: De Volkskrant, 01-11-2006, door Michael Persson en Martijn van Calmthout

Analyse | De film 'An Inconvenient Truth' van Amerikaanse oud-vicepresident maakt snel school onder politieke leiders

Iedereen wil plotseling ook een beetje Al Gore zijn

Opeens staat het weer op de politieke agenda: het broeikaseffect. Erger dan twee wereldoorlogen en de grote depressie samen, zei de Britse premier Tony Blair maandag. Maar er is nog hoop, als de wereld er nu de schouders onder zet, was zijn boodschap. In elk geval is dat beter betaalbaar dan lijdzaam de klimaatveranderingen te ondergaan.
    Anderhalve week geleden schreef Blair met premier Balkenende al een brief aan de andere EU-leiders, waarin ze aandacht vroegen voor de wereldwijd catastrofale gevolgen van de opwarming van de aarde.
    En dan was daar nog prins Willem-Alexander, die ook al vorige week de noodklok luidde over onze dijken. Die zouden een stijgende zeespiegel niet aan kunnen.
    Tot slot toerden dinsdag de natuurorganisaties langs de diverse lijsttrekkers met een nieuw rapport over ingrepen om de gevolgen van klimaatverandering in Nederland te beperken. Nergens werd ze de deur gewezen. Gezichten stonden steevast op bezorgd.
    Waar komen deze publieke zorgen vandaan? In hun regeerperiode hebben Blair en Balkenende zich tot dusver weinig aan het klimaat gelegen laten liggen. In Nederland zijn de subsidies voor duurzame energie opgeheven, en is een zeer autovriendelijk beleid gevoerd. Meer asfalt, geen rekeningrijden. Zelfs de relatief milde doelstellingen van het Kyoto-verdrag worden niet gehaald.   ...
    Aan de oproep van Blair en Balkenende kunnen meerdere redenen ten grondslag liggen. Blair is een man die altijd geneigd is de wereld te redden, en die na de strijd tegen het terrorisme een nieuw doelwit nodig heeft. Het klimaat komt daarbij als geroepen.
    Bovendien hebben de Conservatieven in Engeland het milieu als onderwerp omarmd. Blairs doemscenario, en de optimistische draai die hij er vervolgens aan weet te geven, kan hun wat wind uit de zeilen nemen.
    Maar er zit meer achter. Balkenende liet weten zich geïnspireerd te voelen door de documentaire van Al Gore, An inconvenient truth. ‘Indringend’, vond de premier de film en de boodschap.
    De Amerikaanse oud-vicepresident Gore schetst in de film een scenario waarin Amersfoort aan zee komt te liggen.
    Erg feitelijk is dat niet, in elk geval voorlopig. Maar kennelijk zijn de toch zeker niet malse scenario’s die het Intergouvernmental Panel on Climate Change (IPCC) al jaren schetst, niet sterk genoeg geweest om een hype te ontketenen.
    Ook een politicus als Balkenende, die kennis en wetenschap altijd hoog in het vaandel heeft staan, laat zich niet inspireren door de inzichten van wetenschappers, maar eerder door een film van een collega-politicus die met dramatische beelden de wereld probeert wakker te schudden.
    De heldenrol van Gore inspireert en bepaalt zo opeens ook in Nederland de politieke agenda, in elk geval in woord en gebaar. Wat daarvan in de praktijk van alledag overblijft, is iets anders. ...

Uit: De Volkskrant, 03-11-2006, hoofdredactioneel commentaar

De kosten van het klimaat

Als niet snel maatregelen worden genomen, stevent de wereld op een economische ramp af die in zijn ontwrichtende werking is te vergelijken met beide wereldoorlogen en de Grote Depressie. Dit vooruitzicht biedt de Britse econoom en voormalig onderdirecteur van de Wereldbank Nicholas Stern in zijn deze week verschenen onderzoek naar de economische gevolgen van het broeikaseffect.
    Wie hierdoor nog niet van de urgentie van het probleem was overtuigd, kon te rade bij een rapport van de klimaatcommissie van de VN, opgesteld met het oog op de internationale klimaatconferentie die volgende week in Nairobi begint. Conclusie: de uitstoot van kooldioxide, het belangrijkste broeikasgas, neemt in de industrielanden alleen maar toe.
    Volgens Stern kunnen de kosten als gevolg van de opwarming van de aarde zonder maatregelen in 2050 oplopen tot wel 7 biljoen dollar. Bij dit soort cijfers past altijd een relativering. Extrapolaties over zo’n lange periode leveren zelden meer dan ruwe indicaties op. Bovendien gaat het hier om het zwartste scenario.
    Een paar nullen meer of minder doen echter weinig af aan de centrale stelling van zijn rapport, dat hij schreef in opdracht van de Britse regering. Het geld dat we nu investeren in maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan, verdienen we ruimschoots terug. Doen we dat niet dan zal de schade aan de economie, en daarmee aan onze welvaart, vele malen groter zijn dan de 1 procent van het mondiale BNP die naar zijn schatting nodig is om het probleem beheersbaar te maken. Overigens zal zelfs bij de door hem bepleitte vermindering van de CO2-uitstoot met 60 tot 70 procent, het kooldioxidegehalte van de atmosfeer altijd nog boven het huidige niveau liggen.
    De betekenis van Sterns rapport ligt vooral in het feit dat voor het eerst de economische gevolgen van de opwarming in kaart zijn gebracht. Die zijn niet minder groot dan de gevolgen voor het milieu, zoals Al Gore die met veel retorisch geweld schildert in zijn film An Inconvenient Truth. In combinatie hebben zij ertoe bijdragen dat het milieu met rede weer volop in de belangstelling staat, getuige ook de bezorgde reacties van Nederlandse politici.
    Daarbij staat nog te bezien of deze belangstelling de verkiezingen overleeft en, nog belangrijker, er vervolgens ook consequenties uit worden getrokken. ...
    Het klimaatprobleem kan niet op nationaal niveau worden opgelost. Deze te vaak gebruikte dooddoener mag niet verhinderen het Nederlandse ambitieniveau in het nieuwe regeerakkoord fors te verhogen.

Uit: De Volkskrant, 08-12-2006, van verslaggeefster Marieke Aarden

Bill Clinton zet het klimaatdenken op scherp

De grote ‘communicator’ Bill Clinton was even in Nederland om de klimaatverandering onder de aandacht te brengen.

De ironie wil dat Amerikanen de grootste vervuilers op deze planeet zijn, maar dat hun gewezen politieke leiders de wereldbol overgaan in een kruistocht tegen klimaatverandering. Zo was oud-president Bill Clinton donderdag een paar uur op Paleis Soestdijk om een duw te geven aan het klimaatdenken. Zijn eigen vicepresident van destijds, Al Gore, deed een maand geleden Nederland aan met zijn film Een ongemakkelijke waarheid over de opwarming van de aarde.
    Heel gevat greep Clinton in zijn rede terug op een opmerkelijk stukje uit Al Gores film. ‘China heeft nu al strengere eisen voor uitlaatgassen van auto’s dan de VS.’ Daarmee erkende hij dat Gore de man is van de inhoud.
    Clinton werd ingeluid door Boudewijn Poelmann van de Nationale Postcode Loterij als een ‘unieke icoon van wereldleiderschap’. Later gaf de directeur van de loterij zijn gast een miljoen euro voor de Clinton Foundation, te besteden aan het Klimaatinitiatief om veertig steden op diverse plaatsen in de wereld CO2-neutraal te krijgen. Daaronder is behalve Parijs en Londen ook Rotterdam.
    Voor zo’n bijdrage wilde Clinton wel even omvliegen tussen de post-tsunami-activiteiten in Azië en een diner in Duitsland. De Postcode Loterij beleefde daardoor zijn finest hour: want wie deze man als spreker binnenhaalt, krijgt geheid een meeslepend verhaal met een boodschap. Genodigden als Ruud Gullit glunderden, maar ook bankiers en bestuurders, onder wie minister-president Balkenende, zaten op het puntje van hun stoel.
    Klimaatverandering ondermijnt de beschaving, is de basisstelling van Clinton. ‘Het grote probleem is dat deze wereld wordt gedomineerd door een oude energie-economie, die over flink wat kapitaal beschikt, goed georganiseerd is en veel invloed heeft op de politiek. De nieuwe economie heeft dit allemaal niet. Er gaapt echter een kloof tussen wat politieke leiders in Amerika willen en de publieke opinie.’
    Energiebesparing, schone technologie, ze staan allemaal hoog op Clintons lijstje, omdat ze nieuwe banen scheppen. Ook herbebossing is heel zinvol, omdat daarmee erosie van de bodem wordt tegengegaan. Als de erosie niet wordt gestopt, zullen overstromingen steeds vaker voorkomen. Manhattan zal volgens de film van Al Gore onderlopen. ‘In hartje Manhattan, waar ik zelf een kantoor heb, zal ik misschien de dans nog wel weten te ontspringen.’
    Maar Europa heeft ook reden om zich zorgen te maken, met de smeltende ijskappen op Groenland, die zelfs de warme golfstroom in de Atlantische Oceaan uit zijn koers kan brengen, dreigde Clinton. In zijn rijtje van gevaren noemde hij ook de verminderde voedselproductie als gevolg van steeds langere hete seizoenen.
    Clinton vindt dat er een fonds voor schone energie moet komen, waarmee rijke landen de ontwikkelingslanden helpen met zonne-energie. ‘Chinezen begrijpen dat ze stikken als ze doorgaan met kolencentrales.’   ...
    Klimaatverandering is een thema dat moeilijk verkoopt, maar Clinton wenst zich daar niet bij neer te leggen. ‘Als we mensen het geloof geven dat we met minder energie en schone energie een beter leven krijgen, dan zal dit zeker aanslaan.’   ...


Naar Alfa denken, anti-bèta, klimaat , Alfa denken, anti-bèta , Klimaat & Milieu lijst , Wetenschap overzicht , of site home .