Hulp en mentaliteit
| 7 jan.2011 |
Ontwikkelingshulp heeft geen zin, als de ontvanger de mentaliteit mist om een
redelijke maatschappij op te bouwen. Een stelling die bij "hulpverleners",
solidariteits-
, en diverse andere soorten ideologen onmiddellijk de oren zal doen sluiten,
want die gaan er onverbiddelijk van uit dat ieder mens en iedere cultuur
volkomen gelijkwaardig is en ze allemaal even bereid zijn om samen met zijn even
goede medemens het paradijs op aarde te scheppen. Hetgeen ze alleen niet lukt
omdat ze op een kale rots leven, en iedere dag de schurken uit het westen
datgene komt stelen dat ze met de grootst mogelijke moeite uit die kale rots
hebben weten te persen (de volgende citaten staan niet in originele volgorde):
Uit:
De Volkskrant, 07-01-2011, Iñaki Oñorbe Genovesi
Haïti in jaren nog niet puinvrij
Op 12 januari vorig jaar verloren 220.000 Haïtianen het leven bij een
allesverwoestende aardbeving. Het eerste deel van een korte serie.
... Nu moet gezegd worden dat de meeste Haïtianen maar weinig
interesse tonen in de vele brokstukken en vuilnishopen die nog altijd in vrijwel
alle straten van Port-au-Prince zijn te vinden. Door de ravage kunnen ook veel
stukken grond niet van puin worden vrijgemaakt om zo nieuwe woningen te bouwen
voor de honderdduizenden Haïtianen die nog in tentenkampen leven.
Maar de brokstukken en vuilnishopen bemoeilijken ook
bijvoorbeeld het Rode Kruis bij haar inspanningen om zoveel mogelijk latrines
neer te zetten. Openbare toiletten die essentieel zijn in de strijd tegen de
cholera-epidemie, die sinds eind oktober ruim 158 duizend Haitianen ziek heeft
gemaakt en waaraan 3.500 Haïtianen zijn bezweken.
Confronteer Haïtianen op straat met deze realiteit en de
meesten halen hun schouders op. Ook als je ze vertelt dat de Haïtiaanse regering
en non-gouvernementele organisaties schatten dat het zeker nog twee tot drie
jaar kan gaan duren voordat al het puin en afval als gevolg van de aardbeving
zal zijn opgeruimd. En dat de echte pessimisten zelfs vrezen dat het in het
huidige tempo - slechts 5 procent van het puin is sinds de aardbeving geruimd -
nog zeker zeven jaar kan gaan duren voordat Port-au-Prince en andere getroffen
stadjes helemaal 'puinvrij' zullen zijn. ...
Red.: Ofwel: de Haïtianen doen datgene niet dat ze
overduidelijk wel kunnen doen om zichzelf te helpen: het ruimen van puin
uit de straten. Of in de woorden van één van hen die wel iets doet:
|
'Wij doen tenminste iets voor ons land', zegt de 42-jarige Roger
Lindor geëmotioneerd. 'De meeste Haïtianen zitten te niksen bij hun
tenten. Ze kaarten of dominoën de hele dag. |
En waarom doet deze enkeling, en nog een paar anderen, iets:
|
de vele zogeheten cash-for-work programma's die diverse
non-gouvernementele organisaties en ook het UNDP, de
ontwikkelingsorganisatie van de Verenigde Naties, hebben opgezet. Voor
zo'n 5 dollar per dag, het Haïtiaanse minimumloon, helpen mannen en
vrouwen met het schoonvegen van straten, het schoonmaken van
afwateringskanalen en het verwijderen van puinresten. |
Niet-werken om jezelf te helpen is een teken van slechte mentaliteit. Afgeven op
degenen die je wel proberen te helpen is daarvan een definitief bewijs:
|
Breek Womane Omeus de bek niet open over de internationale hulp aan
zijn geteisterde land. Gek wordt de 29-jarige Haïtiaan van alle
buitenlandse organisaties die hun bijdrage proberen te leveren aan de in
zijn ogen 'vrijwel mislukte wederopbouw van Haïti' na de zware
aardbeving, op 12 januari precies een jaar geleden.
'De meeste organisaties hebben geen idee wat ze doen,
waardoor hun hulp niet terechtkomt bij de getroffen mensen die deze het
hardst nodig hebben', roept Omeus, terwijl mannen en vrouwen om hem heen
driftig knikken. ... |
Wat het is dat de mensen in Haïti het hardst nodig hebben, staat niet expliciet vermeld, dus we zullen er naar moeten raden. Een ding weten we al: het is niet
werken om iets voor zichzelf gedaan te krijgen. Het zou naast het niet-werken
het al genoemde kaarten of dominoën kunnen zijn. Maar dat doen ze kennelijk al,
dus dat is het ook niet. Misschien is het wel helemaal niet iets materieels....
Enfin, we zullen er niet langer omheen draaien: wat
Omeus en zijn mede-Haïtianen willen dat ze niet openlijk durven vragen, is
natuurlijk respect. Kijk maar eens hoe hij over de hulpverleners denkt:
|
'De meeste organisaties hebben geen idee wat ze doen, ..., roept
Omeus, terwijl mannen en vrouwen om hem heen driftig knikken. 'Bovendien
zijn er buitenlanders die helemaal niet geïnteresseerd zijn in wat wij
Haïtianen echt nodig hebben, maar gewoon hun eigen hulpdoelen
nastreven.' |
En waarom denkt hij dat over die hulpverleners: omdat die datgene doen wat ze zelf niet willen doen:
|
'Alsof wij Haïtianen niet zelf in staat zouden zijn om de blokken
cement van de ingestorte gebouwen weg te halen en de straten weer vrij
van afval te krijgen', aldus Omeus, een van de leiders van de Haïtiaanse
burgerbeweging Temple Master Grand Haiti. |
Slechte mentaliteit. Zo niet erger.
Er zijn dus meerdere redenen om hier geen hulp te
bieden: de praktische van "het werkt niet" en "het is contraproductief". Maar
ook een paar principiële: Is het evolutionair juist om deze duidelijk andere
en "even waardevolle" (volgens de ideologen) cultuur van kaarten en dominoën te willen doen overgaan in de westerse
eenheidscultuur van werk in het zweet uwes aanschijns? En ten tweede: Is dit
moreel juist, want lijkt het niet heel erg op de koloniale houding van
kerstening?
Van elders op de website, wat aanvullende voorbeelden over de
arbeidsmentaliteit:
Uit: De Volkskrant, 30-09-2006, door Linda Polman
Jonge avonturiers moeten thuis Afrika opbouwen
Zolang Europa de illusie levend houdt dat bootmigranten hier een toekomst
hebben, zal Afrika zijn jonge mannen blijven verliezen, meent Linda Polman.
Tussentitel: Afrika barst van de mooie kansen op winst, die blijven alle
onbenut
...
Hoe vaak ben ik niet tegen de muur van ongeloof in de
toekomst in Afrika opgelopen? Had ik bijvoorbeeld een muurtje dat hoger moest.
Sprak ik met de buurtmetselaar af dat ik hem 30.000 leones (10 euro) zou betalen
als de klus af zou zijn. Ik gaf hem 10.000 leones om cement te kopen en zag hem
nooit meer terug. In zijn Afrikaanse redenering had hij 10.000 leones gescoord,
terwijl ik het niet anders kan zien dan dat hij 20.000 leones verloor en
bovendien de kans had verspeeld op vervolgklussen.
De metselaar is typerend voor Afrikaanse vaklieden. ...
Uit: De Volkskrant, 18-07-2007, door Olav Velthuis
‘Als je ze betaalt, blijven ze weg tot het geld op is’
Niet de erfenis van het kolonialisme, de Koude Oorlog, de slavenhandel of de
Europese landbouwsteun, maar het belabberde Afrikaanse arbeidsethos is debet aan
de onderontwikkeling van Afrika. Dat stelt Toon van Eijk, tropisch
landbouwkundige en ontwikkelingsconsultant.
Wat is er mis met dat Afrikaanse arbeidsethos?
‘Als je ze uitbetaalt, komen ze niet meer totdat het geld op is. ...
Uit:
De Volkskrant, 15-01-2011, door Hans Moleman
Reportage | Zambia, de melkkoe van China
Eeuwig aftapkraantje voor grondstoffen
Het is een gewone dinsdagavond, maar de bovenzaal van het Edinburgh Hotel in
Kitwe zit vol. ...
Het hotel is de laatste jaren van kleur verschoten. Eens zaten in
de lobby van deze oude parel van de Zambiaanse koperstreek Britse kolonialen aan
de gin-tonic. ...
Nu zijn Chinezen en Indiërs de nieuwe stamgasten in Kitwe, de
koperhoofdstad van Zambia. Het hotel, vlak om de hoek bij de modderige inheemse
markt, is eigendom van een Indiër. De bovenzaal is verhuurd aan een Chinees
casino. Aan het hoofd van de roulettetafels zitten jonge Chinezen, die in een
schriftje nauwgezet bijhouden op welke getallen het balletje valt.
...
Vele honderden Chinezen wonen tegenwoordig in Kitwe, en bijna
allemaal hebben ze met de koperwinning te maken. Het Edinburgh Hotel is de enige
locatie waar de Chinezen graag komen. 'Ze mengen zich zelden onder de Zambianen',
zegt een vaste klant van nachtclub Cinderella, pal tegenover het hotel.
De Cinderella komt pas op stoom als het in het casino tegen
sluitingstijd loopt. Zambiaanse hiphop knalt door de schaars verlichte ruimte,
mannen en vrouwen draaien heupwiegend om elkaar heen. Aan een tafeltje zitten
twee Indiërs, de rest van de cliëntèle is zwart. Een student van de
mijnbouwschool weet waarom: ‘Chinezen werken en gokken, Zambianen dansen.’
...
Lunchtijd in Chinees restaurant Jouw Wereld. De tv staat op
CCTV 4, de Chinese wereldomroep, aan de stamtafel rouleren op een grote
draaischijf schotels met heerlijkheden van thuis. De mannen aan tafel vormen een
aardige doorsnee van de Chinese gemeenschap in Kitwe. Twee zijn manager in de
koperbranche, twee zijn van een staalconstructiebedrijf. De vijfde disgenoot
heeft een transportbedrijf. ...
De vaste gasten van Jouw Wereld zijn naar Afrika gekomen om
geld te verdienen. In Zambia lukt dat aardig, melden ze. Er is wel meer
concurrentie gekomen, van nieuwe Chinezen en ook van Indiërs, die hun eigen
grote kopermijn bij Kitwe hebben. Alleen van Zambiaanse concurrentie hebben ze
eigenlijk geen last.
Waar dat aan ligt? 'De mentaliteit', zegt de staalman.
'Gebrek aan opleiding', zegt de mijnman. 'Zambia heeft maar twee
universiteiten.'
Red.: Waar het in ieder geval niet aan ligt, is aan
geld:
Uit:
De Volkskrant, 26-07-2011, AFP, Reuters, AP
Voor 1,1 miljard is de honger weg
De komende twaalf maanden is 1,1 miljard euro nodig om een einde te maken aan de
hongersnood in de Hoorn van Afrika. Directeur-generaal Jacques Diouf van de FAO,
de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, heeft dat maandag
gezegd in Rome tijdens crisisberaad over de gevolgen van de droogte in het
oosten van Afrika. ...
Red.: Een schijntje, natuurlijk, 1,1 miljard - op de
schaal van een land. Vertaald in effectieve arbeid van miljoenen mensen is het
absoluut niets. Waaruit direct volgt dat die miljoenen mensen hopeloos
ineffectief in hun arbeid zijn. Een kwestie van cultuur en mentaliteit. Te veel
fokken (van mensen!) , en in dit gebeid de vrijwel volledige afhankelijkheid van
veeteelt. Het zijn voor het overgrote deel veehoudende nomaden. Trotse
veehoudende nomaden. Die niet dood gevonden willen worden als landbewerker:
Uit:
De Volkskrant, 06-07-2011, van correspondent Kees Broere
Weer droogte en honger bij nomaden van Afrika
Door droogte, het gewapend conflict in Somalië, gestegen voedselprijzen en
kortzichtigheid dreigt opnieuw hongersnood in de Hoorn van Afrika.
Tussentitel: Dit is de ergste voedselcrisis van de 21ste eeuw | Jane Coking -
Woordvoerder Oxfam
Door droogte in de Hoorn van Afrika dreigt een voedseltekort voor mogelijk
twaalf miljoen mensen. Dat stellen diverse internationale hulporganisaties. De
getroffenen zijn voornamelijk nomaden met vee in delen van Noord-Kenia, Ethiopie,
Djibouti en Somalië. Volgens sommige berichten is al meer dan de helft van hun
vee overleden.
'Dit is de ergste voedselcrisis van de 21ste eeuw', aldus
Jane Cocking van het Britse Oxfam. 'We maken ons serieuze zorgen over de grote
aantallen levens die binnenkort verloren kunnen gaan.' ...
Red.: Waarna het nog enige tijd doorgaat met het overbekende
jammeren.
Daarna komt het rijtje "oorzaken":
|
Voor de crisis zijn verschillende oorzaken. Op de eerste plaats het
uitblijven van regen, soms in gebieden waar het twee jaar geleden ook al
te droog bleef. ...
Maar voor de huidige situatie in de Hoorn van Afrika gelden
ook andere factoren. Zo is er het gewapende conflict in Somalië tussen
de overgangsregering en de radicaal-islamitische beweging al-Shabab.
Daardoor kunnen mensen steeds moeilijker bij voedsel komen. ...
Bovendien kan een groeiende groep mensen het steeds duurdere
voedsel niet meer betalen. In Kenia bijvoorbeeld is het basisvoedsel
maïs de afgelopen tijd bijna in prijs verdubbeld - zeker ook omdat
speculanten voorraden achterhouden. |
En dan tenslotte op tweederde van het artikel, komt de waarheid boven tafel:
|
Het probleem ligt voor een deel bij de bevolking zelf. De nomaden in
de Hoorn van Afrika voelen zich minder kwetsbaar als zij veel kinderen
krijgen, maar moeten dus ook steeds meer monden voeden. En steeds weer,
ondanks waarschuwingen, grijpen zij periodes van minder of geen droogte
aan om hun veestapels veel groter te laten worden dan levensvatbaar is.
|
Dit is natuurlijk oorzaak nummer één, twee drie en vier. Want als je in goede
tijden het aantal mensen en vee laat oplopen tot het maximaal haalbare is de
ramp bij het aanbreken van de slechte tijden even voorspelbaar als het opkomen
van de zon.
Een rationele benadering laat onmiddellijk zien wat we hier
stellen;
Uit:
De Volkskrant, 20-12-2011, van verslaggever Gerard Reijn
Interview | Ontwikkelingseconoom Esther Duflo
'Meer geld betekent niet altijd meer eten'
In India eten arme mensen minder als ze rijker worden, ontdekte Duflo.
'Hulp is niet de kern van het probleem.'
De discussie over ontwikkelingshulp is sterk ideologisch geladen. Hulp is een
dure plicht en het enige dat werkt, stelt ontwikkelingseconoom Jeffrey Sachs.
Het doodt het eigen initiatief en het helpt geen bal, werpen vakgenoten William
Easterly en Dambisa Moyo tegen.
'Laten we nou eens onderzoeken wat er werkt en wat niet',
zegt Esther Duflo. Zij is een van de prominentste vertegenwoordigers van een
nieuw slag ontwikkelingseconomen, de Randomista's. Geen romantische bende
guerrillero's, integendeel: de Randomista's zijn genoemd naar de randomized
controlled trial, een onderzoekstechniek die door medicijnenfabrikanten
wordt gebruikt om medicijnen te testen. De te onderzoeken groep mensen wordt
door het lot in tweeën gedeeld. Met de ene helft wordt een experiment
uitgevoerd, de andere helft is de controlegroep.
Dan blijkt de wereld soms verrassend. Wat gebeurt er als je
de allerarmste Chinezen korting geeft op de rijst waaraan ze het grootste deel
van hun geld uitgeven? Dan eten ze minder rijst. En meer garnalen.
Wat gebeurt er als je meisjes in Oost-Afrika tijdens de
anti-aidscampagne vertelt dat ze geen seks voor het huwelijk moeten hebben? Dan
gaan ze jonger trouwen, meestal met een oudere man omdat die geld heeft. En
krijgen ze eerder aids. En kinderen. ...
Red.: Conclusie: het ligt aan de cultuur. En direct in
het vervolg: ze doen als ze doen niet omdat ze arm zijn, maar ze zijn arm omdat
ze doen als ze doen.
|
In uw boek stelt u dat honger helemaal niet het probleem is van
te weinig eten, maar van verkeerd eten.
'Ja, ook arme mensen hebben bijna altijd genoeg geld om genoeg calorieën
naar binnen te krijgen. Maar het is een stuk lastiger om voldoende
vitamines en mineralen naar binnen te krijgen. |
Wat precies hetzelfde geldt in Nederland, waar net is vastgesteld dat lagere
inkomens ongezonder eten,. En dat is beslist niet omdat ze geen beter eten
kunnen krijgen, maar zich makkelijker tot slecht eten laten verleiden. Hun
dik-zijn ligt aan hun cultuur.
En waarom wil men niet luisteren:
|
Uw benadering klinkt erg technisch. Terwijl het debat over
ontwikkelingshulp uiterst heftig en politiek is.
'Dat is ook meteen het probleem van die discussie: dat het over hulp
gaat. Hulp is niet de kern van het probleem. De meeste armen in de
wereld wonen in China en India, en die krijgen vrijwel geen hulp. En
zelfs van de Afrikaanse landen komt maar 15 procent van de
overheidsbudgetten van buitenlandse hulp.
'Dus dat Easterly en Sachs met elkaar overhoop liggen over
het nut van hulp: het zal wel. Daar blijf ik vandaan. Het gaat erom
beleid te ontwikkelen dat werkt.' . |
En men lult maar door ...
Naar Ontwikkelingshulp
, Ontwikkelingshulp, lijst
,
Algemeen overzicht
, of site home
.
|