Uit: De Volkskrant, 04-10-2006, door Evelien Tonkens De wraak van de peuter in Vlaardingen In de beroemde film The revenge of the toddler gaat een wereldrijk ten onder doordat de burgers massaal verworden tot drammerige, stampvoetende peuters. Zij weten en begrijpen steeds minder van de samenleving en hun medeburgers. Zij kennen nog slechts hun eigen acute noden en behoeften. Als zij niet onmiddellijk hun zin krijgen, gaan zij jengelen, krijsen en slaan. Het dramatisch hoogtepunt van de film is een massale aanval op ambulancepersoneel en politieagenten die proberen een gewonde af te voeren. In het laatste shot zien we agenten, ambulancepersoneel en de gewonde bloedend op het plein liggen, terwijl de menigte tien meter verderop joelend ambulancewagen en politieauto kort en klein slaat. De realiteit is soms te dramatisch voor de film. In een film over een samenleving die aan peuterachtige drammerigheid ten onder gaat, is zo’n slotscène te dik aangezet. The revenge of the toddler bestaat dan ook niet. Maar in werkelijkheid gebeurt zoiets wel. Bijvoorbeeld afgelopen zondagnacht in Vlaardingen. Die nacht was geen uitzondering. Negentig procent van het ambulancepersoneel heeft last van fysieke en verbale agressie, volgens een onderzoek van CNV Publieke Zaak en CNV Bedrijvenbond (NRC, 2 oktober). ... Wat is nog het belang van economische groei of de kennissamenleving, als burgers die deze moeten dragen het beschavingsniveau van een 3-jarige hebben? Het Romeinse rijk is aan minder ten onder gegaan. Dit is ook de zorg die ten grondslag ligt aan het recente boek van de filosoof Harry Kunneman Voorbij het dikke-ik. Het dikke- ik is ‘niet alleen weldoorvoed, om niet te zeggen volgevreten, maar neemt [..] ook veel ruimte in, vooral in de vorm van onverschillig, lomp of zelfs gewelddadig gedrag. Het dikke-ik neemt wat het nodig denkt te hebben en dat is heel wat.’ (p.7) Het eist vrijheid, respect en onbegrensde consumptie. Het dikke-ik is in de ban van wat Kunneman ‘dikke autonomie’ noemt: een combinatie van egoisme, consumentisme, controlegerichtheid en vermeende onkwetsbaarheid. Daarvoor in de plaats moet ‘diepe autonomie’ komen: erkenning van kwetsbaarheid en dus afhankelijkheid en verbondenheid, en het zoeken naar ‘leerzame onderlinge wrijving’. ... Gehoorzaamheid en vertrouwen zijn ook van die slecht onderhouden deugden. We associëren gehoorzaamheid ten onrechte met zielloze braafheid onder de dreiging van legitimatieloze straf. Moderne gehoorzaamheid is eerder: goed luisteren en daaraan gehoor geven, vanuit de erkenning dat sommige mensen – zoals ambulancepersoneel en politieagenten – sommige dingen beter weten dan jij. Niet grenzeloos: natuurlijk kun je later een klacht indienen. Een bevel van een ambulancebroeder om opzij te gaan, verdient echter in eerste instantie vertrouwen en gehoorzaamheid. Verongelijkt roepen dat je als omstander alleen maar wilde helpen (Binnenland, 3 oktober) is een teken van een te dik ik. Red.: Voor de berichtgeving over het incident in Vlaardingen, zie hier 
.Uit: De Volkskrant, 21-10-2006, fotoreportage. Wegwerkers Het verkeer raast met te hoge snelheid vlak langs de afzettingen, ze worden uitgescholden, krijgen bierblikjes naar het hoofd en worden incidenteel zelfs aangereden of in elkaar geslagen. De wegwerkers die het Nederlandse asfalt onderhouden zijn niet zelden mikpunt van geïrriteerde en baldadige automobilisten. 'De agressie is de afgelopen jaren toegenomen. Mensen hebben een korter lontje', zegt voorzitter Kees van Dongen van vakvereniging het Zwarte Corps. Uit onderzoek blijkt dat een grote meerderheid van de wegwerkers zich onveilig voelt. ... Red.: Onderstaand een voorbeeld hoe het publiek zich voor zichzelf haar gedrag verantwoord: Volkskrantweblog, 01-10-2006, door Gert Hardeman in categorie overheid Geklungel aan de weg Dit weekend reed ik een vijftal autoweg mijdende ritten, samen goed voor ruim 300 kilometer door Oost-Nederland. Een paar dingen vielen op. Eerst de talloze werkzaamheden aan de weg. Op meer dan dertig plaatsen golden beperkingen in verband met wegwerkzaamheden. Op slechts één van die plaatsen werd daadwerkelijk aan de (belijning van de) weg gewerkt, terwijl op een tweede punt (voor Zenderen) de weg door opbreking in beide richtingen was geblokkeerd, zonder dat overigens een omleidingsroute was aangegeven. Verder vond ik geen feitelijke beperking of versmalling, alleen waarschuwingen en snelheidsbeperkingen. Die in feite zinloze beperkingen gaan dikwijls nogal ver voor het punt waar op andere uren de werkzaamheden plaatsvinden in. Zestien keer waren ze op dat punt alweer vervallen, omdat er inmiddels een zijweg was gepasseerd zonder dat het bord was herhaald. Van de automobilist wordt slechts een volstrekt zinloos afremmen en weer optrekken gevraagd en wie zich aan de regels houdt, loopt een grote kans juist op de punten van de werkzaamheden niet aan een beperking onderhevig te zijn ... Op trajecten met een maximum snelheid van 50 zowel als 60 kilometer per uur trof ik drempels, ook op plaatsen waar geen zijwegen of oversteekplaatsen waren, die beter niet met de toegestane snelheid genomen moeten worden. Er was een tijd dat schade, opgelopen op zo'n drempel, terwijl de maximum snelheid niet werd overschreden, verhaald kon worden op de wegbeheerder. Die mogelijkheid zal er niet meer zijn, naar ik aanneem vanuit wat ik zie. Maar wat is het nut van iedere auto te dwingen tot afremmen tot minstens 30 kilometer per uur om daarna weer op te trekken? Alleen het energieverbruik en dus de benzinepomp zal er wel bij varen, zo lijkt me. Handhaaf gewoon de maximum snelheid en haal de drempels weg waar ze geen functie hebben. Als Nederlandse automobilisten zijn we kennelijk mateloos tolerant als het gaat om knullig afgestelde stoplichtinstallaties. Zonder die tolerantie zou het mijns inziens onmogelijk zijn dat je binnen zo'n anderhalve kilometer vijf of zes keer voor rood licht staat te wachten. Zonder die tolerantie zou het niet meer voorkomen dat je stopt voor rood, staat te wachten en vervolgens groen krijgt, zonder dat ook maar één voertuig of persoon je pad heeft gekruist. Een overheid die voor dit alles alleen maar de ogen sluit, lijkt me op voorhand weinig geloofwaardig. Maatregelen om de weggebruiker op te houden zijn oké als ze direct de veiligheid ten goede komen. Doen ze dat niet, dan vrees ik dat het effect ervan uiteindelijk averechts uitpakt. Ik ben voor zones-60 en zones-30 als het om veiligheid gaat, maar ertegen als het slechts gaat om weggebruikers te weren. Het is me al jaren duidelijk dat het gewoon niet deugt dat wegwerkers die kennelijk de regels niet kennen verantwoordelijk zijn voor het opleggen van snelheidsbeperkingen en dat ze die beperkingen laten voortduren ook als er niet gewerkt wordt en de gehele weg beschikbaar is. Ik vind het niet juist dat in dit alles automobilisten uitgedaagd worden de regels te overtreden. Red.: Een filosoof die eindelijk eens doet waar filosofen voor bedoeld zijn: het tonen van ongemakkelijke waarheden: Uit: De Volkskrant, 15-04-2010, door Paul ter Heyne 'Alphen' komt voort uit individualisme Bloedbaden als in Alphen aan den Rijn komen vooral voor in hoogontwikkelde, individualistische landen. Paul ter Heyne is filosoof en woont in Spanje. Hij meent dat het bloedbad in Alphen geen incident is, maar samenhangt met de cultuur van een land. Daarom moeten we onze aandacht richten op opvoeding en moraal. Tussentitel: Een gebeurtenis als in Alphen is in Spanje vooralsnog ondenkbaar Het bloedbad dat de 24-jarigeman zaterdag aanrichtte in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan den Rijn wordt door vrijwel alle media een ‘incident’ genoemd. Een ‘incident’ is een onvoorziene gebeurtenis, een storend voorval, iets dat eens in de zoveel tijd voorkomt en waarbij we niet te lang stilmoeten blijven staan, omdat je er nu eenmaal toch niets aan kunt doen. Columnisten verzekeren ons dat eenieder die in deze met een verklaring durft aan te komen volledig de weg kwijt is. Enkele dagen na het voorval in Alphen lijkt Nederland het over één ding eens: dit incidentmoeten we zo gauw mogelijk vergeten, zodat we weer kunnen overgaan tot de orde van de dag. Maar is dit wel zo? Is hier echt sprake van een incident? Of duidt dit voorval op een nieuw fenomeen waarvan we er nog meer kunnen verwachten? Mij lijkt het wel degelijk zinvol langer bij het dramatische voorval in Alphen aan den Rijn stil te staan. Puur vanuit een filosofische invalshoek, zonder het gras voor de voeten weg temaaien van sociologen of psychologen, maar wel om ze aan te sporen. Zij zouden bijvoorbeeld kunnen bekijken in hoeverre de 24-jarige man uit Alphen aan den Rijn overeenkomsten vertoont met bijvoorbeeld de waxinelichtgooier, de damschreeuwer en de automobilist die met Koninginnedag tegen De Naald reed. Zelfs een leek kan hier gemakkelijk verbanden herkennen. Zo zijn het allemaal jonge mannen ergens tussen de 20 en 40 jaar. Ze zijn eenzaam, introvert, depressief, contactgestoord, obsessief, aberraties die in samenlevingen met meer cohesie veel minder voorkomen. Er lijkt geen haat in het spel te zijn of het moet haat zijn tegen alles en iedereen. Als er haat in het spel zou zijn, zou je meer doelgerichtheid verwachten of aansluiting bij een organisatie. Eerder lijkt het op een totaal gebrek aan empathie en een objectivering van het subject. Hoewel de invloed van computerspelletjes en de voortdurende consumptie van tv-programma’s met grof geweldmoeilijk te bewijzen schijnt, is de constatering interessant dat dit soort gedrag in het Nederland van vóór grofweg 2010 niet voorkwam, ja zelfs als ondenkbaar werd beschouwd. Uitwassen zoals in Alphen aan den Rijn kwamen alleen voor in de moderne en vooruitstrevende Verenigde Staten en een verklaring was ook al gauw gevonden: de wapenwetgeving aldaar, een verklaring die door de gebeurtenis in Alphen aan den Rijn in een opmerkelijk daglicht is komen te staan. ... Na de VS volgden Duitsland en Finland. Dat laatste land werd in de aanloop van 2010 voor het eerst meermalen opgeschrikt door schietincidenten met een suïcidaal en willekeurig karakter. De VS, Duitsland, Finland, en nu Nederland. Het valt niet moeilijk te constateren dat deze landen voorop lopen in ontwikkelingen als individualisering. Als sociologen of antropologen deze landen zien als de vooroplopende, meest moderne en geavanceerde staten ter wereld, die in maatschappelijke ontwikkelingen het voortouw nemen, dan is er ook in dit opzicht veel secundair onderzoek te doen. Dan ligt het voor de hand te veronderstellen dat er geen sprake is van een incident, maar van een nieuwe ontwikkeling die ook andere landen vroeg of laat zal treffen en dit roept weer vragen op als: genereren dit soort landen meer dan evenredig daders met het hierboven genoemde profiel? En, zo ja, is het fenomeen geworteld in de individualistische cultuur van die landen? De constatering dat het perverse gedrag alleen in 'hoog geciviliseerde' landen voorkomt en in andere niet, duidt erop dat het sociologisch bepaald is. ... Red.: Dit is niet geheel juist. In anderssoortige culturen komen soortgelijke uitingen van individuele moordpartijen voor. Sciencefictionschrijver, socioloog en filosoof Jack Vance beschrijft het, onder de term "awaile", in Onder de Wankh (Servants of the Wankh, 1969)
en in To live forever (1956)
, in de eerste maatschappij als reactie op de druk binnen een maatschappelijke
met zeer strakke omgangsregels, en in de tweede als reactie op de druk van een
prestatiemaatschappij die de ultieme beloning kent voor een beperkte groep:
onsterfelijkheid. In beide gevallen wordt de moorddadige uitspatting gepleegd
door mensen die de top niet kunnen halen en de maatschappelijke druk niet
aankunnen. Mogelijkerwijs is Vance, die langdurig gevaren heeft, geïnspireerd
door het verschijnsel in de Indische cultuur dat ook de Nederlanders dus zouden
moeten kennen: "amok". Maar er zijn ook nevenfactoren:
De Engelse taal kent een mooie uitdrukking hiervoor: "tears in the fabric of society" ("scheuren in het weefsel van de maatschappij"). het individualisme in zijn huidige vorm, in de praktijk geworden tot een uitingsvorm van "het recht van de sterkste" 
, is een dodelijke scheur in dat weefsel.Naar Linkse denkfouten 
, Politiek lijst
,
Politiek & Media overzicht
, of site
home
. |